Кызыл әтәч.
план-конспект занятия на тему

Кызыл әтәч.

     Катнашалар: Укытучы

                              Укучылар

                              Шүрәле

                              Убырлы

                              Кызыл әтәч.

         1 нче күренеш.

         Сыйныф бүлмәсе. Тактада мәкальләр язылган таблицалар, янгын

          турында рәсемнәр. Мәктәптә дәрес бара.

  Укытучы: Исәнмесез, укучылар, дәресне башлыйбыз. Хәзер мин сезгә бер

                   табышмак әйтәм, игътибар белән тыңлагыз.

                  Күрергә күркәм, тотарга куркам.

  Балалар:Ут.

  Укытучы: Әйе, бик дөрес. Димәк без бүген нәрсә турында сөйләшербез?

  Балалар:Ут турында сөйләшербез.

  Укытучы: Ут безгә борынгы заманнардан алып килгән. Сез ничек уйлый -

                        сыз,борынгы заман кешесе ут белән нәрсә эшләгән?

   Балалар: - Яктылык өчен.

                    - Җылыну өчен.

                    - Ашарга пешерү өчен.

                    - Ерткыч хайваннардан саклану өчен файдаланганнар.

  Укытучы: Әйе, бик дөрес.Әйдәгез хәзер менә бу мәкальне укып мәгънәсен

                    аңлатыйк әле.

                    Ут – кешенең дусты һәм дошманы.

  Укытучы: Ни өчен ут кешенең дусты дип әйтәләр?

  Балалар: Чөнки ул кешеләргә яктылык өчен һәм ашарга пешерү өчен кирәк

  Укытучы: Ни өчен ут кешенең дошманы дип әйтәләр?

  Балалар: Чөнки ут кешеләрнең йортларын, кадерле әйберләрен яндыра.

  Укытучы: Әйе, бик дөрес. Нинди очракларда янгын чыгарга мөмкин?

  Балалар: Сүндерелмичә калдырылган учаклардан, төзек булмаган электр

                  приборларыннан янгын чыгарга мөмкин.

  Укытучы: Янгынны икенче төрле нәрсә дип атыйлар?

  Балалар: Кызыл әтәч дип атыйлар.

  Укытучы: Балалар сез кызыл әтәчне ннинди итеп күз алдына китерәсез?

  1нче бала: Минем уйлавымча Кызыл әтәч ут шикелле янып тора торган

                    төстә, ул – җитез хәрәкәтле, гел сикергәләп кенә йөри.

  2нче бала: Ә мин, аның каурыйлары урынында шырпылар тезелгән дип    

                    уйлыйм. Янгын сүнә генә башласа, ул яңадан кабызып  

                     җибәрәдер.

  3нче бала: Ә мин, аның күзләре ут шикелле янып торадыр дип уйлыйм. Ул

                     бик усалдыр, усаллана башласа аның күзләреннән                           очкыннар

                     чәчелә башлый. Һәм шул очкыннардан янгын килеп чыгадыр.

  4нче бала: Кызыл әтәч нинди генә булса да, мин аны күрергә теләмим, шуңа

                     күрә мин аны күз алдына да китерә алмыйм.

  Укытучы: Әйе, бик дөрес әйтәсең. Кызыл әтәчне беркем дә күрергә

                    теләмидер. Ләкин без күрергә теләмәсәк тә ваемсызлар безнең

                     янда гына йөреп тора шул.

                        Балалар әйдәгез бер уен уйнап алыйк. Уен “Бу кем сезме?”дип

                    атала.Уенның тәртибен аңлатам. Әгәр мин әйткән җөмләләр

                    сезгә туры килә икән,сез “Әйе-әйе без”дип кул чабасыз. Әгәр мин

                      әйткән җөмләләр сезгә туры килмәсә сез”юк-юк без түгел”дип

                       кул селтисез.

Зурлар сүзен тыңлаучы кем, сезме?

Шырпы белән уйнаучы кем, сезме?

Розеткага кадак тыгучы кем, сезме?

Зурлар рөхсәтеннән башка газ янына бармаучы кем, сезме?

Шырпы белән бер дә уйнамаучы кем, сезме?

Карават астында учак ягучы кем, сезме?

  Укытучы: Молодцы балалар, бик әйбәт уйнадыгыз.Әйдәгез хәзер    “Моза-

                       ика” уенын уйнап алабыз.

                    ( Балалар төрле формадагы кәгазь кисәкләреннән янгын күренеше

                      сурәтләнгән рәсем җыялар.)

    2 нче күренеш.

     Урман кырые. Шүрәле белән Убырлы килеп чыгалар.

  Шүрәле: Убырлы, кара әле, мин нәрсә таптым.( җирдән зажигалка ала.)

  Убырлы: Ә-ә-ә мин беләм, ут кабыза торган нәрсә бу. Кешеләрнең ут

                   кабызганын күргәнем бар минем.

  Шүрәле: Әйдә әле Убырлы,без дә шушы урман кырыенда учак ягып карыйк

                  әле, кешеләр гел ягалар бит, безгә ярамаганмы әллә?

      Шүрәле белән убырлы агач ботаклары җыеп учак ягалар.

   Убырлы :Әйдә янсын. Кешеләр күргәнче китик моннан.                                                                            

   Шүрәле: Бигрәк каты яна бит. Ягуын яктык, ничек сүндерәсен белмибез.

  Убырлы: Кешеләрнең учак якканнарын күргәнем бар, сүндергәннәрен бер

                    дә күргәнем юк.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      

   Шулвакыт учак артында яшеренеп торган “Кызыл әтәч” килеп чыга,зал  

  буйлап йөгереп йөри башлый.Убырлы белән Шүрәле аннан куркып торалар.

 Кызыл әтәч аларны куып китә.

  III күренеш.

     Мәктәп дәрес барышы.Сыйныф бүлмәсенә Шүрәле, Убырлы һәм Кызыл әтәч килеп керә.

Шүрәле: Зинһар коткарыгыз, ярдәм итегез.                                          

    Укытучы: Аңлатыбрак әйтегез әле, ни булды сезгә? Сез нишләп йөрисез

                  монда?                                                                                                      Убырлы: Урман кырыена учак яккан идек, менә шуннан бу Кызыл әтәч ки-

                    леп чыкты да безне куа башлады.                                                                                                                                                                                  

Укытучы: Шулаймени, хәзер ярдәм итәргә тырышырбыз.Тукта әле Кызыл    .     .            әтәч аңлатып бир әле, син кем буласың ни өчен аларны куасың?

Кызыл әтәч:Мин - ут. Мин бик көчле,гайрәтле. Мин яна башласам     үрсәләнә -   үрсәләнә алга таба үреләм, үз-үземне туктата алмыйм. Очраган бар нәрсәне ялмап алам. Мин бик көчле булсам да, мин дә үз-үземне кулда тоту , туктатып кала алу сәләте юк. Мин кешеләргә бик-бик кызыгам. Алар нәрсә теләсә шуны эшли ала бит, үз-үзләрен туктатып та кала алалар.Кешеләр минем турыда бик матур бер мәкаль дә беләләр.Сез дә беләсездер әле.                                        

            Укытучы :Әйе, беләбез. Әйдәгез балалар ,әйтеп күрсәтик әле.

     Балалар: “Ут- кешенең дусты һәм дошманы. ”

Кызыл әтәч:                                                                                                                                                                                                                                                                        Әйе,бу чыннан да шулай. Мин кешеләрнең дусты да, кайвакытта дошманына да әвереләм. Мин үзем кешеләр белән гел дус булырга телим. Кешеләр сез бит акыл ияләре, әйдәгез дус булыйк. Минем белән сак булыгыз. Балаларыгызга да шырпы белән уйнауның, ут белән сак эш итмәүнең аяныч хәлләргә китерергә мөмкин булуын аңлатыгыз.Үзегез дә игътибарлырак булыгыз. Балалар олылардан үрнәк ала бит, сез шуны онытмагыз.Уттан саклануның юлы бер генә. Мине дустыгыз итеп кенә кабул итегез. Мин сезгә дошман булырга теләмим.

             Укытучы: Ярый кызыл әтәч тынычлан. Без синең белән дус булырга

                                 телибез.Менә балалар белән дә синең турыда сөйләшә

                                 идек әле. Әйдә син дә безнең белән, дустыбыз булып кал.

                                Шүрәле, Убырлы сез дә ут белән сак булырга өйрәнегез.

                                 Балалар, мозаикаларны җыеп бетердегезме? Нинди

                                  рәсемнәр килеп чыкты?

              Балалар: Янгын рәсеме килеп чыкты.

              Укытучы:Балалар әйдәгез хәзер сорауларга җавап бирик әле.

                                - Янгын чыкмасын өчен нәрсә эшләргә кирәк?

              Балалар: -Шырпы белән уйнамаска.

                                -Электр приборларын караучысыз калдырмаска.

                                -Газ белән сак эш итәргә.

                                -Урманнарда яккан учакны сүндерергә кирәк.

             Убырлы: Ә без яккан учакны сүндермәдек бит. Ничек сүндерәсен дә

                                     белмибез.

             Укытучы: Балалар, без сүндерә беләбезме? Убырлы белән Шүрәлегә

                                 ярдәм итәбезме?

             Балалар: Әйе, без сүндерә беләбез.Аны су сибеп яки балчык белән

                              күмеп сүндерәсе.

            Укытучы:Әйдәгез балалар. Чиләк белән су, көрәк алыйк та урманга

                              барыйк.

           Балалар юлга кузгала, Алар артыннан Убырлы, Шүрәле, Кызыл

            Әтәч тә китә. Урманга барып учакны сүндереп кайталар.                                                                          

Убырлы:Рәхмәт инде сезгә. Безне Кызыл әтәчтән коткардыгыз,

                       учак сүндерергә дә өйрәттегез.

        Шүрәле:Кызыл әтәч тыңла әле. Без ут белән шаярмаска кирәген аңла-

                 дык. Балалар да беләләр. Әйдә дус булыйк, син ут булып без-

                  нең  дустыбыз булып кына кал. (Шүрәле Кызыл әтәчнең баш  

                  киемен салдыра.)

       Кызыл әтәч: Мин дустыгыз булырга риза. Ләкин минем белән сак

                          булыгыз.

      Укытучы: Балалар , ә хәзер мәктәпкә кайтабыз.

      Балалар мәктәпкә кайталар.Дәрес дәвам итә.

     Укытучы:-Бүгенге дәрестә без нәрсә турында сөйләштек, нәрсәләр                                                                           .                    өйрәндек?

                   -Әйдәгез хәзер бер җыр җырлап дәресне тәмамлыйк.

              (Өйрәтәләр мәктәпләрдә көенә җырлыйлар.)

  Зурлар  сүзен  тыңларга,

   Дус һәм тату булырга.

   Өйрәтәләр мәктәпләрдә, мәктәпләрдә.

   Шырпы белән уйнауның

   Фаҗигага илтүен.

   Аңлаталар мәктәпләрдә, мәктәпләрдә

   Ваемсызланып йөрмәскә

   Янгыннан сакланырга.

   Өйрәтәләр мәктәпләрдә, мәктәпләрдә.

   Янгын булганын күрсәң,

   01 гә хәбәр итәргә.

  Өйрәтәләр мәктәпләрдә, мәктәпләрдә.

   Булса әгәр өч сигнал,

   Тизрәк чыгып чап диеп.

   Өйрәтәләр мәктәпләрдә, мәктәпләрдә.

   Чыгып җиткәч урамга

   Дусларыңны барла дип.

   Өйрәтәләр мәктәпләрдә, мәктәпләрдә