олимпиадные задания
олимпиадные задания (3 класс) по теме

Муниципальное бюджетное образовательное учреждение

«Чиндалейская средняя общеобразовательная школа

им. Ж. Балданжабона».

Олимпиадные задания по бурятскому языку

                                   Учитель: Дамбиева Ц.Д.

с.Чиндалей-2016

Бурятский язык

Ф.И. ученика__________________________________________

Школа_______________________________________________

     1.Арадай аман зохёолнуудай янзануудынь тэмдэглэ:

А. прозо                                    б. оньhон γгэнγγд

В. рассказ                                  г.  дуунууд

Е.  онтохон                               ё.  таабаринууд

2 «А» γзэг- эрдэмэй дээжэ, аяга сай- эдеэнэй дээжэ» юун бэ?

      Υшөө оньhон үгэ бэшэ.

3.  Нютагайнгаа,округайнгаа бэшээшэ,уран зохёолшонуудые бэшэ.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Харша удхатай  үгэнүүдые бэшэ:

Нүгэл- _______________              жаргал- ______________

      5.Оньhон  үгэнүүдые саашань үггэлжэлүүлэ:

          Ябаhан хүн яhа зууха,……….

          Эрхые hуранхаар,……………

          ҺураҺан далай- ……………..

6.Таабари таа.

Хара талаар

Сагаан шандаган гүйнэ (…………………..)

Аха дүүнэр долоон юм (…………………..)

Газаагаа сагаан,

Досоогоо  шара ( …………………)

Хусанагүй , хазанагүй,

Хүниие гэртээ оруулнагүй.

   7. Агын округой мэдээжэ аршаануудые бэшэ.

   _____________________________________________

   _____________________________________________

8.Агын округай тон үндэр уула бэшэ.

9.  Буряадай тон ехэ нуур.

Бурятский язык

Ф.И. ученика__________________________________________

Школа_______________________________________________

1.Точконуудай орондо таараха уй-үй  дифтонг бэшэгты.

Т…мэр, г….лдэбэ,  ….лана,  …дхар,  ….мөөн.

2.Ямар шубуудые мэдэхэбта? Тэдэнэй алфавидай гуримаар бэшэ.

3.Адлирхуу удхатай  үгэнуудые hанажа бэшэ:

Гэр-                                                   хубуун-

Ундэр-                                            зоригтой-

4.Таабари таа:

Ахань дүүгээ хусэбэгуй.

5.Нэгэ үгөөр юун гэхэб?

Жэрхи, һармагшан, элжэгэн, ямаан-

Алирһан, зэдэгэнэ, нэрһэн, улаагана-

Бурятский язык

Ф.И. ученика__________________________________________

Школа_______________________________________________

1.Буряад хэлэндэ хэды гол хашалганууд бииб?

а)    16           б)  17         в)   18

2.«Хараасгай» гэhэн угэ хэды хашалган, хэды аялган абяануудпаа буридэнэб?

а) 3 аялган, 4 хашалган;         б) 4 аялган, 4 хашалган     в) 5 аялган, 3 хашалган.

3.Точконуудай орондо  аялган  табигты.

Эд…р  бэеэ шэмэнхаар,

Эрдэм…р   бэеэ шэмэглэ.

4. Yгэнуудые олоной тоодо таби.

hурагша-                                                  эгэшэ-                                                нухэр--

хуугэн-                                                     шубуун-                                            дуун-        

5. Эжын талын турэлнууд-

6.угтэhэн угэнууд сооhоо 12 жэлдэ хабаатай амитаниие тэмдэглэ.

туулай                    загапан                    нохой         ухэр

ямаан                       хулгана                 тэмээн           элжэгэн    

7.Алханын сэнтэй модон-

8. Хатааhан ээзгэй-      

9.   Ши ямар угайбши? Угайнгаа долоон уе бэшэ.

10. Мэдэхэ оньhон угэеэ бэшэ.

Бурятский язык

Ф.И. ученика__________________________________________

Школа_______________________________________________

1. Yгэнʏʏдтэ  таараха ʏзэг табиха: Һ, х

….ʏсэн                                             у…ан

     зага...ан                                   даб..ан

..лээмэн                                     мя…ан    (6 б.)

2. Гэрэй ба зэрлиг амитадые хубаарлин тэмдэглэ: «+» «-» (7 б)

• Баабгай
• Унаган
• Жэрхи
• Yнэгэн
• Хонин
• Yнеэн
• шоно

3.Зʏбөөр бэшэгдэһэн   ʏгэ олоод доогуурнь зура: (1б)

   Эрбэхэ, ээрбэхэй, эрбээхэй, эрбээхээ, эрбэйхээ

  4. Yгэнʏʏдые олоной тоодо таби:(4б)

А)хурган -                                        в).багша-

Б) байшан-                                     г)басаган-

5. Шагайн буудалнуудые холбо.(4б)

А) хонгор талань                              а) бʏхэ

Б) обогон талань                               б) хонхор

В) зогсоод хонхор талань                  в) ʏхэр

Г) зогсоод   гʏбэгэр талань               г) морин

6. Оньһон ʏгэ зʏб болгоод бэшэ (1б):

РЫХЭ   УҺАРНААРХ  ХЭРЫБ  АҺУР

7. Ямар ʏгэнʏʏд хоргодооб, таагты (4б)

     Эйхзөө, рагта, утагл, айламг

  8. Эдэ амитадай тʏлнʏʏдыень бэшэгты: 5б.

• Нохой-…..
• Yнеэн-…
• Морин-..
• Хонин-…
• Ямаан-..

9.  Абяа олотой ʏгэнʏʏдые олоод доогуурнь зура (3б):

     Ялагар, мяхан, ехэрхʏʏ, hʏн, ехэ, хюмһан;

10.Точкын орондо тʏргэн ба удаан у ,а, э, о ʏзэгʏʏдые тааруулан таби:

Хулг.н., эрб.хэй,  ʏн.г.н, ун.г.н, шорг.лз.н, б.бгай;(6б)

Бурятский язык

Ф.И. ученика__________________________________________

Школа_______________________________________________

1.Эдэ үгэнүүд соо хэды үзэг, хэды абяан бэ?

Эрьехэ-…….       үзэг,…       абяан

Дааган-,,,,,      үзэг, …      абяан

2.Бутарһан үгэнүүдые суглуула.

Баа          ра        бо      бай       бу       бар

                  Тэн       роо

Хал       би     тар    лааг     та      бал  

3.Yгэнуудые холбогты.

Миисгэйн                       үүдэн

Эрбээхэйн                      дурөө

Хэрмэнэй                      һүүл

Гэрэй                             дали

Эмээлэй                       һахал

4.Yгтэһэн үгэнүүд сооһоо  хоргодоһон үгэнүүдые ологты.

Адуун, бухал, тураг, хадаг, һүзэг, хоолой, харза, худаг, шүхэр.

5. Yгэнуудые олоной тоодо таби.

Бэлэг-                            эгэшэ-

Багша-                           ямаан-

Хонин-                          дуун-

6.   Холбуулалнуудые түрэл буряад хэлэндээ оршуула.

Снежная зима-

Пасмурный день-

Жаркое лето-

Теплая осень-

холодная весна-

Бурятский язык

Ф.И. ученика__________________________________________

Школа_______________________________________________

1. Yгэнʏʏдые оршуулагты: (6б)

А) нэмэлтэ -                            г) харюу-

Б)  асуудал  -                          д) нооһон-

В) тʏрэлхид  -                         е) жэшээ-

2. Эдэ амитадай тʏлнʏʏдыень бэшэгты: 5б.

1. Нохой-…..
2. тэмээн-…
3. Морин-..
4. Хонин-…
5. Ямаан-..

3. Yгэнʏʏдые олоной тоодо табиха:6б

А) узоры- угалза…                       г) года-жэл…

Б) подарки-бэлэг…                       д) ключи -тʏлхюур

В)сестры-эгэшэ…                          е) песня –дуун…

4. Холбуулалнуудые  тʏрэл хэлэндэ оршуулха: (5б)

• Снежная зима-

• Пасмурный день-
• Жаркое лето-
• Теплая осень-
• Холодная весна-

5. Yзэгhөө олон абяатай ʏгэнʏʏдые олоод   доогуурнь зура: (3б)

Нялха, мяхан, ерэ, баяр, морин, юһэ

6. Точкын орондо тааруу үзэгүүдые таби: 8 б.

 Хүн хубсалхад…, хүлhөө эхилжэ, дороh.. хубсалдаг, хубсаhаяа тайл.х.даа, малгайг… абажа, дээрэh.. эхилдэг. Эн…ниие баримталжа, хубсаhан…нгаа тобшо дээрэҺээ эхилжэ тайладаг. Тобшолход.. дороhоо эхилжэ тобш.лдог. Энэ заншал ута наh.тай болохын дэмбэрэлтэй.

    7.Оньhон ʏгэнʏʏдые удхаарнь холбо:3б.

• Горхо хараагʏй аад,                    а) Человеком становятся с детства,

    гуталаа бY тайла.                               Рысаком с жеребца.

• Айл ахатай, дэгэл захатай            б) не зная броду, не суйся в воду
• Хʏн болохо багаhаа,                          в) в семье бывает старший,

                  Хʏлэг болохо унаганhаа.                   А у шубы ворот.

8.Буряад арадай найр наада олоод, доогуурнь зурагты: 2б

• Сабантуй
• Пасха
• Сагаалган
• Рождество
• Сурхарбаан

9. Абын тʏрэhэн аха дʏʏнэрые хэд гэхэб, бэшэ? (2б)

Бурятский язык

Ф.И. ученика__________________________________________

Школа_______________________________________________

1. Yенʏʏдые холбоод тоогой нэрэ болгогты:5б.

Хо                   жа                      hэ               ра   

           Ша                 ю                       лоо

Гу                 до                        ер

2. Холбоо ʏгэнʏʏдые нэгэ ʏгөөр ород болгон бэшэгты:5 б.

• Эдеэ хоол-

• Харгы зам-
• гэр байра-
• тала дайда-
• хубсаhа  хунар-

3. Доогуур зураатай  ʏгэнʏʏдые тʏʏжэ, асуудалнуудые табяад, падеж тэмдэглэхэ:8б.

• Ехэ далай уhаар баян, мэргэн хʏн эрдэмээр баян;
• Золгонгʏй танилтай болохогʏй, зобонгʏй эрдэмтэй болохогʏй;
• Yбэлые зун болгохонь бэрхэ, ʏбгэниие залуу болгохонь бэрхэ;
• Муу  хʏн- зондо hаалта, мухар  тʏгсʏʏл-ойдо  hаалта;

4. Хаалта сохи ʏгэнʏʏдтэ зʏб залгалта табин падеждэ зохилдуулха:6б.

• (аба) самса ____________________
• (абгай) дууда______________________
• (дʏʏ) наада _______________________
• (эгэшэ) абаа _____________________
• (багша) хʏдэлнэ ______________________

5. [м] абяанай байбал «+» табиха, [м'] абяанай байбал «-» табиха.(4б)

• Ямар                         мяхан
• Мэргэн                     томо
• Мини                        миисгэй
• Нямняа                     амитан

6. Басаганай угай бэшэг зохеогты: 7б

Минии тоонто –Хэжэнгын аймагай Уушхайта нютаг. Тэндэ галзууд угай зон ажа hуудаг.Би галзууд угай басаганби. Би ѳѳрын угай долоон ʏе мэдэхэб. Угай аха Бадмын Баатар. Баатарай хʏбʏʏн Сэрэн, Сэрэнэй хʏбʏʏн Болод, Болодой хʏбʏʏн Цыренжаб, Цыренжабай хʏбʏʏн Дамба, Бамбын хʏбʏʏн Алдар. Алдар хоёр хʏбʏʏдтэй, нэгэ басагатай. Хʏбʏʏдынь Аюр ,Чингис хоер. Ори ганса басаганиинь, би Сарюна гээшэб.

7. Сагаалганай уедэ дасанда хэды зула бадараадаг бэ? 1б

• 21
• 108
• 99

8. Эрэ хунэй hʏлдэ тэмдэглэhэн зэмсэг оложо бэшэ:1б

• Дэгэл              гутал
• Бээлэй            малгай
• бʏhэ