Рассказай удха хоорэлгэ
план-конспект занятия (старшая группа)

Л.Толстойн "Яhахан" рассказай удхые зорилго

    Зорилго: шагнаhан рассказай удхые зүбөө, холбоотойгоор, уран hайханаар үхибүүдтэ хөөрүүлжэ hургаха. Yнэн сэхэ ябадалтайгаар үхибүүдые хүмүүжүүлхэ.

   Занятиин урда ябуулха ажал: элдэб фруктнууд тухай үхибүүдэй мэдэсые тодорхойлхо. Сливэ соо яhан, яhан  соонь үрэhэн  байдаг гэжэ харуулха, ойлгуулха.

    Занятиин ябаса:

  - Би мүнөө танда Л.Н. Толстойн бэшэhэн "Яhахан" гэжэ рассказ уншажа үгэхэб, анхаралтайгаар шагнагты.

    Хүмүүжүүлэгшэ рассках уншана. Рассказай hүүлдэ табиха асуудалнууд: hонин рассказ шагнаба гүт? Юун гэжэ нрэтэй рассказ бэ? Эхэнь юу худалдажа ябааб? Хаана тэрэнээ орхиhон байгааб? Ваня хүбүүн хайшан гээб? Эсэгэнь ухибуудhээ юун гэжэ асуугааб? Теэд Ваня юун гэжэ харюусааб? Ваня унэн сэхыень хлээ гу? Ваня юундээ бархирааб?

  -  Би мүнөө дахин рассказ уншахаб, таанад hайн шагнажа, hанажа ябахаяа оролдогты. Юундэб гэхэдэ, энэ рассказай удхые хөөрээжэ туршахат.

     Рассказ унашана. Тэрэнэй hүүлдэ үхибүүдтэ удхые хөөрүүлнэ. Yхибүүдэй хөөрөө сэгнэнэ.

     Нааданхай, юумэ зураглан хөөрэлгэ. Занятида хэрэглэхэ методическа арганууд: Хүмүүжүүлэгшын жэшээтэ рассказ, рассказай түсэб табилга, нэгэ ба бүлэг юумэ зураглан хөөрэлгэ.

     Хаараад, зураглан хөөрэхэ нааданхайнуудые занятиин эхтиндэ hайнаар үхибүүдтэ ажаглуулха, тиигээд өөрынгөө рассказ дурадхаха. Yхибүүд хүмүүжүүлэгшын рассказ 1-2 дахин дабтаха. hүүлдэнь бэшэ нааданхайнууд тухай рассказ зохёохо.

     Жэшээтэ заняти

    - Мүнөөдэр манда олон нааданхай айлшалжа ерээ. Харагты, ямар нааданхайнууд айлшалжа ерээб? Эдэ нааданхайнууд бидэ рассказ зохёожо hурахабди. Шагнагты, би үнгэн тухай хөөрэхэб: "Энэ үнэгэн. Yнэгэн дулаан, шара дэгэлтэй бамбагар, гоё hүүлтэй. Хулгана барижа эдихэ ехэ дуратай. Yнэгэн ой соо байдаг. Тиимэhээ энэ зэрлиг амитан гээшэ".

    Хүмүүжүүлэгшын рассказые 1-2 үхибүүндэ дабтуулга. Тиигээд бэшэ нааданхайнууд тухай расскауудые ухибуудтэ зохёолгохо. Нааданхай өөрынгөө үзэмжөөр шэлэжэ ябаха.  Занятиин эзэстэ хүмүүжүүлэгшэ: "Yхибүүд, ямар айлшад хаанаhаа манда ерээб? Бүхы айлшад тухай хэн хөөрэжэ шадахаб?" - гэжэ ухибуудтэ хандана.

    Жэшээтэ рассказ: "Мүнөөдэр манада үнэгэн, шандаган, баабгай , гүрөөhэн айлшалжа ерээ. Эдэ амитад ой соо байдаг. Булта зэрлиг амитад гээшэ". Занятиин дүн гаргаха.

     "Нааданхайн магазин" гэжэ темээр заняти үнгэргэхэдэ болохо. Магазинhаа нааданхай худалдажа ябахын тула, тэрээн тухайгаа ухибуун урид хөөрэхэ ёhотой. hайнаар, холбоотойгоор хөөрөө hаа, нааданхай абаха.

      Зурагай удхаар рассказ зохёолго. "Жэлэй дүрбэн саг", "Зэрлиг амитад" серинүүдhээ сюжетнэ зурагуудые абажа занятинуудта хэрэглэхэ. Зураг хараад, тэрээн дээрэ юун зураатай байнаб, хаана, хэзээ  боложо байhан ушар бэ, юундэ тиигэжэ hананаб гэжэ үхибүүн хөөрэхэ.

      Зурагаар заняти унгэргэхэдөө, хэрэглэхэ методическа арганууд:

      -  Асуудалнууд эли тодо, ойлгосотой байха ёhотой.

      Хүмүүжүүлэгшын асуудалнууд ухибуудэй ухаан бодолые хүдэлгэхэ, зураг дээрэхиие хараад, хоорондонь жэшэжэ узэхэ, харилсаа холбооень олохо, тобшолол гаргаха шадабаритай болгохо ёhотой.

    - Хүмүүжүүлэгшын жэшээтэ рассказ. Зурагай элдэб фрагментнуудые зураглан хөөрэхэдөө, хоорондонь холбоотойгоор, удха тааруугаар хөөрэхэ. Рассказайнгаа hүүлдэ богонихоноор бүхэли зураг тухай тобшолол хэхэ. (Yбэлэй саг - гоё гээшэ даа)

     Томонууд сюжэетнэ зкрагуудhаа гадна жэжэ зурагуудые, открыткануудые занятинуудта хэрэглэхэ. жэжэ зурагуудаар тусхай занятинуудые үнгэргэхэдэ болохо.

     Болоhон ушар тухай рассказ зохёолго. Ахалагша группын үхибуудые хараhан, узэhэн юумэн тухайнь рссказ зохёолгожо hургаха. Жэшээнь, булта экскурсида ошоhоноо, hайндэрнуудые угтаhаана хөөрэхэ. Yхибуудэй нэгэ нэгээр өөрынгөө нухэр, турэлхид, дуратай нааданхайнуудтухайгаа хоорэхэдэнь болохо.

      Творческо рассказуудые ухибууд зохёожо hураха. Жэшээнь, Хүмүүжүүлэгшэ нэгэ темэдэ рассказ хөөрэжэ эхилхэ: "Нэгэтэ одном хубуун абатаяа hархяаг суглуулхаяа оё ошобо. Нэгэ модоной хажууhаа hархяаг тонгойжо абаха гэхээнь, тэрэнэй саана юумэн hард-hард гэбэ. Юун байна гэжэ hонирхон харахадань ..." (Саашань ухибууд ургэлжэлуулнэ).

     Хүмүүжүүлэгшын дурадхаhан темэдэ өөрынгөө ашдалаар рассказ ухибууд зохёожо hураха ёhотой.

    Холбоотой хэлэлгэ хүгжөөлгөөр жэл моо үнгэргэхэ занятинуудай жэшээтэ темэнууд: 1. Л. Толстойн "Яhахан" рассказай удхые хөөрэлгэ. 2. Наар тухай сюжетнэ зурагаар рассказ зохёлго. 3. "Нааданхайн магазин". Нааданхайнуудые зураглан хөөрэхэ. 4. "Манай саад". Саад тухайгаа рассказ зохёолго. 5. А.Тороевой "Табан хурган" онтохоной удхе хөөрэлгэ. 6. Зэрлиг амитад (шоно) тухай зурагаар рассках зохёолго. 7. Буряаад арадай хубсаhа зураглан хөөрэхэ.