Главные вкладки
Класс шагы: "Ак-кок Сут-Хол-чоргааралым, оорушкум".
классный час (2 класс) по теме
Класс шагы: "Ак-кок Сут-Хол- чоргааралым, оорушкум".
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
![]() | 61.43 КБ |
Предварительный просмотр:
Класс шагы:
Тема «Ак-кок Сут-Хол - чоргааралым, оорушкум». Сорулгазы: Оскен торээн черин уругларга таныштырар, билиндирер. Уругларны торээн чуртунга , торээн бойдузунга ынак, чуртунун ан-менин, унуш-дужудун камныг эдилээринге кижизидер.
Дерилгези: Сут-Хол дугайында видеосюжет, улегер домак «Тоогу билбестоорээр, торел билбес турээр». Сут-Хол дугайында ыры, шулуктер.
Чорудуу:
-Орг. Кезээ.
Класс шагынын сорулгазын дамчыдар.
-Богун бис клазывыс шагында аян-чорук кылыр бис. Кайнаар аян-
чорук кылыр-дыр бис?
Номчуур.
Чаагай сут дег арыг суглуг оарып ханмас Сут-ле- Холум.
Бистин Cyr-Аксы суурдан ырак эвесте «Сут-Хол» деп хол бар. Оон каас-чаражын, арыг-агаарын,чараш бойдус-байлаан магадап, ан-менин, куштарын сонуургап коруп, кандыг балыктар барын билип алыр оис.
-Сут-Хол барган кижи бар бе?
«Тоогу билбес тоорээр, торел билбес турээр» деп улегер домак бар. Ол чуу дээн уткалыг домак-тыр?
Кыйгывыс ол-дур. Ол кыйгы-биле эп-найыралдыг, ыры-шоорлуг, тывызыктажып чорааш чедер бис.
Сут-Холче баарда Суг-Аксы суурдан чоруур. Школа чанындан аъттаныптар бис. Чоруур маршрудувус.
ШКОЛА Чес-Булун Алдын-Хавак Аржаан Кара-Суг
-Баалык Калбак-Арга Чайлаг-Озен Сут-Хол.
1.ШКОЛА. Анаа-ла чорбас бис.
Онаалга кууседир силер. Сут-Хол дугайында кым чуну билирил? Силерге онаалга кылдыр Сут-Хол дугайында реферат бижиир дээн мен.
Уруглар номчуур. Диана, Валериан, Алдын.
Тывызык: Чурту шулурааш, чучаа кыланнааш. (Балык)
■
_Эр-хейлер! Сут-Холге баргаш, Сут-Холдун балыктары-биле таныжар бис.
Шулук: Сут-Хол, Сут-Хол-ие черим
Суузун оъттуг тайгаларлын
Сактып келген саныллда-ла
сагышсырап шаг-ла боор мен.
2.Чес-Булунда келген бис.
Шупту «Чес-Булун» деп ырывыс ырлаар бис. Эдээм адаа элеп тонген оой
элезинниг Чес-Булунум оой
эртенин-не туруп тейлээр оой
■
экти бедик Кызыл-Тайгам оой.
Тонум адаа элеп тонген оой Довурактыг Чес-Булунум оой Тонангаштын туруп тейлээр оой
Тойлу шилдиг Кызыл-Тайгам оой. Шулук: Аалдар чайлап мага ханмас агы-кангы кадар оъттуг
арбын малы чаттып оъттаан
адам чурту Чес-Булунум.
Тывызык: Хун адалыг, чер иелиг, суг угбалыг. (Унуш) З.Алын-Хавак. Алдын-Хавак чону шупту
ажыл-ишке кежээ чон боор
Тараа тарыыр, сиген кезер
Таан сергек ишчи улус. Алын-Хавак тогу шагдан Адам-огбемчуртучуве. Ажыл-ишчи кежээ болгаш
арбын малы озуп турар.
ТЫВЫЗЫК: Чангыс ыяш чайганды,
чалан ак холзеди. (Шууруун, хойтпак) 4.Аржаанда келген бис.
Йорээл состер чугаалаар.
Шупту: Доозуннуг Кызыл-Тайгам оршээ, оршээ.
Адап сурап чедип келген аржаан суум сен.
Арат чонум оршээ, оршээ.
Аяс дээр дег ак-кок оннуг Сут-ле -холум оршээ, оршээ.
- Кара-Сугда келген бис. Ыры дыннаар. «Ак-кок Сут-Хол» Шулук: Чараш даштап ойнап оскен
сайлыг оймак чайлагларда
Сеткил-чурээм оортуп келир
Кара суум сен, кара суум сен.
Тывызык: Куш эвес ужар, курт эвес чалгынныг. (Ховаган)
Шулук. Хевис ышкаш ажыктарын
хээленип коступ келир
байлак дужут элбек унер
бай-ла черим Сут-ле -Холум.
- Баалыкта чедип келген. Ыры «Сут-Хол»
Шулук: бурунгулар чудуп чораан
Буурул баштыг Кызыл-Таига Сут-Холум чоргааралым
Чудуг-сузуун оргуп турар.
Тывызык: Баткаш- тонмес, маннаш турбас. (Суг)
Огбелернин сузуу долган
Ондур Сут-Хол чалгып чыдар Салгакчылар кажанда-даа
сагылдарын утпайн чорлар.
Улуг-Баалыкка унуп кээривиске хат хадып турар.
7. Калбак-Аргада келген.
Дылы чок дыка улуду, окпези чок оттур улуду. (Хат) Ыры дыннаар.
Шулук: Шенне чечээ аян киирген
шеттер, поштер сырыи оскен
Холум ырын таалап дыннап
Сут-Хол холдун шолу-1400га. Узуну-8 км, калбаа-3.5км, ханызы-28м. далай деннелинденбедии- 1814м. Ында янзы-буру балыктар бар. Оларга омуль_узуну-30-64см, дензизи-3-5кг. Пелядь узуну-25-55см, дензизи2-3кг, кадыргы узуну-20-30см, дензизи-2-Зкг. Ряпушка узуну-8-46см, дензизи1-2кг. Холде янзы-буру балыктар бар.Эн ылангыя ол холге 1971 чылда Моолдан ак-балыктарны, кадыргыларны, Байкал холден пелядьтарны, омульдарны эккеп салып остурген. Оон мурнунда холге кажан-даа балык турбаан.Амгы уеде балыктары дыка озуп ковудеп турар.
Омуль ол дээрге база кадыргыга домей. Чугле оон казырыктары кара.Ол дыка устуг .Хайындырып чиирде анаа ус-даа хереглевес. Кижинин организиминге кончуг ажыктыг.Ону быжырып.ыштап хаарып-даа чиир. Ол челээш ону ышкаш долгандыр чайынналып турар.
Пелядь-Эъди кадыргыныы дег амданныг.
Моол кадыргы-боду база чайгаар устуг. Эъди амданныг,
садыгларда садып турар. Оон эъдинден котлета кылып чиирге
амданныг. Соолгу уеде балыкты бустап чиирге дыка амданныг. Ол
бары аарыг кижилерге ажыктыг.
Ряпушка-8-4бсм. Бо бальж хол дувунге чоруур.
Ынчангаш балыкты кайы-хамаанчоктотчеглевес. Ону чопшээрелдиг
улус балыктаар. Бистин суурда балыкчылар хой. Холдун
кыдыынарыг-силигтургузар. Камгалалдыгчерлер хой. Оларны
камгалаар.Ан-менин кайы-хамаанчок аннавас,хыдывас.
Сдайд-Куштар, дириг амытаннар.
Келир уеде хол кыдыынга чуу турар болза эки-дир? -Дыштаныр черлер кылыр болза эки. Туннел.
По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Цель: профилактика и коррекция нарушений устной и письменной речи учащихся младшего школьного возраста, способствующая успешной адаптации в учебной деятельности и дальнейшей социализ...

Иелер хунунге тураскааткан оюн-тоглаалыг класс шагы эге школага...

Шагнын чаагай байырлалы Шагаавысты байырлаалы. Тыва чонувус бодунун унген дозун утпайн, чаагай чанчылдарын сагып чоруурунга кижизидип уругларны ооредип кижизидип турар класс шагы....

Презентация классного часа на тувинском языке для 2 класса....
класс шагы...

Класс шагынын план чорудуу:«Ынак Школам – чедип келдим уткуп ап кор!»Сорулгазы: - уругларны бот-боттарынга таныштырып, школа-биле таныштырып, 11 чыл ишти ооренир школазынга ына...