КТП бойдус
календарно-тематическое планирование по окружающему миру (4 класс) по теме

№

Эрттирер хуну

Кичээлдин темазы

Бажынга онаалга

Кичээлдин хевири

Терминнер

Оореникчилернин билиинге негелделер

план

факт

Бис – Чернин чурттакчылары бис (9ш)

1

02.09.

Чер – бистин космиктиг корабливис. Чер болгаш хун.

Арын 4 – 5 , номчуур

Холуш

как

Астрономия

Астрономия деп эртемни, чернин болгаш хуннун хевирин , хемчээлин, хуннун температуразын, хун биле чернин аразында харылзааны билип алыр

2

06.09.

Чер болгаш оске-даа планеталар.

Хун болгаш планеталарны чуруп алыр

Холуш

как

Меркурий, Венера, Чер, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун, Плутон

Хунну долганып чоруп турар планеталарнын аттарын, оларнын сылдыстардан ылгалын, эдеринчилерин, кандыг-кандыг планеталарны шинчилеп каапканын билип алыр

3

09.09.

Глобус чунун дугайында чугаалап турарыл? Чернин хевири.

Глобустун схемазын чурааш, чуктерни айтыр

Практик

тиг ажыл

География, глобус, сонгу болгаш мурнуу полюс, экватор

География деп эртемни, глобус чуну коргузуп турарын билип алыр; горизонтунун талаларын, глобуста шыйыгларнын дугайын база глобусту номчуп билип алыр

4

13.09.

Хун болгаш дуннун солчуру. Чылдын уелерини солчуру.

Хун, дун, чылдын уелеринин солчулгазын чуруур

Практик

тиг ажыл

Дун, хун, чылдын уелери

Хун болгаш дуннун солчулгазы, чылдын уелеринин солчулгазы канчаар болуп турарын билип алыр

5

16.09.

Полушариелер картазынга аян-чорук. Суг болгаш кургаг чер.

Арын 14 – 15, конспект

Холуш

как

Полушариелер картазы, географтыг карта, океан, дип, далай, чавызааш, бедигээш, даг

Карта деп чул, оон-биле канчаар ажылдаарын, номчуурун, оон кырында океаннарны, диптерни, далайларны, чавызааштарны, бедигээштерни, дагларны тодарадып билирин чедип алыр

6

20.09.

Бистин чуртувус полушариелер картазында.

Арын 19, онаалгалар

№ 1 – 3

Холуш

как

Евразия,

Бистин чуртувус кайы дипте чыдарын, кандыг океаннарнын далайлары чуп чыдарын

7

23.09.

Планета «аарый» берген.

Ховар дириг амытаннардан бижиир

экскурсия

Делегейнин Кызыл дептер ному

Кижи – бойдустун толу, кижилер бойдус-биле хой талалыг харылзаалыг, бойдуска кам-хайыра чок болза, кижи боду база олур деп чуулду уругларга билиндирер

8

27.09.

Планетаны демнежип «эмнээр».

Арын 25, онаалгалар

№ 1, 2

Холуш

как

Конвенция

Кижилер чугле дем-биле бодунун планетазын эмнеп шыдаарын уругларга билиндирер

9

30.09.

Тест «Бис – Чернин чурттакчылары бис».

Ниити теманы катаптаар

Хыналда

«Бис – Чернин чурттакчылары бис» деп темага алган билиглерин хынаар

Россиянын бойдузун камгалап алыылынар (23ш)

10

04.10.

Полушариелер картазы болгаш бистин чуртувустун картазы.

Арын 31, онаалгалар

№ 1 – 5

Практиктиг ажыл

Масштаб

Полушариелер картазы биле бистин чуртувустун картазынын масштавын деннээр; дурзулел демдектер-биле картаны номчуп билирин чедип алыр

11

07.10.

Россиянын картазынга аян-чорук. Оргулааштар болгаш даглар.

Арын 32, конспект

Холуш

как

Оргулааш, чалбак чер, буурелчинниг оргулааш

Россиянын территориязында оргулааштар болгаш даглар-биле таныштырар

12

11.10.

Далайлар, холдер, хемнер.

Россиянын улуг хемнеринин адырларын бижиир

Холуш

как

Далай, хол, хем

Россиянын территориязында далайлар, холдер болгаш хемнер-биле таныштырар

13

14.10.

Ортулуктар болгаш чартык ортулуктар.

Картадан ортулуктар болгаш чартык ортулуктарны тыпкаш  бижиир

Холуш

как

Ортулук, чартык ортулук

Россиянын территориязында ортулуктар болгаш чартык ортулуктар-биле таныштырар

14

18.10.

Бойдустун аарышкызы. Волга. Байкал.

Арын 37, айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Волга, Байкал

Волга хемде болгаш Байкал холде кандыг айыыл-халап диргелип келгенин база оон канчаар камгалап-кадагалаарын уругларга билиндирер

15

21.10.

Бистин чуртувустун бойдус зоналары

Арын 42, онаалгалар

№ 1, 2

Холуш

как

Бойдус зоналары

Россиянын чузун-баазын зоналары-биле (дош, тундар, арга-арыг, ховулар, куруг ховулар зоналары) таныштырар

16

25.10.

Арктикада.

Арктикада дириг амытаннарны, унуштерни бижиир

Холуш

как

Арктика, полярлыг дун, хун, Сонгу чуктун хаяазы

Артктика (дош) зоназынын агаар-бойдузу-биле, дириг амытаннары-биле болгаш унуштери-биле таныштырар

17

28.10.

Арктика болгаш кижи.

Арын 50, онаалгалар

№ 1 – 4

Холуш

как

«Врангель» ортулук

Арктика болгаш кижинин аразында харылзаазын, кижинин салдарын билиндирер

18

01.11.

1-ги улдунда ооренгенин хынаары-биле тест.

Ооренгенин катаптаар

Хыналда

Ореникчилернин 1-ги улдунда алган билиглерин хынаар

19

11.11.

Тундрада. Тундранын бойдузу.

Тундрада дириг амытаннарны, унуштерни бижиир

Холуш

как

Тундар,

дондак чер

Тундра  зоназынын агаар-бойдузу-биле, дириг амытаннары-биле болгаш унуштери-биле таныштырар

20

15.11.

Тундра болгаш кижи.

Арын 58, онаалгалар

№ 1, 2

Холуш

как

Иви ажыл-агыйы, Таймыр заповедниги

Тундранын чурттакчы чонунун ажыл-агыйы-биле болгаш кижилернин тундрада салдарын билиндирер

21

18.11.

Арга-арыг зоназында.

Арга-арыгнын унуштерин бижиир

Холуш

как

Тайга, холушкак бурулуг, калбак бурулуг

Арга-арыг  зоназынын агаар-бойдузу-биле болгаш унуштери-биле таныштырар, арганын кандыг хевирлери барын билиндирер

22

22.11.

Арга-арыгнын дириг амытаннары.

Арын 68,

3, 4 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Дириг амытаннар

Арга-арыг зоназында кандыг дириг амытаннар барын, оларнын бойдус –биле харылзаазын билиндирер

23

25.11.

Арга-арыг болгаш кижи.

Арга-арыгнын кижилерге ажыктыын бижиир

экскурсия

Фитонцидтер

Арга-арыгнын кижилерге ажыы, кижи болгаш арганын аразында кандыг харылзаа барын билиндирер

24

29.11.

Арга-арыгны шын ажыглап турар бис бе?

Арын 74,

1 – 5 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Баргузин заповедниги

Арга-арыгны  шын ажыглап билиринге, оларны канчаар кадагалап-камгалап алырынга, кандыг ажылдарны чорударын билип алырлар

25

02.12.

Ховулар зоназында.

Ховунун  дириг амытаннарын, унуштерин бижиир

Холуш

как

Хову зоназы

Хову  зоназынын агаар-бойдузу-биле, дириг амытаннары-биле болгаш унуштери-биле таныштырар

26

06.12.

Ховуда кур черлер.

Арын 82, онаалгалар № 1 – 4

Холуш

как

Кур чер

Хову зоназында кур чер деп чул дээрзин билиндирер, оларны канчаар кадагалап-камнаарын уругларга таныштырар

27

09.12.

Куруг ховулар.

Куруг ховунун  дириг амытаннарын, унуштерин бижиир

Холуш

как

Куруг хову

Куруг хову  зоназынын агаар-бойдузу-биле, дириг амытаннары-биле болгаш унуштери-биле таныштырар

28

13.12.

Ховулар болгаш кижи.

Арын 74,

5, 6 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Канал

Хову зоназынга кижилернин кандыг салдарын ооренип коор, когарал чедирбейн чуну кылза чогуурун таныжар

29

16.12.

Кавказтын кара далай эриинин бойдузу.

Далайда  дириг амытаннарны, эриинде унуштерни бижиир

Холуш

как

Кавказтын Кара далай эрии

Кавказтын Кара далай эриинин агаар-бойдузу-биле, дириг амытаннары-биле болгаш унуштери-биле таныштырар

30

20.12.

Далай кыдыында кижи.

Арын 95,

4, 5 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Кавказтын Кара далай эрии

Кара далайнын эриктери – кижилернин дыштаныр, эмненир чери, оон агаар-бойдузун кадагалаарынын дугайында ооренир

31

23.12.

Бойдустун турум байдалы.

Арны 98, онаалганы кууседир

Холуш

как

Бойдустун турум байдалы

Бойдустун турум байдалы деп чул дээрзин уругларга таныштырар

32

27.12.

Тест «Россиянын картазынга аян-чорук».

Ниити теманы катаптаар

Хыналда

«Россиянын картазынга аян-чорук» деп темага алган билиглерин хынаар

Черивистин бойдузун камгалап алыылынар (28ш)

33

13.01.

Бистин черивис.

Арын 100, онаалганы кууседир

Практик

тиг ажыл

область

район

Оореникчи бурузу бодунун чурттап турар черинин дугайында чугаалап, картадан тып билирин чанчыктырар

34

17.01.

Бистин черивистин черинин кыры.

Арын 104, онаалгалар

№ 1, 2

Холуш

как

Хооргал

карьер

Чернин кырын шын ажыглап билиринге, каас-чаражын уревейн ажыл-агыйны бодамчалыг, камныг кылза чогуурун ооредир

35

20.01.

Чер адаанын байлактары: гранит, чугай дажы, элезин болгаш дой, торф.

Казымал байлактарны бердинген план ёзугаар бижиир

Практик

тиг ажыл

Гранит, чугай дажы, элезин болгаш дой, торф

Чернин адаандан казып тып турар казымал байлактарнын аттары, шынары, канчаар тыптып келгени, казып турарынын дугайында билип алыр

36

24.01.

Чер адаанын байлактары: хомур-даш; нефть, бойдус газы, демир рудазы.

Казымал байлактарны бердинген план ёзугаар бижиир

Практик

тиг ажыл

Хомур-даш; нефть, бойдус газы, демир рудазы

Чернин адаандан казып тып турар казымал байлактарнын аттары, шынары, канчаар тыптып келгени, казып турарынын дугайында билип алыр

37

27.01.

Чер адаанын байлактарын камгалаары.

Арын 116, айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Казымал байлак

Чернин адаандан казып тып турар казымал байлактарны канчаар камгалаарыны дугайында билип алыр

38

31.01.

Хорзун дугайында.

Хорзуннун шынарларын сактып бижиир

Холуш

как

Кара хорзун

Хулденчек хорзун

Хорзуннун ангы-ангы хевирлери-биле база оон ажык-дузазын уругларга таныштырар

39

03.02.

Хорзунну камгалаары.

Арын 120, онаалга

№ 2, 3

Холуш

как

Дилиндек арга-арыг, хар моондаа

Хорзуннун урелиишкинин, узуткаттынарын болдурбазы-биле кандыг ажылдарны чортуп турарын билип алыр

40

07.02.

Тест «Чернин хѳрзуну болгаш байлактары».

Ниити теманы катаптаар

Хыналда

«Чернин хѳрзуну болгаш байлактары» деп темага лаган билиглерин хынаар

41

10.02.

Арга – бойдус болуглели.

Арын 127, удуртулганы бижиир

Холуш

как

Бойдус болуглели, ярус, озумнер, грибница

Арга-арыгда оът-сиген, дириг амытаннар, ыяш-даш, моогулер шупту бот-боттарынын аразында сырый харылзаалыг, оларнын турум байдалы канчаар тургустунганын уруглар билип алыр

42

14.02.

Арга-арыгнын чадыынын болгаш микробтар дугайында.

Арын 127,

4, 5 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Арга-арыгнын чадыы

Арга-арыгнын чадыы чулерден тургустунганын, ол чадыгга микробтарнын салдарын билип алырлар

43

17.02.

Шынаа – бойдус болуглели.

Арын 134,

1, 2 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Бойдус болуглели

Шынаада оът-сиген, дириг амытаннар  шупту бот-боттарынын аразында сырый харылзаалыг, оларнын турум байдалы канчаар тургустунганын уруглар билип алыр

44

21.02.

Шынаалар болгаш кижи.

Арын 134,

3, 4 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

заповедник

Шынааларнын кижиге ажыы, оларны камгалаары-биле кандыг ажылдарны чортуп турарын билип алыр

45

24.02.

Бистин черивистин хоолбектери.

Арын 141,

1 – 5  дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Кылымал хоолбек, чайгаар буткен хоолбек

Хоолбектернин янзылары-биле болгаш оларнын  ажык-дузазы, канчаар камгалаары-биле таныжар

46

28.02.

Хоолбек – бойдус болуглели-дир.

4 – 5 чемненилге илчирбези тургузар

Холуш

как

Бойдус болуглели

Хоолбекте дириг амытаннар  база унуштер бот-боттарынын аразында сырый харылзаалыг, оларнын турум байдалы канчаар тургустунганын уруглар билип алыр

47

03.03.

Хоолбек болгаш кижи.

Арын 148,

1 – 5  дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Фильтр

Хоолбектернин  кижиге ажыы, оларны камгалаары-биле кандыг ажылдарны чортуп турарын билип алыр

48

07.03.

Тест «Бойдус болуглелдери»

Ниити теманы катаптаар

Хыналда

«Бойдус болуглелдери» деп темага алган билиглерин хынаар

49

10.03.

Унуш остурер ажыл-агый. Хову ажыл-агыйы.

Арын 152,

1, 2 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Культурлуг унуш, хову культуразы

Кодээде унуш остурер ажыл болгаш хову ажыл-агыйы-биле таныжар

50

14.03.

Ногаа ажыл-агыйы.

Республикада кандыг ногаа культураларны остуруп турарын бижиир

Холуш

как

Ногаа культуралары

Унуш остурер ажыл-агыйнын бир хевири – ногаа ажыл-агыйы-биле таныжар, ногаанын кижиге кайы хире ажыктыын билип алырлар

51

17.03.

Кат-чимис ажыл-агыйы.

Кат-чимис аттарын бижиир

Холуш

как

Чимистиг культуралар

Унуш остурер ажыл-агыйнын бир хевири – кат-чимис ажыл-агыйы-биле таныжар, кат-чимистин кижиге кайы хире ажыктыын билип алырлар

52

21.03.

Чечек ажыл-агыйы.

Кандыг чечектерни тарып турарын бижиир

Холуш

как

Чечектер

Унуш остурер ажыл-агыйнын бир хевири – чечек ажыл-агыйы-биле таныжар, чечектин кижиге кайы хире ажыктыын билип алырлар

53

04.04.

Дужуттун эскертинмес камгалакчыларынын дугайында.

Арын 162,

1 – 4  дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Хээкчилер

Дужут камгалап алырынга ажык-дузалыг дириг амытаннарны, олар канчаар дузалап турарын, оларны дайзыннардан канчаар камгалап алырын билип алырлар

54

07.04.

Мал ажыл-агыйы. Азырал амытаннарнын породалары.

Арын 165, конспект

Холуш

как

Порода

Мал ажыл-агыйынын адырлары-биле болгаш азырал амытаннарнын породаларын билип алырлар

55

11.04.

Мыйыстыг бода болгаш шээр малды остурери.

Бода, шээр малдарнын дугайында немелде медээлер бижиир

Холуш

как

Бода мал, шээр мал

Мыйыстыг бода малга, шээр малга чулер хамааржырын, оларнын ажык-дузазын билип алырлар

56

14.04.

Хаван болгаш чылгы мал ажыл-агыйы, тоолай остурер ажыл-агый.

Хаван, чылгы, тоолай дугайында немелде медээлер бижиир

Холуш

как

Хаван, чылгы мал, тоолай ажыл-агыйы

Хаван, чылгы мал, тоолай остурер ажыл-агыйга чулер хамааржырын, оларнын кижиге ажык-дузазын билип алырлар

57

18.04.

Куш остурер ажыл-агый. Балык ажыл-агыйы.

Куштун, балыктын ажык-дузазын бижиир

Холуш

как

Куш остурер, балык ажыл-агыйы

Куш остурер, балык ажыл-агыйынга чулер хамааржырын, оларнын ажык-дузазын билип алырлар

58

21.04.

Ары ажыл-агыйы.

арынын дугайында немелде медээлер бижиир

Холуш

как

Пасека

Мал ажыл-агыйынын бир хевири – ары ажыл-агыйы-биле база оон кижилерге ажык-дузазын билип алырлар

59

25.04.

Бойдустун салым-чолу – бистин салым-чолувус.

экскурсия

Катаптаашкын

Салым-чол

Бойдус камгалалынын дугайында билип алган билиглерин катаптаар

60

28.04.

Тест «Унуш остурер болгаш мал ажыл-агыйы».

Ниити теманы катаптаар

Хыналда

«Унуш остурер болгаш мал ажыл-агыйы» деп темага алган билиглерин хынаар

Тывызыктар планетазы (8ш)

61

02.05.

Аян-чорукчу диптер.

Амгы уеде диптернин аттарын сактып бижиир

Холуш

как

Пангея

Диптер шимчеп турарын уругларга бадыткап таныштырар

62

05.05.

Динозаврлар чурттап чораан.

Динозавр чуруур

Холуш

как

Динозавр

Миллион чылдар бурунгаар динозаврлар чурттап турганын, оларнын янзыларын уруглар билип алырлар

63

12.05.

Лох-Несстин амырга-моозу.

Чер кырында чок амытан чогаадып чуруур

Холуш

как

Лох-Несс, амырга-моос

Великобританияда Лох-Несс деп холде  тывылган дириг амытаннын дугайында, эртемденнер ону канчаар санап турарынын дугайында билип алырлар

64

16.05.

Чер – курт-кымыскаяк планетазы.

Бисте бар курт-кымыскаяктарны бижиир

Холуш

как

Курт-кымыскаяк

Черде бар-чок курт-кымыскаяктар-биле, оларнын янзылары-биле таныжар

65

19.05.

Билдинмес океан. Тывызыксыг куйлар.

Арын 186,

1, 2 дугаар айтырыгларга харыылаар

Холуш

как

Батискаф

Сталактит, сталагмит

Далай болгаш океаннарнын дувунде кандыг дириг амытаннар база унуштер барын билип алырлар; куйлар дугайында таныжар

66

23.05.

Космостан аалчылар.

Чогаадыг «Аалчыларга ужурашканым»

Холуш

как

НЛО (ТУЧО)

Тодараттынмаан ужуп чоруур объектилернин тывызыктыг чоруктары-биле таныжар

67

26.05.

Тест «Тывызыктар планетазы».

Ниити теманы катаптаар

Хыналда

«Тывызыктар планетазы» деп темага алган билиглерин хынаар

68

30.05.

Чыл дургузунда ооренгенин катаптаар.

Ниити ооренген темаларны катаптаар

Катаптаашкын

Чыл дургузунда ооренгенин билиглерин катаптаар