Республиканский семинар-практикум.Конспект интегрированного занятия "Органы чувств"на кабардино-черкесском языке в средней группе.
план-конспект занятия (средняя группа)

Интегрированное занятие « Органы чувств»

на  кабардино  - черкесском языке

в средней группе

Подготовила :

воспитатель Стас С.М.

2023 г

Мурадхэр:

1.Сабийхэм я бзэр зегъэужьын.

2.Зэхэщ1эныгъэ 1эпкълъэпкъ 1ыхьэхэм щыгъуазэ щ1ын.

3. УпщIэм жэуап иратыфу егъэсэн.

4.Плъыфэхэр, щытык1эхэр къэпщытэжын.

5 Гущ1эгъу сабийхэм яхэлъхьэн.

Узыншагъэм епха технологияхэр къэгъэсэбэпын:

- нэр къэзыхъумэ  гимнастикэ.

- бауэным зезыгъэужь  технология.

- 1эгу Iуэтын технология.

- зыгъэпсэхугъуэ дакъикъэ.

(Сабийхэр къыщIохьэ)

Гъэсак1уэ: Фи махуэ ф1ыуэ ц1ык1ухэ!

Сабийхэр: Уи махуэ ф1ыуэ!

Гъэсак1уэ: Нобэ ди деж хьэщ1э къэк1уахэм салам гуапэ едывгъэх.

Сабийхэр: Фи махуэ ф1ыуэ ди хьэщ1э лъап1эхэ!

(сабихэр мэт1ыс)

Гъэсак1уэ: Ц1ык1ухэ, мы тхыгъэр нобэ къыс1эрыхьащ. Хэту п1эрэт къытхуэзытхэр?

Ар Аймэузщ!!!!!

Ар хэтми фщ1эрэ? Ясминэ къэдгъэщ1эжыт Аймэуз хэтми.

(Ясмина усэ же1э)

Гъэсак1уэ: Ныт1э тхыгъэм дыкъевгъаджэ.

« Ц1ык1ухэ, Африкэм щы1э псэущхьэхэр сымаджэщ, се1эзэну сыкъэк1уащ, ауэ хущхъуэхэр схурикъукъым. Фыкъыздэ1эпыкъуфыну п1эрэ, зэхэщ1эныгъэ 1эпкълъэпкъ 1ыхьэхэм сэбэп хуэхъун хущхъуэхэр къытхуевгъэхь»

Сыту п1эрэт зэхэщ1эныгъэ 1эпкълъэпкъ 1ыхьэхэр зищ1ысыр?

Нобэ ахэр къэтщ1энщ, хущхъуэхэри псэущхьэхэм яхуедгъэхьынщ.

Ц1ык1ухэ, псэущхьэхэми ц1ыхухэми зэхэщ1эныгъэ  1эпкълъэп 1ыхьитху я1эщ : нэ, пэ, тхьэк1умэ, бзэгу, щ1ыфэ. Дэтхэнэ зыми зы зэхэщ1эныгъэ и1эщ, зыкъэлэни егъэзащ1э.

Япэ щ1ык1э нэм  игъэзащ1эм дытевгъэпсэлъыхь. Ц1ыхум нит1 и1эщ. Нэк1э дэ доплъэ, дунейм тетым и щытык1э –плъыфэхэр долъагъу. Мыбы деж щыт унэ ц1ык1уит1ым девгъэплъи  зедывгъэгъапщэ. Зэрызэщхьэщык1ыр къэфлъагъу.

Сабийхэр: Сабийхэм гу зылъата, ялъагъуахэр жа1э)

Гъэсак1уэ: Афэрэм, фи нэ ц1ык1ухэр жанщ ик1и фызэчииф1эщ. Нэр хъумэн хуейщ. Хэт  къызжи1эн,  нэр  жану щытын щхьэк1э сыт тщ1эн хуейр?

Сабийхэр: Жэуап ят.

Гъэсак1уэ: Пэжщ, ик1и нэм щхьэк1э гимнастикэ щ1ын хуейщ.( Нэр къэзыхъумэ гимнастикэ)

Мис мы нэм сэбэп хуэхъун хущхъуэр хущхъулъэм итлъэнщ.

Ет1уанэ ст1олыр зытеухуар  пэращ. Пэк1э сыт тщ1эр, ц1ык1ухэ?

Сабийхэр: Пэк1э добауэ , мэхэр зэхыдощ1э.

Гъэсак1уэ: Пэжщ. жьы итшэр егъэхуабэ ик1и егъэкъабзэ. Пэм мэуэ щы1эр зыхедз : мэ дахэри, мэ 1ейри. Мы удзгъэгъа дахэхэм девгъэпэм, ямэр къытщ1ихьэну п1эрэ? Зэхэф1щ1а?

Сабийхэр: Ныт1э.

Гъэсак1уэ: Сыт хуэдэу  пэр зэрытхъумэныр?

Сабийхэр: Жэуап ят.

Гъэсак1уэ: Мы удз гъэгъахэр ди хьэщ1эхэм тыгъэ яхуэдывгъэщ1 , абыхэми мэ дахэр къащ1ихьэн щхьэк1э.

 Афэрым , пэм ирагъатк1уэ хущхъуи хущхъуалъэм  идолъхьэ.

Афэрым , ст1ол ещанэм и чэзущ, девгъэплъыт. Ар зытеухуар тхьэк1умэращ. Ц1ыхум тхьэк1умит1 и1эщ. Тхьэк1умэк1э макъхэр зэхыдох.Тхьэк1умэм макъ щэхури, лъагэри, псынщ1эри хуэмри зэхедз. Тэк1у дывгъэджэгу ц1ык1ухэ. Макъ зыгъэ1у 1эмэпсымэхэм я щыщ зы къэсщтэнщи. Хуэмыу макъыр къэ1умэ 1эгу фоуэ, псынщ1э хъумэ фи лъакъуэхэр тывогъауэ.

( Сабийхэр мэджэгу)

 Тхьэк1умэр сыт хуэдэу  зэрытхъумэныр?

Сабийхэр: Жэуап ят.

Гъэсак1уэ: Сыту фыгубзыгъэ ц1ык1ухэ!!!!!! Тхьэк1умэм и хущхъуи хущхъуалъэм идолъхьэ.

 Ст1ол епл1анэр зытеухуар ц1ыхум и бзэгуращ. Бзэгум тшхым, дефэм  1эф1рэ -дыджрэ, шыугъэрэ – гуащ1эрэ зэхещ1э, щ1ы1агъ- пщтырагъри зэхедз.

 Ц1ык1ухэ, мы пхъэщхьэмыщхьэхэр фшхынщи  сыт хуэдэми къэфщ1энщ, ауэ нэк1э фемыплъу 1эф1агък1э зэхэфщ1ар къыжыф1энщ.

( сабийхэм зэрызу я нэр зытырап1эри пхъэщхьэмыщхьэ 1ыхьэ яшх, къащ1э)

Гъэсак1уэ: Пэж дыдэщ псори къэфщ1ащ. Ц1ык1ухэ сыт тщ1эн хуейр бзэгур тхъумэн папщ1э.

Сабийхэр: Жэуап ят.

Гъэсак1уэ: Бзэгум и хущхъуэри хущхъуалъэм идолъхьэ.Иджы Аброкъуэ Бэллэ и усэм щыщ пычыгъуэ къытхуеджэнущ Раянэрэ Къантемыррэ.( Сабийхэм усэ къоджэ)

 Етхуанэ  зэхэщ1эныгъэ 1эпкълъэпкъ 1ыхьэр ц1ыхум и щ1ыфэращ. Щ1ы1эри пщтырри , папц1эри, джафэри, щабэри, быдэри зэхещ1э.

Мис мы топхэм феплъыт, я плъыфэр зэщхьщ, я инагъри зыщ, ауэ зыр джафэщ, адрейр папц1эщ. Демыплъыу 1эк1э зэхэтщ1эфыну п1эрэ?

( сабийхэм емыплъыу топ джафэмрэ папц1эмрэ зэхадз.)

Гъэсак1уэ: Афэрым . Псори къэфщ1ащ. Иджы къызжеф1эт ди щ1ыфэр зэрытхъумэныр?

Сабийхэр: Жэуап ят.

Гъэсак1уэ: Щ1ыфэм щахуэ хущхъуи хущхъуалъэм идолъхьэ. Хущхъуалъэр из хъуащ. Иджы Африкэм нэгъэсын хуейщ .

( макъамэ къоуэ, Пощтзехьэр къыщ1охьэ)

Пощтзехьэ : Фи махуэ ф1ыуэ ц1ык1ухэ!

Сабийхэр: Уи махуэ ф1ыуэ!

Пощтзехьэ: Нур журналыр къыфхуэсхьащ.

Гъэсак1уэ: Упсэу. Дэ тф1эф1 дыдэщ «Нурым» деджэну. Пощтзехьэ, Африкэм щы1э псэущхьэхэр сымаджэщи мы хущхъуэхэр нэгъэсын хуейщ. Аймэуз 1эрыгъэхьэн хуейщ.

Пощтзехьэ: Нэзгъэсынщ, Аймэуз 1эрызгъэхьэнщ. Пхъуантэм къилъхьэ!

Гъэсак1уэ: Упсэу. Узыншэу! 

Пощтзехьэ: Узыншэу!

Гъэсак1уэ: Ц1ык1ухэ, нобэ зэхэщ1эныгъэ 1эпкълъэпкъ 1ыхьитхур къэтщ1ащ.Абыхэм дызэреджэр хэт къызжи1эми мы бгырыпх дахэр естынщи удзгъэгъэ щ1эращ1э хъунщ.

Сабийхэр: Нэ, пэ, бзэгу, тхьэк1умэ, щ1ыфэ.

Гъэсак1уэ: Афэым. Иджы къэпщ1ий зэрызу къэгъэгъэн хуейщ.Си упщ1эхэм жэуап яфти, ди удз гъэгъар плъыфэ зэмл1эужьыгъуэк1э къэгъэгъэнщ

(Рефлексия)

Афэрым, ц1ык1ухэ фи 1эпкълъэпкъыр фхъумэ, фыхуэсакъ, фи узыншагър нэхъ быдэ хъунщ, фи 1эпкълъэпкъхэми  заужьынщ. Ди дерсыр ик1эм нэсащ, уэрэд ц1ык1ук1э дыухынщ.

(уэрэд «Щхьэ, дамэ……».