Рабочая программа и КТП по литературному чтению (Литературлуг номчулга) 3 класс
рабочая программа (3 класс) на тему

Опубликовано 02.11.2016 - 17:55 - Куулар Аянмаа Михайловна

Рабочая программа и КТП по предмету "Литературлуг номчулга" 3 класс

Скачать:

Вложение	Размер
literaturlug_nomchulga_ktp.docx	60.24 КБ
tayylbyr_bizhik.doc	378.5 КБ

Предварительный просмотр:

3-ги класска тыва литературлуг дылдын календарьлыг планнаашкыны.

I-ги улдун-18 шак.

Кичээлдин чуруму

Кичээлдин темазы.

Кичээлдин шагы

Уези

Планнаттынган тунелдер.

Уругларнын билиг, мергежилдеринге негелделер.

бот-тускайлан онзагайлары

метапредметтиг

предметтиг

Экии, литературлуг номчулга! Моорей «Угаанныглар, сагынгырлар»

А.3-4

Ооредилгени медерелдиг, сорулгалыг болгаш амыдырал – биле харылзаалыг кылдыр тургузар.

Бодунун билиин сайгарып, куусеткен ажылын шын унелеп, демдек салып билиринге тускай аргаларны башкынын дузазы-биле чогаадыр.

Бащкы уругларнын кичээнгейин чаа билиглерни ажыдарынче угландырар. Билиг бурузу бодунуу – биле кандыг ажыктыгыл, амыдыралга канчаар хереглеттине бээрил деп чувени уруглар-биле сайгарар.

Чаа чувени билип алыр чуткул-сонуургалын улам сайзырадыр

Номчуур ужурлуг созуглелинин утказын адынын дузазы-биле тодарадыры

Номчаан созуглелинге ат чогаадып, созуглелдин авторун адап билири.

Тоол, шулукту, чечен чугааны ылгап билири.

-литературлуг дыл деп эртемнин кол утказын, ажыктыын билири;

-Шын, тода, билдингир кылдыр номчууру;

-созуглелдин темазын, кол бодалын айтырыглар дузазы-биле тодарадып билири;

-Шулукту,чечен чугааны, тоожуну, шиинм бижип турар кижини автор дээрин билирир;

Е.Танова. Тыва черге йорээл

А 5-7

Бодунунажылыншындемдеглеп,унелээрингеэптигарганыбашкы-билечогаадыпкылыр.

Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир.

Номчаанчуулунунутказынчурукболгашайтырыглардузазы - билечугаалапбилири.

-Созуглелди шын, медерелдиг номчуп билири;

-Домакка состерни бот-боттарындан адырбайн, утка талазы- биле аразында тудуш холбаалыг кылдыр номчууру;

Улустун аас-чогаалынын биче хевирлери.

Тывызыктар.

А 8-12

Дылдын, чугаанын кижинин амыдыралынга ужур-дузазын билиндирер.

Салдынгансорулгагадууштуркылыружурлугажылдыпланнап, хайгаарап, оонтуннелингечедерининболдунараргаларынтодарадыпбилиринооредир.

Медерелдиг номчууру болгаш оске кижинин чугаазын, номчаан чуулун дыннап билири.

-созуглелде чугула утка илередир состу ун-биле (бедидип, чавызадып тургаш) ылгап билири;

-медээ, айтырыг, кыйгырыг демдектерин барчмдаалап, домактарнын аянын ун- биле дамчыдып билири;

Улегер домактар.

А 13-14

Ооредилгенин утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири.

Словарьда, библиотека каталогтарында бар чугула медээлерни кылып, ону дилеп, шыгжап чанчыгары. Компьютерге ажылдап ооренири.

Эштежипажылдаарынгаооренир. Бодунангы-ангырольдаргакиириштирер (удуртур, кууседир)

Херек материалдарны дилеп, тып билири. (янзы-буру номнар, словарь, интернет)

Созуглелдин утказынга таарышкан улегер дрмактарны тып ооренир.

-Аянныг номчуурунга белеткенир талазы-биле бот онаалганы башкыдан алгаш, улуг эвес созуглелди иштинде медерелдиг номчуп билири;

Оюн удээн чугаалар. Салаалар-биле оюннар. а15-18

Онаалга, даалга бурузунун улам ханылап, нарыыдап орарын хайгаараарынче кичээнгейни угландырар.

Бодунунажылыншындемдеглеп,унелээрингеэптигарганыбашкы-билечогаадыпкылыр.

Бодунунбодалынундурчугаалаарыболгашчугаалажыптураркижининбодалынхундулээри.

Узун тыныш.

А 18-19

Номчаан чуулун сайгарып турда бодунун бодалын шыныы, тода илередип билири.

-номчаан чуулунге хамаарыштыр айтырыгларга харыы берип , утказын чугаалап, кол бодалды илередип билири;

-чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;

Ооренип оорен.

С Сурун-оол.

Аккырмаа биле ийи.

А20-22

Номчаан чууулунун кол утказын билип алыры. Номчаан чуулунун утказынга айтырыргларга харыылаары.

Номчаан чуулунун кол маадырларынын аажы-чанын, кылган херектерин сайгарып, сагыш-сеткилин улежип билиринге ооредир.

-чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;

-созуглелди боттарындан состери-биле катаптап чугаалаары;

Эдертиг «Ооренип оорен»

Ооредилгенин утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарады.

Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир.

Башкынын удуртулгазы-биле айтырыглар езугаар созуглелди эдерти бижиири.Айтыррыглар болгаш сюжеттиг чурук езугаар домактар чогааткаш, бижиири.

Улуг эвес созуглелди айтырыглар дузазы-биле дес-дараалаштыр аас- биле, бижимел-биле дамчыдары;

Н.Носов. Бодалга бодааным

Арын23-25

Номчаан чууулунун кол утказын билип алыры. Номчаан чуулунун утказынга айтырыргларга харыылаары.

-чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;

-созуглелди боттарындан состери-биле катаптап чугаалаары;

Е.Танова.

Ийи ийи.

А25-29

Эдилелдин ээзинде

А29-30

Номчаан чууулунун кол утказын билип алыры. Номчаан чуулунун утказынга айтырыргларга харыылаары.

-чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;

-созуглелди боттарындан состери-биле катаптап чугаалаары;

Чылдын уелери. Тодуг-догаа кузумейни.

11.

Куску аргага.

О.Сагаан-оол.

А30-32

Угааннын улаштыр сайзыраарынга болгаш эки билиг чедип алырынга номчулганын ужур –дузалыын билиндирер.

Бодунунделегейинболгашдолгандыртурархурээлел-билетаныжыпалырынганомчулганынэргежокчугулазынбилиндирер.

Ооредилгенин утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Бойдус болгаш оон болуушкуннарынын дугайында созуглеледерни шын интонацияны ажыглап тургаш, тода, чараш , медерелдиг номчууру

Номчаан чууулунун кол утказын билип алыры. Номчаан чуулунун утказынга айтырыргларга харыылаары.

Номда бердинген айтырыглар болгаш онаалгаларны номчаан чуулунге хамаарыштыр ажыглап билири:номчаан созуглелинин адын номнун допчузундан тып шыдаары;

12.

Э.Кечил-оол. Кайгамчыктыг картошкам.

Ч. Ондар. Кыштын тыныжы

А33-35

13.

Экскурсия «Кустун демдектери»

-Долгандыр турар хурээлелди хайгаарап, бойдустун уелеринин оскерилгелерин хайгаарап, эскерип билири, оон дугайында улуг эвес чугаа тургузуп билири;

Чогаадыг «Экии, кус!»

Эки кылган ажыл элеп читпес алдар.

13.

Ю.Кюнзегеш. Басня. Шартылаа биле кымыскаяк. Ю.Кюнзегеш. Ажыл

А36-38

Бодунун чонунун болгаш оске чоннарнын уран-чуулун . чанчылдарын денге унелээри.

Ооренген чуулдерин сайгарып, болуктеп, деннеп, туннеп билиринге, оларнын иштинден кол болгаш чаа чугула чуулдерни тып, тайылбырлаарынга оореникчилерни чанчыктырар.

Аянныг, шын номчуп билири; нгомчаан чуулунун утказын сактып, билип алыры. Утказынга хамаарышкан айтырыгларга харыылап билири.

-созуглелде чугула утка илередир состу ун-биле (бедидип, чавызадып тургаш) ылгап билири;

-медээ, айтырыг, кыйгырыг демдектерин барымдаалап, домактарнын аянын ун- биле дамчыдып билири;

-тоол биле чечен чугааны ылгап билири;

14.

О.Сувакпит. Арзылан биле пар.

А39-40

Номчулга уран-чуулдун база бир кол кезээ деп билип алыры; номчаан чуулунге сагыжындан бердинери.

Бодунун бодалын ундур чугаалаары болгаш чугаалажып турар кижинин бодалын хундулээри.

Эштежипажылдаарынгаооренир. Бодунангы-ангырольдаргакиириштирер (удуртур, кууседир)

Улустун аас чогаалы биле авторлуг чогаалдарны ылгап билири. Диалогка киржип, бодунун бодалын илередири.

Номчаан чуулунун утказынгаайтырыргларны салып ооренири.

Номчаан созуглелинге ат чогаадып, созуглелдин авторун адап билири.

Тоол, шулукту, чечен чугааны ылгап билири.

Салааларым

А40-42

16.

КДН..

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

17.

К.Э.Кудажи.Мыйыт. а43-46

18.

С. Сурун-оол. Ууттунмас тоорук

А47-49

чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;

-созуглелди боттарындан состери-биле катаптап чугаалаары;

II – ги улдун- 14 шак Бойдустун чажыттары

М.Пришвин. Алдын шынаа.

С.Комбу

Чогум чул ол, уруглар?

А50-52

Бодунун азы эштеринин кылган частырыгларын шугумчулелдиг езу-биле эскерип билир, ол частырыглардан чайлап ооренир чорукка уругларны белеткээр.

Угааннынулаштырсайзыраарынгаболгашэкибилигчедипалырынганомчулганынужур–дузалыынбилиндирер. Бодунунделегейинболгашдолгандыртурархурээлел-билетаныжыпалырынганомчулганынэргежокчугулазынбилиндирер.

Башкынындузазы-биле

ажылдынсорулгазыншынтодарадырболгаштургузар.

Бодунунбодалыншындес-дараалаштырилередип, оскеэш-оору-биледиалогтутургузар. Бодунун харыызын ооренген билиинге даянып алгаш шынзыдары.

.Созуглелдин утказынга таарышкан улегер дрмактарны тып ооренир.

Номчаан чуулун сайгарып турда бодунун бодалын шыныы, тода илередип билири.

Башкынын дузазы-биле кезекткрге чарып каан созуглелдерге аттар тывар. Абзацтарны барымдаалап тургаш, план тургуп билири;

С. Сурун-оол. Хек.

Г. Скребицкий. Кушкаштарнын медээзи

Арын 52-56

Чылдын уелери. Аккыр харлыг кыжым.

Кичээл-проект. Ч.с. Чурук-биле чугаа тургузар. «Тывада кыш»

Тоожуушкун хевиринге аас-биле чогаадыгны тургузуп ооренири.

Литературанын хевирлеринин уран-чуул-биле холбаазын коргузери.

-номчаан чуулунге хамаарыштыр айтырыгларга харыы берип , утказын чугаалап, кол бодалды илередип билири;

Б. Ховенмей. Кыш.

М. Кенин- Лопсан. Кыштын шулукчузу. А.С.Пушкин. Кыш

Арын 57-60

Ном ажыглаарынга чанчыктырар; дылга сонуургалын , номчулга болгаш билиглерже чуткулун хайныктырар.

Бодунунбилиинсайгарып, куусеткенажылыншынунелеп, демдексалыпбилирингетускайаргаларныбашкынындузазы-билечогаадыр

Онаалга, даалгабурузунунуламханылап, нарыыдапорарынхайгаараарынчекичээнгейниугландырар.

Башкы биле болгаш эш-оору-биле куусеткен ажылын шын туннээри.

Эштежип ажылдаарынга ооренир. Бодун ангы-ангы рольдарга киириштирер (удуртур, кууседир)

Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир.

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Бойдус болгаш оон болуушкуннарынын дугайында созуглеледерни шын интонацияны ажыглап тургаш, тода, чараш , медерелдиг номчууру.

Л.Толстой. Ак кодан.

Арын 61-63

Л.Чадамба. Соок-Ирей. М. Кенин-Лопсан. Харжыгаш.

Арын 64-65

Экскурсия «Кыштын демдектери»

Чогаадыг «Кыш»

Кыштын демдектеринин дугайында улуг эвес чечен чугаа тургузары.

Долгандыр турар хурээлелди хайгаарап, бойдустун уелеринин оскерилгелерин хайгаарап, эскерип билири, оон дугайында улуг эвес чугаа тургузуп билири;

Бойдуска хумагалыг болуулунар.

М. Кенин-Лопсан.

Оскус ангыр

Арын 66-67

Угааннын улаштыр сайзыраарынга болгаш эки билиг чедип алырынга номчулганын ужур –дузалыын билиндирер. Бодунун делегейин болгаш долгандыр турар хурээлел-биле таныжып алырынга номчулганын эргежок чугулазын билиндирер.

Дириг амытаннар дугайында уругларнын сагыш човаашкыны.

Бодунун билиин сайгарып, куусеткен ажылын шын унелеп, демдек салып билиринге тускай аргаларны башкынын дузазы-биле чогаадыр

Ном ажыглаарынга чанчыктырар; дылга сонуургалын , номчулга болгаш билиглерже чуткулун хайныктырар.

Чаа чувени билип алыр чуткул-сонуургалын улам сайзырадыр

Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир.

Бодунунхарыызынооренгенбилиингедаяныпалгашшынзыдары.

Аянныг, шын номчуп билири; нгомчаан чуулунун утказын сактып, билип алыры.

Утказынга хамаарышкан айтырыгларга харыылап билири.

10.

Ч. Кара-Куске.

Хурээлелди камгаланар

Арын 66

11.

О. Сувакпит.

Эмнеп алган.

Арын68-69

-номчаан чуулунге хамаарыштыр айтырыгларга харыы берип , утказын чугаалап, кол бодалды илередип билири;

-чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;

12.

КДН.

13.

Кичээл-проект.

Бойдустун камгалакчылары

14.

Чогаадыг.

Куштарнын оннуктери болуул

Улуг эвес созуглелди айтырыглар дузазы-биле дес-дараалаштыр аас- биле, бижимел-биле дамчыдары;

III – куулдун- 22 шак

Кичээлдин чуруму

Кичээлдин темазы.

Кичээлдин шагы

Уези

Планнаттынган тунелдер.

Уругларнын билиг, мергежилдеринге негелделер.

бот-тускайлан онзагайлары

метапредметтиг

предметтиг

Авторлуг тоолдар.

С. Бурбу.

Сагынгыр куске

Арын 71-72

Ном ажыглаарынга чанчыктырар; дылга сонуургалын , номчулга болгаш билиглерже чуткулун хайныктырар.

Пороектини тускай план езугаар шын тургузуп билири.

Проект деп чул? Ону канчаар кылырыл? Проектинин планын. сорулгазын шын тургузуп билири.

С.Маршак. Угаанныг Кускежик.

Арын 73-76

Чаа чувени билип алыр чуткул-сонуургалын улам сайзырадыр

Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир.

Бодунунхарыызынооренгенбилиингедаяныпалгашшынзыдары.

Созуглелдин утказынга дууштур интонацияны шын сагып, медерелдиг, аянныг номчууру.

Номчулганын ангы-ангы аргалары; созуглелди кезектерге чарары.

-арыг-силиг чоруктун кадыкшылга ужур-дузазын билири;

-созуглелдин кол утказын билири;

С.Бюрбю.

Кажар диин

Арын 77-78

-спорттун кадыкшылга ужур-дузазы;

-бодунун кадыынга хумагалыг болуру;

-согаалдын состеринге даянып монолог чугааны тургузуп билири;

Бодунун бодалын дес-дараалаштыр аас-биле болгаш бижимел – биле дамчыдып билири;

С.Бюрбю. Оптуг Чыккылаа

Арын 78-80

Т.Кызыл-оол

Бодаган

Арын 80-81

Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир.

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Ун доктаашкынын сагып тургаш, аянныг медерелдиг номчууру.

Т.Кызыл-оол

Багай чанчыл

Арын 82-84

Бодунун делегейин болгаш долгандыр турар хурээлел-биле таныжып алырынга номчулганын эргежок чугулазын билиндирер

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

-номчаан чуулунге хамаарыштыр айтырыгларга харыы берип , утказын чугаалап, кол бодалды илередип билири;

-чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;

Торээн чурттун камгалакчылары

Э.Кечил—ол Шолалатканым

Арын85-89

А.Барто.

Ийи алышкы

Арын 89-90

Угааннынулаштырсайзыраарынгаболгашэкибилигчедипалырынганомчулганынужур–дузалыынбилиндирер.

Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир.

Бодунунхарыызынооренгенбилиингедаяныпалгашшынзыдары.

Чылдын уелеринин демдектерин шын илередип билири.

Утказынга хамаарышкан айтырыгларга харыылап билири

Бойдусболгашоонболуушкуннарынындугайындасозуглеледернишынинтонацияныажыглаптургаш, тода, чараш ,медерелдигномчууру.

-частынбаштайгыдемдектеринамыдыралданхайгаарап, авторнунсостеринкиириштириптургашсмонологчугаанытуругзары;

Номчаанчуулунунытказынбодунунхайгааралдарынгадаяныптургашчугаалапбилири; литератураныуран-чуулдунянзы-бурухевирлери-билехолбаары;

Проект «Бистин камгалакчыларывыс»

Улус аразында ие караа чымчак

Б.Ховенмей

Ием холу

Арын 92-93

Чурук-биле ажыл

С.Тока.

Ававыс чокта

Арын 92-95

- частын баштайгы демдектерин амыдыралдан хайгаарап, авторнун состерин киириштирип тургаш смонолог чугааны туругзары;

Номчаан чуулунун ытказын бодунун хайгааралдарынга даянып тургаш чугаалап билири; литератураны уран-чуулдун янзы-буру хевирлери-биле холбаары;

Э.Кечил-оол

Ава созу дыннаваска

Арын96-98

Улуг эвес созуглелди айтырыглар езугаар эдерти бижиири.

Эдертигни айтырыглар дузазы-биле частырыг чокка бижиири

Кичээл чогаадыг

Уран чогаадыг.

Аваларга шулук

Бодунун делегейин болгаш долгандыр турар хурээлел-биле таныжып алырынга номчулганын эргежок чугулазын билиндирер.

Бодунун чонунун болгаш оске чоннарнын уран-чуулун . чанчылдарын денге унелээри

Созуглелдин утказынга таарышкан улегер дрмактарны тып ооренир.

Номчаан чуулун сайгарып турда бодунун бодалын шыныы, тода илередип билири.

Номчаан чууулунун кол утказын билип алыры. Номчаан чуулунун утказынга айтырыргларга харыылаары.

Созуглелге даянып алгаш чурукта

Чувенин даштыкы хевирин , аажы-чанын аас-биле чуруп билири.

Аас чогаалынын хевирлерин ылгап билири.

Тоолду тускай аян-биле номчуп билири.

Тывызыктын болгаш улегер домактын утказын тайылбырлап билири.

Чылдын уелери.

Хоглуг чазым

О.Сагаан-оол

Онза уе.

Арын 99-100

Л.Чадамба

Часкы тарылга

Арын100-101

Онаалга, даалгабурузунунуламханылап, нарыыдапорарынхайгаараарынчекичээнгейниугландырар.

Эштежип ажылдаарынга ооренир. Бодун ангы-ангы рольдарга киириштирер (удуртур, кууседир)

Проектини тускай план езугаар шын тургузуп билири.

Проект деп чул? Ону канчаар кылырыл? Проектинин планын. сорулгазын шын тургузуп билири.

15	Экскурсия.

Улустун аас чогаалы. Тоолдар

Чыраа-кулун. Хам бору биле шинчээчи бору

Арын 103-108

Онаалга, даалгабурузунунуламханылап, нарыыдапорарынхайгаараарынчекичээнгейниугландырар.

Эштежип ажылдаарынга ооренир. Бодун ангы-ангы рольдарга киириштирер (удуртур, кууседир)

Проектини тускай план езугаар шын тургузуп билири.

Проект деп чул? Ону канчаар кылырыл? Проектинин планын. сорулгазын шын тургузуп билири.

Хараган бажындак дук (тыва улустун тоолу)

Арын 108-110

Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир.

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Ун доктаашкынын сагып тургаш, аянныг медерелдиг номчууру.

Бистин бичии оннуктеривис.

К.Ондар Мени таныыр.

С Комбу. Сайдаяк

О.Сагаан-оол

Оол биле кушкаш

Арын111-114

Созуглелдин утказынга дууштур интонацияны шын сагып, медерелдиг, аянныг номчууру.

Дириг амытаннарнын амыдыралында бойдустун уелеринин аайы- биле оскерлиишкиннерни хайгаарап ылгап билири.

О.Сагаан-оол

Элик оглу

Арын115-118

Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир.

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Ун доктаашкынын сагып тургаш, аянныг медерелдиг номчууру.

Тоогу болгаш тоолчургу чугаалар

Дуза дилээн адыг

Аскыр дагаа чуге дан бажында алгырар апарганыл?

Дээлдиген уну

Арын119-122

Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир.

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Ун доктаашкынын сагып тургаш, аянныг медерелдиг номчууру.

Ойнаксанчыг оюннарым

Ч.Кара-Куске

Чылгалаар мен

Чунгу

Арын123-126

Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир.

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Ун доктаашкынын сагып тургаш, аянныг медерелдиг номчууру.

А.Шоюн.

Таныжылга

Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир.

Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр

Ун доктаашкынын сагып тургаш, аянныг медерелдиг номчууру.

Тест-номчулга

IV-ку улдун ( 14 ш)

Кичээлдин чуруму	Кичээлдин темазы.	Кичээлдин шагы	Уези	Планнаттынган туннелдер.				Уругларнын билиг, мергежилдеринге негелделер.
Кичээлдин чуруму	Кичээлдин темазы.	Кичээлдин шагы	Уези	бот-тускайлан онзагайлары		метапредметтиг	предметтиг	Уругларнын билиг, мергежилдеринге негелделер.
1	Кижи болуру чажындан С.Сурун-оол Шериг-оолдун олчазы Чаан болгаш Моська Арын 128-133	1		Ооредилгенин утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири. Онаалга, даалга бурузунун улам ханылап, нарыыдап орарын хайгаараарынче кичээнгейни угландырар. Бодунунажылыншындемдеглеп,унелээрингеэптигарганыбашкы-билечогаадыпкылыр. Бодунунбодалынундурчугаалаарыболгашчугаалажыптураркижининбодалынхундулээри.		Словарьда, библиотека каталогтарында бар чугула медээлерни кылып, ону дилеп, шыгжап чанчыгары. Компьютерге ажылдап ооренири. Эштежипажылдаарынгаооренир. Бодунангы-ангырольдаргакиириштирер (удуртур, кууседир) Херек материалдарны дилеп, тып билири. (янзы-буру номнар, словарь, интернет)	Созуглелдин утказынга таарышкан улегер дрмактарны тып ооренир. Номчаан чуулун сайгарып турда бодунун бодалын шыныы, тода илередип билири.	-Аянныг номчуурунга белеткенир талазы-биле бот онаалганы башкыдан алгаш, улуг эвес созуглелди иштинде медерелдиг номчуп билири;
2.	Ч. Кара-Куске Алышкылар Арын 130-132 Л.Толстой Ошку биле Бору Арын 134	1						-номчаан чуулунге хамаарыштыр айтырыгларга харыы берип , утказын чугаалап, кол бодалды илередип билири; -чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;
			Оске чоннарнын аас чогаалы
3.	Ыят чок крокодил Арын 135-137.			Угааннынулаштырсайзыраарынгаболгашэкибилигчедипалырынганомчулганынужур–дузалыынбилиндирер.		Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир.	Чылдын уелеринин демдектерин шын илередип билири. Утказынга хамаарышкан айтырыгларга харыылап билири	Номчаанчуулунунытказынбодунунхайгааралдарынгадаяныптургашчугаалапбилири; литератураныуран-чуулдунянзы-бурухевирлери-билехолбаары;
4.	Ийи элчиген Кыргыс улустун тоолу Арын 137-138			Бодунунделегейинболгашдолгандыртурархурээлел-билетаныжыпалырынганомчулганынэргежокчугулазынбилиндирер.		Бодунунхарыызынооренгенбилиингедаяныпалгашшынзыдары.		Тоолчургу болгаш тоогу чугааны ылгап билири.
5.	Эдертиг			Ооредилгенин утказын, ажыктыын медерелдиг сайгарып билири		Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарады. Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир.	Башкынын удуртулгазы-биле айтырыглар езугаар созуглелди эдерти бижиири.Айтыррыглар болгаш сюжеттиг чурук езугаар домактар чогааткаш, бижиири.	Улуг эвес созуглелди айтырыглар дузазы-биле дес-дараалаштыр аас- биле, бижимел-биле дамчыдары;
			Чонум чаагай ёзу- чанчылдары.
6.	К.Э.Кудажы Танды кежии Арын139-141				Угааннынулаштырсайзыраарынгаболгашэкибилигчедипалырынганомчулганынужур–дузалыынбилиндирер. Бодунунделегейинболгашдолгандыртурархурээлел-билетаныжыпалырынганомчулганынэргежокчугулазынбилиндирер.	Чаа чувени билип алыр чуткул-сонуургалын улам сайзырадыр Сорулганышынсалып, онучедипаларынынаргаларындилеп ,тыпбилириноооредир. Бодунунхарыызынооренгенбилиингедаяныпалгашшынзыдары.	Созуглелдин утказынга дууштур интонацияны шын сагып, медерелдиг, аянныг номчууру. Номчулганын ангы-ангы аргалары; созуглелди кезектерге чарары.	- Шулукту,чечен чугааны, тоожуну, шиинм бижип турар кижини автор дээрин билирир; - -чогаалдын состеринге даянып монолог чугааны тургузуп билири;
7.	М.Кенин-Лопсан Мунгаштаоган балыктар Арын141-143
8	Чогаадыг «Эштигде хоглуг, эптигде куштуг»							Бодунун бодалын дес-дараалаштыр аас-биле болгаш бижимел – биле дамчыдып билири;
9	Е.Танова Артыш Арын 143-144
				Чылдын уелери
10.	Л.Чадамба Каас уем С.Сурун-оол Чодураа Арын 145-146			Бодунун азы эштеринин кылган частырыгларын шугумчулелдиг езу-биле эскерип билир, ол частырыглардан чайлап ооренир чорукка уругларны белеткээр.		Номнун тускай айтып каан демдектерин, словарьдан херек состерни шын тодарадып, тып ооредир. Бодунун бодалын аас- биле болгаш бижимел- биле шын, дес-дараалаштыр тодарадыр	Ун доктаашкынын сагып тургаш, аянныг медерелдиг номчууру.	-Аянныг номчуурунга белеткенир талазы-биле бот онаалганы башкыдан алгаш, улуг эвес созуглелди иштинде медерелдиг номчуп билири;
11	С.Сарыг-оол Чайлагга Э кечил-оол Солун чайым.			Ном ажыглаарынга чанчыктырар; дылга сонуургалын , номчулга болгаш билиглерже чуткулун хайныктырар. Бодунунбилиинсайгарып, куусеткенажылыншынунелеп, демдексалыпбилирингетускайаргаларныбашкынындузазы-билечогаадыр		Салдынгансорулгагадууштуркылыружурлугажылдыпланнап, хайгаарап, оонтуннелингечедерининболдунараргаларынтодарадыпбилиринооредир.	Созуглелдин утказынга дууштур интонацияны шын сагып, медерелдиг, аянныг номчууру. Номчулганын ангы-ангы аргалары; созуглелди кезектерге чарары.	-номчаан чуулунге хамаарыштыр айтырыгларга харыы берип , утказын чугаалап, кол бодалды илередип билири; -чогаалдын киржикчилеринин кылып турар чуулдеринин унелеп, чылдагаанын тайылбырлап шыдаптары;
12	Проект «Мээн ынак чогаалчым»
13	Тест			Ооредилгени медерелдиг, сорулгалыг болгаш амыдырал – биле харылзаалыг кылдыр тургузар. Бодунун билиин сайгарып, куусеткен ажылын шын унелеп, демдек салып билиринге тускай аргаларны башкынын дузазы-биле чогаадыр.		Бащкы уругларнын кичээнгейин чаа билиглерни ажыдарынче угландырар. Билиг бурузу бодунуу – биле кандыг ажыктыгыл, амыдыралга канчаар хереглеттине бээрил деп чувени уруглар-биле сайгарар. Чаа чувени билип алыр чуткул-сонуургалын улам сайзырадыр	Номчуур ужурлуг созуглелинин утказын адынын дузазы-биле тодарадыры Номчаан созуглелинге ат чогаадып, созуглелдин авторун адап билири. Тоол, шулукту, чечен чугааны ылгап билири.	-литературлуг дыл деп эртемнин кол утказын, ажыктыын билири; -Шын, тода, билдингир кылдыр номчууру; -созуглелдин темазын, кол бодалын айтырыглар дузазы-биле тодарадып билири; -
14	Катаптаашкын			Бодунун делегейин болгаш долгандыр турар хурээлел-биле таныжып алырынга номчулганын эргежок чугулазын билиндирер. Бодунун чонунун болгаш оске чоннарнын уран-чуулун . чанчылдарын денге унелээри		Салдынган сорулгага дууштур кылыр ужурлуг ажылды планнап, хайгаарап, оон туннелинге чедеринин болдунар аргаларын тодарадып билирин ооредир.	Созуглелдин утказынга таарышкан улегер дрмактарны тып ооренир. Номчаан чуулун сайгарып турда бодунун бодалын шыныы, тода илередип билири.	Созуглелге даянып алгаш чурукта Чувенин даштыкы хевирин , аажы-чанын аас-биле чуруп билири. Аас чогаалынын хевирлерин ылгап билири. Тоолду тускай аян-биле номчуп билири. Тывызыктын болгаш улегер домактын утказын тайылбырлап билири.

Предварительный просмотр:

Ажылчын программа

литературлуг номчулга

3 класс

(Автору: Л.С.Кара-оол)

неделяда 2 шак (68 шак)

3-кү класстыӊ «Литературлуг номчулга» эртеминге тургускан ажылчын программаны Россия Федерациязыныӊ «Россияныӊ Школазы» деп өөредилге-методиктиг бөлүкке, Тыва Республиканыӊ ниити өөредилгезиниӊ эге школага 1- 4 класстарга тыва дыл болгаш номчулга талазы-биле күрүне стандарттарынга дүүштүр, 2011 чылдыӊ Э. Д. Ондарныӊ 2- 4 класстарга номчулга программазынга болгаш 2013 чылда үндүргени 3-кү класстарныӊ Л.С.Кара-оолдуӊ «Литературлуг номчулга» номунга даянып тургускан. Бо ажылчын программа эге школаныӊ Федералдыг күрүне стандарттарыныӊ сорулгаларын чедип алырынче угланган.

Номчулгага чылда 68 шак көрдүнүп турар, неделяда 2 шакка санаттынган. Класстан дашкаар номчулганы 1 улдуӊда-ла 1 шак кылдыр киирген. Бир чылда көрдүнген 68 өөредилге шагын улдуӊ аайы-биле чижек хуваалдазы :

Бирги улдунда- 18 шак

Ийиги улдунда- 14 шак

Үшкү улдунда- 20 шак

Дөрткү улдунда- 16 шак.

Ажылчын программада кирип турар номчулганыӊ тематиказы кол программада кирип турар чыл дургузунда өөредир темаларныӊ бөлүктер аайы-биле чижек хуваалдазынга дүгжүп турар:

№	Темалар	Шактар хуваалдазы
№	Темалар	Класска номчулга	Класстан дашкаар номчулга
1	Экии, «Литературлуг номчулга!» Чугаа сайзырадылгазы. Чогаадыг.	2 1
2	Тыва-мээӊ төрээн черим.	7	1
3	Күс дүшкен. Чугаа сайзырадылгазы. Эдертиг.	6 1
4	Улустуӊ аас чогаалы.	7	1
5	Кыш дүшкен. Чугаа сайзырадылгазы.Чогаадыг	5 1
6	Тыва чоннуӊ чаагай чаӊчылдары.	4	1
7	Школа. Эп-найырал. Өг-бүле. Чугаа сайзырадылгазы. Эдертиг.	5 1
8	Февраль 23- Ада- чурт камгалакчыларыныӊ хүнү.	1
9	Март 8-Бүгү делегейниӊ херээженнер хүнү. Чугаа сайзырадылгазы. Чогаадыг.	2 1
10	Амыдырал болгаш күш-ажыл.	6
11	Апрель 12- Космонавтика хүнү.	1
12	Час дүшкен.	4	1
13	Бойдус. Экология. Кадыкшыл.	5
14	Каас чай, чедип кел!	1
15	Май 1-Частыӊ болгаш күш-ажылдыӊ байырлалы.	1
16	Май 9-Тиилелге хүнү.	1
17	Чыл иштинде өөренген чүүлдерин катаптаары.	1

Бо бердинген чижек тематикаларга хамаарыштыр номчуур ужурлуг чогаалдар иштинден уруглар төрээн чериниӊ, долгандыр турар хүрээлелдиӊ; эш-өөр болгаш үе-чергелериниӊ, оларныӊ чуртталгазыныӊ, оюн-тоглаазыныӊ, ужуралдарыныӊ; бойдус болгаш ооӊ камгалалыныӊ; тыва чоннуӊ чаагай чаӊчылдарыныӊ; төрээн чуртунуӊ төөгүзүнден барымдааларыныӊ (дээш оон-даа ыӊай) дугайында билиглерни шиӊгээдип алырлар. «Солун ужуралдар» деп бөлүкте чогаалдарны класстан дашкаар немелде болгаш бот-номчулгага ажыглап болур.

Эге школаныӊ 2- 4 класстарынга чечен чогаал курузунуӊ утказы «Төрээн чугаа» номнарыныӊ дузазы-биле илереттинер болгаш боттаныр.

Чечен чогаал номчулгазы деп курузунуӊ ниити тайылбыры

Номчулга кичээлдери дээрге эге школада өөренип турар кол эртемнерниӊ бирээзи деп санаттынып турар. Ол уругларныӊ шын медерелдиг номчулгазын болгаш сөзүглел-биле ажылдап билирин, уран-чечен номчулгага сонуургалын оттуруп, уругнуӊ ниити сайзыралынче, эстетиктиг болгаш мөзү-шынар кижизидилгезинче кичээнгейни угландырып турар.

Чечен чогаал номчулгазы деп курузун чедиишкинниг өөренип алыр болза, ол эге школаныӊ өске-даа эртемнериниӊ түӊнелдерин хандырар. Эге школага чечен чогаал номчулгазыныӊ программазы уругларныӊ аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадырынче кол кичээнгейни угландырып турар. Ооӊ иштинде бир онзагай черни өөреникчилерниӊ шын чугаалап өөредириниӊ кол хевири (аргазы) - номчулганыӊ чаӊчылдарын хевирлээри болгаш ону сайзырадырынче угланган ажылдарны чорудары ээлеп турар.

Бердинген курс дараазында сорулгаларны чедип алырынче угланган:

- ыыткыр (дыӊналдыр) номчуурунуӊ хевиринден эгелээш, ханы, медерелдиг иштинде номчууруӊ, литературлуг шын адаашкын езугаар болгаш рольдар аайы-биле аянныг номчууру; номчаан чогаалыныӊ утказын сайгарып, ында кол чүүлдү илередип, оон чогуур түӊнелдер кылыры, номчаан сөзүглелдерин кезектерге чарып, оларга тус-тузунда ат тыварынга, абзац дузазы-биле план тургузарынга, номчаан чүүлүнүӊ утказын делгереӊгей (долу) азы допчу кылдыр чугаалап өөрениринге чаӊчыктырар;

- уругларны бичиизинден эгелеп коллективтиг езуга, бот-боттарынга негелделиг, шынчы, ак сеткилдиг, быжыг туруштуг, эрес-дидим болурунга, мөзүлүг аажы-чаӊга, күш-ажылга кижизидер;

- уругларныӊ ном-биле ажылдап, оон билиг тыварынга номну үргүлчү номчуурунга негелделиг, чечен чогаалга сундулуг, уран сөстүӊ тургузукчулары - чогаалчыларныӊ чогаадыкчы ажыл-херектеринге сонуургалдыг болурун чедип алыр;

- хемчээл, утка, тематика, жанр талазы-биле аӊгы-аӊгы чогаалдарны ханы, шын билиндирер;

- уругларныӊ чугаазын сайзырадыр болгаш оларга чугаалап, номчуп, дыӊнап билириниӊ база сөзүглелдерниӊ аӊгы-аӊгы хевирлерин сайгарып шыдаптарыныӊ чаӊчылдарын шиӊгээттирер;

- уругларныӊ өөренген чогаалдарыныӊ утказын, ооӊ маадырларыныӊ хөделиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шиӊгээдип ап, аӊаа хамаарыштыр чогуур үнелелди берип, боттарыныӊ сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарыныӊ, чечен чогаалды долузу-биле шиӊгээдип алырынга аргаларын сайзырадыр;

- чечен чогаалдыӊ уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир кылдыр уругларны өөредир;оларны боданыр аргаларын болгаш чогаадыкчы бодалын сайзырадыр;

- шүлүк чогаалын кичээнгейлиг дыӊнап билириниӊ аргаларын сайзыратпышаан, ооӊ уран сөзүн чарашсынар болгаш ханы шиӊгээдип алырыныӊ дуржулгазын мөөӊнеп, аӊаа уран-чечен хөөннүг болгаш сонуургалдыг болурун кижизидер;

- долгандыр турар хүрээлел болгаш бойдус дугайында уругларныӊ боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билириниӊ дуржулгазын байыдар;

Номчулганы эге школаныӊ өөредилге эртеми кылдыр киирген болганда, ол чүгле өөредиглиг эвес, а кижизидиглиг сорулгаларны шиитпирлээр улуг ужур уткалыг. Хар – назынынга дүгжүп турар уран-чечен чогаалдар-биле таныжылганыӊ мөзү-бүдүш болгаш эстетиктиг ужур-утказы уругларныӊ миниишкиннеринге, угаан-медерелинге болгаш номчукчунуӊ тура-соруунга салдарлыг, национал болгаш бүгү кижи төрелгетенниӊ үнелиг чүүлдеринге тааржыр хууда шынарларныӊ хевирлеттинеринге дузалаар. Өөреникчилерниӊ моральдыг нормаларже уг-шиин тып билири, оларныӊ боттарыныӊ херектери биле культурлуг кижиниӊ аажы-чаӊыныӊ этиктиг принциптеринге хамаарыштырып билирин сайзырадыр; эки сеткилдиг кады ажылдажылганыӊ чаӊчылдарын кижизидер. Чечен чогаал номчулгазы деп курсту шиӊгээдип ап турар үеде эге школаныӊ өөреникчилериниӊ коммуникативтиг культуразыныӊ деӊнели бедиир: диалогтар тургузар билиглери; бодунуӊ үзел-бодалын дамчыдып билири; бердинген чугааларныӊ сорулгаларыныӊ аайы-биле монологтарны тургузуп билири; сөзүглелдерниӊ аӊгы-аӊгы хевирлери-биле ажылдап билири; номнуӊ тайылбыр аппарады-биле бот ажылдап билири; словарьлардан, справочниктерден, энциклопедиялардан чогуур ужурлуг медээлерни тып билири хевирлеттинер.

Номчулга кичээлдеринге өөреникчи бодун шыырак билиглиг номчукчу мен деп чүүлдү билип алырынга дузалап турар номчукчунуӊ харыылап билир айтырыглары хевирлеттинер. Билиглиг номчукчу үргүлчү ном номчуурунга, сөзүглел-биле ажылдаарыныӊ аргаларын болгаш номчулганыӊ техниказын, номчаан болгаш дыӊнаан чогаалдарыныӊ утказын билип алырынга, номнарда бар билиглерни боттары тып болгаш үнелеп билиринче чүткүлдүг болур.

Бердинген курс уругларныӊ чечен чогаалдарны номчуурунче сонуургалын бедидер. Чечен чогаал эртеминге хамаарыштыр 3-4 класстарга дараазында бөдүүн билиглер-биле база таныштырып болур: автор дугайында бөдүүн дыӊнадыглар, номчаан чогаалыныӊ жанры, темазы, улустуӊ аас чогаалыныӊ бичии жанрлары – тывызыктар, үлегер домактар, дүрген-чугаалар, янзы-бүрү тывызыктыг бодалгалар дээш оон-даа өске.

Чечен чогаал номчуп, чечен овур-хевирлер-биле танышкан тудум, уругларныӊ ниити сайзыралы, чүвени угаап, медереп билири, сагыш-сеткилдиӊ бодалдары улам делгемчиир, ханылаар, байлакшыыр. Авторнуӊ сөзүглелинге дүүштүр уругларныӊ аас-биле харыылары, чечен овур-хевиринге хамаарыштыр билип алган бүгү-ле ажыктыг чүүлдери- оларныӊ чечен чогаалды шиӊгээдип ап турарыныӊ херечизи болур.

3 - кү класстыӊ «Литературлуг номчулга» эртеминге тургускан чижек ажылчын программа чечен-эстетиктиг болгаш литература шинчилелдиг принциптерге үндезилеттингеш, «Литературлуг номчулга» номнарыныӊ тургузуун болгаш утказын тодарадыр. Оон аӊгыда чижек программада чаа федералдыг күрүне стандарттарыныӊ негелделерин езугаар уругларныӊ номчулгага хамаарышкан билииниӊ деӊнелдери, номчулга кичээлериниӊ сорулгалары, өөредириниӊ чамдык аргалары, планнатынган түӊнелдери, чижек хыналда ажылдары кирген.

Ажылчын программаны тургузарда дараазында литератураны ажыглаан:

- 1- 4 класстарга тыва дыл болгаш номчулга программазы. (Тываныӊ ном үндүрер чери, Кызыл -2000).

- 3-кү класстыӊ Л.С. Кара-оолдуӊ «Литературлуг номчулга» ному (Тываныӊ ном үндүрер чери, 2002 )

- Н. С. Конгар. Класстан дашкаар номчулга ному (Тываныӊ ном үндүрер чери, 2005)

- Э. Д. Ондар Методиктиг сүмелер. Эге школаныӊ 3-кү клазыныӊ «Төрээн чугаа» ному – биле ажылдаар башкыларга дузаламчы- Кызыл: Тываныӊ ном үндүрер чери, 2003.

- 1 – 4 класска диктантылар болгаш эдертиглер чыындызы.

Номчулгага болгаш чугаа сайзырадылгазынга өөреникчилерниӊ билир ужурлуг кол билиглери, мергежилдери болгаш чаӊчылдары

3-кү классты доозуп тургаш, өөреникчилер дараазында чүүлдерни шиӊгээдип алган турар.

Номчулганын чаӊчылдары:

2-ги класска алган билиглерин улам ханыладыр болгаш быжыглаар.

Утка болгаш дыл-домааныӊ талазы-биле чедингир сөзүглелди пауза, интонация болгаш номчулганыӊ темпизин барымдаалап шын, медерелдиг, аянныг номчууру. Номчулга үезинде нарын сөстерни, ылаӊгыя кылыг сөстерин, чүве аттарын, утка талазы-биле тудуш холбаалыг сөстерни (чүве ады – биле эдеренчи, демдек ады – биле чүве адынын каттышканы) бот – боттарындан адырбайн, тудуштуруп номчууру. Сөзүглелде чугула утка илередир сөстү ылгап билири. Баштай иштинде номчааш, оон соонда аянныг, ыыткыр номчууру. Диалогту аянныг рольдап номчууру. Иштинде оожум болгаш шилилгелиг номчулганыӊ аргаларын шиӊгээдип алганы. Номчулганыӊ темпизин сагып шыдаары. Таныш эвес сөзүглелди номчуурунуӊ дүргени 1 минутада 65-70 хире сөс.

Сөзүглел-биле ажыл. Сөзүглелдиӊ кезектерин чогаалда болуушкуннарныӊ дес дараалашкаан болгаш утка талазы-биле харылзааларын тодарадып билир.

Улуг эвес сөзүглелди аӊгы-аӊгы кезектерге чарып, кезек бүрүзүнге ат (эге) чогаадыры; башкыныӊ дузазы-биле сөзүглелдиӊ планын тургузары.

Номчаан чүүлүнүӊ утказын делгередир болгаш кысказы-биле допчулап чугаалаары. Чогаалдыӊ кол бодалын илередип, боттарыныӊ сөстери-биле ону бадыткаары. Чогаалдыӊ киржикчилериниӊ чугаазын барымдаалап, оларга үнелел бээри.

Болуушкуннуӊ чылдагаанын тайылбырлап шыдаары. Хайгаараан, көрген-билген чүүлдериниӊ дугайында, башкыныӊ дузазы-биле сайгарган чуруктарга хамаарыштыр кыска чугаалар тургузары.

Делгереӊгей болгаш кыска план езугаар нгомчаан чүүлүнүӊ утказын дес-дараалаштыр үшкү арындан чугаалап билири. Сөзүглелде билидинмес болгаш чаа сөстерни, сөстүӊ чамдык уран аргаларын боттарыныӊ билир шаа-биле тайылбырлап шыдаары.

Чогаалдыӊ кол темазынга, кол утказынга, идеязынга хамаарышкан монологтарны (үзүндүлер, абзацтар) дыӊналдыр номчууру, доктаадып алыры. Чогаалдыӊ маадырларыныӊ бирээзиниӊ өмүнээзинден делгереӊгей азы допчу чугаа кылып билири. Аас чогаалдарыныӊ болгаш чечен чогаалдыӊ хевирлери-биле (жанрлар) практиктиг таныжылга. Басня, ооӊ онзагай талазы.

3 -кү класстыӊ өөреникчилериниӊ шиӊгээдип алыр билиглери:

медерелдии-биле шын номчуп, бижип болгаш чугаалаарынга өөренир;
төрээн дыл болгаш литература талазы-биле эге билиглерни алыр;
ном ажыглаарынга чаӊчыгар болгаш дылга сонуургалы, номчулгага болгаш билиглерже чүткүлү хайныгар;
мораль болгаш эстетика талазы-биле кижизитинер;
өөренип турар чүүлдерин сайгарып, бөлүктеп, деӊнеп, түӊнеп билиринге, оларныӊ иштинден кол болгаш чугула чүүлдерни тып, тайылбырлаарынга чаӊчыгар.

3- кү классты доозуп тура номчулга программазын шиӊгээдип алганыныӊ планнаттынган түӊнелдери

Личностуг (личностные результаты)

Өөреникчилер чүнү билир ужурлугул:

- өөредилгениӊ чедиишкинниг болурунуӊ чылдагаанын тып билири;

- бодунуӊ ажылын туӊнеп, үнелеп билири;

-бодунуӊ төрээн чуртунга болгаш чонунга, ооӊ амыдырал-чуртталгазыныӊ хамаарылгазын шингээдип алыры;

- өске чоннарныӊ ниити мөзү-шынарыныӊ, моральдыг нормаларыныӊ талаларын билип алыры;

- бодунуӊ-даа, өске чоннуӊ кижилериниӊ кылган эки, багай талаларыныӊ уг- шиин тып билири;

- моральдыг нормаларга болгаш этиктиг негелделерге дүүштүр аажы- чаӊын таарыштырары;

- өске кижилерниӊ сагыш-сеткилин, ишти-хөӊнүн билири болгаш олар-биле кады сагыш-човаары;

- уран-чечен культура-биле таныжып тура эстетиктиг овур –хевирлерниӊ кижизиттинери;

- өөредилгеже, эртем-билигже чүткүлдүү;

Өөреникчилер чүнү билип алырыл:

- долгандыр турар бойдуска хумагалыг, камныг, ынак болуру;

- аажы- чаӊы моральдыг мөзү – шынарга, ужур-чурумга чагыртыры;

- өске чоннарныӊ хамаатыларынга деӊ хамаарылгалыг болуру.

Предметтиг (предметные результаты)

(Раздел «Виды речевой и читательской деятельности»)

Номчулга болгаш чугаа сайзырадылгазы

Өөреникчилерниӊ өөренип алган турар билиглери:

- утка болгаш дыл-домааныӊ талазы-биле чедингир сөзүглелди пауза, интонация болгаш номчулганыӊ темпизин барымдаалап шын, медерелдиг, аянныг номчууру;

- таныш эвес сөзүглелди номчуурунуӊ дүргени 1 минутада 65 – 70 хире сөс;

- чогаалдыӊ адынга болгаш аӊаа чураан чуруктарга даянып алгаш, чогаалдыӊ кол утказын тодарадып билири;

- чогаалдыӊ темазынга, кол утказынга, идеязынга хамаарышкан монологтарны (үзүндүлерни, абзацтарны) дыӊналдыр номчууру, доктаадып алыры;

- сөзүглелдиӊ кезектерин чогаалда болуушкуннарныӊ дес-дараалашкаан болгаш утка талазы-биле харылзааларын тодарадып билири;

- улуг эвес сөзүглелди аӊгы-аӊгы кезектерге чарып, кезек бүрүзүнге ат (эге) чогаадыры; башкыныӊ дузазы-биле сөзүглелдиӊ планын тургузары база сөзүглелге болгаш ооӊ кезектеринге хамаарышкан айтырыгларны тургузуп билири;

- номчаан чүүлүнүӊ утказын делгередир болгаш кысказы-биле допчулап чугаалаары;

- уруглар библиотеказында бар номнар-биле, алфавиттиг каталог аайы-биле номнарны тып билири;

- номчаан номнарыныӊ кыска тайылбырын тургузуп билири; справочниктер, энциклопедиялар болгаш уругларнын периодиктиг журналдары- биле ажылдап билири;

- чогаалдыӊ кол маадырларыныӊ чугаазын, чүнү кылып турарын барымдаалап оларга үнелел бээри;

Өөреникчилерниӊ өөренип алыр аргалары:

- номчаан чогаалынга хамаарышкан бодунуӊ үзел-бодалын бодунуӊ сөстери-биле аас болгаш бижимел хевирге дамчыдып билири;

- номчаан чогаалыныӊ эстетиктиг болгаш мөзү-шынар талазы-биле бодунуӊ бодалдарын чугаалап билири;

- номчаан чогаалыныӊ кол маадырларынга болгаш чогаалды бижээн авторнуӊ позициязынга хамаарыштыр бодунуӊ үзел – бодалын бодунуӊ сөстери-биле аас болгаш бижимел хевирге дамчыдып билири;

- дөмей сөзүглелдерни болгаш айтырыгларга харыыларны бижимел хевирге тургузуп билири;

Чогаадыкчы ажылдар (Раздел «Творческая деятельность»)

Өөреникчилерниӊ өөренип алган турар билиглери:

- диалогту аянныг рольдап номчууру;

- план езугаар сөзүглелди тургузуп билири;

- хайгааралдыӊ туннелинде бижимел чугааныӊ хевирлерин (тодарадып бижиир, угаап-бодаар), болган болуушкуннуӊчылдагаанын тодарадып тургаш, чугааларны тургузуп билири;

- бердинген тема езугаар чогаадыгларны, номчаан номунга, көрген кинозунга, теледамчыдылгага, сөзүглелдерниӊ үзүндүлеринге үнелээшкиннерни бижип билири;

- номчаан чугаазынга шиижиткен көргүзүглерге киржири, шээжи-биле доктаадып алган шүлүктерин, чогаалдыӊ үзүндүлерин аянныг номчуп билири;

- бердинген чуруктар езугаар чогаадыгларны тургузуп чогаадып билири.

Өөреникчилерниӊ өөренип алыр аргалары:

- чогаалдыӊ маадырларыныӊ бирээзиниӊ өмүнээзинден делгереӊгей азы допчу чугаа кылып билири; чугааныӊ сюжедин болгаш кол маадырларыныӊ болуушкуннарын улаштыр чогаадыры;

- номчаан чогаалдарынга чуруктарны чуруп билири;

- бөлүк- биле ажылдап тура сценарийни болгаш проектилерни тургузуп билири;

(Раздел «Литературоведческая пропедевтика»)

Литература эртеминге баштайгы өөредилге

Өөреникчилерниӊ өөренип алган турар билиглери:

- сөзүглелде чугула утка илередир сөстү ылгап билири; баштай иштинде номчааш, ооӊ соонда аянныг ыыткыр номчууру;

- аас чогаалдарынын болгаш чечен чогаалдарынын хевирлери-биле (жанрлар) практиктиг таныжылга; басня, ооӊ онзагай талалары- биле таныжары;

- авторнуӊ, кол маадырларныӊ сөзүн, пейзажтыӊ, маадырларныӊ хевир дүрзүзүн, оларныӊ чүнү кылып турарын, амыдырал-чуртталгазын тодарадып ылгап билири;

- авторнуӊ кол маадырларга хамаарылгазын тодарадып, чугаалап билири;

- жанрларны деӊнеп тургаш ылгап билири ( тоол – басня, тоол – тоолчургу чугаа, - тоол – чечен чугаа о. ө.);

Өөреникчилерниӊ өөренип алыр аргалары:

- аянныг уран номчулганыӊ аргаларын (деӊнелге, диригжидилге, метафора) ажыглап тургаш, сөзүглелдерниӊ анализин кылып өөренири;

- аналогия езугаар, аянныг уран номчулганыӊ аргаларын (деӊнелге, диригжидилге, метафора) ажыглап тургаш сөзүглелдерни, шүлүктерни чогаадып тургузуп өөренири.

Метапредметтиг (метапредметные результаты)

Регулятивтиг (Регулятивные)

Өөреникчилерниӊ өөренип алган турар билиглери:

- бодунуӊ кылыр ужурлуг ажылын планап болгаш салып алган сорулгалары-биле оларны дүүштүрүп билири;

- чаа өөренген уран – чечен чугаада башкыныӊ айтып кааны езугаар чүнү кылырын сагыыры;

- өөредиглиг кылдыныгларны аас болгаш бижимел хевирге кылып билири;

- болуушкун төнчүзүнде , ооӊ түӊнелдерин анализтеп болгаш демдээн салган соонда эдилгелерни кылып билири;

Өөреникчилерниӊ өөренип алыр аргалары:

- башкы-биле демниг ажылдажыышкын үезинде чечен чогаалды өөренип шиӊгээдип алырда чаа-чаа сорулгаларны салып билири;

- кылган ажылдарын ажыл үезинде болгаш ажыл соонда шын кылып турарын бот сайгарып шинчилеп билири;

- бодунуӊ номчулга ажылын планап билири.

Билип алыышкын (Познавательные)

Өөреникчилерниӊ өөренип алган турар билиглери:

- херек билиглерни словарьларны ажыглап тургаш тып билири;

- чогаалдарны болгаш ооӊ кол маадырларын деӊнеп болгаш үнелел барымдаазын езугаар аӊгылап билири;

- чогаалдыӊ кол маадырларыныӊ сөстери, сагыш- сеткили, кылып турар чүүлдерин, аразында харылзааларын шиӊгээдип алыры.

Өөреникчилерниӊ өөренип алыр аргалары:

- херек билиглерни библиотекалардан, өөредиглиг литературадан болгаш Интернеттен тып билири;

- амыдыралдыӊ болуушкуннарын, чечен чогаалдын хевирлерин, кол маадырларын деӊнеп болгаш аӊгылап билири;

- чогаалды сайгарып турар үеде болгаш бодунуӊ амыдыралынга даянып алгаш чылдагаан айтып турар харылзааларны, логиктиг угаан- бодалын аас болгаш бижимел хевирге шын тургузуп билири;

- бердинген статья-биле ажылдап билири (статьяныӊ кол бодалын тодарадып, планын тургузары).

Коммуникативтиг (Коммуникативные)

Өөреникчилерниӊ өөренип алган турар билиглери:

- бөлүкке ажылдап өөренири; бодунуӊ бодалындан аӊгыда эжиниӊ үзел-бодалын база дыӊнап үнелеп билири;

- түӊнел үндүрерде бодунуӊ бодалын тайылбырлап билири болгаш эшөооруннун узел-бодалы- биле деӊнештирип билири;

- эжинге херек медээни шын тода дамчыдып билири;

- демниг ажыл үезинде эжинге дузаны чедирери, бот-боттарын хынажып билири;

- диалог чугааны чорудуп билири;

- салдынган сорулгаларны чедип алырда чугааны шын тургузуп билири;

Өөреникчилерниӊ өөренип алыр аргалары:

- салып алган сорулгаларны чедип алырда, өске кижилерниӊ үзел-бодалдарын база дыӊнап билири;

- бөлүк-биле ажыл үезинде чогуур айтырыгларны салып билири.

Шиӊгээдип алырынга планнаттынган түӊнелдерни түӊнээр чижек даалгалар

Номчулгага берген сөзүглел

Арылар

__ Мен аъдым оъткарып каайн, сен хоюӊну суггаргаш, дөө дыттар хөлегезинге эккел, оглум — деп, ачазы айбылаан.

Эрен-оол халып-ла каан. Ол аъттыг кижи өттүнүп, адыжы-биле чаяазынче алагадай каап, бирде даалыктадып, бирде саяктадып каап чоруп орган. Хоюнга чоокшулап чоруй, сөөскен аразында бир-ле чараш чүве көрүп каан. Лаптуу бөмбүү дег, артында-ла хээленчек борбак куу чүве. Чоокшулап кээп ылавылаарга, арай чемдигир-даа ышкаш болган. «Аа, дыдык боорга ээзи октапкан-дыр» кылдыр бодап, бөмбүктү кургаг сөөскен-биле илбектептер дээн: карак-ла бо, оозу хылырт дээш мыйырлы берген. «Өө-аа» дизе-ле –арылар! Сан-түӊ чок имиӊейни-ле берген! Холун көдүрүп, чалданып чытпаже, даш-биле хапкан дег, хаваанга бир чүве чык дээн. Сегирип аары билек, чаагынга база бирээ чым-сырт кылган. Эрен-оол саргыгылаштыр кадалы берген арыны чылча тудупкаш, шаашкактаан молдурга дег, ыдып ыӊай-ла болган. Ажыырынга шыдавайн, доӊгайып чыдыпкаш, доозунналдыр тепкиленмишаан, ыглап бадырыпкан. Карак чажындан Эрен-оолдуӊ чаагы улам ажып, кижип эгелээн. Ам кээп оваарнып, ыызын тыртып алган. Аарып-ажаан черлерни нугугулап, өндейиптерге, хойлары үстү берген, чамдыы дагже үнүп бар чораан. «Чаӊгыс-даа башты ышкынмас» деп ава-ачазыныӊ сөзүнүӊ утказын Эрен-оол эки билир. Ынчангаш дегийт-ле тура халаан. Ырап бар чораан хоюн дайгырып чорааш, кыӊчыктырбайн дозуп, суггарып алгаш, дыттар хөлегезинге бөлүп, чыттырып алган.

193 сөс Көк-оол Чамыяӊ

3-кү класска чыл төнчүзүнде чорудар хыналда

чижек даалгаларныӊ планнаттынган түӊнелдери

1-ги «Номчулга болгаш чугаа сайзырадылгазы» деп бөлүктүӊ

планнаттынган түӊнелдери

Планнатынган түӊнел:

- аӊгы-аӊгы сөзүглелдерни ыыткыр дыӊзыг аянныг номчулга, иштинде номчулга болгаш дыӊнап турар уеде уткаларын шын медерелдиг билип алыры; оларныӊ онзагай шынарларын (уран-чечен, эртем-популярлыг, тайылбырныӊ), сөзүглелдерниӊ кол уткаларын болгаш кол маадырларын; утка аайы-биле айтырыгларга харыылап билири; болуушкуннарныӊ чурумун тодарадып билири; номчаан азы дыӊнаан өөредиглиг, эртем- популярлыг болгаш уран-чечен сөзүглелдерге айтырыгларны салып билири.

Бердинген түӊнелдерниӊ чедип алырыныӊ билии:

- сөзүглелдерниӊ аӊгы-аӊгы хевирлериниӊ шынарларын тодарадыры;

- номчаан азы дыӊнаан сөзүглелиниӊ кол утказын, кол маадырларын, сөзүглелдиӊ утказынга хамаарышкан айтырыгларга харыылап тургаш, болуушкуннарныӊ чурумун тодарадып билири;

- эртем- популярлыг болгаш уран-чечен сөзүглелдерге айтырыгларны салып билири.

2-ги «Чогаадыкчы ажыл» деп бөлүктүӊ планнаттынган түӊнелдери

Планнатынган түӊнел: сөзүглелди рольдап номчууру.

Билген турар ужурлуг билиглери:

- сөзүглелден авторнуӊ болгаш маадырныӊ сөзүн тып билири.

- сөзүглелдиӊ маадырыныӊ аажы-чаӊын болгаш сагыш-сеткилиниӊ байдалын көргүскен одуругларны ун аянын сагып тургаш, аянныг номчууру.

3-кү «Литературлуг пропедевтика» деп бөлүктүӊ планнаттынган түӊнелдери (литературоведческая пропедевтика)

Планаттынган түӊнел: өөренип турар чүүлдерни сайгарып, бөлүктеп, деӊнеп, түӊнеп билиринге, оларныӊ иштинден чугула болгаш кол чүүлдерни тып, тайылбырлаарынга өөреникчилерни чаӊчыктырар.

Билген турар ужурлуг билиглери:

- чогаалдарныӊ жанрын тодарадыры;

- чогаалдыӊ темазын, идеязын тодарадыры;

- аӊгы-аӊгы чогаалдарны янзы-бүрү барымдааларыныӊ( темазын, авторун, жанрын) аайы-биле бөлүктеп өөренири.

3-кү класска чыл төнчүзүнде чорудар хыналда чижек даалгалары

ги бөлүк

«Номчулга болгаш чугаа сайзырадылгазы» деп бөлүктүӊ чижек даалгалары

Планнатынган түӊнел:

Бердинген түӊнелдерниӊ чедип алырыныӊ билии

- сөзүглелдерниӊ аӊгы-аӊгы хевирлериниӊ шынарларын тодарадыры;

- эртем- популярлыг болгаш уран-чечен сөзүглелдерге айтырыгларны салып билири.

Чижек даалгалар

Даалга №1

Билии: сөзүглелдерниӊ аӊгы-аӊгы хевирлериниӊ тускай шынарларын тодарадыры.

Ортумак деӊнелдиг билигниӊ даалгазы

Сөзүглелди номчааш, айтырыгларга харыыны бээр.

1. Бо чугаа чогаалдыӊ кандыг хевирлеринге хамааржырыл?

а) эртем-популярлыг в) уран-чечен

б) өөредиглиг г) тайылбырлыг

Сөзүглелди ажыглап тургаш бодуӊнуӊ харыыӊны шынзыдып бижи.

Харыы:___________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ даалгазы

Сөзүглелдиӊ үш кол шынарларын айтып турар харыыларны тыпкаш, харыыӊны тайылбырлап бижи.

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________

Даалга №2

Билии: номчаан азы дыӊнаан сөзүглелиниӊ кол утказын, кол маадырларын, сөзүглелдиӊ утказынга хамаарышкан айтырыгларга харыылап тургаш, болуушкуннарныӊ чурумун тодарадып билири;

Ортумак деӊнелдиг билигниӊ даалгазы

Сөзүглелге аттан бээр.

_______________________________________________________

2. Чугааныӊ кол утказынга тааржыр домакты демдегле.

а) Эрен-оол хой кадарып чораан.

б) Арылар Эрен-оолду көрүп каан.

в) Ачазы хой кадарып чораан.

г) Эрен-оол арыларны дүвүредипкеш, шактырып алган.

3. Домактарны утказыныӊ аайы-биле дугаарла. 1 деп сан бар, 2. 3, 4 деп саннарны салыр.

а) «Өө-аа» дизе-ле _ арылар!

б) Лаптуу бөмбүү дег, артында-ла борбак куу чүве. 1

в) Ынчангаш дегийт-ле тура халаан.

г) Ам кээп оваарнып, ыызын тыртып алган.

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ даалгазы

Сөзүглелди кезектерге чарар. Кезек бүрүзүнге аттан бээр.

Харыы:

1)_____________________________________________________

2)_____________________________________________________

3)_____________________________________________________

2. «Чаӊгыс-даа башты ышкынмас» деп домакта чүлерниӊ дугайында чугаалап турарыл?

а) хойлар дугайында в) бөмбүктер дугайында

б) арылар дугайында г) сөөскеннер дугайында

Даалга №3.

Билии: өөредиглиг, эртем- популярлыг болгаш уран-чечен сөзүглелдерге айтырыгларны салып билири.

Ортумак деӊнелдиг билигниӊ даалгазы

Номчаан сөзүглелге айтырыглар тургузуп бижи. Айтырыгларны дараазында сөстер-биле эгеле.

Кым _________________________________________________________

Чүге _________________________________________________________

Чүү _________________________________________________________

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ даалгазы

Номчаан сөзүглелиӊге тывызык-айтырыгдан чогааткаш бижи.

2-ги бөлүк

«Чогаадыкчы ажыл» деп бөлүктүӊ чижек даалгалары

Планнатынган түӊнел: сөзүглелди рольдап номчууру.

Билген турар ужурлуг билиглери:

- сөзүглелден авторнуӊ болгаш маадырныӊ сөзүн тып билири.

Чижек даалгалар

Даалга № 1

Билген турар ужурлуг билиглери: сөзүглелден маадырныӊ болгаш авторнуӊ сөстерин тывары.

Ортумак деӊнелдиг билигниӊ даалгазы

Сөзүглелди эгезинден эгелээш «сылдысчыгашка» чедир номчу. Аянныг номчуурунга белеткен.

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ даалгазы

Сөзүглелден ачазыныӊ чугаазын тыпкаш, ушта бижи. Ону аянныг номчу.

__________________________________________________________________________________________________________________

Даалга № 2.

Билген турар ужурлуг билиглери: сөзуглелдиӊ маадырыныӊ аажы-чаӊын болгаш сагыш-сеткилиниӊ байдалын көргускен одуругларны ун аянын сагып тургаш, аянныг номчууру.

Ортумак деӊнелдиг билигниӊ даалгазы

Үзүндүден оолдуӊ харыысаалгалыын көргүскен домакты тыпкаш, адаан шый.

Карак чажындан Эрен-оолдуӊ чаагы улам ажып, кижип эгелээн. Ам кээп оваарнып, ыызын тыртып алган. Аарып-ажаан черлерни нугугулап, өндейип кээрге, хойлары үстү берген, чамдыы дагже үнүп бар чораан. «Чаӊгыс-даа башты ышкынмас» деп ава-ачазыныӊ сөзүнүӊ утказын Эрен-оол эки билир. Ынчангаш дегийт-ле тура халаан. Ырап бар чораан хоюн дайгырып чорааш, кыӊчыктырбайн дозуп, суггарып алгаш, дыттар хөлегезинге бөлүп, чыттырып алган.

Адаанда үзүндүден кол маадырныӊ арыларга ызыртып турарын көргүскен одуругларны тыпкаш, кандыг аян-биле ону номчуурун тодараткаш, үн аянын сагып тургаш, номчу.

Холун көдүрүп, чалданып чытпаже, даш-биле хапкан дег, хаваанга бир чүве чык дээн. Сегирип аары билек, чаагынга база бирээ чым-сырт кылган. Эрен-оол саргыгылаштыр кадалы берген арыны чылча тудупкаш, шаашкактаан молдурга дег, ыдып ыӊай-ла болган. Ажыырынга шыдавайн, доӊгайып чыдыпкаш, доозунналдыр тепкиленмишаан, ыглап бадырыпкан.

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ даалгазы

Үзүндүнү номчааш, чүнүӊ дугайында чугаалап турарын тодараткаш, бижи. Ол домакты тыпкаш, аянныг номчу.

«Аа, дыдык боорга ээзи октапкан-дыр» кылдыр бодап, бөмбүктү кургаг сөөскен-биле илбектептер дээн: карак-ла бо, оозу хылырт дээш мыйырлы берген. «Өө-аа» дизе-ле –арылар! Сан-түӊ чок имиӊейни-ле берген!

_________________________________________________________

3-кү бөлүк

«Литературлуг пропедевтика» деп бөлүктүӊ чижек даалгалары (литературоведческая пропедевтика)

Билген турар ужурлуг билиглери:

- чогаалдарныӊ жанрын тодарадыры;

- чогаалдыӊ темазын, идеязын тодарадыры;

- аӊгы-аӊгы чогаалдарны янзы-бүрү барымдааларыныӊ( темазын, авторун, жанрын) аайы-биле бөлүктеп өөренири.

Чижек даалгалар

Билген турар ужурлуг билиглери: чогаалдыӊ жанрын тодарадып билири.

Даалга № 1.

Ортумак деӊнелдиг билигниӊ даалгазы

Бо чугаа чогаалдыӊ кандыг жанрынга хамааржырыл? Харыыны демдегле.

а) чечен чугаа в) шүлүк

б) тоол г) шии

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ даалгазы

Номчаан чогаалдарыӊ (сөзүглелдериӊ) аразындан бо чогаалдыӊ (сөзүглелдиӊ) жанрынга (хевиринге) дүгжүп турар чогаалдыӊ (сөзүглелдиӊ) адын бижи:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Даалга № 2

Билген турар ужурлуг билиглери: чогаалдыӊ (сөзүглелдиӊ) темазын тодарадып билири.

Ортумак деӊнелдиг билигниӊ даалгазы

1. Номчаан сөзүглелиӊ кандыг темага хамааржып турарыл?

а) Төрээн чурт в) Ажыл-иш, амыдырал

б) Экология, кадыкшыл г) Чылдыӊ үелери

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ даалгазы

Эрен-оол ышкаш оолдарга чүнү чагыыр сен?

а) Арыларга шактыргаш, эки ыглаар.

б) Дириг амытаннарны эки дүвүредир.

в) Ары бүрүзүнге бөмбүк-биле өг кылып бээр.

г) Кандыг-даа амытанныӊ оран-савазынга дээп болбас.

Автор эӊ-не кол чүнү чугаалаксааныл?

а) Эрен-оолдуӊ ачазыныӊ дугайында

б) тенек оол дугайында

в) хойлар дугайында

г) бойдуска камныг болурунуӊ дугайында

Чижек хыналда даалгаларныӊ шын харыылары

Бөлүктүӊ дугаары

Даалга

лар дугаары

Даалгаларныӊ деӊнели

Кезек даалга

лары

Шын харыылары

Баллы

1-ги бөлүк

№1

Ортумак билигниӊ

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ

№1

Б, б.а

Б.а

2 б

3 б

№2

Ортумак билигниӊ

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ

№1

№2

№3

№1

№2

Б.а

Б-1,а-2,в-3,г-4

Б.а

1 б

5 б

1 б

№3

Ортумак билигниӊ

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ

№1

Б.а

3 б

2 б

2-ги бөлүк

№1

Ортумак билигниӊ

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ

№1

Б.а

1 б

3 б

№2

Ортумак билигниӊ

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ

№1

№2

№1

Б.а

1 б

2 б

3 б

3-кү бөлүк

№1

Ортумак билигниӊ

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ

№1

Б.а

1 б

№2

Ортумак билигниӊ

Эки шиӊгээдип алган билигниӊ

№1

№2

1 б

Даалгаларныӊ түӊнелин үнелээри:

28-32 балл. Эки шиӊгээдип алган («5»)

21-27 балл. Эки шиӊгээдип алган («4»)

16-20 балл. Шиӊгээдип алган («3»)

15 баллдан куду. Шиӊгээдип албаан («2»)

3-ку класстын календарь-тематиктиг планы. (неделяда 2 шак)

№

Программада темалар

Кичээлдиӊ темазы

Өөреникчилерниӊ билииниӊ хевирлеттинери

Билиинге негелделер

Онаал

Га

Хүнү

личностуг хевирлеттинген турары

предметтигхевирлеттинген турары

метапредметтиг хевирлеттинген турары

Регулятивтиг

эртемге сонуургалын ханыладыры

Коммуникативтиг

Экии, Литературлуг номчулга!(2ш)

Мөөрей «Угаанныглар, сагынгырлар»

-Төрээн дылывыс харылзажырынын база мээ-медереливистиӊ шынарын көргүзериниӊ кол чепсээ;

- Төрээн дыл национал культуравыстыӊ кол болуушкуну;

-Сагыш-сеткилди,бодалдарны илередиринге дылдыӊ бай-байлаан, уран-чечен аргаларын чөптүг ажыглап билири.

Ыыткыр, сымыранып, иштинде сөзүглелди бодунуӊ билип алыр шаа-биле дүрген номчууру.

Сөзүглелдиӊ хевирлерин литературлуг негелделерге дүүштүр ( шын адалга, бижик демдектерин, логиктиг ударениени сагып ) номчууру.

Өөренип турар эртеминиӊ тема, бөлүк аайы-биле кол сорулгаларын,утказын угаап билири;

- башкынын удуртулгазы-биле бердинген даалгаларны күүседип өөренири;

өөредилге даалгаларын күүседип турар үеде херек ужурлуг медээлерни немелде номнар, статьялар болгаш энциклопедиялардан тып билири;

-бодунуӊ назы-харынга дүүштүр янзы-буру словарьларга, справочниктерга даянып билири;

- аас чугаага диалогту ажыглап билири;

- аӊгы-аӊгы бодалдарны өөренип, сайгарып билири болгаш чаӊгыс аай түӊнелге келиринге өөредири;

- бот туружун болгаш бодалын быжыглап чаӊчыгары;

Билири: 2-3 слогтардан тургустунган сөстерни шын номчууру, айтырыгларга шын харыылаары.

Билип алыры: шүлүк аянын сагып номчууру, чурукка чугаа тургузуп билири.

Ар.4-5 доктаа

дыр

К.Ондар «Үжүк дою»

Билири: бижик демдектерин барымдаалап шын аянныг номчууру.

Ар.6 аянныг номчуур

Өөренип өөрен(4шак)

Ч.Карк-Куске «Арыг-силиг,чараш бижиир»

-Сагыш-сеткилди,бодалдарны илередиринге дылдыӊ бай-байлаан, уран-чечен аргаларын чөптүг ажыглап билири.;

- Төрээн дылын улаштыр өөрениринге сонуургалын оттурары;

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири.

Сөзүглелдиӊ адынга болгаш бердинген чуруктарынга даянып, ооӊ утказын баш удур даап бодаары.

Номчаан чүүлүнүӊ кол сөстеринге даянып , утказын бодунуӊ сөзү-биле дамчыдып билири.

Болуушкуннарныӊ болуп турар аайы-биле дес-дараалашкаан сагып чугаалаары.

- башкынын удуртулгазы-биле бердинген даалгаларны күүседип өөренири;

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;

-бодунуӊ назы-харынга дүүштүр янзы-буру словарьларга, справочниктерга даянып билири;

-дылдыӊ негелдерин күүседирде янзы-бүрү схемаларны, модельдерни, символ- демдектерни ажыглап билири ;

- аӊгы-аӊгы бодалдарны өөренип, сайгарып билири болгаш чаӊгыс аай түӊнелге келиринге өөредири;

- бот туружун болгаш бодалын быжыглап чаӊчыгары;

- билдинмес чүүлеринге айтырыгларны салып билири;

Билири: Медээ, айтырыг, кыйгырыг домактарын шын номчууру. Айтырыгларга харыылап билири.

Билип алыры:оореникчи кижи кызымак болуру

Ар.9 утказынга чуруктарчурааш,шулуктен тааржыр одуругларны бижиир

С.Сарыг-оол «Оореникчээ» С.Маршак «Школачы билип алзын».

Билири: 3-4 слогтуг сөстерни бүдүнү-биле адап номчууру, шулуктун утказын дамчыдып билири.

Ар.12-шээжилээр,ар.14 номчуур

К-Э.Кудажы «Ногаан,кок болгаш кызыл карандаштар» С.Баруздин «Берге бодалга».

Билири: Шүлүк аяннын сагып номчууру, чаа сөстерниӊ утказын билиндирери.

Билип алыры:онаалганы шын кылыр дизе,оореникчи кандыг болур ужурлугул дээрзин,чуу негеттинерин билиндирери.

Ар.15-17 номчуур

Бистин проективис

«Эртем чокта-эртен база дун»

Бо чогаалчыларнын оске шулуктерин тывар,оларга чуруктар чуруур. «Ужук билбес кижи-уну чоктан дора»деп хана солун кылыр

Чылдын уелери.Тодуг-догаа кузумейни.(5ш)

Б.Ховенмей «Куску хову» Г.Скребицкий «Кус»

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири.

-Төрээн дылын сайзырадырынга. ону кадагалап арттырарынга өөреникчинин бот киржилгези;

- Аас чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын эстетиктиг талазынче угландырары.

Сөзүглелди кезектерге утказыныӊ аайы-биле чарып, башкыныӊ дузазы-биле бөдүүн болгаш нарын план тургузуп, кезек бүрүзүнге база бүдүн сөзүглелге хамаарышкан айтырыгларны тургузуп билири.

Номчаан чүүлүн долузу-биле, кысказы-биле, шилилгелиг, диалогтарны медээ домактары-биле солуп, чүвелерниӊ овур-хевирин деӊнеп, чугаалап билири.

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;

- бодунун кылыр ужурлуг ажылын планап билири; салып алган сорулгаларын езугаар ажылын кылып билири;

-дылдыӊ негелдерин күүседирде янзы-бүрү схемаларны, модельдерни, символ- демдектерни ажыглап билири ;

-белен таблицаларны,схемаларны, сөзүглелдерни немээри;

- билдинмес чүүлеринге айтырыгларны салып билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

- болукке ажылдап ооренири; бодунун бодалындан ангыда эжинин узел-бодалын база дыннап, унелеп билири;

Билири:Номчаан чүүлүнүӊ утказын билири, сөзүглелди илчирбелей номчууру.

Билип алыры:бойдуска хумагалыг болуру

Ар.19 шээжилээр

В.Бианки «Сыйтылаа куске»

Билири: аянныг номчууру, словарь курлавырын байыдар.

Билип алыры:Күстүӊ айларын билири, күскү үеде бойдустуӊ болгаш күш-ажылдыӊ чурумалдарын чугаалап билири.

ар.22-23

КДН. Ю.Аракчааев

«Хемнер канчап тыптып кээрил?».

Билири: Бижик демдектерин сагып,шын номчууру, сөзүглелди абзац аайы-биле

утказын сайгарары.

Билип алыры: Тываныӊ хемнериниӊ дугайында билиин ханыладыры.

Ар.24

Чугаа сайзырадылгазы

Билири: Домактарны шын тургузуп, харылзаалыг чугаа тургузуп ,ону үндүр чугаалап билирин өөредир.

Билип алыры:Чылдыӊ дөрт эргилдезин, күскү үеде бойдуста, дириг амытаннарныӊ, куштарныӊ амыдыралында өскерлиишкиннерин билиндирери.

Экскурсия

Билири: Азырал болгаш черлик дириг амытаннарныӊ күскү амыдыралын билири.

Билип алыры: Чайгы болгаш күскү бойдусту деӊнеп билири. Күскү айларны аттарын били ри.

Улустуӊ аас чогаалы Тоолдар -8 шак

Тыва улустун тоолу «Дилги биле Ала-Сааскан»

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири.

-Төрээн дылын сайзырадырынга. ону кадагалап арттырарынга өөреникчинин бот киржилгези;

- Аас чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын эстетиктиг талазынче угландырары.

Номчуур номунуӊ титулдуг арынын, аннотациязын, эге база түӊнел сөзүнге даяныры.

Хереглээн номун алфавиттиг каталогтан тып, библиотекада бар номнарны ажыглап өөренири.

- башкынын удуртулгазы-биле бердинген даалгаларны күүседип өөренири;

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;

- бодунун кылыр ужурлуг ажылын планап билири; салып алган сорулгаларын езугаар ажылын кылып билири;

-дылдыӊ негелдерин күүседирде янзы-бүрү схемаларны, модельдерни, символ- демдектерни ажыглап билири ;

-белен таблицаларны,схемаларны, сөзүглелдерни немээри;

- болукке ажылдап ооренири; бодунун бодалындан ангыда эжинин узел-бодалын база дыннап, унелеп билири;

- туннел ундурерде бодунун бодалын тайылбырлап билири болгаш эш-өөруннун узел-бодалы- биле деннештирип билири;

Билири: Номчаан чүүлүнүӊ утказын билири, сөзүглелди илчирбелей номчууру.

25-29 номчуур

Тыва улустун тоолу «Инек-Сокпа»

Билири: айтырыгларга харыылап билири.

Билип алыры: тоолдун утказынга улегер домактар тывары.

Ар.31-34

Тоол «Хунажык анай»

Билири: Бүдүн сөстеп номчуурун, номчаан чүүлүнүӊ утказын билири, рольдап номчууру.

Билип алыры: Тоол биле чугааныӊ ылгалын билири, тоолда чидигленге болуушкуну тып билири.

Ар.35-37 утказы

Тыва улустун тоолу «Чаан биле Куске»

Билири: тоолду аянныг номчуурун, утказын билири, илчирбелей номчууру.

Билип алыры:утказынга улегер домактар тывары.

Ар.38-40 утказы

С.Пюрбю «Бора-Шиижек»

Билири: айтырыгларга долу харыы берип билири.

Билип алыры:

Ар.43-45.

А.Шоюн «Селбер Койгунак»

Билири:тоолду аянныг номчууру, айтырыгларга харыылап билири..

Ар.46-49

Утказы

К.Чуковский «Ыылааш-Сээк» Г.Скребицкий «Коданнын аян-чоруу»

Билири: Сөзүглелди аянныг номчууру, утказын билири, сөзүглелди рольдап номчууру.

Билип алыры: кышты куштар,дириг амытаннар канчаар бергедежип эртип турарын билири.

Ар.51-55 утказы.

Өөредиглиг эдертиг тыва улустун тоолу «Ийи куске»

Билири: словарь курлавырын байыдар.

Билип алыры:найыралды унелеп билири,номчаан чүүлүнүӊ утказын бижип өөредир.

Ар.41

Тос чузун малымайны.(5шак)

С.Сарыг-оол «Бызаа» «Бодаган»

- долгандыр турар бойдуска хумагалыг, камныг, ынак болуру;

- езу-чурумга чагырткан, ужур-дүрүмнү сагып билир кижизиг мөзү – шынарлыг бооп хевирлеттинген турар;

Справочниктер, энциклопедиялар, уругларга хамаарышкан журналдарны ажыглап билири база кыска аннотацияларны сүмелээн номнарга тургузары.

Номчаан материалында кол маадырларныӊ мөзү-шынарларын кижиниӊ алдынар ужурлуг дүрүмнери-биле деӊнээри.

башкы-биле демниг ажылдажыышкын уезинде чечен чогаалды ооренип шингээдип алырда чаа-чаа сорулгаларны салып билири;

- кылып турар ажылдарын ажыл уезинде болгаш ажыл соонда шын азы шын эвес кылып турарын боду сайгарып, шинчилеп билири;

- Библиотека болгаш Интернет дузазы-биле херек билиглерни тып, ажыглап билири;

- аас болгаш бижимел чугааны шын болгаш медерелдии-биле тургузуп билири;

- болуушкуннарны логиктиг (бодамчалыг) сайгарылгага даянып дамчыдып билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны дыӊнакчыга тода, дорт, дес-дараалашкаа-биле медээни, билигни чедирери;

-удур-дедир хыналда үезинде бот-боттарынга дузаны үезинде чедирип билири болгаш коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

Билири: Чурукка домактар, харылзаалыг чугаа тургузуп, шүлүк аяннын сагып тургаш, аянныг номчууру.

Билип алыры:азырал дириг амытаннарнын ажык-дузазынын дугайында билиндирери.

Ар.63-64 шээжи

лээр

С.Сарыг-оол «Кулун» «Халбынмай»

Билири:Эзир-Кара дугайында билип алыры.Бичии турда,озуп кээрге азырал амытаннарнын аттары.

Ар.66-67 шээжилээр.

С.Сарыг-оол «Анай» К-Э.Кудажы «Анайжыгаш»

Билири: 3-4 слогтуг сөстерни бүдүнү-биле номчуурун, айтырыгларга харыыларны шулуктен тывары

Билип алыры:бодунун бодалын делгеренгей чугаалаары,азырал амытаннарнын аттарын орус дылче очулдурары

Ар.68-69

Ч.Кара-Куске «Анайларым» Ю.Кюнзегеш «Узер хуна»

Билири: Шүлүк аянын сагып номчууру.

Билип алыры:азырал амытаннар дугайында ырыларны дыннаары.

Ар.70-72 шээжилээр

Бистин проективис

«Тос чузун малымайны»

Ажылдарны сайгарар,ном кылдыр чыыр

Чылдыӊ үелери «Аккыр харлыг кыжым»-5 шак

Е. Танова «Кышкы ыржыгаш», К Ондар «Харжыгаш»

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири.

-Төрээн дылын сайзырадырынга. ону кадагалап арттырарынга өөреникчинин бот киржилгези;

- Аас чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын эстетиктиг талазынче угландырары.

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;

- бодунун кылыр ужурлуг ажылын планап билири; салып алган сорулгаларын езугаар ажылын кылып билири;

-дылдыӊ негелдерин күүседирде янзы-бүрү схемаларны, модельдерни, символ- демдектерни ажыглап билири ;

-белен таблицаларны,схемаларны, сөзүглелдерни немээри;

- билдинмес чүүлеринге айтырыгларны салып билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

- болукке ажылдап ооренири; бодунун бодалындан ангыда эжинин узел-бодалын база дыннап, унелеп билири;

Билири:Күстүӊ болгаш кыштыӊ демдектерин деӊнеп билири, шүлүктү аянныг номчууру, утказын дамчыдып билири.

Билип алыры: Кыш дугайында чугаа тургузары,

кышкы оюннарныӊ хевирлерин билири.

Ар. 56-58

Ч Ондар «Чаа чылдыӊ йөрээли».

Билири: Шүлүктү аянныг номчууру, утказын билири.

Билип алыры: Йөрээлдер дугайында анализтеп, ону чугаалап билири.

Ар. 59-60

С Михалков «Чаа чылда».

Билири: Шүлүктү аянныг номчууру, оон утказын тайылбырлаары.

Билип алыры: Чаа чыл-биле Шагаа байырлалдарын деӊнеп билири.

Ар.61

Экскурсия

Билири:Агаарлаашкынныӊ кадыкшылга ажык-дузазыныӊ дугайында билиндирер.Арыг агаарга ойнаар оюннарны билири.

КДН

Билири: Сөзүглелде домактарны чүгүртү номчууру.

Билип алыры:Өг-бүлениӊ сагып чоруур езу-чаӊчылдарын билири.

Ар.127

Арыг-шевер кадыкшылдыӊ үндезини (3ш)

Л.Чадамба «Арыг-шевер» К.Чуковский «Чунар херек»

-Сагыш-сеткилди,бодалдарны илередиринге дылдыӊ бай-байлаан, уран-чечен аргаларын чөптүг ажыглап билири.;

Төрээн дылын улаштыр өөрениринге сонуургалын оттурары;

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглаары

Номчаан чүүлүнге хамаарыштыр бодунуӊ бодалдарын илередип билири, ону аас болгаш бижимел-биле дамчыдып билири.

- аас болгаш бижимел чугааны шын болгаш медерелдии-биле тургузуп билири;

- болуушкуннарны логиктиг (бодамчалыг) сайгарылгага даянып дамчыдып билири;

- алган медээлерни сайгарып, критикалап билири;

удур-дедир хыналда үезинде бот-боттарынга дузаны үезинде чедирип билири болгаш коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

- бөлүк-биле ажыл үезинде чогуур айтырыгларны салып билири.

Билири:Шүлүктү аянныг номчууру, оон утказын сайгарып билири.

Билип алыры:Кадык болурунуӊ кол үндезини арыг-силиг чорукта деп билиндирери

Ар.74-75 шээжи

лээр

Н.Носов «Былчак хавактыг Федя»

Ар.76-77 утказы.

Чугаа сайзырадылгазы «Биче-кыстын дүжү».

Ар.67 чогаадыг бижиир.

3-кү улдуӊ-22 шак

34-35

А.Шоюн «Тып көрүӊерем,уруглар»

-Сагыш-сеткилди,бодалдарны илередиринге дылдыӊ бай-байлаан, уран-чечен аргаларын чөптүг ажыглап билири.;

Төрээн дылын улаштыр өөрениринге сонуургалын оттурары;

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглаары

Сөзүглелдиӊ эстетиктиг болгаш мөзү-шынарга хамаарыштыр үнелиг талаларын бодунуӊ билип турар аайы-биле илередип билири.

- аас болгаш бижимел чугааны шын болгаш медерелдии-биле тургузуп билири;

- болуушкуннарны логиктиг (бодамчалыг) сайгарылгага даянып дамчыдып билири;

- алган медээлерни сайгарып, критикалап билири;

- бөлүк-биле ажыл үезинде чогуур айтырыгларны салып билири.

Билири:тывызык деп чүл дээрзин билиндирер .

Билип алыры: тывызыктажырыныӊ чурумун билиндирери, словарь курлавырын байыдары.

Ар.93-95 утказы.

2-3

О.Сувакпит «Тывар сен бе? ».Л.Чадамба «Кым-дыр мен?»

Билири: А.Шоюннуӊ тывызыктары улустуӊ тывызыктарындан ылгалып турарын сайгарып , утказын тайылбырлап билири.

Билип алыры: авторунуӊ допчу-намдарын,оон төрүттүнген чериниӊ онзагайын билири.

Ар.95-97

Көгүдүглер.Уругларныӊ ырылары.

Билири: шүлүк аянын сагып номчууру, оон утказын сайгарып билири.

Билип алыры: биче хемчээлдиг тывызыктарны шын чогаадып билири.

Ар.98-100

Бистиӊ проективис

«Тывызыктар болгаш үлегер домактарда саннар»

Билири:бичии уругларны,дуӊмаларын чассыдарын билири.

Билип алыры:Көгүдүглер,уругларныӊ ырыларын дугайында билип алыры.

КДН И. Толоконников «Кажар дилги»

Билири: тыпкан тывызыктарынга чуруктар чурууру.

Билип алыры:кылган ажылдарынга үнелел бээрин билиндирер.

Ар.38

Чугаа сайзырадылгазы

С. Сарыг-оол «Шагаа.», «Шагаайөрээли».

Билири: Сөзүглелди бижик демдектерин сагып,номчууру, утказын дамчыдары, илчирбелей номчууру.

Билип алыры: Башкыныӊ дузазы-биле сөзүглелди кезектерге чарып, ооӊ утказын дамчыдып, кезектерге аттар тывары.

Ар.85-87

Бистиӊ бичии өӊнүктеривис 3ш. Ю.Кюнзегеш «Койгунак» А.Пушкин «Кушкаш»

Билири: Номчаан чүүлүнүӊ утказын айтырыглар дузазы-биле дамчыдып билири.

Билип алыры: Шагаа байырлалыныӊ онзагай талалары-биле таныштырары, йөрээл аяннын шын номчуп болгаш чугаалап өөредири.

Ар.102-103

О. Сувакпит «Шиижек оглу».

Билири: 3-4 слогтуг сөстерни чүгүртү шын номчуурун, шүлүк аяннын шын номчуп билири.

Билип алыры: куштарга каяа чурттаары эки дээрзин таныштырары.

Ар.104-106.

М.Пришвин «Чараа-чечен, «Дилгиниӊ чеми».

Билири: аянныг номчуп билири, сөс эгезинде кошкак ажык эвес үннерниӊ (д,б) шын адап билири.

Билип алыры: куштарга хумагалыг болуру,биче сеткилдиг,кээргээчел,дузааргак болурун билиндирер.

Ар. 107-109.

Төөгү болгаш тоолчургу чугаалар (2шак). Төөгү чугаа «Мечи сылдыс»

Билири: Сөстерде узадыр адаар ажык үннерни, эжеш ажык эвес үннерни шын номчууру.

Билип алыры:аргада үнүштерниӊ аттары-биле таныштырар.

Ар. 111-112.

Тоолчургу чугаа

«Инек бүүрээ»

Билири: Үлегерлеп алган сөстерни шын номчууру. Айтырыг домактарын болгаш диалогтарны шын номчууру.

Билип алыры: Кол маадырныӊ кылган херээн анализтеп, ону түӊнеп билири. Рольдап номчууру.

Ар.113

Улус аразындан ие караа чымчак. (5 шак)

Л.Чадамба «Март сези»

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири.

-Төрээн дылын сайзырадырынга. ону кадагалап арттырарынга өөреникчинин бот киржилгези;

- Аас чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын эстетиктиг талазынче угландырары.

Ыыткыр, сымыранып, иштинде сөзүглелди бодунуӊ билип алыр шаа-биле дүрген номчууруСөзүглелдиӊ хевирлерин литературлуг негелделерге дүүштүр сагып номчууру

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;

- бодунун кылыр ужурлуг ажылын планап билири; салып алган сорулгаларын езугаар ажылын кылып билири;

- өөредилге даалгаларын күүседип турар үеде херек ужурлуг медээлерни немелде номнар, статьялар болгаш энциклопедиялардан тып билири;

-бодунуӊ назы-харынга дүүштүр янзы-буру словарьларга, справочниктерга даянып билири;

- бот туружун болгаш бодалын быжыглап чаӊчыгары;

- билдинмес чүүлеринге айтырыгларны салып билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

Билири:айтырыглар дузазы чокта утказын чугаалаары. Билип алыры: чалгаа чорукту шүгүмчүлеп,эрес-кежээ болурун кижизидер.

Ар. 79.

А.Даржай «Ава»

Билири: Сөзүглелге хамаарыштыр айтырыгларга харыылаары.

Билип алыры: Байырлалдыӊ тывылган төөгүзүнүӊ дугайында таныштырары.

Ар.80-81

Экскурсия

Билири: Шүлүктү аянныг номчууру, аас чугаа тургузары.

Билип алыры: херээжен улустуӊ ниитилелде ролю-биле таныштырары. Оларныӊ ажыл-ижин хүндүлээри,үнелээри.

Класстан дашкаар номчулга. А. Даржай «Ава».(кл. дашкаар номчулга 2 кл. Е. Т. Танова)

Билири:чазын кадыкшылын дадыктырары,камгаланыры. Билип алыры:көдээ ишчилерниӊ часкы ажыл-херектери-биле таныштырар

Ар. 75-77

Чугаа сайзырадылгазы. Өөредиглиг эдертиг «Моортай болгаш ооӊ оолдары»

Билири: Сөзүглелдиӊ утказын абзац аайы-биле дамчыдып билири.

Билип алыры: Сөзүглелге даянып боттарыныӊ аваларыныӊ сагыш-сеткилин эскерип билири.

Ар. 170 (диктантылар болгаш эдертиглер чыындызы А.А. Алдын-оол)

Чылдыӊ үелери..Хөглүг чазым (2 шак)

С.Сарыг-оол «Чаагай час» В.Бианки «Ыяштарныӊ байырлалы»

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири.

-Төрээн дылын сайзырадырынга. ону кадагалап арттырарынга өөреникчинин бот киржилгези;

- Аас чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын эстетиктиг талазынче угландырары.

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;

- бодунун кылыр ужурлуг ажылын планап билири; салып алган сорулгаларын езугаар ажылын кылып билири;

-дылдыӊ негелдерин күүседирде янзы-бүрү схемаларны, модельдерни, символ- демдектерни ажыглап билири ;

-белен таблицаларны,схемаларны, сөзүглелдерни немээри;

- билдинмес чүүлеринге айтырыгларны салып билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

- болукке ажылдап ооренири; бодунун бодалындан ангыда эжинин узел-бодалын база дыннап, унелеп билири;

Билири: Номчаан чүүлүн эдерти чугаалап билири.

Билип алыры: Номчаан чүүлүнүӊ утказын план езугаар бижип өөренири.

Ар. 82,85

С.Пюрбю«Час келди».В.Бианки «Үш час»

Билири: Сөзүглелди кезектер аайы-биле номчааш, утказын дамчыдып билири.

Билип алыры:Хоорай, суурга кандыгчаагайжыдылгалар чорудуп болурун таныштырары. Өрт айыылыныӊ дугайында билиндирери.

Ар. 84,86-88

«Эштигде хөглүг – эптигде күштүг»-2ш

И. Крылов «Куу, рак, шортан» Л. Толстой «Адазы болгаш оолдары»

-Сагыш-сеткилди,бодалдарны илередиринге дылдыӊ бай-байлаан, уран-чечен аргаларын чөптүг ажыглап билири.;

- Төрээн дылын улаштыр өөрениринге сонуургалын оттурары;

Сөзүглелдиӊ адынга болгаш бердинген чуруктарынга даянып, ооӊ утказын баш удур даап бодаары.

Номчаан чүүлүнүӊ кол сөстеринге даянып , утказын бодунуӊ сөзү-биле дамчыдып билири.

- Өөренип турар эртеминиӊ тема, бөлүк аайы-биле кол сорулгаларын,утказын угаап билири;

- башкынын удуртулгазы-биле бердинген даалгаларны күүседип өөренири;

- аас болгаш бижимел чугааны шын болгаш медерелдии-биле тургузуп билири;

- болуушкуннарны логиктиг (бодамчалыг) сайгарылгага даянып дамчыдып билири;

- алган медээлерни сайгарып, критикалап билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

- болукке ажылдап ооренири; бодунун бодалындан ангыда эжинин узел-бодалын база дыннап, унелеп билири;

Билири: Сөзүглелдиӊ утказын план езугаар чугаалап дамчыдары.

Билип алыры: Черлик дириг амытаннарныӊ дугайында билиин ханыладыры.

Ар.114-116

О. Сувакпит «Айбаангы»

Билири: Басняны болгаш сөзүглелди үн аяннын сагып тургаш номчууру.

Билип алыры: Эп – найыралдыӊ ажык-дүжүүн үнелеп билиндирери.

Ар. 116-117.

4-кү улдуӊ-14 шак

Чонум чаагай еэу-чаӊчылдары (1шак)

О.Саган-оол «Аӊчыныӊ чугаазы»

- долгандыр турар бойдуска хумагалыг, камныг, ынак болуру;

- езу-чурумга чагырткан, ужур-дүрүмнү сагып билир кижизиг мөзү – шынарлыг бооп хевирлеттинген турар;

- башкынын удуртулгазы-биле бердинген даалгаларны күүседип өөренири;

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;-бодунун кылыр ужурлуг ажылын планап билири; салып алган сорулгаларын езугаар ажылын кылып билири;

- Библиотека болгаш Интернет дузазы-биле херек билиглерни тып, ажыглап билири;

- аас болгаш бижимел чугааны шын болгаш медерелдии-биле тургузуп билири;

- болуушкуннарны логиктиг (бодамчалыг) сайгарылгага даянып дамчыдып билири;

- алган медээлерни сайгарып, критикалап билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны дыӊнакчыга тода, дорт, дес-дараалашкаа-биле медээни, билигни чедирери;

- бөлүк-биле ажыл үезинде чогуур айтырыгларны салып билири.

Билири:тываларныӊ чолукшуур езулалын сактыры. Билип алыры: аӊчы кижиниӊ чер чоруурда езулалын сөзүлелден билиндирер.

Ар.132-133

Ойнаксанчыг оюннарым (2шак).

К.Ондар «Ойнап чору».

Билири: Сөзүглелди рольдап номчууру, бижик демдектерин сагыыры.

Билип алыры: Номчаан чүүлүн бодунуӊ сөстери-биле дамчыдары.

Ар. 120-123

Матпаадыр

Билири: салаа бүрүзүнүӊ адын билири болгаш ол оюнну ойнаары.

Билип алыры:оюн үдээн чугаа деп чүл дээрзин билиндирер.

Ар. 119-120 шээжилээр

Кижи болуру чажындан (3шак) Е.Танова «Хөөкүй хөкпештер ужун мегелепкеним»

Билири: Бижик демдектерин сагып, сөзүглелди аянныг номчууру.

Билип алыры: Бодунуӊ кылган чазыгларынга түӊнел үндүрүп билиндирери.

Ар. 121-123.

Чугаа сайзырадылгазы. Эдертиг «Долаана».

Билири:Номчаан чүүлүн эдерти чугаалап билири.

Билип алыры: Номчаан чүүлүнүӊ утказын план езугаар бижип өөренири.

Ар. 182-183 (А.А.Алдын-оол)

А.Гайдар «Тимур болгаш ооӊ командазы»

Билири: Сөзүглелди аянныг номчууру.

Билип алыры:тимуржу команданыӊ кежигүннери кырган улуска канчаар дузалажып болурун билиндирери

Ар. 124-125

Өске чоннарныӊ аас чогаалы (3шак)

Узбек улустуӊ тоолу «Эӊ эки белек»

-Сагыш-сеткилди,бодалдарны илередиринге дылдыӊ бай-байлаан, уран-чечен аргаларын чөптүг ажыглап билири.;

- Төрээн дылын улаштыр өөрениринге сонуургалын оттурары;

Хереглээн номун алфавиттиг каталогтан тып, библиотекада бар номнарны ажыглап өөренириСправочниктер, энциклопедиялар, уругларга хамаарышкан журналдарны ажыглап билири

- номчулга талазы –биле бодунун ажылын планнап билири.

- Библиотека болгаш Интернет дузазы-биле херек билиглерни тып, ажыглап билири;

- аас болгаш бижимел чугааны шын болгаш медерелдии-биле тургузуп билири;

- болуушкуннарны логиктиг (бодамчалыг) сайгарылгага даянып дамчыдып билири;

- бөлүк-биле ажыл үезинде чогуур айтырыгларны салып билири.

Билири: Чурукка чугаа тургузуп билири, номчаан чүүлүнүӊ утказын дамчыдары.

Билип алыры: узбек,тыва,орус тоолдарны ылгап-деӊнеп билиндирери.

Ар. 126-127

Татар улустуӊ тоолу «Үш угбашкы».

Билири:татар тоолду билири тыва тоол-биле деӊнеп билири , аас чугаазын сайзырадыры.

Билип алыры: Ада-иезин үнелеп,хүндүлеп чоруурун билиндирер .

Ар.128-130

Класстан дашкаар номчулга

Май 9-Тиилелге хүнү.Л. Кассиль «Совет солдатка тураскаал».

Билири:Кезектер аайы-биле утказын чугаалап билири, словарь курлавырын байыдары.

Билип алыры:Тывада ада чурттуӊ улуг дайыныныӊ тиилекчилеринге кылган тураскаалдар-биле таныштырары.

Ар. 165-166

Чылдыӊ үелери. Чараш чайым (5шак)

Э.Кечил-оол «Чечектерим» С.Сүрүӊ-оол «Дииӊ оглу»

- Аас болгаш бижимел чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын чедимчелиг ажыглап билири.

-Төрээн дылын сайзырадырынга. ону кадагалап арттырарынга өөреникчинин бот киржилгези;

- Аас чугаага дылдыӊ уран-чечен аргаларын эстетиктиг талазынче угландырары.

-бот хыналданы, удур-дедир хыналданы болгаш бодунуӊ, эштериниӊ ажылын үнелеп билиринге өөренири;

- бодунун кылыр ужурлуг ажылын планап билири; салып алган сорулгаларын езугаар ажылын кылып билири;

-дылдыӊ негелдерин күүседирде янзы-бүрү схемаларны, модельдерни, символ- демдектерни ажыглап билири ;

-белен таблицаларны,схемаларны, сөзүглелдерни немээри;

- билдинмес чүүлеринге айтырыгларны салып билири;

- коммуникативтиг сорулгаларны шиитпирлээринге дылдыӊ аргаларын чедимчелиг ажыглаары;

- болукке ажылдап ооренири; бодунун бодалындан ангыда эжинин узел-бодалын база дыннап, унелеп билири;

Билири: Шүлүктү,сөзүглелди чүгүртү номчууру, номчаан чүүлүнүӊ утказын дамчыдып билири.

Билип алыры:культурлуг болгаш черлик

үнүштерниӊ чайгы үеде өз

лдезиниӊ дугайында билиглерин ханыладыры.

Ар. 135-137

С.Сүрүӊ-оол «Элик»

Билири:Төрээн чериниӊ чайгы үеде өскерилгелерин хайгаарап болгаш чугаалап билири.

Билип алыры: азырал,черлик дириг амытаннарныӊ чайгы үеде өзүлдезиниӊ дугайында билип алыры.

Ар. 138-139

Бистиӊ проективис «Чайгы дыштанылга»

Билири:чай дугайында шүлүктерни, авторларны билири.

Билип алыры:шүлүктерни шын аянныг чугаалап билиндирер

Чыл төнчүзүнүӊ хыналда тестизи.

Билири:номчаан чуулунуӊ утказынга айтырыгларга харыылаары. Билип алыры:тест-биле шын ажылдап билири.

Частырыглар-биле ажыл. Экскурсия

Билири:чайгы айларныӊ аттарын билири,төрээн чериниӊ чайгы үеде өскерлиишкиннерин чугаалап билири.

Билип алыры:айтырыглар дузазы биле чугаа тургузуп билир.

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Мне нравится

Навигация

Библиотека

Рабочая программа и КТП по литературному чтению (Литературлуг номчулга) 3 класс
рабочая программа (3 класс) на тему

Скачать:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Рабочая программа по учебному курсу "Литературное чтение"в 3 классе по программе "Школа России"

Рабочая программа индивидуальных занятий по литературному чтению для 2 класса

Рабочая программа учителя по курсу «Литературное чтение» для 3 класса.

Рабочая программа по учебному курсу «Литературное чтение» во 2 классе

Рабочая программа по учебному предмету "Литературное чтение" для 3 класса

Рабочая программа и КТП по литературному чтению для 2 класса

Рабочая программа и КТП по литературному чтению 1-4 класс (Климанова Л. Ф,)

Навигация

Библиотека

Рабочая программа и КТП по литературному чтению (Литературлуг номчулга) 3 классрабочая программа (3 класс) на тему

Скачать:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Рабочая программа по учебному курсу "Литературное чтение"в 3 классе по программе "Школа России"

Рабочая программа индивидуальных занятий по литературному чтению для 2 класса

Рабочая программа учителя по курсу «Литературное чтение» для 3 класса.

Рабочая программа по учебному курсу «Литературное чтение» во 2 классе

Рабочая программа по учебному предмету "Литературное чтение" для 3 класса

Рабочая программа и КТП по литературному чтению для 2 класса

Рабочая программа и КТП по литературному чтению 1-4 класс (Климанова Л. Ф,)

Рабочая программа и КТП по литературному чтению (Литературлуг номчулга) 3 класс
рабочая программа (3 класс) на тему