Конспект НОД "Зимний лес"
план-конспект занятия по окружающему миру (старшая группа)

Өлкәндәр  төркөмө өсөн

тәбиғи

белем биреү эшмәкәрлеге

Тема: Ҡышҡы урманға сәйәхәт

Маҡсат: балаларҙы ҡыш миҙгеле үҙенсәлектәре менән таныштырыу, тәбиғәткә ниндәй ярҙам кәрәклеген аңлатыу; йәнле һәм йәнһеҙ тәбиғәткә бәйләнешен асыҡлау. Тәбиғәткә һөйөү, һаҡсыл ҡараш тәрбиәләү.

Һүҙлек эше: тағараҡ

Йыһазландырыу:

• Балалар, әйтегеҙ әле, хәҙер ниндәй йыл миҙгеле ? (ҡыш)

Ҡайҙан, нисек белдегеҙ? Ҡышҡы көндәр нисек тора? Ҡыш миҙгеленең айҙарын иҫкә төшөрәйек.

(Схема менән эш)

Ҡыш ҡар яуа. Ҡояш бик аҙ йылыта. Һалҡын тәҙрәләргә биҙәктәр төшөрә. Балалар йылы кейемдәр кейә, һалҡындан ҡурҡмай.Ҡар шарҙары тәгәрәтәләр. Уларҙан Ҡар бабай эшләйҙәр. Балалар саңғыла, санала шыуалар.

• Тәбиғәттә ниндәй үҙгәрештәр була? (Һыуыҡ, ҡар яуа, бурандар була һ.б.) Һеҙ ҡышты яратаһығыҙмы? Ни өсөн яратаһағыҙ?

(Ишек шаҡыу)

• Балалар, кем икән ул? Беҙгә хат килгән.
• «Ҡәҙерле балалар, мин һеҙҙе ышҡы урманға ҡунаҡҡа саҡырам, урманда һеҙҙе йәнлектәр, көтәләр. Тағы ла һеҙгә балалар йомаҡтар, уйындар әҙерләнем. Мин һеҙгә посылка ебәрәм, тик посылкала нимэ ятҡанын йомаҡты сискәс кенә белерһегеҙ. Сәләм менән Урман бабайығыҙ!»
• Бына балалар, йомаҡ. Тыңлағыҙ. Ап-аҡ ашъяулыҡ таптым, ер өҫтөнә яптым. Нимә ул балалар? (ҡар.)
• Балалар, ҡарҙы тикшереп ҡарайыҡ әле, ниндәй ул? (Йомшаҡ, һыуыҡ,еңел һ.б.)
• Нимәгә оҡшаған?(йондоҙҙарға, шәкәргә) Ул ниндәй тәбиғәткә инә?(Йәнһеҙ) Йәнһеҙ тәбиғәткә тағы ла нимәләр инә?(Тау, таш, ямғыр, йәйғор, боҙ, ҡар,ай йондоҙҙар) Балалар, ҡарҙы ашарға яраймы? Ни өсөн? Ауырымаҫ  өсөн. Сөнки ҡар һыуыҡ һәм бысраҡ.
• Балалар, ҡар ятып торһон, ә беҙ урманға барайыҡ, Урман бабай көтәлер.

-Хәҙер әйтегеҙ әле, урманда, тәбиғәттә беҙ үҙебеҙҙе нисек тоторға тейешбеҙ? Ни эшләргә ярамай?(Ағастарҙы, ботаҡтарҙы һындырырға, шауларға, йәнлектәрҙе ҡулға тоторға ярамай, суп-сар ҡалдырырға ярамай) Ниндәй йәнлектәр йоҡлай әле? (айыу, терпе)Уларҙы уятырға ярамай.

-Афарин, балалар! Хәҙер урманға киттек. Ҡайһылай матур урман, саф һауа, тын алыуы иркен.

-Балалар ҡарағыҙ әле, ниндәй эҙҙәр? Нимәнеке икән, әйҙәгеҙ, эҙ буйлап барайыҡ. Ниндәй ҡыр хайуанының ҡолаҡтары оҙон була? (ҡуяндыҡы) Ҡуян нисек ҡышҡылыҡҡа әҙерләнә? (Тунын алмаштыра). Ана ағас артында ниндәй хайуан боҫоп ултыра ул? (Ҡуян) Тимәк, был эҙҙәр нимәнеке? (Ҡуяндыҡы). Балалар, беләһегеҙме, ҡуянды тағы ла ҡылыйкүҙ тип йөрөтәләр, сөнки ул уң яҡҡа ла, һул яҡҡа ла ҡарап, донъяла ниҙәр булғанын белгеһе килә икән, әйҙәгеҙ беҙҙә ҡуян һымаҡ башты бормаә ғына уңға, һулға ҡарап, күҙҙәргә гимнастика яһап ҡарайыҡ.

- Был эҙҙе беләһегеҙме, ниндәй хайуандыҡы икән? Ҡарағыҙ әле, сәскәгә оҡшаған. (Төлкөнөкө.) Ҡайҙа икән үҙе? Төлкө ниндәй? (төлкө хәйләкәр).Төлкө һеҙҙең менән уйнарға теләй.

Ял минуты

Ҙур аҡланда ҡаршыбыҙға

Һикереп сыҡты ҡуян.

Лап-лоп баҫып артынан

Күренде тайыш табан.

Һаҡ ҡына баҫып төлкө

Эргәнән үтеп китте.

Һауала осто ҡоштар –

Бик бай беҙҙә урмандар. 

Уйын «Дуртенсеһе артыҡ».

Һәр бер бала һүрәттәрҙә, артыҡ хайуанды йәки ҡошто табып, ни өсөн артыҡ икәнен һөйләп бирә.

• Балалар, бында ҡарағыҙ әле, был нимә ул?  (Тағараҡ) Тағараҡты кем элгән икән? Тағараҡ нимәгә кәрәк? Унда нимә һалалар?

Эйе, тағараҡ – ҡоштарҙың ашханаһы. Тағараҡҡа көнбағыш, ем, орлоҡтар һалабыҙ.

• Ҡарағыҙ әле, Урман бабай беҙгә викторина һорауҙар ҡалдырған.

Экологик викторина.

• Беҙҙә ҡышлаусы ҡоштар?(Һайыҫҡан, турғай, күгәрсен)
• Ҡоштарға ҡышҡыһын нимә ҡурҡыныс: һыуыҡмы әллә аслыҡмы? (Аслыҡ)
• Ҡоштарға ашар өсөн нимә бирергә була? (Икмәк вағы, көнбағыш, орлоҡтар, ем)
• Урман барабансыһы кем ул? (Тумыртҡа)
• Ҡыш көнө ҡар аҫтында төн үткәреүсе ҡош? (ҡор)
• Афарин, балалар! Ә беҙгә урмандан ҡайтырҙа ла ваҡыт!
• Балалар, беҙ дәрестә ҡарҙы ҡараныҡ, уны йомшаҡ, һыуыҡ тип әйттек. Хәҙер ҡарағыҙ әле, нимәгә ул әйләнгән? Ни өсөн ҡар ирей?  (Сөнки төркөмдә йылы)
• Бөгөн дәрестә ҡар тураһында нимә белдек?

-Балалар, бөгөн беҙ ҡайҙа барҙыҡ?

- Ниндәй йәнлектәрҙе күрҙек?