Мостай Кәримдең " Тыуған Башҡортостан" әҫәрен өйрәнеү.
методическая разработка по чтению (2 класс)

Тема : Мостай Кәримдең “ Тыуған Башҡортостан” әҫәрен өйрәнеү. 2-се класс

Маҡсат; М.Кәримдең“ ТыуғанБашҡортостан” әҫәрен өйрәнеү, уның тормош юлы һәм ижады менән ҡыҫҡаса таныштырыу;

Уҡыусыларҙың уҡыу һәм һөйләү телмәрен үҫтереү;

Тыуған еребеҙҙе , илебеҙҙе яратырға, ун һаҡларға өндәү.

Йыһазландырыу: М.Кәримдең портреты , китаптар күргәҙмәһе, проектор, Башҡортостан картаһы

Дәрес барышы

Ι. Ойоштороу мәле.Инеш һүҙ. Психологик инеш.

-Һаумыһығыҙ, уҡыусылар!

- Һаумыһығыҙ, уҡытыусы!

ΙΙ. Артикуляцион күнегеү

• Уҡыусылар, башҡорт телендә дөрөҫ һәм таҙа һөйләшеү өсөн төрлө күнегеүҙәр эшләп алайыҡ.

#1044;өрөҫ тын алыу өсөн күнегеүҙәр: танау менән тын алып, тәгәрмәс тауышы сығарыу с-с-с , йылан кеүек ыҫылдау ҫ-ҫ-ҫ , ҡуңыҙ кеүек быжлдау ж-ж-ж ,паровоз кеүек пышылдау пш-пш-пш .

#1210;уҙнҡылар өҫтөндә эш:

А, ә, о,ө, у,ү, ы, и, е өндәрен әйткәндә тауышты алыҫайтыу(кәметеү), яҡынайтыу (арттырыу), йырлау.

ΙΙΙ. Инеш әңгәмә.

Таҡтаға М.Кәримдең портреты , Башҡортостан Республикаһының картаһы эленә.

Мостай Кәримдең “Ҡайын япрағы тураһында ” шиғырынан өҙөктө яттан һөйләтеү

Ер шарының картаһына

Ҡараһаң яҡш ғына,-

Башҡортостан шул картала

Бер япраҡ саҡл ғына .

Эйе , япраҡ, аҡ ҡайындың

Бер япрағы ни бары...

Һорауҙарға яуап биреү:

1. Шиғырҙа нимә тураһында һүҙ бара?
2. Башҡортостанды автор нимә менән сағыштыра?
3. Картанан Башҡортостанды табығыҙ. Тыуған илебеҙ япраҡҡа оҡшағанмы?
4. Картанан Шишмә районын , Келәш ауылын табығыҙ.
5. Был ауылда ниндәй билдәле шәестәр тыуып-үҫкән?

Уҡыусыларҙың яуаптары: Мостай Кәрим, Сәйфи Ҡудаш, Фәриҙә Ҡудашева

• Уҡытыусы : Дөрөҫ , уҡыусылар !

ΙV. Дәрес маҡсатын билдәләү.

• Тимәк, бөгөн беҙ дәрестә нимә тураһында һөйләшәсәкбеҙ?

V. Уҡыу ситуацияһының сиселеше.

Яҙыусы һәм уның ижады менән танышыу.М.Кәримдең “Тыуған Башҡортос - таным”әҫәрен өйрәнеүгә әҙерлек.

Мостай Кәрим- Башҡортостандың халыҡ шағиры.

Уның бик күп китаптары бар . Мостай Кәрим балалар, уларҙың дуҫлығы тураһында әҫәрҙәр. Тыуған ил , тыуған ер тураһында шиғырҙар ижад иткән. Балалар өсөн дә бик күп әҫәрҙәр ижад иткән. “Өс таған” , “Беҙҙең өйҙөң йәме” , “Оҙон – оҙаҡ бала саҡ” тигән повестарын балалар ғына түгел, ололар ҙа яратып уҡый .

VI. Дәреслек менән эшләү .

М.Кәримдең “Тыуған Башҡортостан” әҫәрен өйрәнеү.

1.Һүҙлек эше:

дала- степь,

мәшһүр – величественный, величавый,

ҡая- скала,

һарай- дворец,

таҫма- -лента,

иге-сиге булмаған- бескрайний

а) уҡытыусының уҡыуы;

б) хор менән уҡытыу;

в)һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр уйлатыу.

2. Әҫәрҙең йөкмәткеһен уҡытыусы уҡый;

3. Уҡыусыларҙан уҡытыу;

VΙI. Ял минуты

Беҙҙең Башҡортостанда

Шулай бөгөлә талдар,

Ошонда йбейек тауҙар ,

Шулай ҡағына ҡаҙҙар,

Шулай бейей балалар,

Шулай ырғып алалар,

Шунан тура ултырып,

Тағы белем алалар.

(шиғырҙың һәр бер һөйләменә ярашлы хәрәкәттәр яһатыу)

4. Һөйләү телмәрен үҫтереү. Һорауҙарға яуап биреү.

- Башҡортостан нимәләр менән бөтә донъяла билдәле? (1-се абзац)

-Ни өсөн М.Кәрим Уралды әкиәт һарайына оҡшата?(Һөйләп аңлаталар)

- Урал тауынан көс алып. Ниндәй йылғалар ағып сыға икән? (3-сө абзац )

-Урал йөрәгендә ниндәй хазиналар бар?(Алтын, баҡыр, тимер, аҫыл таштар, нефть, күмер )

- Башҡорт халҡының элекке тормошо нисек булған?(5-се абзац )

- М.Кәрим нимәне оноторға ярамай, ти?(һуңғы абзац )

5. Эш һөҙөмтәһен асыу. Һығымта – йомғаҡлау.

Тимәк, Башҡортостан тураһында нимәләр белдек?

. Уҡыған әҫәрҙә тыуған ерҙең, тыуған илдең матурлығы , байлығы тураһында белдек.

VII. Дәфтәрҙә эшләү.

1. Матур яҙыу минуты.

Ҡҡ ҡкҡ Кк

Шөңгәккүл, Ябалаҡлы, Өйҙөрәк.

2. Бер һүҙ менән һөйләм төҙөп яҙырға.
3. Әҫәрҙән Урал йөрәгендә булған хазиналар исемдәрен яҙып алырға.

VIII. Рефлексия

- Уҡыусылар, һеҙ бөгөн нимә тураһында уҡынығыҙ? Нимәләр белдегеҙ?

• Мостай Кәримдең тормошо һәм ижады менән таныштыҡ. Уның Башҡортостан тураһындағы әҫәрен уҡыныҡ.
• Тыуған илен яратыуын белдек.

-Уҡыусыларҙың фекерен иҫәпкә алып, билдәләр ҡуйыла.

IX. Өй эше.

Тыуған ил тураһында ике мәҡәл яҙырға.