Саха тылын уруога
план-конспект урока (2 класс) на тему

Кылаас, оскуола:

2 «в» кылаас, МСОШ №1 им В.П.Ларионова

Предмет :

Саха тылын уруога

Уруок тиэмэтэ:

Тыллары наардааьын

УМК (учебник аата, автора)

Саха тыла 2 кылаас Л.В.Захарова

Уруок тиибэ:

Сана ойдобулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор сатаан тыллары наардыылларыгар усулуобуйаны тэрийии

О5о соруга:  

Тыллары хайдах наардыыбыный?

Уруоктумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

-  тыллар ханнык хайысханан наарданалларын билии;

- тыллары сатаан наардыыр;

2.Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

• Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл:

- учуутал кеметунэн уруок соругун сатаан быьаарар;

- бэйэтин уонна атын киhи дьарыгын сатаан сыаналыыр, хонтуруоллуур;

• Билэр — керер сатабыл:

• Эй улэтин дьайыыларын сатаан толорор: тыллары тэннээн кэруу, ырытыы, дакаастааьын
• Тиэкиьи кытары сатаан улэлиир, ырытар;

• Бодоруһар сатабыл:

- атын киьи санаатын сатаан ейдеен истэр уонна ылынар;

- бэйэ санаатын сатаан дакаастан сепке этии;

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Суьуох араастарын бэйэлэригэр инэрэнэллэр

Этаптар

Учуутал дьарыга

Үөрэнээччи дьарыга

Уэрэтииньымалара,

алтыhыыкэрунэ

Түмүктэр

1. Тэрээһин чааһа.

- Үтүө күнүнэн оҕолоор! Мин аатым Мария Иннокентьевна.

- Уорэнээччи быраабылатын оссо тогул хатылыаххайын

- мин кордорон иьиэм иьи миэхэ туох быраабылата буоларын этэн иьиэххит

1.

- бу быраабыланы хас биирдии уруокка тутуьуоохайын!

- Тэтэрээппитин арыйабыт, көнөтүк олоробут, уруучукабытын сөпкө тутабыт уонна бүгүҥҥү чыыһыланы кыраһыабый буочарбытынан суруйабыт.

- Үтүө күнүнэн!!!

• Илиибитин уунан баран биирдэ эрэ санарабыт
• Мээнэ солото суох уруокка санарбаппт, мэьэйдээбэппит
• Уруокка бол5омтолоохтук олоробут
• Атын киьи санаатын истэбит, убаастыыбыт

- Бары буттуун;

- кэпсэтии;

- уорэххэ тардыhыы;

-Уруокка бэлэмнээһин.

- Сатаан тэтэрээккэ сопко суруйаллар;

- уорэххэ тардыhыы;

- Уруокка кохтоохтук кыттыы;

- уорэнээччи быраабылатын хатылааьын

2. Үөрэнэр соругу туруоруу.

2.1.  Үөрэнэр соругу таһаарар түгэн

Ситиьии тугэнин тэрийии

1. Сорудах.: 

Чыычаах, ньирэй, космонавт, мас, күн, тииҥ, учуутал, алаас, повар.

Бу бэриллибит тыллары икки болоххо арааран суруй? Ханнык болоххо араарабытый?

Тэтэрээппитигэр схема оноробут

Ким диэн боппуруоска ханнык тыллар хоруйдуулларый? То5о?

Онтон нуучча тылыгар ким? Диэннэ тугу ыйытыахтарын собуй?

Онтон туох?

Бу ким уонна туох диэн ыйытыктар тугу кордороллоруй?

Сопсуьэ5ит?

• Ким? Туох?

То5о диэтэр5э сахалыы ким? Диэн киьи эрэ туьунан ыйытабыт.

Киьини уонна кыылы

Кыылы, предмети

Предмет аатын кордорор тыллар ким? Туох? Диэн ыйытыкка хоруйдууллар

Бары буттуун;

Боппуруоска эппиэт;

Биирдиилээн улэ

- учутал боппуруоhугар

сопко хоруйдааhын;

- бэйэ санааны сатаан этии;

- атын киhи санаатын сатаан истии;

- хатылааьын;

- ким? Туох? Диэн боппуруска сатаан сопко хоруйдуур

- тыллары сатаан болоххо араарар

- ким? Туох? Быраабылатын хатылааьын

Билбэттэригэр таьаарар тугэн

Бу тыллары оссо хайдах араарыахха собуй? Ойдоон корун

То5о?

• Оччо5уна биьиги бу тыллары хас гынан наардыыбытый?
• Ханнык ханнык
• *дуоска5а сурунабын *

• То5о бу тыллары биьиги наардаатыбытый?
• Оссо тыллары хайдах наардыахха собуй?
• Тылы наардыыр диэн тугуй?
• - биьи тылы чуолкай сатаан чуолкайдыу наардыыбыт дуо?

• Кыыллар, айыл5а, профессия
•  То5о диэтэр5э чыычаах, ньирэй, тиин уобсай тылынан кыылларга киирсэр
• Онтон мас, кун, алаас уобсай тылынан айыл5а

• Ус

• То5о диэтэрхэ саьалаатыбыт

• суох

Бары буттуун

кэпсэтии

Билбэтин билэриттэн сатаан араарыы, хонтуруолланыы

2.2. Үөрэнэр соругу таһаарыы

• - оччотугар биьиги бугун туох сананы билиэхтээхпитий?

- Тыллары хайдах наардыыбыный?

Бары буттуун

Учутал комотунэн сатаан уорэнэр соругу туруоруу

3. Үөрэнэр соругу толоруу

3.1 Сана ойдобулу арыйыыны тэрийии

Сорудах

• Мин эьиэхэ кэпсээн аазыам иьи ону ойдоон истин:
• Анна Владимировна даачатыгар сайылыы барарыгар: куртка, зубной щетка, мыла, порошок, дьууппа, кофта, сапыкы, таапочка, чааскы, ложка, майка, бачыынка, соттор,  болуоьэ илдьэ барбыт.
• О5олоор, биьиги тугу эмит ойдоон иьиттибит дуо?
• То5о ойдоон истибэтибитий?
• Оччо5уна биьиги инник буккуллубаппыт туьугар, хайдах гыныахпытын собуй?
• Чэйин эрэ, оссо биирдэ аа5абын эьиги бу тыллары сразу наардаан иьин, тэтэрээккитигэр уобсай тылын эрэ суруйун, тылы барытын суруйуман.  
• Хас болоххо наардаатыгытый? Ханнык ханнык?
• Соп, билигин ити наардаабыт тылларгытын кэпсээннэ уган биэрэбин:
• Анна Владимировна даачатыгар сайылыы барарыгар: Танас, суунар тэрил, атах танаьаьын, аьыыр иьитин илдьэ барбыт.
• Хантыкайын быдан чэпчэкинитик, ойдобуллээхтик иьиллэр дуо?
• Бу биьиги тыллары хайаабыппытыгар чэпчээтэ?
• Оччо5уна тылы наардыр биьиэхэ туохха туьалаазый?

• О5олор санаалара

• Наьаа элбэх тыллаах

• Боло5унэн араарыахха соп

• 4
•  Танас, суунар тэрил, атах танаьа, иьит,

• Боло5унэн наардаабыппытыгар
• Наардаабыппытыгар

• Тылы чэпчэтэн биэрэр

-

3.3. Сана ойдобулу боруобалаан туттуу

Сорудах: бу ус болоххо тыллары толкуйдаан суруйун 4туу тылы

Сыаналаныы:

Оонньур диэннэ ким ханнык тылы киллэрбитин аа5ан иьитиннэриэ...

...

Сорудах 2

1. ким туох диэн эппиэт таьаарда?

• Тоьо сопко онорбуппунуй диэннэ бэйэ5ин сыаналан:

1. Эрбии, сүгэ, өтүйэ, устуруус, тоһоҕо – уьанар тэрил.

2. Тыы, илим, туу, саа –бултуур тэриллэр.

3. Чааскы, чаанньык, көстөрүүлэ, быһах –аьыыр иьит.

4. «Саха тыла», «Математика», «Русский язык» -уруоктар.

Эрчиллии

Биирдиилээн улэ

-Суьуох хасннык араастарга арахсарын билии

-тыллары сатаан суьуох араастарынан ырытыы

-Атын киьи санаатын ейдеен истии, бэйэ санааны сатаан сааьылаан этии, сыаналаныы;

-тылы сатаан суьуоххэ араарар; -суьоуох ханнык араастарга арахсарын билэр; -тыллары сатаан суьуох араастарынан ырытар;

-тылы сатаан дор5ооннорунан ырытар;

-тиэкиьи кытта сатаан улэлиир, ырытар.

4.Сыаналаныы

О5олоор, тыллары наардыырга ыарырхаттыгыт дуо?

Маладьыастар! Бугун бары наьааучугэйдикулэлээтигит, мин онтоннаьаауордимбарыгытыгарулаханмахтал.

1.Бэйэ эйдэбулун сыаналаныы

Бары буттуун;

Бэйэни сыаналанарга  үөрэнэллэр.

Оҥорумтуо диэн бириэмэ кээмэйин иһигэр оҥоруллубут үлэ.