“Алтыдагы - алтмышка” иҗади - мәгълүмати - гамәли проект
проект по развитию речи (подготовительная группа)

Татарстан Республикасы Мамадыш муниципаль районы

муниципаль бюджет мәктәпкәчә белем учреждениесе

«Мамадыш шәһәре 10 нчы «Миләшкәй» балалар бакчасы»

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение

«Детский сад № 10 «Милэшкэй» города Мамадыш»

Мамадышского муниципального района Республики Татарстан

“Алтыдагы - алтмышка”

иҗади - мәгълүмати - гамәли  проект

Автор: югары квалификацион

                                                           категорияле тәрбияче

                                                               Хәсәнова Әлфия

                                                                Рәхимулла кызы

2024 ел

Проектка аңлатма

Туган телне саклап калу бер яктан караганда дәүләт җаваплылыгындагы сәяси мәсьәлә булып тоелса да, бу һәр кешенең дә - халкы, милләте, иртәгесе алдында шәхси бурычы булып тора. Туган телебезнең киләчәге соңгы вакытта беренче чиратта ата-аналарның, тәрбиячеләрнең шәхси җаваплылыгына, аларның ана теленә мөнәсәбәтенә бәйле. Бу проектта педагог  алдында еш кына  ата-аналарга, балага иң әүвәле аның туган теленең дә нәкъ башка телләр кебек үк кирәкле һәм затлы тел булуын аңлату бурычы тора. Балаларга ана телен өйрәтүдә төп бурычларның берсе булып халкыбызның әдәби байлыгына, фольклор мирасына, аның гореф-гадәтләренә таяну тора. Җор телле халкыбыз иҗат иткән табышмаклар, санамышлар, такмаклар, моңлы бишек җырлары, әкиятләр - тел өйрәтүдә иң бай чыганак. Яшь буынны үз туган телендә сөйләшүче, халкын сөюче,  үз милләтенең мәнфәгатьләрен кайгыртучы, иҗатка сәләтле буын итеп тәрбияләү эшен халык педагогикасыннан башка күз алдына да китерүе кыен.

Бу проект мәктәпкәчә  яшьтәге  балаларда туган телгә һәм үз халкына ярату хисләре, татар халкының электән килгән традицияләрен, гореф-гадәтләрен өйрәнеп, югары әхлаклы, әдәпле шәхес тәрбияләүгә юнәлдерелгән.

Кызганычка каршы, һәр гаиләдә балаларга татар телендә сөйләм күнекмәләре, тиешле белем һәм тәрбия бирелә дип әйтеп булмый. Минем максат - бала тәрбияләүдә һәм туган телне үстерүдә әти-әниләргә һәрьяклап ярдәм күрсәтү, балаларда  һәм әти-әниләрдә татар халык авыз иҗатына, йолаларга, гореф-гадәтләргә кызыксыну уяту, аларны саклап калу.

 Проектның актуальлеге:

 Балаларны туган якның мәдәнияте, сәнгате, халык авыз иҗаты, гореф-гадәтләре белән таныштыру аша бәйләнешле сөйләм телен үстерү,  үз фикерен җиткерә белүче, үз ана  телендә  ирекле аралашырдай камил шәхес тәрбияләү. Туган телгә  өйрәтүдә гаилә белән хезмәттәшлек һәм иҗтимагый тирәлек (социум) белән  арадашчанлык эшен камилләштерү.

Максат:

 Балаларны үз ана телендә ирекле аралашырга өйрәтү.

Бурычлар:

1. Дөрес һәм эзлекле сөйләм телен үстерү.
2. Инновацион технологияләр ярдәмендә балаларда иҗади активлык, коммуникатив күнекмәләр үстерү.
3. Милли гореф-гадәтләр,йолалар,  бәйрәмнәр, халык авыз иҗаты, татар халкының милли мирасы аша балаларга һәм ата-аналарга туган телне өйрәнүгә этәргеч бирү. 
4. Балаларны татар халкының милли мәдәниятенә тарту аша патриотик хисләр тәрбияләү.

Проектта катнашучылар:

 5 – 8 яшьлек балалар (5-6 төркемнәр), тәрбиячеләр, әти-әниләр, 1 нче мәктәпнең татар теле укытучылары, район “Ак калфак” оешмасы членнары.

Проект төре: иҗади-мәгълүмати-гамәли

Тормышка ашыру вакыты: озын сроклы (01.02.2024-31.12.2024)

Көтелгән нәтиҗәләр:

Тәрбияченең белем дәрәҗәсен күтәрү нәтиҗәсендә, балаларны татар телендә өйрәтүнең сыйфаты артачак. Балаларда туган телдә иркен аралаша алу мөмкинлеге туачак.

Балалар бакчада барлык юнәлештә алган белемнәрен мәктәптә кулланачаклар, түгәрәкләрдә, өстәмә белем бирү учреждениеләрендә дәвам итәчәкләр.

Диск, презентацион материаллар, буклетлар таратылачак.

Методик берләшмәләрдә, семинар, конференцияләрдә тәҗрибә уртаклашу булачак.

Проектны тормышка ашыру этаплары

Кулланылган әдәбият:

1.Образовательная программа дошкольного образования МБДОУ – «ДС № 10 «Милэшкэй» г. Мамадыш в соответствии с Федеральной образовательной программой дошкольного образования

2. Региональная образовательная программа дошкольного образования «Куаныч, Шаехова Р.К., Казан, татар балалар нәшрияты, 2024

3. «Куанычым – багалмам» К. Закирова, Казан, татар балалар нәшрияты, 2024.

4. Гербова В.В. «Развитие речи в детском саду» МОЗАИКА-СИНТЕЗ  Москва, 2020

5. Дыбина О.В. «Ознакомление с предметным и социальным окружением» Мозаика-Синтез, 2021

6. Закирова К.В., Л.Р.Мортазина «Балачак–уйнап-көлеп үсәр чак» (методик кулланма). Казан, 2012.

7.  Закирова К.В. «Балачак аланы» Казан, РИЦ нәшрияты, 2011.

8. Зарипова З.М., Л.Н.Вәҗиева һәм башкалар. «Туган телдә сөйләшәбез» (методик кулланма 5-7). Казан, Татарстан китап нәшрияты,  2021.

9. Зиннәтова Р.М. «Сурәтләү һәм кору эшчәнлеге» Казан, Татарстан китап нәшрияты, 2016.

10. Кашапова М.Ф.  «Иң гүзәл тел – туган тел». Казан, Школа. 2009.

11. Кашапова М.Ф. «Иң татлы тел - туган тел». Казан, Мәгариф, 2004.

12. Сафиуллина Г.М. «Балалар бакчасында әдәп – әхлак тәрбиясе» (методик кулланма), Казан, 2013.

13.   Балалар бакчасы энциклопедиясе. «Зур машиналар».  Казан, Татарстан китап нәшрияты. Мәскәү, Росмэн, 2021.

14. Балалар бакчасы энциклопедиясе. «Су асты дөньясы”  Казан, Татарстан китап нәшрияты. Мәскәү, Росмэн, 2021.

15. Балалар бакчасы энциклопедиясе. «Песиләр һәм песи балалары». Казан, Татарстан китап нәшрияты.  Мәскәү, Росмэн. 2021.

16. Балалар бакчасы энциклопедиясе. «Самолетлар һәм вертолётлар».  Казан, Татарстан китап нәшрияты.  Мәскәү, Росмэн, 2021.

17. Балалар бакчасы энциклопедиясе. «Минем тәнем».  Казан, Татарстан китап нәшрияты.  Мәскәү, Росмэн, 2021.

18. «Нәниләр энциклопедиясе». Казан, Татарстан китап нәшрияты . Мәскәү, Росмэн, 2021.

Подписные издания: журналы:

«Сабантуй»

«Сабыйга»

«Салават күпере»

«Гаилә учагы»

«Мәгариф» – «Просвещение»

«Мирас»– «Наследие»

«Сөембикә».

 “Алтыдагы - алтмышка”

иҗади - мәгълүмати - гамәли  проект эшчәнлегенә хисап тоту.

Проектны тормышка ашыруда  норматив-хокук документлары әзерләнде. Сөйләм  телен үстерү буенча предметлы- пространстволы тирәлек баетылды, материаль – техник база ныгытылды.

Проектны тормышка ашыруда эш алгоритмын булдырып проектның максат һәм бурычлары билгеләнелде, каршылык тудыручы проблемалар чишелде.

Әти-әниләр белән эшләүнең эффектив алымнары кулланылды.Нәтиҗәләрне барлауда мониторинг системасы булдырылып, критерийлар эшләнде. Милли гореф-гадәтләр, йолалар,  бәйрәмнәр, халык авыз иҗаты, татар халкының милли мирасы аша балаларга һәм ата-аналарга туган телне өйрәнүгә этәргеч бирүче бәйрәмнәр һәм йолалар  югары дәрәҗәдә оештырылып уңай бәяләнде. Гаилә белән берлектә рәсем һәм кул эшләре күргәзмәләре, бәйгеләр  оештырылды. Балалар, әти-әниләр белән хезмәттәшлек традицион һәм инновацион эш төрләре белән үрелеп барды. Балалар белән берлектә татарча мультфильмнар ясалды.  Ел дәвамында информацион яктырту эшләре: шәхси сайтка яңалыклар, информацион мәгълүмат урнаштырылды, “Алтыдагы - алтмышка”  –бәйрәм кичәсе“ ,”Гаилә – бәхет бакчасы” – гаиләләр  белән берлектә бәйрәм чарасы үткәрелде. “Мамадыш ТВ”, интернет-челтәрләрдә тәҗрибә уртаклашып, “Алтыдагы - алтмышка” проект эшчәнлегенең барышы яктыртылып барылды.

             Коллегалар белән хезмәттәшлек нәтиҗәсе буларак, мини-                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         проектлар якланды.   “Алтыдагы - алтмышка” исемле  методик пособие  эшләү дәвам итә.

Методик берләшмәләрдә, семинар, конференцияләрдә тәҗрибә уртаклашып диск, презентацион материаллар, буклетлар таратылды. Проект буенча практик чыгышлар үз көчендә кала. Республикакүләм семинарларда презентацияләү эшләре дәвам итә,  чыгышлар ясала.