Калмыцкий национальный праздник "Цаhан сар"
план-конспект урока по теме

            МБОУ «ЭЛИСТИНСКАЯ МНОГОПРОФИЛЬНАЯ ГИМНАЗИЯ»

«ЦАҺАН САРИН БАЙР»

БАГШ: КАРМАШОВА Т.А.

2013г.

Цаhан  Cарин нәр

                                             (Сцен деер хальмг гер)

      1-гч hардач: Хальмг олн –әмтнә җирһлдә
                      «Цаhан Сар» гидг нертә байрин ѳдр  бәәнә.
                        Эн сән ѳдрт үвлин чилгч, хаврин эклц темдглнә.
                        Кезән – кезәнәс нааран ѳѳрд хальмг улс
                        Үвлин киитнәс, шуурhн – боранас һару  угаһар hарсндан
                        Байрлад,бахмҗ  ѳргдг  бәәсмн.

      2-гч hардач:    Цаhан ѳдр бүл болһн  боорцг буслһад,
                          гертән күӊшү hарhдг.
                          Тернь үвлин түрү –зүдү ик болвчн,
                          Эн аюлас хоосн биш,хот-хоолта hарувидн
                           гиҗәх йорта юмн.

     3-гч һардач:   Эн ѳдрмүдт  угатя- байн уга нег- негән тевчҗ, куүндлҗ,                                      бәәсәрн хувалцҗ, цә – боорцган кеҗ тоона.

     4-гч hардач:     Гер дотркан цеврләд, хувцан hарhад сергәнә
                           Эн ѳдрмүдт хулха- худл, керүл- цүүгән hарhдго бәәсмн.
                            Эн олн әмтнә болн элгн-садна бүл болһна байр.

      Тамара Александровна: Мендвт, күүндтә гиичнр!
                                          Эндр ирсн Цаhан Сарин байран темдглҗәнәвидн.
                                          Ирсн Цаhан Сар ѳлзәтә болҗ,
                                          Җил болһн Цаһан Саран улм сәәнәр тосҗ,
                                          То куцц,толhа бутн,
                                          Хулха- худлын аюл уга, хов- хуҗин шилтән
                                          Гер- бултәһән, малта-шуһттаһан
                                          Орчлӊгин хормад багтҗ
                                     Менд- амулӊ  бәәхитн олн деедс бурхд евәтхә!

                                                               2

       Мана Цаhан Сарин байр эндр невчк онц, эн байр-зуульчлhн.
      Зуульчлhн hурвн зогсалас тогтх. Зуульчлhна карт хәләчктн.

      1-гч зогсал.-Куундлhнә туск авьясмудын зогсал.
     2-гч зогсал-Цәәһин зогсал.
     3-гч зогсал- Урн амн –угин зогсал.

       Нә,1-гч зогсалд ирәд амрий. Таднд 1-гч келн- улсин класс Куундлhнә
      авьяс келҗ ѳгх.

      Куукд, наартн!Мендвт! Ямаран бәәнәт?
     -Му биш,гем уга,сән,йир сән!
      Хальмг улс « уга», «му бәәнәв»- гиҗ келхш. Уга биш-бәәнә,угатя биш

      байн-гиһәд кезәнә келчксн үг.Эннь авьяс.
  Нә,ода ирсн гиичнрән йѳрәхм.(Йѳрәл.)

      Энкира К.,Алина Л.,Алтана К.  « Цаhана йѳрәл»
Энкира Э.,Коля Ш,Никита Д «Зальта зандн цәәһән»

Йир сән,яһсн сәәнәр йѳрәлән келҗ ѳгвт.
Бидн сәәхн дуулнавидн.Хальмг цәәдән нерәдсн дууһан дуулый.

«Хальмг цә», «Цә».
Ода болхла «Шарка- барка!»

-Мана 2-гч зогсал Цәәһин авьяс- 2гч болн 4-гч келн- улсин сурhульчнриг тостн.(Выступает 2-класс)
слова Татьяны Александровны о чае.(угощение чаем)

Куукд, гиичнриг цәәһәр тоотн!(пауза)
-«Санҗин- Манҗин»- дуулҗахнь 1 «Б»классин сурhульч Бюрчиева Ангелина.
-Уразалиева Аяжан-домбр цокҗ ѳгх.
Цаhан сарин ѳмн ѳдр мана ээҗнр, экнр олн зусн боорцгуд кенә.
Ямаран боорцгуд кесинь 4-гч келн- улсин сурhульчнр цәәлһх.
(стихи от 4 – класса)

-Мана улан зандн цә  әмтяхн, зокмҗта. Бидн цәәдән йир дуртавидн.
Цәәһән ууһад,кѳлсән асхрулад 3-гч зогсалур ирувидн.
3-гч зогсал-Урн амн-угин дѳрлдән. Дѳрлдҗәхнь-3-гч келн- улсин классин
сурһульчнр.
(выступление 3-го класса)

                                 - Мана зуульчлhн тѳгсв.
                                  Җил болһн иигҗ
                                  Җирһҗ, байрлҗ,
                                   Цаһаһан һарһҗ
                                  Менд- амулӊ бәәцхәтн!