Туган тел - очар канат
методическая разработка

Татарстан Республикасы Кукмара муниципаль районының “Кукмара шәһәре алтынчы номерлы “Салават күпере” гомумүсеш төрендәге балалар бакчасы” муниципаль бюджет мәктәпкәчә белем  учреждениесе

Туган тел – очар канат

                                                        Татар теле тәрбиячесе: Вахитова Г.Г.

2019 ел

 Залда әкрен генә “Туган тел” көе яңгырый.

1 а.б. Добрый день уважаемые родители, дорогие дети!

2 а.б.Хәерле көн бәйрәмебез кунаклары, балалар! Без бүген туган җиребезгә, туган   телебезгә багышланган бәйрәм кичәсенә җыелдык. Һәр кешенең иле бер генә булган кебек, туган теле дә бер генә була.

1 а.б.Каждый год  21 февраля официально празднуется Международный день родного языка. Мы все  с вами живем в республике Татарстан, где государственными языками являются два языка - татарский и русский языки.

2 а.б. Бераз гына бәйрәм тарихына тукталыйк. Халыкара туган тел көнен билгеләп үтү инициативасы белән Бангладеш Республикасы чыга. Анда 1957 елның 21 февралендә, туган телдә белем алу хокукын даулап, биш студент һәлак була. 2000 нче елда Берләшкән Милләтләр Оешмасы, ЮНЕСКО инициативасын хуплап, күптеллелекне яклау йөзеннән 21 нче февральне “Халыкара туган тел көне” итеп үткәрү турында карар кабул итте.  

1 бала: Йөри безнең бакчага

Бик күп төрле балалар.

Төрле-төрле телләрдә

Сөйләшә белә алар.

2  бала:  “Дустым”сүзен дүрт телдә,

Өйрәндем мин үзем дә.

Әйтә беләм дүрт телдә,

“Исәнмесез” сүзендә.

3 бала: Өйрәндек без җырлар да

Төрле телдә җырларга.

Төрле әниләр килә

Шул җырларны тыңларга.

4 бала: Төрле костюмнар киеп,

Йөрибез җырлап – биеп.

Атадык без бу бәйрәмне

“Туган тел” көне диеп.

Җыр “Ана телебез”

1 бала: Без татарлар! Шушы исем белән

Җирдә яшәү үзе бер бәхет.

Яшибез без бу җирдә

Бар халыклар белән берләшеп.

2 бала: Я люблю свой язык!

Он понятен для всех,

Он певуч,

Он, как русский народ, многолик,

Как держава наша, могуч.

3 бала: Туган җирем – Идел буе

Һәр телнең бар туган иле.

Туган җирем кебек назлы,

Җырдай моңлы татар теле.

Җыр “Туган тел”

1 бала: Мин сөйлим анам телендә,

Яшим атам җирендә.

Бу бәхет миңа бирелгән

Туган йорт бишегендә.

2 бала: Күзләремне ачты минем,

Иркәләде үз телем.

Үз телем яктыртты юлны,

Үз телем бирде белем.

3бала:  Әткәң-әнкәң телен белсәң,

Адашмассың кайда да.

Туган телемдә эндәшәм

Кояшка да, айга да.

4 бала:  Туган тел – иң татлы тел,

Туган тел – иң тәмле тел.

Тәмле дип, телең йотма-

Туган телне онытма!

Җыр “Туган телем”

1 а.б.Наша республика многонациональная. В Республики Татарстан проживают представители 115 национальностей. 53% составляют татары, 39% русские, общая численность остальных народов – около 300 тысяч человек.

2 а.б. Безнең бакчабызда да татар, рус, удмурт, мари балалары дус-тату яшиләр, бергәләп уйныйлар. Бакчабызда туган телебез белән бер рәттән рус телен дә өйрәнәбез. Рус телендә җырлар җырлыйбыз, рус халык биюләрен яратып биибез.

1 бала: Взрослый ты или ребенок

Ты должен понимать.

Раз в  Татарстане живешь-

Татарский должен знать.

 2 бала: Наш Татарстан

Дружбой славится.

И жить нам в Татарстане

Очень нравится.

3бала: Живут у нас в районе

Удмурты и марийцы.

Я – русский...

Я – татарин

Вместе: Но очень дружны мы.

4бала:  Мы веселые ребята

Мы ребята – просто класс!

Пусть же музыка играет,

Спляшем мы для вас сейчас!

Русский народный танец «Барыня»

Убырлы карчык белән Шүрәле керәләр.

Убырлы карчык: Здравствуйте!

Шүрәле: Исәнмесез!

1 а.б. Исәнмесез, исәнмесез! Карагыз әле, балалар, кемнәр, кайлардан килгән икән безгә?

Балалар: Убырлы карчык – рус халык әкиятеннән, ә Шүрәле – татар халык әкиятеннән.

2 а.б. Бездә бүген “Туган тел” - дуслык бәйрәме.Түрдән узыгыз, рәхим итегез.

Төрле милләт балаларының бер-берсен аңлап дус, тату яшәгәнен күреп китәрсез.

Шүрәле: Белмим инде, ничек төрле милләтләр дус-тату яши алсын? Без Убырлы карчык белән күршеләр булып яшибез, әммә тату яшәгән юк. Ул татарча белми, ә мин урысча аңламыйм, шулай бит Убырлы. ( Убырлыны төртеп ега)

Убырлы:Вот так и мы живем. Он о чём то говорит, я его не понимаю. Я начинаю рассказывать, он смеется, издевается надо мной.

1 а.б. Әй Шүрәле, Шүрәле! Картаеп беткәнсең, ә үзең дуслыкның нәрсә икәнен дә белмисең. Ә безнең балалар кечкенә булсаларда, төрле милләттән булсалар да үзара дус яшиләр. Үзләренең ана телләрен яраталар, башкаларныкын хөрмәт итәләр.

Шүрәле: Булмас, булмас.

2 а.б. Әйдәгез әле, балалар, сөйләп күрсәтегез әле Шүрәлегә үзегезнең шигырьләрегезне.

1бала:  Без бер илнең балалары

Барыбыз да дуслар без.

Татарлар, чуваш, марилар

Башкорт һәм руслар без.

2 бала: Вордиськем музъеме

Вордиськем шаере,

Туж мусо потиськод,

Туж шулдыр адскиськод.

3бала:  Мон удмурт соин шудо

Удмурт кыл поръясь бурдо

Ас кылме мон гажасько

Со кылын мон вераськисько

4бала:  Мы на свет родились

Чтобы радостно жить.

Чтобы вместе играть,

Чтобы крепко дружить.

5бала:  Татарча да яхшы бел,

Урысча да яхшы бел.

Икесе дә безнең өчен,

Иң кирәкле, затлы тел.

Убырлы: Я поняла свою ошибку. Сегодня же начну изучать татарский язык. И мы с Шурале подружимся, будем жить дружно.

Шүрәле: Урманга кайтышлый кибеттән күп итеп китаплар алам да, мин дә русча өйрәнә башлыйм.

2 а.б. Әйдәгез, дуслыкны ныгытып, рәхәтләнеп бер татарча биик әле.

Без биибез тыпыр тыпыр,

Без биибез тып – та  - тып.

Бер бии башласак,

Булмый безне туктатып.

Шүрәле: Мадам, Убырлы, приглашаю вас на танец.

Убырлы: Бик теләп, Шүрәле әфәнде.

Шүрәле белән Убырлы бии башлыйлар, балалар кушыла.

Күмәк бию.

2 а.б.Культура каждого народа

Жемчужина добра.

Татарский - ласковый язык

Всем выучить пора.

1 а.б. Тел кешене дус итә

Бер – берсенә беркетә.

Бел, балам, син рус телен

Һәм онытма үз телең.

Убырлы: Татар халкының тел турында бик матур мәкале бар бит, әйдәгез балалар бергәләп искә төшерик әле.

Балалар:Иң татлы тел-туган тел,

Анам сөйләп торган тел.

Шүрәле:На русском языке очень много пословиц и поговорок о языке. Давайте,  вспомним их.

Балалар:Сколько языков знаешь, столько у тебя друзей.

Убырлы: Ә туган тел турында, дуслык турында шигырьләр беләсезме?

2 а.б. Әлбәттә беләләр һәм бик теләп сөйләп тә бирәләр.

1 бала: Туган оясыннан аерылган кош

Канатына мәңге ял тапмый.

Туган телен яратмаган кеше,

 Башкаларның телен яратмый.

2 бала: Давайте будем дружить друг с другом

Как птица дружит с небом.

Как ветер с лугом,

Как парус с морем.

Трава с дождями.

Как дружит солнце со всеми нами.

3 бала: Дус яшәргә кирәк җир йөзендә

Дуслар кирәк һәрбер кешегә.

Дуслык булса яшәүдә күңелле

Уңай була һәрбер эшең дә.

4 бала: Мы дружные ребята,

Не ссоримся совсем.

Мы дружные ребята,

Скажите это всем.

Песня « Дружат дети всей земли»

1 а.б.Оставь мой друг, свои сомненья,

И честь родного языка.

Неси достойно поколеньям

На все грядущие века!

Любите свой родной язык, уважайте языки других народов.

2а.б. Яндың да син, туңдың да син,

Нишләтмәде язмыш сине.

Дөньяда күп нәрсә күрдең

Әй мөкатдәс, татар теле,

Әй син батыр татар теле!

 Шушының белән туган телебезгә багышланган кичәбез тәмам. Сау булыгыз.