Исследовательская работа ученика "Национальная одежда тувинцев"
творческая работа учащихся (4 класс) на тему

Дондук Ирина Айыт-ооловна

С ростом национального самосознания проявляется интерес к национальной культуре и традициям в том числе и интерес  к ососбенностям национальной одежде.

Скачать:

ВложениеРазмер
Package icon Работа ученика 4 б класса1.9 МБ

Подписи к слайдам:

Кожамыктар
Кызыл-Тайгам

кырынайда
Кышкы

хары

чаай

берди
.
Кырган-авам
,
ынак

авам
Кышкы

тонум

даарап

берди
.
Х
ѳ
р-ле

Тайгам

кырынайда
Х
ѳ
ртук хары

чаай

берди
.
К
ѳ
к-ле баштыг

кырган-авам
Х
ѳ
ректээжим даарап

берди
.
Кыс борт
Кыс

борт-
кандыг-даа

назылыг

кыс

улустун

ургулчу

кедер

боргу.Ону

торгудан
,
савыяадан
,
шекпенден
,
чуга

кидистен
, ой
алгыдан

кылыр.Шаанда

байлар
ас
кежинден
,
киш

кежинден
,
диин

кежинден

даарап

кедип

чораан
. А
ядыы

бодуун

чон

анай,хураган

кежинден

даарап

кедер

турган
.
Чайгы малагай
Чайгы

малагай
-
чайгы
,
часкы-куску
эр борт
болур.Чайгы

малагайны
торгу,
савыяа
,
хилин
,
шекпен
,
манныктан

каастап

даараар
.
Ону

улуг

могелер
,
кижи

ортузу

ажа

берген
эр улус
кедер
. Эрги
шагда

эрге-дужаалдыг

кижилер

кедер


чораан
.
Ажылды

Ак-Довурактын
1
дугаар

ортумак

школанын
4 «б»
клазынын

оореникчизи
Ооржак
Амыр-Санаа

кылган
Удуртукчузу
:
Дондук
Ирина
Айыт-ооловна
,
эге
класстар

башкызы
.

Ынчангаш

шаг-шаандан

бээр

ада-огбелеривистин

даарап

кедип

чорааны

тыва

идик-хеп

аймаан

амгы

уеде
бис база
даарап
,
чугле

байырлалдар

хуннеринде

эвес
,
анаа

хун-буру

кедер

болзувусса

чараш-даа
,
эптиг-даа
,
чылыг-чымчак-даа

деп

бодаар
мен.
Дыннаанынар

дээш

четтирдим
.
Тон
Тыва тон
дээрге

тыва

кижинин

чылдын

д
ѳ
рт эргилдезинде

кедип

чоруур

хеви
.
Ажыл-иштин
,
амыдыралынын

байдалы-биле

кедер

тоннарны

дараазында

б
ѳ
луктерге чарар
:
шыва
тон,
х
ѳ
венниг
тон,
негей

тон,ой
тон,
сесирге
тон,
хураган

кежи

тон,
ѳ
шку кежинден

кылган

чолдак
тон,
кандаазын
азы
чени-чок
,
бичии

чаштарнын

тону-чучак
.
Довурзак
Довурзак- чайгы борт. Ону эр-даа, кыс-даа, кырган-даа, чалыы-даа кижи кедер. Довурзакты торгу, шекпен-биле, ойген чуга кидис-биле,азы аргаан чун-биле-даа кылган болур.
Хаптыга
Хаптыга
-

кышкы
эр борт.
Ону

улуг

хой

кежинден
, азы куску
дуккур

хураган

кежинден

даараар.Хаптыга
-
колдуунда

аныяк

оолдарнын

ажылдап

кедер

боргу.Ону

байыр-наадымче

каастанып

кетпес
.
Шинчилел

ажыл
:
Тыва хептин онзагай хевирлери
Огууза
Огууза
-
эр
улустун

кузун-чазын

кедер

боргу.Ону

дугун

хыдып

каан
ой
алгы
азы
ойуп

каан

чуга

кидистен
,
чок

болза

ишти-даштын

пос-биле

додарлап

сырып

тургаш

хой
,
ошку

дугу-биле

даараар
.
Огууза-шаанда

араттарнын

ургулчу

кедер
боргу
турган
.
Идиктер
Кадыг

идик
-
Эр
улустун

кедер

идии
,
иштинде

кидис

ук

бар.Идиктин

бажы

думчуктуг
,
олурарга

сиген

бажы

сый

баспас.Ол

тыва

кижинин

черинге
,
бойдузунга

хундуткелдиин

илереткен
.
Хап
идик

(
чымчак

идик
)-
ажыл-агыйга

эптиг
,
аннаарда
,
хой

кадарарда

уктап

кедер
.
Думчуктуг

чымчак

идик-
херээжен

улустун

кедер

идии
.
Бопук
-

бичии

чаштарнын

кедер

идии
.
Тывызык
Элеп
,
туреп-даа

чорааш
,
Эдержип

чоруур

алышкылар
.
Тыва
хептерге
- тон, кур,
бѳрт, чени-чок
азы
кандаазын
,
х
ѳ
ректээш
,
чувур
,
идик
,
ук
,
дешки
,
дерги

хамааржыр
.
Чинзелиг борт
Шаанда
бай улус эрге
алганда

чинзелиг
борт
кедер

турган.Борт

одагалыг

болур
.
Одагазын

алдын-доос

куштун
(павлин)
чуунден

кылган

болур
.
А эрге
чок

уеде

довурзак
азы
малагай

деп

борттер

кедер
.
Тыва
кижи

аът

кырынга

тѳруттунер деп

улустун

чугаазы
бар.
Ол

чул

дээрге
,
тыва

чон

кѳшкун амыдыралдыг

чораан

болгаш

кыштын

соогунда-даа
,
чайнын

изиинде-даа
тайга-сын
кезип
,
малын

малдап

амыдырап

чораан
.
Оларнын
кол
дузалакчызы-аът
.
Ынчангаш

тыва
улус
хевин

аът

мунарынга

эптиг

болуру-биле

чылдын

уелеринге

таарыштыр

даарап

кедип

чораан
. Тыва
хеп

чараш-даа
,
быжыг-даа
.

Кышкы борт
Кышкы

борт-эн

унелиг

киштин

кудуруундан

даараан

саглагар
кара борт
болур
.
Ону
эрги
шагда

колдуунда
бай
кижилер

даарап

кедип

чораан.Бо

бортту

кырза
, кузен, ас,
диин

кежинден
база
даарап

болур.Чугле

тей

кырынга
ой
бичии

борт.Амгы

уеде

бистин

тыва

артистеривис

кедип

турар
.
Аныяктарнын

б
ѳ
ргу

Ѳ
гленмээн аныяк

тыва

оол

довурзак

б
ѳ
ртту каастанып

кедер
. Эр
кижинин

б
ѳ
ргунун артынга
2
кызыл

маак

турар
.
А
ѳ
гленмээн кыс

кижинин

б
ѳ
ргу борбак
.
Б
ѳ
рттун артында

чаваа

дээр

кызыл

удазын
азы
хендирлер

турар
.
Оон

утказы
:
ѳ
лчейлиг аас-кежикти

кузээр
,
багай

чуулдерден

камгалаар
.
Тумак
Тумак-кышкы
эр
борт.Ону

дилги
,
дырбактыг
,
ирбиш
,
чамдыкта
бору
кежинден

даараар

турган.Хой

кежинден

тумакты

дааравас
,
чуге

дизе

хой-дуюглуг
мал.
Хойну

сояры

аннардан

оске.Анны

соярда

тулуптай

сояр.Дорт

даяан
,
кудуруун

кежинге

хевээр

арттырар.Тумакты

анчылар
,
чылгычылар

кедип

чораан.Оваадайынын

додары
торгу,
хорагай
,
маннык
.


Сорулгазы
: Тыва
национал
хеп-тыва

кижинин

чоргааралы
,
ону

шаанда


ү
е
аайы-биле

таарыштыр

даарап
,
кедип

чораанынын
онзагай хевирлери –биле
таныжар
.
Б
ѳ
рттер

Тывалар

шаг-шаандан
тура 6
кожуун

турган

дээр
.
Ынчангаш

тыва

б
ѳ
рттернин
6
талазын
6
кожуунга

тураскааткан
,
ол
6
талазынын

кырынга
6
тайжы

алдынналчак
,
м
ѳ
нгуннелчек чувелерден

кылдынган

болур
.
Оон

каасталгазы

хорагайлар
.
Ол

хорагайларда

бойдуста

челээштин
7
ѳ
ну шупту

турар
.
Кырында

от-к
ѳ
зун к
ѳ
ргускен кызыл

дошка
бар.
Бойдуста

шупту

чуве

ийи

эжеш
.
Ынчангаш

б
ѳ
рт
база 2
ийлиг
.
Малагай
Малагай
-кышкы
эр
борт.Ону

дилги
,
дырбактыг
,
хураган

кежинден

даарап

болур.Эрги

шагда

шериг
,
чанчын

эргелиг

кижилер

кедер.Бо

шагда

мындыг

бортту

ог-булелиг

эр

кижи

кедер.Чылгычылаарда
,
малчыннаарда

кедерге

чылыг
,
эптиг
.

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

«Национальная верхняя одежда тувинцев - тон»

С ростом национального самосознания, проявляется интерес к различным сторонам традиционной  культуры, в том числе и к одежде.Настоящая работа, содержит описание традиционной верхней одежды тувинц...

Система работы по развитию исследовательских умений учащихся начального общего образования в рамках внеурочной деятельности «Введение в научно-исследовательскую работу» (из опыта работы учителя). .

В данной публикации расскрывается система работы по развитию исследовательских умений учащихся 1-4 классов в рамках урочной (1-ый  класс) и внеурочной деятельности (2-4 классы) на  основе ме...

Познавательно - исследовательский "Осторожно: говорящая одежда!

Познавательно-исследовательский проект "Осторожно: говорящая одежда""...

Исследовательская работа: «Проектно-исследовательская деятельность младших школьников в рамках внеурочной деятельности в условиях реализации ФГОС: опыт организации»

Проблема использования свободного времени подрастающего поколения в целях всестороннего развития и воспитания всегда была насущной для общества. Воспитание и развитие детей происходят в любой момент...

Альманах № 1, 2022 Исследовательские и проектные работы учащихся. Методические рекомендации для руководителей проектно-исследовательских работ.

Материалы альманаха подготовлены методическим объединением учителей начальных классов МОБУ Новобурейской СОШ № 3 Бурейского муниципального округа Амурской области. В нём представлены лучшие исследоват...