Открытый урок "Падежтер"
план-конспект урока (4 класс) на тему

Тыва дыл кичээли. 4 класс.

Темазы: Падежтерге быжыглаашкын кичээли.

Сорулгазы: 1.Уругларнын падеж дугайында билиглерин ,чуве аттарын падежтерге шын оскертип, аас болгаш бижимел чугаага падеж кожумактарын шын ажыглап билирин быжыглап катаптаар.

                      2. Уругларнын кичээнгейин, чугаазын, угаангыр-сагынгыр чоруун сайзырадыр.

                      3.Торээн черинге, чуртунга ынакшылды,чоргааралды кижизидер.Уругларны спортка хандыкшылдыг болуп, боттарынын кадыкшылынга кичээнгейлиг болурун хевирлээр.

Дерилгези: слайдылар, карточкалар

Кичээлдин чорудуу

1.Организастыг кезээ.

а). Аалчылар-биле мендилежири.

- Богун бистин клазывыста кожавыс Моол курунеден,Тыва Республиканын шупту кожууннарындан эге класс башкылары  аалдап  моорлап келген.

-Экии!

- Сайн байна уу!

Тыва чонум хундулээчел,

Дылы безин эптиг, чымчак,

Эрткен - душкен кижилерге

Эжиктери ажык турар.

-Амыр!Амыргын-на ынар!

-Менди! Менди-ле ынар!

Аалчылар моорланар!

Улуг-биче бистер,шупту

Уткуп,хулээп чалап тур бис.

1.Кичээлдин темазын тодарадыры. 

а).

Тыва чуден эгелээнил?

Дынгылдайдан,хоомейден,

Чаштын эге алгызындан,

Чарын салган анчылардан,

Шуурууннун дамдызындан,

Шуваганчы тоолундан,

Алдан дорттун девижинден,

Анай-хенче челээжинден…

- Чунун дугайында шулук дыннадынар?

- Тыва дугайында

-Тыва чуден эгелээн-дир?

- Бо состернин кожумактары кайы падежте турарыл?

- Шын-дыр. Унеринин падежтеринде чуве аттарын хой ажыглаан

- Богун кичээлге чуну быжыглаар-дыр бис?

- Падежтер. Падежтерге быжыглаашкын кичээлин эрттирер бис.

Сорулгалар:

*Падежтернин аттарын, туружун, айтырыгларын катаптаар.

*Чуве адынын падежтеринин кожумактарын шын бижип,номчуур.

*Чуве аттарынын падеж кожумактарын  домактарга шын ажыглап, падежтерни шын тодарадып, айтырыгларны шын салып билири.

*Шын бижилгени хевирлээр.

-Богун кичээлде 3 болукке чарыш-оюн хевиринге ажылдаар бис.

а) Билиглер хыналдазы.

-Бирги чадада теория талазы- биле билиг хыналдазын чорудар бис.

-Падеж деп чул?

- Чуве аттарынын айтырыгларга харыылаар хевирин падежтер дээр. Тыва дылда 7 падеж бар. Падеж бурузу тускай аттарлыг, айтырыгларлыг, тускай кожумактарлыг. Кожумаа кезээде оскертилге кожумаа болур. Кожумаа состун харылзаазын илередир.

б) Болуктерге ажыл.

Болук бурузу 2-2 падежтерден алгаш, ол падежтер дугайында тодаргай билиглерни камгалап унер силер. Командирни сонгуп алыр.

        Б.п.

кымга? чуге? каяа?

-га -ге -ка -ке

в) Кыдыраашка ажыл.

   Ноябрьнын чээрби тозу.

    Класска ажыл.

-Тываларнын эн-не ынак оюну-хуреш.(слайдыда могелер)

-Кожа-хелбээ Моолдан могелер удаа-дараа кээп турар (Слайдыда)

Слайдыда(ог,хуреш,сыгыттып турар артист) сыгыт аялгазында

Чараштыр бижилге.

А.п. чуу?  ог                хуреш                        сыгыт

Х.п. чунун? огнун        хурештин?                        сыгыттын

………………………………. (Экрандан боду хынаар, дурумну чугаалаар).

д) Сула шимчээшкин.(Слайдыда чуруктар)

-Баланы так туткаштын

башты ору кодуруп

чаагай тараа ургаштын

санап соктаар согаажым

1-2-3, 1-2-3

г) Созуглел-биле ажыл. Созуглел иштннден чуве аттарын тыпкаш, падежтерин айтыр.

Байлак Тыва

                Тыва чуртун картадан көөрге, кишке дөмей. Тываныӊ үнүжүн, оът-сигенин, аӊ-меӊин кижи магадап ханмас. Тайгаларда  адыгны, мыйгакты, буурну, кишти, күзенни бо-ла көруп болур.

                Хову-шөлде чаагай тараа үнген. Мал-маган одарларда чаптылган.

1 болук                                        2болук                                3 болук

Х.п.                                        Б.п.                                        О.п.

Словарь-биле ажыл.

Киш,мыйгак, буур. кузен.

д) Оюн  «Аскан падежтер».

А.п.                Б.п.                Ү.п.

         Х.п.            У.п.

О.п.        Т.п.

г) Сонуургактарга

Туннели.

-Чуну сонуургадынар?

-Чуну кылдывыс?

-Кайы болук тергиин ажылдааныл

2014ч онзагай чылдарнын бирээзи болур

1. Олимпиада Сочиге (Тывага Олимпий оду дуун келген)
2. Тыва-Россия-100чыл кады
3. Тыванын тову Кызыл – 100чыл.

(Тыва Республика деп ырыны ырладыр, аалчыларга открытка бээр)