Урок теми: Мишшан ачалăхри юратăвĕ.(Çеçпĕл Мишши çинчен)Презентация
презентация к уроку по иностранному языку

Слайд 1

Урок теми: « Мишшан ачалăхри юратăвĕ » Урока хатерлекенĕ : Роза Васильевна Михуткина,чăваш чĕлхипе литература вĕрентекенĕ Чăваш республики , Çĕмĕрле районĕ , Саланчăкри шкул-интерначĕ

Слайд 2

Урок тĕллевĕсем : 1.Ывăлĕ çинчен Çеçпĕл амăшĕ каласа панине ачасем патне çитересси . (Давыдов – Анатри çырса илнĕ » Кăвар чĕре кĕнекерен ). 2.Ăнланнине вырăсла каласа парасси . 3.Ачасене Çеçпĕл юратнă юррисемпе паллаштарасси . « Мĕн сас лайăх » юрăна юрлама вĕрентесси . 4.Çеçпĕлĕн « Çăлтăр » журналта пичетленсе тухнă пĕрремĕш сăввине пăхмасăр калама вĕрентесси :. «Звонок» ятлă сăвă . 5.Çеçпĕл Мишшин паха енĕсене палăртса тухасси : ĕçлеме , тĕрлеме , ÿкерме , выляма , юмах итлеме,сăвă çырма ; Украинăлла , чăвашла , вырăсла юрлама;йывăç лартма юратнине ачасем патне çитересси ; 6.Мишшан ачалăхĕ йывăр пулнине , çитмен пурнăçпа,выçăллă-тутăллă пурăннине ăнлантарса парасси .

Слайд 3

Нимене Нимене ! Нимене ! Ян янранă ир-ир . Пулăшса пĕр - пĕрне Йÿнĕçтернĕ эпир .

Слайд 4

Кам вăл Çеçпĕл Мишши ?

Слайд 5

Михаил Кузьмич Кузьмин ( Çеспĕл Мишши ) 1899-1922 çулсенче пурăннă . Хуса кĕпĕрнин Çĕрпÿ уесне кĕнĕ Касаккасси Шĕкĕр ( халĕ Канаш районĕнчи Çеçпĕл ялĕ ) ялĕнче çуралнă .

Слайд 6

Çĕнĕ сăмахсем ниме - ĕç -работа кăвакал-утка , сăрнай - волынка (музыкальный инструмент) ака-суха - пашня автан-петух шăрантара парать - звонко поёт çирĕп кăмăллă - крепкая душа.

Слайд 7

Агафия Николаевнăпа Çеçпĕл Мишши амăшĕпе пĕрле

Слайд 8

Çеçпĕл Мишши амăшĕ каласа пани Мишша тăхăр уйăхрах утма тытăнчĕ,çулталăк тултарсан калаçма вĕренчĕ . Мишшăна 5 çултах хамăрпа пĕрле тырă вырма (жать) илсе каяттăмăр.Кĕске ыраша тăпăлтара - тăпăлтара вăл ман кĕлте (сноп) çине хуратчĕ . Пĕррехинче çапла Мишша тем ăшне кĕрсе ларнă та: кăт - кăтик , кăт-катик ! тесе хăлаçланать . (руками машет). Эпир кулса пăхса тăратпăр . Мĕн тăватăн эс унта?- тетпĕр . - Çăмарта тăватăп ,- тет Мишша

Слайд 9

Мишша ĕçлеме юратнă . Тата тепрехинче , çав çулах,пĕр кĕрхи кун, ир пуçласа каçчен пахчара хăмла татрăмăр . Пирĕнпе пĕрлех Мишша та çине тăрса хăмла татать . - Мишша , ĕçле - ĕçле ывăнтăн пулĕ , ларса кан ,- тетĕп çакна шеллесе . - Çук , канмастăп , часрах татса пĕтересчĕ ,- тет Мишша . Эпир пĕчĕк ача çапла калаçнинчен пурте тĕлĕнтĕмĕр .)

Слайд 10

Мишша юрлама юратнă Пĕррехинче хур чĕпписене çерем çине хăваласа кайрăмăр . Манпа пĕрле пилĕк çулхи Мишша та пычĕ . Хĕвел хĕртет . Шăрăх . Мишша питех те савăнăçлă : вырăнта тăма та пĕлместь,хурсем хушшине кĕре - кĕре тухать . Эпĕ вăхăт ирттĕр тесе , юрă ĕнĕрсе ларатăп.Мишша ман пата пычĕ те, кĕтмен çĕртен юрă пуçларĕ : « Шыв хĕрринчи кăвакал , кăвакал , Сана хуçа виçĕ пуспа сутас , тет . Сăрнай илсе калас , тет .» Вăл вара çав юрра хăйсем шыва кĕме çÿренĕ чух юрлани çинчен каласа пачĕ . Украина юрри - чăвашла куçарнă : «Иди, иди, селезню,до домуПродам тебе дедове старому За три копье селезня продала, А на копу дударика найняла .

Слайд 11

Хăнара юрăсем юрлама юратнă « Уя тухсан мĕн сас лайăх ? Ака - суха сасси лайăх . Яла кĕрсен мĕн сас лайăх ? Автан сасси - çавă лайăх …»

Слайд 12

Мишша кĕнекесем,сăвăсем вулама юратнă « Мишша шкула каиччен ашшĕнчен вулама вĕренчĕ.Çул хыççăн çул иртрĕ , Мишша шкула çÿреме пуçларĕ.Кĕнеке вулама юрататчĕ , хавхалансах сăвăсем вулатчĕ .

Слайд 16

Перремĕш сăвви « Звонок» Мишша Шăхасанта вĕреннĕ чухне , « Çăлтăр » журнал кăларса тăнă . Çавăнта унăн сăввисем çырăннă . Пĕрремĕш сăвви «Звонок» ятлăччĕ «Трелью золотою Маленький звонок. Утренней порою Зовёт нас на урок».

Слайд 17

Мишша тĕрлеме юратнă « Мишша тĕрĕллĕ кĕпе питĕ тăхăнасшăнччĕ,анчах та манăн тĕрлесе ларма вăхăт çукччĕ . « Кăмăлу пулсан – хăвна тĕрлеме (вышивать) вĕрентĕп »,- терĕм пĕррехинче . Мишша вара тимлĕн пăхса ларса тĕрлеме вĕренчĕ . Çимĕк вăййине вара хăй тĕрленĕ кĕпепе тухрĕ .».

Слайд 18

Мишша çутçанталăка юратнă « Мишша çутçанталăка юратакан ачаччĕ . Çулсерен вăл урама йывăçсем лартма тăрăшатчĕ , ытларах хурăн ( берёзу) лартатччĕ ».

Слайд 19

Мишша лашасене , ĕне , сурăхсене пăхнă

Слайд 20

Мишша амăшне мĕн пĕчĕкрен пулăшнă

Слайд 21

Нумай - нумай сăвăсем çырнă Çапла вара , ачасем , сирĕн ачалăхри самантсенчен нимĕнпе те уйрăлса тăмасть Мишша . Сирĕн пекех чупнă , вылянă , сăвăсем каланă , кĕнеке вуланă , тĕрленĕ . Анчах та унăн турă (бог) паракан талант пулнă . Вăл ÿкерме,тата сăвă çырма юратнă . Нумай_нумай сăвăсем çырнă : слайд: « Сăвăсем » (1928, 1940), « Хурçă шанчăк »(1948), « Çырнисен пуххи »(1959, 1989, 1999) « Поэзи чечекĕ »(2002). Тĕнчери чи чаплă поэтсенчен пĕри пулса тăнă . Паллă чăваш поэтне халăх манмасть , ун ячĕпе асăну каçĕсем , куравсем йĕркелеть .

Слайд 24

Киле ĕç : Çеçпĕлĕн « Çăлтăр » журналта пичетленсе тухнă пĕрремĕш сăввине «Звонок» пăхмасăр калама вĕренсе килмелле .

Слайд 25

Урок вĕçĕ Тавтапуç . Сывă пулăр !