Саха тылын уруога
план-конспект урока (3 класс) на тему

Этаптара

Учуутал дьарыга

Уерэнээччи дьарыга

Тумук

1.Тэрээьин чааьа

Утуе кунунэн! Бугун саха тылын уруогун мин ыытыа5ым. Аатым Сахаайа Васильевна.

Бугунну куммутун алгыьынан са5алыа5ын!

- Утуе кунунэн!

Алгыс аа5аллар

Уруокка бэлэмнэр

2. Уерэнэр соругу туруоруу

2.1. «Ситиьии» тугэнин тэрийии

- О5олоор, эьиги ханнык сана чаастарын барбыккытый?

- Онтон ааспыт уруокка ханнык сана чааьын барбыккытый?

- сеп, маладьыастар!

- Билигин биьиги сорудах оноруохпут, дуосканы бол5омтолоохтук кердубут:

- Этиигэ сыьыат кетутуллубут, ситэрэн суруйун:

(Этиилэр презентация5а кестен тураллар)

1. Мин _________ айанна туруннум.(ыраах)
2.  Петя ________ суурэр.(тургэнник)
3. Маня5а ийэтэ _______ тэтэрээт бэлэхтээтэ.(Сана)
4. Эбэм чааскытын ____ туьэрбит (Улту)
5. Эдьиийим ________ учугэйдик санарар. (нууччалыы)
6. Ваня ________ ыстанар. (Сэттэтэ)
7. Куустээх ардах________  тустэ. (курулаччы)
8. Кулуупка _____ киьи мустубут. (элбэх)

2.2. О5олору билбэттэригэр таьаарар тугэни тэрийии.

- Керун эрэ бу тыллары мин икки часка араардым:

Ыраах                         тургэнник

Сана                           нууччалыы

Улту                           сэттэтэ

Элбэх                          курулаччы

- Дьэ эрэ кердубут, то5о мин маннык араарбытым буолуой?

- Ким этиэ5эй? То5о?

- сеп, сыьыат тылга сыьыарыылаах буолар эбит

- Бастакы терут, иккис уескээбит сыьыаттар буолаллар.

2.3. Уруок соругун таьаарыы.

- Дьэ оччо5о биьиги бугун туох сананы билэр эбиппитий?

- Биьиги бугун билиэхпит сыьыат ханнык сана чааьыттан уескуурун.

- Ахсаан аат, туохтуур…

- сыьыат

1. Мин ыраах айанна туруннум.
2. Петя тургэнник суурэр.
3. Маня5а ийэтэ сана тэтэрээт бэлэхтээтэ.
4. Эбэм чааскытын улту туьэрбит.
5. Эдьиийим нууччалыы учугэйдик санарар.
6. Ваня Сэттэтэ ыстанар.
7. Куустээх ардах курулаччы тустэ
8. Кулуупка элбэх киьи мустубут

- сыьыарыылаах тыллар бааллар.

- сыьыарыылаах тыллары

Кэпсэтиигэ кыттыы,

Бэйэ санаатын аьа5астык этии.

Бэйэ санаатын аьа5астык этии, дакаастааьын, атын киьи санатын ейдеен истии

Тэннээьин, ырытыы

Тумук оноруу

Уруок соругун туруорарга кыттыыны ылыы

3. Уерэнэр соругу толоруу

3.1. Сана ейдебулу арыйыыны тэрийии

- Чэ эрэ, о5олор, тэтэрээппитигэр улэлиэххэйин. Бугунну чыыьыланы суруйдубут(Дуоска5а суруйар)

 - чэ эрэ бу тыллары суруйуоххайын, ханнык сана чааьыттан уескээбит диэтибит.

- тэтэрээппитигэр оноруоххайын.

- Дьэ бу тыллар ханнык сана чааьыттан уескээбит эбиттэрий?

Тургэнник      тургэн да5ааьын аат + ник

Нууччалыы    нуучча  аат тыл + лыы

Сэттэтэ      сэттэ   ахсаан аат + та              

Курулаччы    курулаа   туохтуур + ччы

- Ол аата сыьыат ханнык сана чаастарыттан уескуур эбитий?

- сеп, маладьыастар, ейдеебуккут!

3.2Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

- кинигэбитигэр 85 сырайы арыйыаххайын,

Эрчиллии 83.

Сыьыат атын чааьыттан киэнник уескуур. Анал сыьыарыынан сыьыатта уескэтэн суруйун:

Холобур: -тык сыьыарыынан: кенетук,

                 -лыы сыьыарыынан: нууччалыы.

- Бу курдук аны бэйэ5ит эрчиллиини онорун

(О5олор улэлээн буппуттэрин кэннэ, бэрэбиэркэлэнэллэр).

- Чэ эрэ, буттугут дуо?

- Бэрэбиэркэлэниэххэйин. Бастакы – тык сыьыарыылаа5ы ким аа5арый?..

- Сеп, маладьыастар.

- аны бу тыллартан 3 талан, этиитэ толкуйдаан.

бэрэбиэкэлэнии

Эрчиллии:

- Экранна тиэкис бэриллибит, бу тиэкистэн терут уонна уескээбит сыьыаттары икки колонка5а арааран суруйун:

Ардах уьуннук тустэ. Эн миигин куруук санаар. Уол массыынаны ер кэтэстэ. Мин чааскыны соруйан алдьаппата5ым. Бултааьыммыт учугэйдик са5аламмытынан олус уерэбит. Олус аччыктаатым уонна утаттым. Естеехтерун куоратыгар со5ото5ун кетен туспут. Киэьэ сылайан нэьииччэ туспут сирэрдэрин буллулар.

- тэтэрээттэрин арыйан чыыьыланы суруйаллар.

О5олор тэтэрээттэригэр суруналлар

- аат тыл, да5ааьын аат, ахсаан аат, туохтуур

Биир о5о туран аа5ар.
- да5ааьын аат, ахсаан аат, туохтууртан уонна аат тылтан.

О5олор 3- уу этиини толкуйдууллар.

1.уьуннук, со5ото5ун, нэьииччэ,учугэйдик

2. куруук, ер, серуйан, олус

Атын киьи санатын ейдеен истии, кэпсэтиигэ кыттыы.

моделлааьын

Тумук оноруу

Кэпсэтиигэ кыттыы, атын киьи санаатын ейдеен истэр, ырытыы, тэннээьин, дакаастааьын

Кэпсэтиигэ кыттыы

Тумук оноруу

4.Сыаналаныы

1. Бэйэ ейдебулун сыаналаныы

- Бугун уруокка туох сананы биллибит?

- сыьыат хас араастаах эбитий?

- сыьыат ханнык сана чааьыттан уескуур эбитий?

2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы

- саҥаны арыйарбытыгар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин тэтэрээккэ шкаланнан сыаналанын.

- Уруокка кехтеехтук кыттыбыккытыгар, миэхэ кемелеспуккутугэр махтанабын! Керсуеххэ диэри!?

- уескээбит сыьыаттары, сыьыаты уескэтэр сыьыарыылары биллибит.

- икки: терут уонна уескээбит

- аат тыл, да5ааьын аат, ахсаан аат, туохтуур

Тумук оноруу, ырытыы,бэйэ улэтин сыаналаныы