Проект "Тос чузун малым"
проект (2 класс) по теме
При изучения главы "Тос чузун малым"- 9 видов домашних животных, выполнили проектную работу.
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
![]() | 2 МБ |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Чайын аалдарда мал
Тевелер
Тевенин ажыы кончуг улуг Адан тевени ийи харлыындан эгелеп мунар болгаш чуък чудурер кылдыр оредип алыр . Кыс тевени база ажылга ажыглаар кылдыр ооредип аар . Кандыг-даа теве уш хар чедерге , кижиге ажыын коргузер мал кылдыр шуут ажыглай бээр . Тевени холге кылдыр ажыглаар . Тевени мунуп алгаш , аян-чорук кылып болур , аалдар аразынга мунуп болур . Тевени чонактап алгаш , мунуп болур . Тевени эзертеп алгаш , мунуп болур . Теве чуък чудуреринге кончуг таарышкан болгаш моге-шыырак амытан . Тевени черге чыттырып алгаш , чуък чудурер . Тевени шанактап база болур . Тевени тергелеп база болур . Тевени тара тарыырынга ажыглап болур . Ийи аът соортур андазынны чангыс теве соортуп шыдаар , кужу кончуг улуг . Тевени сиген кезеринге база ажыглап болур . Ийи теве сиген кезер бир машинага кончуг тааржыр , чеже-даа гектар черни бир хун кестирип кааптар , черле могар- шылаарын билбес амытан . Теве -биле хопээн соортурге , мажак безин чок болур . Тыав чон тевени ховар мал дээр . Тевенин суду хоюг , дугу чымчак болгаш эъди чаагай . Теве – ховулуг чернин малы, даглыг черге эге таарышпас – чуглуп олуп каар . Теве черле чудап олбес . Тевенин чиир чувези бир янзы – бедик болгаш , Кызыл- хараган , инек-хараган баштарын кээп чиир , шагар-оът чиир , ыяштын бедикте элбин будуктарын чиир . Улуг хар чааптарга , теве оътту казып оъттаар амытан . Тевенп ыдыктаар , колдуунда буураны ыдыктаар .
Хой Ошку он ийи чылдын сес дугаарынга кирген мал болур . Тогду – баштайгы хураганын бир дугаар торуп турар хой , оон назыны ийи харлыг азы хунан хой . Кызыр хой – торувээн кыс хой азы бир чылын торувээн хой . Хураган – хойнун чаш толу, бир хар чедир нити ады . Кыс хураган азы эр хураган деп база адаар . Ылым чаш хураган – чаа торуттунген хураган . Доруккан хураган – бир айдан уш ай четкен хураган . Часкылак – чазын торуттунген хураган . Кускулек – кузун торуттунген хураган . Дотпе – дорт айдан беш ай чедир хураган . Шилег – чазап каан хунан , назыны ийи харлыг . Иртчигеш – чазп каан болур , назыны ийи хардан уш хар чедир . Ирт – чазап каан болур , уш хардан ору назылыг,чедишкен мал болур . Кошкаржыгаш – урелиг мал, чазаваан болгаш назыны ийи харлыг . Кошкар – урелиг мал, чазаваан , бир кодан хойга бир кошкар чоруур . Каран чудулге турар шагдан бээр хойну ыдыктап чораан болгаш изиг тыныштыг мал дээр . Уруг-дарыг челбирге бээрге , ыдыктыг хойнун изиг тыныжынга тынгырар ёзулал база турган . Ошку – ниити Ады, торуур кыс ошку , азы бир дугаарторуп турар ошку , анайлыг ошку . Хайдак ошку – оглу олуп калган ошку . Дузак – ийи харлыг ошку азы хунан ошку , бир дугаар торуп турар ошку , анайлыг дузак . Кызыр ошку – анайлаваан ошку азы бир чылын торувейн барган ошку . Анай – ошкунун бир хар чедир оглу , ниити ады , кыс анай , эр анай . Оскуспеек – чашта иези олуп калган чаш анай . Ылым чаш – тендинейндир кылаштап турар чаш анай . Доруккан анай – уш ай четткен , азы сиген чиптер апарган анай . Часкылак – чазын торуттунген анай . Сейнек – эр анайны чазап капканы, назыны ийи хар чеикен болур . Серге – эр анайны чазап кааны , назыны уш хар ашкан болур Хуна – чазаваан эр анай , урелиг мал, назыны ийи хардан ору. Суткур , эъткир болгаш моге-шыырак уктуг эр анайны хуна кылдыр салып алыр . Бир кодан ошкуге бир хуна чоруур . Ошкуну назын аайы -биле адаары тускай чурумнуг болур . Хунан ошку – ийи харлыг . Донен ошку – ийиден уш хар чедир назылыг . Алды диштиг ошку – уштен дорт хар чедир ошку . Чедишкен ошку – дорттен беш хар чедир ошку . Ошкунун он- чузунун дугунун аайы -биле адаар . Кара хайдак , ак хайдак , сарыг ошку , донгу рак ошку , калчан сарыг ошку , чалбак -кок ошку .
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
конспект урока "каш чузун малымайны"
конспект урока "каш чузун малымайны"...
![](/sites/default/files/pictures/2018/02/06/picture-1008308-1517932753.jpg)
Проект "Тос чузун малым"
Тооруктуг долгай Таңдым,Долганзымза, тодар-ла мен.Тос-ла чүзүн малымайныАзыраза, байыыр-ла мен....
![](/sites/default/files/pictures/2019/02/04/picture-451961-1549282510.jpg)
"Тос чузун малымайны"
Тооруктуг долгай Таңдым,Долганзымза, тодар-ла мен.Тос-ла чүзүн малымайныАзыраза, байыыр-ла мен....
![](/sites/default/files/pictures/2017/05/11/picture-923618-1494483511.jpg)
классный час к празднику"Шагаа" на тему "Тос чузун малым" (девять видов домашних животных тувинцев)
Данный материал предназначен для проведения классного часа в начальных классах к празднику Шагаа (Новый год)....
"Тос чузун малымайны" Ч. Кара-Куске. Анайларым : литературлуг номчулга кичээли.
2 класс уругларга тыва чонувус тос чузун малывысты азырап чоруурун билиндирип, Ч.Кара-Кускенин "Анайларым" деп шулуу- биле таныштырып номчудар сорулгалыг литературлуг номчулга кичээлин...