Бойдус эртеми 4 класс
рабочая программа по окружающему миру (4 класс) по теме

Ширин-оол Айлан Уйнуковна

Ажылчын программа. Бойдус эртеми.

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл boydus_4_klass.docx25.89 КБ

Предварительный просмотр:

Бойдус эртеми 4 класс. (неделяда 2ш)

Iчт – 18ш   IIчт – 14ш    IIIчт – 20ш    IVчт – 16ш

Кичээлдин темазы

Шагы

Хуну

Словарь-биле ажыл

Кичээлдин элементизи

Арын

I. Бис – чернин чурттакчылары бис. (9ш).

1

Чер- бистин космиктиг корабливис.

1

Космиктиг корабль, астрономия, планеталар.

Сылдыстар, планеталар, планеталарнын эдеринчилери – ол шупту космиктиг телолар-дыр. Хун – сылдыстарнын бирээзи, а Чер – Хунну долганып турар тос планеталарнын бирээзи. Ай – чернин эдеринчизи.

4-9

2

Глобус чунун дугайында чугаалап турарыл.

2

География, глобус, полюс.

Глобус – Чернин модели-дир. Чер бодунун озээн дескиндир долганмышаан, хары угда Хунну база долганып турар.

9-13

3

Полушариелер картазынга аян-чорук.

Суг болгаш кургаг чер.

2

Полушариелер картазы, географтыг карта, океан, дип, чавызааш, бедигээш.

Географтыг карта – дурзулел демдектернин дузазы-биле чернин кырынын бичелеткен дурзу-хевири-дир.

Полушариелер картазы, ангы-ангы чурттарнын, областарнын, районнарнын база оске-даа карталар тургулаар.

14-19

4

Планета аарый берген.

Планетаны демнежип эмнээр.

2

Айыыл-халап, Геркулес, орангутан, планета.

Бир эвес кижилер долгандыр турар бойдусту уреп кааптар болза, боттары база дириг артып шыдавас. Океанны хирлендирери, джунглилерни чок кылып турары, чамдык унуштернин болгаш дириг амытаннарнын олуп турары, хун буру даг дег овааланчак бок – ол бугу улуг айыыл-халаптын демдээ-дир. Кижилер чугле дем-биле бодунун планетазын эмнеп шыдаар.

20-26

5

Хыналда тест.

Чер болгаш кижи. Частырыглар-биле ажыл.

2

Чер болгаш кижи деп эгеге билиг хыналдазы, частырыглар-биле ажыл.

Т. 3-20

II. Россиянын бойдузун камгалап алыылынар. (29ш).

1

Полушарилер картазы болгаш бистин чуртувустун картазы.

2

Россия Федерациязы, карта, горизонтунун талалары.

Полушариелер картазы-биле бистин чуртувустун картазынын масштавы ангы. Ынчалза-даа ол карталарда дурзулел демдектер домей болуп турар. Горизонтунун талаларын база домей тодарадып турар.

28-31

2

Россиянын картазынга аян-чорук.

2

Оргулааштар, чалбак, холдер, хемнер, ортулуктар, чартык ортулуктар.

Картага даап бодап алган аян-чорук Россиянын бойдузу кайгамчык чараш болгаш янзы-буру деп чувени коргусту. Оон оргулааштары болгаш даглары, далайлары, холдери биле хемнери, ортулуктары база чартык ортулуктары солун, чараш, катаптаттынмас. Ынчалза-даа бойдуска кижи улуг когаралды чедирген. Ынчангаш ол камгалалды негеп турар.

32-37

3

Бистин чуртувустун бойдус зоналары.

2

Бойдус зоналары: дош, тундра, арга-арыг, хову, куруг хову зоназы.

Бистин чуртувустун сонгу чугунден мурнуу чугунче бойдус зоналары бот-боттарын мынчаар солчуп турар: доштуг зона, тундра зоназы, арга-арыг зоназы, ховулар зоназы, куруг ховулар зоназы.

38-42

4

Арктикада.

Дош биле харнын мооннежилгези.

Арктика болгаш кижи.

3

Доштуг зона, полярлыг дун, полярлыг хун, чааттар.

Арктиканын кадыг-дошкун байдалдарынга хой эвес дириг амытаннар болгаш унуштер таарышкан. Кижилер шагдан тура бо черни шингээдип келген. Ынчалза-даа оон агаар-бойдузунга улуг когаралды чедирип турарлар. Амгы уеде Арктиканын хой дириг амытаннарын камгалалда алган.

43-50

5

Тундрада. Тундранын бойдузу. Тундра болгаш кижи.

3

Тундра зоназы, дондак, иви чаады, шулун.

Тундранын бойдузу Арктиканын бойдузунга домей, ынчалза-даа оон байдалдарындан чугээр чиик. Тус чернин чурттакчы чонунун кол ажылы – иви ажыл-агыйы. Кижилер ол черни шингээдип ап чурттап турарлар. Тундранын бойдузунга олар кончуг камныг болур ужурлуг.

51-59

6

Арга-арыг зоназында.

Арга-арыглар кандыг болгулаарыл.

Ыяштар адаанда чуу озуп турарыл.

Арга-арыгнын дириг амытаннары.

3

Ине бурулуг ыяштар, холушкак арга, калбак бурулуг арга, зона.

Арга-арыг зоназынче ине бурулуг арга-арыглар (тайга), холушкак болгаш калбак бурулуг аргалар кирип турар. Арга-арыгларнын дириг амытаннары болгаш унуштери янзы-буру. Оларнын хой кезиинге камгалал негеттинип турар.

60-69

7

Хыналда тест.

Россиянын бойдузу.

Частырыглар-биле ажыл.

2

Россиянын бойдузу деп эгеге билиг хыналдазы, частырыглар-биле ажыл.

Т. 21-29

8

Арга-арыг болгаш кижи.

Арга-арыгны шын ажыглап турар бис бе?

Кижи бурузунден чуу хамааржырыл.

1

Фитонцидтер, поштуг аргалар.

Арга-арыг агаарны арыглап, хемнер суунун теренин, хорзунну хаттан болгаш агым сугдан камгалап турар. Кижилер арга-арыгнын каас-чаражын магадап, анаа дыштанып, моогу, кат, эм оъттарны чыырлар. Арга-арыгларда чидеринин кырында келген унуштер, моогулер болгаш дириг амытаннар бар. Арга-арыгны, камгалаар херек!

70-75

9

Ховулар зоназы.

Ховуларнын бойдузу.

Ховулар болгаш кижи.

3

Кургаг хат, шуурган, кур чер.

Шаанда хову зоназынга карак четпес ховулар турган. Ам оларнын кайда-даа барык шуптузун андарып каапкан. Оларнын орнун тараа шолдери, садтар эжелээн. Артып калган ховуларны кайгамчыктыг унуштерни болгаш дириг амытаннары-биле кадагалаары чугула.

76-82

10

Куруг ховуда.

Куруг ховуда конгус куруг эвес.

Ховулар болгаш кижи.

3

Элезинниг куруг хову, дойлуг куруг хову, гигантский слепыш, перевязка.

Куруг ховуларда дыка изиг, чай кандаашкынныг. Ынчалза-даа хой унуштер болгаш дириг амытаннар ол байдалда таарышкан. Кижилер куруг ховуну шингээдип ап тура, бойдуска когарал чедирбейн кылза эки.

83-89

11

Кара далай кыдыында.

Кавказтын кара далай эриинде бойдузу.

Далай кыдыында кижи.

2

Бук, каштап, цикадалар, медуза, краб.

Кавказтын кара далай эриинге мун-мун кижилер кээп дыштанып турар. Ол чернин каас-чаражын кадагалап алыр дизе, кижи бурузу анаа камныг болур ужурлуг.

90-95

12

Бойдустун турум байдалы.

1

Турум байдал.

Амылыг болгаш амы чок бойдус – шупту бойдуста сырый харылзаалыг. Ынчангаш бойдуста «турум байдал» бар. Чижээ: арга-арыг биле хем, хову унуштери биле дириг амытаннар.

95-98

13

Хыналда тест.

Россиянын аргалары, куруг хову.

2

Россиянын аргалары, куруг ховулары деп темага билиг хыналдазы, частырыглар-биле ажыл.

Т. 30

III. Черивистин бойдузун камгалап алыылынар. (22ш).

1

Бистин черивис картада.

Бистин черивистин бойдузу болгаш ажыл-агыйы.

1

Район, область, карта.

Карта-биле ажыл.

Чурттап турар черинин бойдузун болгаш ажыл-агыйын чугаалаар.

100

2

Бистин черивистин черинин кыры.

Чернин кырын камгалаары албан бе?

1

Оргу, хооргал, буурелчинниг, карьер, ий, чоога, террикон.

Ажыл-агый кылырда, кижилернин чернин кырын ажыглап турар. Торээн черинин каас-чаражын уревези-биле ажыл-агыйны бодамчалыг, камныг кылза эки.

101-105

3

Чер адаанын байлактарынын дугайында.

Катап эгиттинмес байлактар.

Гранит, Чугай дажы. Элезин болгаш дой. Торф. Хомур-даш. Нефть. Бойдус газы. Демир рудазы. Чер адаанын байлактарын камгалаары.

4

Гранит, торф, нефть, бойдус газы, демир рудазы, шой, кан.

Улус ажыл-агыйында чылдын-на хой ажыктыг казымал байлактар негеттинип турар. Черде оларнын курлавыры тончу чок эвес-ле болгай. Ынчангаш чернин бугу-ле казымал байлактарын камныг ажыглаары эргежок чугула.

106-116

4

Хорзун дугайында.

Хорзуннер кандыг болурул.

Хорзун болгаш будумелдернин эргилдези.

Хорзунну камгалаары.

2

Кара хорзун, хулденчек хорзун, дилиндек арга, хар моондаа.

Хорзуннер кара, хулденчек болгаш оон-даа оске болгулаар. Хорзун чокта кургаг черге чурттаары берге. Чурттун байлакшылы олардан дыка хамааржыр. Хорзуннерни камнаары эргежок чугула!

117-121

5

Арга – бойдус болуглели.

Арга-арыгнын «каъттары», дириг амытаннары.

Арга арыгнын чадыынын болгаш микробтар дугайында.

3

Бойдус болуглели, ярус, грибница, чадыы.

Арга-арыг – бойдус болуглели-дир. Ында оът-сиген, дириг амытаннар, моогулер, микробтар шупту кады чурттап, бот-боттарынын аразында сырый харылзаалыг.

122-128

6

Шынаа – бойдус болуглели.

Шынаанын дириг амытаннарынын янзы бурулуу.

Шынаалар болгаш кижи.

2

Селеске, пага, полёвка, махаон.

Шынаа – бойдус болуглели болур. Шынаалар кижилерни чараш-каазы-биле оортуп турар, кодээ ажыл-агыйга ажык-дузалыг. Оларны камгалаары эргежок чугула.

129-137

7

Хыналда тест.

Чернин кыры, байлаа, хорзун, арга-арыг, шынаа.

1

Бистин черивистин кыры, чер адаанда байлактар, хорзун, арга-арыг, шынаа деп темага билиг хыналдазы.

Т. 41-62

8

Бистин черивистин хоолбектери.

Хоолбектер кандыг болурул.

Хоолбектеринин ажык-дузазы болгаш оларны камгалаары.

1

Хоолбек, химикат, бензин, кывар-чаар чуул.

Хоолбектер боду буткен болгаш кылымал болгулаар. Олар бойдуска болгаш кижинин амыдыралынга улуг ажык-дузалыг. Хемче азы холче завод, фабрика, фермалардан унген хирлиг суг, чемишчидилгелер база хоралыг химикаттар, бензин, кывар-чаар чуулдер, янзы-буру бок кирбес ужурлуг.

138-142

9

Хоолбек – бойдус болуглели-дир.

Хоолбектин чурттакчыларынын янзы-буру хевирлери.

Бир эвес кижи киржир болза …

2

Рогоз, стрелолист, молюска, рак, кундус.

Дус чок хоолбекте янзы-буру дириг амытаннар, унуштер, микробтар кады амыдырап турар. Олар аразында шупту харылзаалыг, хоолбекке амыдыраарынга чанчыгып таарышканнар. Хоолбек – камгалап кадагалаар ужурлуг бойдус болуглели-дир.

143-150

10

Бистин черивисте унуш остурер

ажыг-агый.

Культурлуг унуштернин сорттары.

Унуш остурулгезинин адырлары.

2

Сорт, гербарий, агроном.

Хову, ногаа, кат-чимис, чечек остурер ажыл-агыйлар – олар шупту унуш остурер ажыл-агыйнын амыдыралы-дыр. Чер бурузунде унуш остурулгези тус чернин бойдузундан хамааржыр онзагай чуулдерлиг.

150-158

11

Дужуттун эскертинмес камгалакчыларынын дугайында.

Дужуттун чамдыызы кымга чедип турарыл? Бистин дузалакчыларывыс.

Оларны камгалаар херек!

2

Колорадо, яблоня плодорожказы, жужелица, трихограмма.

Унуш чиир чамдык дириг амытаннар культурлуг унуштер чип турар. Бир эвес ол дириг амытаннар ковудээр болза, олар унуш остурулгезинге когаралды чедирер. Ол амытаннар озуп-ковудевезин дээш, оларнын дайзыннарын камгалаар херек.

159-164

12

Бистин черивисте мал ажыл-агыйы.

Азырал амытаннарнын породалары.

Мал ажыл-агыйнын адырлары.

2

Банкив аскыр дагаа, бода мал, шээр мал, хаван, чылгы, кролик, куш, балык, ары ажыл-агыйы.

Мыйыстыг бода болгаш шээр мал остурери, хаван, чылгы, бора-тоолай, куш, балык, ары остурер ажыл-агыйлар – шуптузу мал ажыл-агыйынын адырлары-дыр. Чер бурузунде мал ажыл-агыйы ол чернин агаар-бойдузундан хамааржыр онзагай чуулдерлиг.

165-172

13

Бойдустун салым-чолу – бистин салым-чолувус.

1

Тупик – куш, кундус.

Торээн чуртувус биле бойдузувус кажан кезээде тудуш.

173-174

14

Хыналда тест.

Хоолбектер.

Мал ажыл-агыйы, унуш ажыл-агыйы.

1

Хоолбектер, мал болгаш унуш ажыл-агыйылары деп эгеге билиг хыналдазы.

Т. 43-44

IV. Тывызыктар планетазы. (4ш).

1

Аян-чорукчу диптер.

Динозаврлар чурттап чораан.

1

Дип, динозавр, Пангея.

Диптер шимчеп турар.

Динозаврлар – соястаарлар-дыр. Чуургаларын баскаш ковудээрлер.

176-179

2

Лох-Несстин Амырга-Моозу.

Чер – курт – кымыскаяк планетазы.

1

Амырга-Моос.

Амырга-Моос – миллион чылдар бурунгаар олуп калган амытаннарга домей амытан. Оон дурзузу булуртун костур. Чер кырында доос-каралар хой бооп турар. 250 мун хевирлиг. Планетавыста 2 млн курт-кымыскаяк хевири бар.

180-183

3

Билдинмес океан. Тывызыктыг куйлар. Космостан аалчылар.

1

Океан, батискаф, сталагмиттер, сталактиттер.

Картага турбаан океан. Оон дувунде амытаннар бар: рак, далай курттары, балык. Тывызыксыг куй-биле таныжылга.

184-189

4

Чайгы онаалгалар.

2

Онаалганы шилип алганы-биле кыл.

190-191


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Разработка урока литературного чтения во 2 классе Автор Пушкарных Людмила Ивановна, учитель начальных классов МОУ «СОШ № 17» г. Палласовки Волгоградской области 2 «А» класс 2010/2011 учебный год УРОК ЛИТЕРАТУРНОГО ЧТЕНИЯ (2 КЛАСС, СИСТЕМА Л.В. ЗАНКОВ

Разработка урока литературного чтения во 2 классеАвтор Пушкарных Людмила Ивановна,учитель начальных классовМОУ «СОШ № 17»г. Палласовки Волгоградской области2 «А» класс 2010/2011 учебный год...

Конспект урока по русскому языку в классе комплекте (1-2 класс) Тема урока: 1 класс Прописная буква З. 2 класс Проверяемые и не проверяемые гласные в корне слова

Конспект урока по русскому языку в классе комплекте (1-2 класс). По теме: 1 класс Правописание буквы З. 2 класс Проверяемые и непроверяемые гласные в корне слова. Поможет учителю при работе с двумя кл...

КТП бойдус

развернутый КТП по природоведению 4 класс...

“Бойдус зоналарынче аян-чорук”

Сорулгазы:”Бистиң чуртувустуң бойдус зоналары” деп темага уругларның алган билиглерин делгемчидип, бойдус зоналарының тус-тузунда агаар бойдузун, туружун,үнүштерин,дириг амытаннарын тодарадып, ылгап б...

Разработка урока: Амы чок бойдус кыжын.

Дать понятие о зимних природных явлениях, опираясь на непосредственный жизненный опыт учащихся: снежный покров на земле, лед на водоемах, снегопад, метель, изморозь, оттепели, гололед; научить ви...

Примеры математических ребусов: 1 класс, 2 класс, 3 класс, 4 класс, в картинках, с ответами

Родина ребуса — Франция. Именно в этой стране в 16 веке был издан первый сборник ребусов, составленный Этьеном Туаро. В переводе с латинского rebus означает — «при помощи вещей». К настоящему времени ...