Математика
рабочая программа по математике (2 класс) на тему

Аңлатма язуы

                                                                                                                                               Мәктәпнең укыту планы нигезендә 2 сыйныфта математика фәнен укытырга атнага

4 сәгать, барысы 136 сәгать вакыт бирелә.

Максат:

- Кече яшьтәге мәктәп укучысының математик үсешен тәэмин итү; математик күзаллауны әйләнә-тирә чынбарлыкны микъдар һәм пространство нисбәтләрендә сурәтләү өчен кулану; дәвамлы акыл эшчәнлегенә сәләтле булу.

Бурычлар:

- логик фикер йөртү, пространстволы күзаллау, математик сөйләм нигезләре формалаштыру; нигезле нәтиҗәләр ясау сәләтенә ия булу;

-уку һәм гамәли мәсьәләләрне математик чаралар белән чишү осталыгы формалаштыру; мәгълүмат эзләү; зурлыкларның мәгънәсен һәм аларны үлчәү ысулларын аңлау; сюжетлы мәсьәләләр чишү өчен арифметик ысуллар кулану,  арифметик гамәлләр башкару; мәсьәләләр чишү, чишкәндә уңайлы, камил, кыска юлнысайлый белү;

-акыл хезмәте белән кызыксыну теләге тәрбияләү, математик белемне көндәлек тормышта куллану гамәлләре формалаштыру.

                                                  Предмет нәтиҗәләре

Укучылар өйрәнәчәк:

• дистәләр һәм йөзләр белән санарга;
• унарлы санау системасында саннар язылышының позицион принцибын аңларга;
• «сан» һәм «цифр» терминын аерырга;
• саннарнысаннарнурындабилгеләү;
• саннарның натураль рәтен белү;
• рим цифры белән язылган 1-12 кадәрге  саннарны танырга;
• бөтен тискәре булмаган саннар буенча тапкырлау һәм бүлү гамәлләренең (операцияләренең) микъдарлы мәгънәсен аңларга;
• тапкырлау һәм кушу, бүлү һәм алу гамәлләре арасындагы бәйләнешне;
• компонентлар һәм гамәл нәтиҗәсе (кушу һәм алу өчен) арасында бәйләнешне аңларга;
• билгесез компоненты булган гамәлләрне тигезләмә рәвешендә язарга;
• турының һәм нурның чиксезлеген аңларга;
• әйләнә һәм түгәрәк нокталарының үзлеген аңларга;
• массаны үлчәргә һәм аны, өйрәнелгән масса берәмлекләрен (килограмм, центнер) кулланып, белдерергә;
•  вакыт озынлгын үлчәргә һәм аны өйрәнелгән вакыт берәмлекләрен (минут, сәгать, тәү- лек, атна, ай, ел, гасыр) кулланып, белдерергә; бер вакыт берәмлегеннән икенчеләренә күчәргә;
•  вакыйганың башы һәм ахыры һәм аның озынлыгы арасындагы бәйләнешне урнашты-рырга; вакытны сәгать буенча ачыкларга;
• арифметик текстлы (сюжетлы) мәсьәләне математик биремнең аерым төре буларак карарга; арифметик сюжетлы мәсьәләләрне танырга һәм формалаштырырга, аларны башка мәсьәләләрдән (логик, геометрик) аерырга;
•  төрле график модельләр һәм тигезләмәләр кулланып, арифметик сюжетлы мәсьәләләрне модельләштерергә;
•  бирелешнең таблицалы формасын кулланырга.
• гади һәм төзелмә мәсьәләләрне танырга һәм формалаштырырга;
• кире мәсьәлә формалаштырырга һәм аны бирелгән чишелешнең дөреслеген тикшерү өчен кулланырга;
• арифметик сюжетлы мәсьәләнең график моделен төзергә; төзелгән модель нигезендә мәсьәлә чишәргә;
• барлык унарлы цифрларны белергә;
• барлык берурынлы, икеурынлы һәм өчурынлы саннарны укырга һәм язарга;
• берурынлы саннарның кушу таблицасын белергә һәм кулланырга;
• тапкырлау һәм бүлү белән бәйле тамга һәм терминнарны ( (*) һәм (:) тамгалары, тап-кырчыгыш, тапкырчыгыш кыйммәте, тапкырлаучылар, өлеш, өлеш кыйммәте, бүленүче, бүлүче) кулланырга;
• берурынлы саннарның тапкырлау таблицасын;
•  гамәлләрне үтәү тәртибе кагыйдәсен бер яки төрле баскыч гамәлләрен үз эченә алган җәяле һәм җәясез аңлатмаларда кулланырга;
• гамәлләрне үтәгәндә җәяләрнең роле;
•  кушу һәм тапкырлауның урын алыштыру үзлеген;
• өйрәнелгән геометрик терминнарны (туры, нур, почмак (туры, кысынкы, җәенке), турыпочмаклык, квадрат, әйләнә, түгәрәк, әйләнә (түгәрәк) элементлары (үзәк, радиус, диаметр)) танырга һәм сызымда кулланырга;
• өйрәнелгән озынлык берәмлекләре (сантиметр, дециметр, метр) арасындагы нисбәт-ләрне озынлыкны төрле берәмлекләрдә белдерү өчен кулланырга;
•  массаны үлчәргә һәм аны, өйрәнелгән масса берәмлекләрен (килограмм, центнер) кулланып, белдерергә;
•  вакыт озынлгын үлчәргә һәм аны өйрәнелгән вакыт берәмлекләрен (минут, сәгать, тәү- лек, атна, ай, ел, гасыр) кулланып, белдерергә; бер вакыт берәмлегеннән икенчеләренә күчәргә;
•  вакыйганың башы һәм ахыры һәм аның озынлыгы арасындагы бәйләнешне урнашты-рырга; вакытны сәгать буенча ачыкларга;
•  гади һәм төзелмә мәсьәләләрне танырга әм формалаштырырга; “мәсьәлә” төшенчәсе белән бәйле терминнарны (шарт, таләп, чишелеш, җавап, бирелгәннәр, табылырга тиеш-ле сан (зурлык)) кулланырга.

Укучылар  өйрәнергә мөмкинлек алачак:

• берурынлы, икеурынлы, өчурынлы саннарны укый һәм яза белергә;
•  өйрәнелгән саннарны аларның унарлы язмасы нигезендә чагыштырырга һәм чагышты-ру нәтиҗәсен тамгалар (>, <яисә =) ярдәмендә язарга;
• санны суммага һәм сумманы санга кушу кагыйдәләрен кулланырга;
• кушу һәм тапкырлауның урын алыштыру үзлеген кулланырга;
• нуль белән кушу һәм алу, нуль һәм бер белән тапкырлау кагыйдәләрен кулланырга;
•  өч разряд кысаларында язмача кушу һәм алуны башкарырга;
• бирелгән озынлыктагы кисемтәләрне линейка ярдәмендә сызарга;
•  бирелгән озынлыктагы кисемтәләрнең сумма һәм аерма кыйммәтләрен үлчәү линей-касы һәм исәпләүләр ярдәмендә табарга;
•  кисемтә озынлыгын, төрле озынлык берәмлекләрен кулланып, күрсәтә белергә (мәсә-лән, 1 м 6 дм яки 16 дм яки 160 см);
• төзелмә мәсьәләләрне танырга әм формалаштырырга;
• төзелмә мәсьәләне гадиләргә таркатырга һәм чишелешне язуның ике формасын кул-ланырга (гамәлләп һәм бер аңлатма рәвешендә);
• кире мәсьәлә формалаштырырга һәм аны бирелгән чишелешнең дөреслеген тикшерү өчен кулланырга;  таблицаның юлларын һәм баганаларын укырга , тутырырга.    

                                                      Эчтәлек

Саннар һәм зурлыклар

Нумерация һәм саннарны чагыштыру.

Икеурынлы саннарның телдән һәм язма нумерациясе.Дистәләрнең разрядлы составы. «Түгәрәк» дистәләр

Өчурынлы саннарның телдән һәм язма нумерациясе: яна разряд берәмлеге - йөз, йөзләр разряды, өчурынлы микъдар санының төзелү принцибы. «Түгәрәк» йөзләр. Өчурынлы саннарны рядлы кушылучылар суммасы ярдәмендә күрсәтү;

Саннарны дистәләп чагыштыру;

Саннарны саннар нурында күрсәтү. Натураль саннар турында күзаллау форматаштыру.

Рим саннарының язма  нумерациясе.

Санлы тигезлек һәм тигезсезлекләр..

Саннарның эзлеклелеге турында беренчел күзаллау.

Зурлыклар һәм аларның үлчәмнәре.

Үлчәмичә предметларның  массасын чагыштыру. Авырлык үлчәү берәмлеге  - килограмм, центнер. Центнер һәм  килограммның үзара бәйләнеше (1 ц=100 кг).

Вакыт. Сәгать ярдәмендә вакытны үлчәү. Вакыт бер мизгел. Төгәл вакытны атау.  Вакыт үлчәү берәмлеге: сәгать, минут, тәүлек, атнаһәм алар арасында бәйләнеш. Үзгәрүче  вакыт берәмлекләре: ай, елһәм аларның тәүлек белән бәйләнеше. Календарь. Вакыт үлчәү берәмлеге - гасыр. Гасыр һәм ел арасындагы бәйләнеш(1 гасыр=100 ел).

         Арифметик гамәлләр  

Санлы аңлатмалар. 100 эчендә телдән разряд аша күчеп һәм күчмичә кушу-алу .. Баганалап язып кушу-алу: аның өстенлекле яклары. Кушу-алу гамәлләренең дөреслеген калькулятор ярдәмендә тикшерү.

Кушу-алу компонентлары арасындагы бәйләнеш. Билгесез компонентлар белән  эшләү формасы буларак тигезләмә. Билгесез кушылучы, кимүче, киметүчене табу кагыйдәләре;

Тапкырлау бертөрле кушылучылар суммасы. Тапкырлаубилгесе (.). тапкырлаучылар һәм тапкырчыгыш билгеләмәсе. Тапкырлау таблицасы. 0 һәм 1саннарына тапкырлау. Тапкырлауның урын алыштыру законы.

Саннарны берничә тапкыр арттыру;

Гамәлләрнеэшләү тәртибе: тапкырлау һәм кушу, тапкырлау һәм алу. Беренчел һәм икенчел степеньдәге гамәлләр.

Бүлү гамәле, аның тамгаланышы (:).. Бүленүче, бүлүче һәм өлеш. Өлеш (ярты, өчтәнбер, дүрттән бер, биштән бер өлеш). Саннарны берничә тапкыр киметү.

Гамәләрне башкарганда уңайлы юлларны сайлау.

        Текстлы мәсьәләләр

Текстлы(эчтәлекле) арифметик мәсьәләләр аерым урын алып тора. Текстлы (эчтәлекле) арифметик мәсьәләләрнең үзенчәлеге: шарты, соравы һәм  табылырга  тиешле зурлыкларында. Мәсьәләләрнең кыска язылышы;

Бирелеш һәм табылырга тиешле зурлык арасындагы бәйләнешләрне график формалаштыру.

Гади мәсьәләләр. Гади мәсьәләләрне чишкәндә тиешле гамәл сайлый белү.

Төзелмә мәсьәләләр. Төзелмә мәсьәләләрне гади мәсьәләгә әйләндерү һәм киресенчә, шартны яки сорауны үзгәртеп гадидән төзелмә мәсьәләләр ясау.Төзелмә мәсьәләләрне берничә гадигә таркату; Төзелмә мәсьәләләрнең чишелешен бер аңлатма белән күрсәтү;

Кире мәсьәләләр. Бирелештән кире мәсьәлә төзү;        

Гади мәсьәләләрне модель төзеп тигезләмә ярдәмендә чишү;

Вакытка мәсьәләләр (башы, ахыры, вакыйга барышы);

Арифметик юл белән төрле мәсьәлә чишү;

Геометрик  фигуралар

Чиксез туры. Нур чиксез турының яртысы. Почмак. Почмак төрләре: туры, җәенке, кысынкы. Күппочмакның почмаклары. Турыпочмаклык. Квадрат. Әйләнә һәм түгәрәк. Әйләнә һәм түгәрәкнең үзәге, радиусы, диаметры. Циркуль ярдәмендә әйләнә һәм түгәрәк сызу. Тигез кисемтәләр салу өчен циркуль кулану.

Геометрик зурлыклар

Озынлык үлчәү берәмлеге - метр. Метр, дециметр һәм сантиметр арасында бәйләнеш (1м=10дм=100см).

Сынык сызык озынлыгы. Күппочмаклык периметры. Квадрат һәмтурыпочмаклык периметры.

Мәгълүмат белән эш

Берурынлы саннарның тапкырлау таблицасы( 0дән кала). Таблица турында күзаллау. Биремнәр үтәгәндә тапкырлау таблицасын куллану.

Календарь – тематик план

Әдәбият

• Захарова О.А.,  Юдина Е.П. Мөстәкыйль  эш дәфтәре. Математика сорауларда һәм биремнәрдә. Москва /Академкнига/Учебник/2014,   Казан /”Хәтер”2014 ел
• СәгъдиеваИ. Т. Математика курсы буенча эш программасы. 2 сыйныф. Казан 2012
• Чекин А. Л. Математика. 2 нчесыйныфөчендәреслек. Икекисәктә / Русчадан И. Т. Сәгъдиева тәрҗ. – Москва /Академкнига/Учебник/2014, Казан: «Хәтер» нәшрияты/2014

• ЧекинА. Л. Математика. Методическое пособие для учителя. - М.: Академкнига/Учебник. 2014г.

Кушымта

Математикадан арадаш аттестация (контроль эш) өчен үрнәк йомгаклау контроль эше

I вариант

1. Аңлатмаларның кыйммәтләрен баганалап язып исәплә:

56 + 44             76 – 38         90-67

583 + 299        721 - 589       498 + 379

2. Аңлатмаларның кыйммәтләрен тап:

63 : 7              4 * 9 - 9               100 – 26 +  4

20  * 8         18 : 6 * 3                 35 + (68 – 49)

3. Мәсьәләне чиш:

Зиләнең 100 сум акчасы бар иде. Ул 24 сумга печенье, 36 сумга сөт, ә калган акчасына каймак алды. Каймак өчен Зилә күпме акча түләгән?

4. Буе 8 см, иңе 3 см булган турыпочмаклыкның периметрын тап.
5. Аңлатманы яз һәм кыйммәтен тап:

           28 санына 66 һәм 14 саннарының аермасын кушарга:

     6* 1 кг тоз 3 сум 50 тиен тора.  2 кг тоз алыр өчен ничә сум акча кирәк?

II вариант

1. Аңлатмаларның кыйммәтләрен баганалап язып исәплә:

38 + 62           41 - 24              70 – 53

594 + 379       831 – 698         389 + 497

2. Аңлатмаларның кыйммәтләрен тап:

           42 : 6        4 * 8 – 8           70 -27 +3

           90 * 2     16 : 4 * 2         71 - (26 -19)

3. Мәсьәләне чиш:

Язиләнең 45 сум, ә Айгизәнең 55 сум акчасы бар. Кызлар, акчаларын     кушып, 80 сумга китап алдылар. Аларның ничә сум акчалары калган?

4. Буе 7 см, иңе 4 см булган турыпочмаклыкның периметрын тап.
5. Аңлатманы яз һәм кыйммәтен тап:

      92 саныннан 12  һәм 158 саннарының суммасын алырга.

      6* 1кг тары ярмасы 19 сум 50 тиен тора. 2 кг тары ярмасы өчен ничә сум акча кирәк.