Урок родного (марийского) языка
творческая работа учащихся (2 класс)

«Дорога к родному языку»

Учитель: Аплатыпова О.Я.

Шочмо йылме! Марий йылме!

Мый йоратем Марий кундемым,

Шке шочмо йылмым йоратем.

И.Осмин.

       Мемнан кумда элыштына шуко турло калык ила.Кажныжын шочмо йылмыже уло.Тиде йылме коклаште шке шочмо марий йылмемым  палемдыме шуэш. Мый марий улмем дене кугешнем. Марий калык тукым чодыра коклаште верланен. Шочмо пуртус тудлан мотор кап-кылым, койыш-шоктышыжлан келшыше шыма,ныжылге йукым пуэн.Мый ончыкыжат шке калыкемым порым, пашам ыштен моштышым,тыматлым ужнем. Шочмо калыкемын историйжым тунеммаште кугу верым ойырем. Садлан тудын илыш-йулажым, традицийжым пагалыман шонем.А тидланже, эн ончыч, шочмо йылме деч йукшымо огеш кул.

       Валентин Колумб возен:

       Авамын шор дене

       Мый полышым сылным:

       Марий вел айдеме-
      Ушан марий йылмым.

       Кажне айдемылан шочмо йылме лишыл. Молан манаш гын, тудын ямже толын мемнан деке аван шоржо дене, аза малтыме муро дене пырля. Икшыве лишыл енжын мурымыжым, мутланымыжым колыштын шочмо йылме деке шуманеш. Умыржо мучко тудын дене пайдалана. Илен-толын ончыкылык тукымлан, пуйто эстафета семын, полекла .

       Марий йылме ныжылге, муро гай улмыжо дене ойыртемалтеш. Шуко лумло писатель, поэт-влак тидын нерген возеныт, пойдарен шогеныт. Шке почеламутлаштышт марий йылме дене кугешненыт, тудым моктеныт. Сылне деч сылне мут аршашым иктыш чумырен произведений-влакым  возеныт. А могай кумыл, шонымаш Макс Майнын почеламутыштыжо шижылтеш:

       Шочмо йылме! Марий йылме!

       Моткоч тыйым йоратем.

       Изинек ойлаш туналме

       Пойдарен мут памашем.

       Тудын сылныже, онайже

       Эре лийже тылат раш.

       Эн чеверже,  мыскараже

       Лийже шерге мут памаш.

       Шочмо йылмын юзо тамжым

       Раш тунем налмек, йолташ,

       Моло калык йылмын ямжым

       Лиеш куштылго шымлаш.

       Шочмо йылме-тун урем.

       Шочмо йылмым тый ит орло,

       Йоратен, шымлен тунем.

       Шочмо йылме! Тиде кок мутышто мыняр порылык, сылнылык да илыш вий шыненыт. Марий йылме  кажне марий енлан моткоч лишыл да шерге. Тудо еш, йоча сад, школ гыч туналеш. Чылажымат шочмо йылмын полшымыж дене пален налына. Тудым келгын тунемат гын, вес йылмымат сай палаш туналат. Курым гыч курымыш йылме алмашталт  толеш. Ача-ава эргыштлан да удырыштлан йылмым полеклат, вара тудо уныка деке кусна. Тыге ик курым почеш весе эрта.

       Йылме  айдемын ко улмыжым ончыктен шога, йылме деч посна айдеме огеш лий.Йоратыза шочмо йылмым, тудым орканыде тунемза. Тудлан эре шуман лийза,  пагалыза, сылнылыкшым умылаш тыршыза. Керек кушко кает гынат, шочмо йылметым, калыкетым мондыман огыл. Да ончыкылык шочмо марий йылмым аралыза.