Разработка урока по татарскому языку
план-конспект урока по теме

Тема: Сыйфат турында төшенчә. 

Максат: - сүз төркемнәре турында өйрәнүне дәвам итү, белемнәрне         тирәнәйтү;

-сыйфат турында төшенчә бирү;

-теманы аңлауны күнегүләр өстендә  ныгыту;

- парларда һәм төркемнәрдә бер-берсе белән киңәшләшеп эшләү,  нәтиҗә ясый,  бәяли белү  күнекмәләрен камилләштерү, үзара дуслык, иптәшлек хисләре, мөстәкыйльлек, игътибарлылык, әйләнә-тирә табигатькә сак караш,  кошларга игътибарлылык тәрбияләү.

Дәреснең тибы: Яңа материалны үзләштерү.

Материал:  И.Х.Мияссарова, К.Ф.Фәйзрахманова  “Татар теле ” дәреслеге, 2 нче кисәк, Казан “Мәгариф - Вакыт” нәшрияты, 2013 ел.

Җиһазлау: парларда, төркемнәрдә һәм шәхси эшләү өчен биремнәр,презентация, слайдлар, рәсемнәр,  компьютер, цифрлар.

Дәрес барышы

  I. Оештыру моменты:

  1.Дәрескә уңай халәт тудыру:

1 СЛАЙД .                               Хәерле көн, матур көнгә,

Хәерле көн, кышкы кошларга,

Хәерле көн, аяз күкләргә,

Хәерле көн , минем дусларга!

Хәерле көн, акыллы кызларга,

Хәерле көн, игелекле улларга!

- Мин дә сезгә матур көннәр кебек яхшы кәеф, уңышлар теләп калам.

- Укучылар тәрәзәгә карап урамны күзәтегез әле. Урамда без кайсы ел фасылын күрәбез?

(кыш)

-Дөрес укучылар . Кыш көне кояшлы көннәр дә күп була.

-Бүген без сезнең белән кышкы табигатькә кунакка барачакбыз. Кошлар, урманнар, җәнлекләр, табигать безгә бик күп сынаулар әзерләгәннәр. Без аларны чишеп, җиңеп чыгарга тиеш.

- Сез нинди кошларны беләсез?

- Сез аларга ничек ярдәм итәсез?

-Укучылар безнең сыйныфта да бүген кояш чыккан. Ләкин ул нишләптер елмаймый.

- Дәрескә кергәндә ул миңа әйтте. “Әгәр укучылар дәрестә актив катнашсалар, кычкырып, матур итеп җавап бирсәләр  - мин елмаячакмын,”-диде. Әйдәгез тырышыйк әле!  

2.Өй эшен тикшерү.

- Сезгә өй эшенә исем, фигыльләрне кабатларга бирелгән иде. Бергәләп кабатлыйк әле. Сингапур структурасы. КОНЭРС. Тукран белән тиен сезгә сүзләр җибәргәннәр. Тукран үзенең почмагына фигыльләрне, ә тиен исемнәрне чакыра. Мин сезгә уйларга вакыт бирәм, ә сез уйлап, бирелгән кәгазьләрегезгә кайсы сүз төркеме булуын  языгыз һәм шул почмакка барыгыз.

- Рушан, син ни өчен  бу почмакны сайладың?

- Чөнки ..... сүзләре .....  предметны  белдерә, кем? нәрсә? сорауларына җавап бирә.

- Алия, ә син ни өчен  бу почмакны сайладың?

- Чөнки ..... сүзләре .....  предметның  эшен, хәрәкәтен  белдерә, нишли? нишләде? сорауларына җавап бирә.

- Дөрес, укучылар, рәхмәт, урыннарыгызга утырыгыз.

 3. Дәфтәрләрне ачып, число                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          языйк.

 17 гыйнвар. Сыйныф эше.

4. Матур язу

(Матур язу кагыйдәсен әйтү)

- К хәрефен язабыз (терәк схема)

- Тизәйткеч күрсәтелгән, укый-укый матур итеп язып куябыз.  

5. Телне шомарту күнегүе.

- Бергәләп укыйбыз.

Кара карга кунган карга.
Карга кунган ак карга.

   II. Белемнәрне актуальләштерү.

-Нәрсә турында сүз бара? (Карга)

-Ул нинди сорауга җавап бирә?(Нәрсә?)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

-Ә ник кем? дигән  сорау  бирмибез?

(Чөнки татар телендә бары тик кешегә генә кем? соравы куябыз).

• Кем ? Нәрсә?соравына җавап булып килгән сүзләр нинди сүз төркеменә керә? (Исем)
• Исем нинди сүзләрне белдерә?
• (Предметларны һәм кешене белдерә.Кем? Нәрсә? сорауларына җавап бирә.)

III.Уку мәсьәләсен кую.

- Карагыз әле карга нинди төстә? (кара)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

- Кара сүзе нәрсәне белдерде?

(Карганың төсен, билгесен белдерде.)

• Сорау куегыз әле?

Карга нинди төстә? (Кара төстә.)

• Нинди? соравына җавап биргән сүзләр предметларның төрле билгеләрен белдерәләр.

Күзләргә физминутка.

• Предметлар юнәлешендә хәрәкәтләндереп күзләрне ял иттерәбез.

IV. Яңа тема

Ябалак безгә сүзләр алып килгән.(слайд)

1.  Сүзләрне карточкада эшләү.

Балалар, игътибар белән карагыз  әле. Сезгә ике баганада сүзләр бирелгән.  (Күлмәк, лимон,  җиләк, бүре, куян) (Яшел, ачы, тәмле, усал, куркак ). Бу сүзләрне мәгънәләре буенча парлап сызыклар белән тоташтырабыз.

2. Үзбәя.

• Ә хәзер эшләребезне тактадан тикшерәбез, бәялибез.
• Беренче баганадагы сүзләр икенче баганадагы сүзләрдән нәрсә белән аерыла? Парларда сөйләшеп, нәтиҗә ясагыз.

( Нәтиҗә: беренче баганадагы сүзләр предметны  белдерә, нәрсә? соравына җавап бирә. Икенче баганадагы сүзләр беренче баганадагы предметларның билгесен белдерә, нинди? соравына җавап булып килә.)

• Әйе, укучылар, предметның билгесен белдереп, нинди? соравына җавап булып килгән сүзләр сыйфат дип атала. Димәк, икенче баганадагы сүзләр сыйфат була. Дөрес нәтиҗәгә килдекме икән, дәреслектән Тылсымчы плакатын бергәләп укып чыгыйк әле.

V. Физминутка. Сингапур структурасы. МИКС ПЭА ШЭА.

-Бераз ял итеп алыйк.

VI.Уку мәсьәләсен чишү.

1. Дәреслек буенча эш.

Без сезнең белән табигать турында сөйләшүебезне дәвам итәбез.

Дәреслекнең 6 нчы битен ачтык. 1 нче күнегүне карыйбыз һәм биремне укыйбыз. Нәрсә эшләргә кушкан? (Бирем укыла). Башта исемнәрне табабыз, исемнән чыгып, сорау кую юлы белән сыйфатларны табабыз. Үрнәк буенча сүзтезмәләрне язабыз.

Төркемнәрдә эш.

1 нче төркемгә эш: 1-3 нче җөмләләр, 6 нчы бит.

2  нче төркемгә эш: 4-5 нче җөмләләр, 7 нче бит.

Нәтиҗә: Калын (нинди?) урманнар

               Тигез (нинди?) далалар

               Учар мөгезле (нинди?) пошилар

Хәйләкәр (нинди?) төлкеләр

Ерткыч (нинди?) бүреләр

Мәһабәт (нинди?) имәннәр

Сылу (нинди? ) каеннар

Җилбәзәк (нинди?) усаклар

Сабыр (нинди?) өрәңгеләр

Купшы (нинди?) юкәләр

Зур (нинди?) елгалар

( Төркемнәрдә тикшергәннән соң, укучылар слайд буенча эшләрне үзара тикшерәләр, бәялиләр).

• Әйе, укучылар, безнең туган ягыбызны матур җәнлекләр, искиткеч үсемлекләр дә бизи. Аларны саклыйк, рәнҗетмик.

2. Парларда эш:

- Чыпчык безгә тагын бер бирем алып килгән. Сингапур структурасы. КУИЗ – КУИЗ – ТРЭЙД.

Урыннардан торабыз, кулны күтәрәбез һәм пар табабыз. 1 нче укучы 2 нче укучыдан сорый, 2 нче укучы җавап бирә. Җавап дөрес булмаса булышабыз, рәхмәт әйтәбез. Соңыннан рольләрне алмашабыз.

(Парларда  эшлиләр)

 Предметның исеме буенча билгесен белдергән сүзләрне тап.

Көчле,кыю,тәвәккәл - (арыслан)

Ак,куркак,җитез - (куян)

Энәле, кечкенә, йомры – (керпе)

Эшчән, тырыш, көчле – (ат)

Хәйләкәр, йөгерек, алдакчы – (төлке)

Акыллы, сизгер, матур – (эт).

3.Мөстәкыйль эш:

 Чәүкә  безгә мөстәкыль эш алып килгән. Тест биремнәре эшлибез.

- Без нинди теманы ныгыттык  укучылар?

(Сыйфат)

            -Кагыйдәне кабатлау.

  Укучылар без елның кайсы фасылы булуга карамастан көз, кыш, яз, җәй айларында да  кошларга ярдәм итәргә, булышырга,  җимлекләр куярга тиешбез. Аларны күзәтеп тә торырга кирәк. (слайдлар курсәтелә)

           VII. Өй эше бирү.

Өйгә эш итеп мин сезгә иҗади эш бирәм. Сочи шәһәрендә узачак олимпиада, андагы спорт төрләре турында сыйфатлар кулланып хикәя язарга.  

VIII. Рефлексив кабатлау. Гомуми үзбәя.

-Бүгенге дәрестә без нинди уку мәсьәләсе куйган идек?

( Сыйфат турында өйрәнү).

-Нәрсә эшләдек? Ничек эшләдек?

(Кошларның биремнәрен үтәдек. Парларда, төркемнәрдә эшләдек. Исем, фигыльне кабатладык, сыйфатларны өйрәндек.)

• Әйдәгез әле, һәрберебез дә дәрестәге эшебезне бәяләп, үзебезгә билгеләр куеп чыгыйк. ( Магнит тактасында саннар белән билгеләр кую).  Кояшыбызга күз салыйк әле. Карагыз балалар кояшыбыз көлеп тора. Димәк, ул безнең эшебездән канәгать. Мин дә бүгенге сезнең җавапларыгыздан бик канәгать. Сез дә һәрвакыт  елмаеп йөрегез. Күңелегез  шат булсын. Рәхмәт сезгә. Мин сезгә истәлеккә кечкенә олимпиада истәлекләрен таратам.

Йомгаклау

-Рәхмәт. Сау булыгыз!