Саха тылын уруоктара
план-конспект урока на тему

Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии диэн тугуй?

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиини араара уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Тэнийбэтэх уонна тэнийбит этиини сатаан араарар.

Этиигэ тутаах тыллартан ураты атын тыл баар буолла5ына тэнибит этии дэнэр.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

• Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиини сатаан араарыы наадалаа5ын ейдееьун.

№

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии

1. Сорудах:

2. Уорэнэр соругу туруоруу:

        Таня үөрэтэр. Таня хоһоон үөрэтэр.

• Эьиги санаа5ытыгар бу этиилэртэн хайалара тэнийбит этииний? То5о?
• Биьиги бугунну уруокка тухха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

• Эппиэттэрин этэллэр, дакаастыыллар.
• Бугунну уруокка тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиини араара уерэниэхтээхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

2. Сорудах

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии диэн хайдах эбитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

3 сорудах

4 сорудах

2. Сорудах

3 сорудах

4 сорудах

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. Таба суруйуу быраабылатын тутуьан этии толкуйдаан суруйар.эйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Таба суруйуу быраабылатын сепке туттуу наадалаа5ын өйдөөһүн.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин смайликтарынан сыаналанын эрэ

1. Уорбут смайлик – бугун уруокка кохтоохтук кытынным, элбэ5и биллим, бэйэм санаабын толору кэпсээтим.
2. Уорбэтэх да, хомойботох да смайлик – бугун уруокка син кыттыстым, сананы биллим, кыратык бэйэм санаабын эттим
3. Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

- Уруогпут манан тумуктэннэ, эьигини кытта бугунну уруокка учугэйдик, кехтеехтук кыттыбыккытын иьин баьыыбаларын Корсуоэххэ диэри!

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.

Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Ыйытыы уонна сэьэн этии

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор ыйытыы уонна сэьэн этиини араара уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Ыйытыы уонна сэьэн этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Ыйытыы уонна сэьэн этиини сатаан араарар.

Эьиги ыйыттыгыт. Бу ыйытыы этии. Онтон эьиги ыйытыыга эппиэттээтигит. Ити сэьэн этии.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

• Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Ыйытыы уонна сэьэн этиини сатаан араарыы наадалаа5ын ейдееьун.

№

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии

1. Сорудах:

2. Сорудах

2. Уорэнэр соругу туруоруу:        

• Эьиги санаа5ытыгар бу этиилэртэн хайалара ыйытыы этииний, хайата сэьэн этииний? То5о?
• Биьиги бугунну уруокка туохха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

3. Сорудах

• Эппиэттэрин этэллэр, дакаастыыллар.
• Бугунну уруокка ыйытыы уонна сэьэн этиини араара уерэниэхтээхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Пааранан.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

3. Сорудах

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Сэьэн уонна ыйытыы этиини хайдах араарар эбиппитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

4 сорудах

5 сорудах

3. Сорудах

Ыйытыылаах этии, ыйытыы этии дэнэр, онтон ыйытыыга эппиэт сэьэн этии.

5 сорудах

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин смайликтарынан сыаналанын эрэ

1. Уорбут смайлик – бугун уруокка кохтоохтук кытынным, элбэ5и биллим, бэйэм санаабын толору кэпсээтим.
2. Уорбэтэх да, хомойботох да смайлик – бугун уруокка син кыттыстым, сананы биллим, кыратык бэйэм санаабын эттим
3. Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

- Уруогпут манан тумуктэннэ, эьигини кытта бугунну уруокка учугэйдик, кехтеехтук кыттыбыккытын иьин баьыыбаларын Корсуоэххэ диэри!

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.

Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Соруйар уонна кууьурдуу этии

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор соруйар уонна кууьурдуу этиини араара уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Соруйар уонна кууьурдуу этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Соруйар уонна кууьурдуу этиини сатаан араарар.

Соруйаары, субэлээри гыныахха соруйар этии туттуллар. Уерууну, хомолтону, кутталы,онтон да атын туругу кердерер этиилэр кууьурдуу этиилэр дэнэллэр.

Соруйар этии бутуутугэр туочука турар. Кууьурдуу этии бутуутугэр кууьурдуу бэлиэтэ (!) турар.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

• Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Соруйар уонна кууьурдуу этиини сатаан араарыы наадалаа5ын ейдееьун.

№

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии

1. Сорудах:

2. Сорудах

2. Уорэнэр соругу туруоруу:        

• Эьиги санаа5ытыгар бу этиилэртэн хайалара соруйар уонна кууьурдуу этиини
• Биьиги бугунну уруокка туохха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

2. Сорудах

• Бугунну уроукка кууьурдуу уонна соруйар этиини араара уерэниэхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Пааранан.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

3. Сорудах

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Кууьурдуу уонна соруйуу этиини хайдах араарар эбиппитий? Бутэьикэ ханнык сурук бэлиэтэ турар эбитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

4 сорудах

5 сорудах

3. Сорудах

Соруйаары, субэлээри гыныахха соруйар этии туттуллар. Уерууну, хомолтону, кутталы,онтон да атын туругу кердерер этиилэр кууьурдуу этиилэр дэнэллэр.

Соруйар этии бутуутугэр туочука турар. Кууьурдуу этии бутуутугэр кууьурдуу бэлиэтэ (!) турар.

5 сорудах

5 сорудах

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин смайликтарынан сыаналанын эрэ

1. Уорбут смайлик – бугун уруокка кохтоохтук кытынным, элбэ5и биллим, бэйэм санаабын толору кэпсээтим.
2. Уорбэтэх да, хомойботох да смайлик – бугун уруокка син кыттыстым, сананы биллим, кыратык бэйэм санаабын эттим
3. Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.

Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Тиэкис

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор тиэкис диэн ейдебу арыйалларыгар уонна тиэкиьи сеп тутулга сааьылыы уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Соруйар уонна кууьурдуу этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Тиэкис диэн тугун билэр, этиилэри сааьылаан тиэкиьи онорор.

Икки эбэтэр хас да ис хоьооннорунан ситимнээх этиилэри тиэкис дэнэр.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

• Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Тиэкиьи сеп тутулунан сатаан суруйуу наадалаа5ын ейдееьун.

№

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии

1. Сорудах:

2. Уорэнэр соругу туруоруу:        

• Биьиги бугунну уруокка туохха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

• Бугунну тиэкис диэн тугунбилиэхтээхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Пааранан.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

2. Сорудах

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Тиэкис диэн туох эбитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

3 сорудах

5 сорудах

2. Сорудах

Икки эбэтэр хас да ис хоьооннорунан ситимнээх этиилэри тиэкис дэнэр.

3 сорудах

5 сорудах

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин линеечканнан сыаналанын эрэ

Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.