Классный час "Чанчылдарнын чаражы. Суй белектер"
классный час (4 класс) на тему

Класс шагы

Тема: Чанчылдарнын чаражы. Суй белектер.

Салдынган сорулгалар: 

• Оореникчилер – биле чараш чанчылдар дугайында чугаа чорудары; ону канчаар билип турарынын дугайында чугаа;
• суй белек деп чул, олар чуну чугаалап турарырыл база ону канчаар бээринин дугайында чугаа чорудары.

Дерилгези: презентация « Суй белектер», ыры « Курай -  курай»

                                       Кичээлдин чорудуу

1. Организастыг кезээ
2. Тема болгаш сорулгазын дамчыдары
3. Башкынын созу

           - Эргим хундулуг уруглар, силер – биле ам бир катап ужуражыры менээ улуг оорушку – дур, чуге дизе силер эге школа дооскандан бээр 5 чыл чеде берген силер, шуптунар озуп келен, чараш апарган – дыр, силер, богун мен силерге класс шагы эрттирер аас – кежиктиг болган – мен. Унуп орар Улу чылында келген башкыларга болгаш силерге аас – кежикти, кадыкшылды, кадыкты, оорушкуну кузедим . Клазывыс шагынын темазы « Чанчылдарнын чаражы. Суй белектер»

                 - Бистин амгы бо сайзырангай уевисте кижи бурузу бодун хой ниити аразынга шын ап билири - -силернин кол сорулганар – дыр. Эптиг – эвилен болуру – хун бурунун негелдези. Эптиг – эвилен кижи каяа – даа эпчок байдалга таварышпас, чоруу чогунгур, экти бедик болур. Чуге дээрге эптиг – эвилен чорук кандыг – даа кадыг кижини чымчадыптар, улус чон аразынга чоргаар костур.

                  Кандыг – даа чон чараш – чаагай ужурларлыг, чанчылдарлыг болур. Ук чанчылдарнын аразында эптиг аажы – чан ужурлары ( этикет) коску черни ээлеп турар.

4. Кичээлдин темазы – биле ажыл

              Богунгу клазывыс шагын А.П. Чеховтун бижээн состери – биле эгелээр – дир мен «В человеке всё должно быть прекрасно: и лицо, и одежда, и душа, и мысли». Шак бо состернин дугайында кыска чугаа чорудары.

 Туннел:  Кижи каяа – даа бодун чараш алыр болза  - ол кижи каас, угааныг костур.

               - Этикет деп состун утказын тайылбырлап корунерем?

                               Этикет – ниити чурум сагылгазы.

                               Этикет – ыяк сагыыр дурум.

1. Кеттинеринин этикеди (беседа).
2. Чугаалажырынын этикеди (беседа).
3. Этикеттин хевирлери: транспортка, театрга, хурээге, чемнениринин, танцылаарынын, каттырарынын… дээш оон – даа оске.

             Ол дурумнерни сагыыр болза, кижилернин аразында харылзаалар болгаш бот – боттарынын аразында хамаарылга кончуг чараш болур. Богун класс шагында этикеттин бир онзагай чараш хевиринин дугайында чугаа чорудар бис.

      - Кым белек бээринге ынагыл?

 - Белекке чуну берип болурул?

 - Белекке чуну бербезил?

 - Белек шилиири дег харыксаалгалыг, харын – даа коргунчуг, ууле чок. Шын эвес шилиттинген белек кижини оортур дуржук, хомудадып болур. Удавас байырлалдар болур болгай, чараш белек шилип алыры артык эвес, оон дугайында чугаадан чорудуп корээлинер.

  1. - Чечектер дугайында кым чугаалаптарыл?  ( уругларнын чугаазын дыннаар)

- Роза чечек чечектернин кадыны болуп турар. Розанын он бурузу уткалыг болуп турар:

       * ак роза – арыг – кенен, хилинчек чок чорукту илередир,

       * ак – кызыл роза – романтиктиг сагыш – сеткилдин демдээ,

       * кызыл роза – куштуг кузел, ынакшыл,

        * а хурен кызыл роза шиитпирлиг чорукту коргузер.

      Янзы – буру каас – чараш сувенирлер база дыка таарымчалыг белектер болур. Кижинин боду садып албазы белекти бээрге оорунчуг болбайн канчаар. Оон ынай чуруктар, амулеттер, камгалалдар, каасталгалар эн – не таарымчалыг белектер болур.

  2.  - Суй белектер дугайында кым чугаалаксап туру? (уругларнын чугаазы)

5. Презентация « Суй белектер» башкы биле оореникчилернин  беседазы.

     6.  Туннел чугаа

                - Моон – биле класс шагын тондуруп тура, силерге чагыым: ниитизи – биле -  кол -  чуул – белектин ортээ, хевири- даа эвес, а кижинин салган кичээнгейи, илереткен сеткили деп чувени утпазы кузенчиг.  40* сооктарда соннээр белектин оду силерни чылдып – ла чоруур болзунам!

База бир кол чуул « Человек кузнец своего счастья» деп чугаалаар болгай, моон утказын эки хандыр бодап алгаш, чараш чанчылдарны, сагылганы сагып чоруур болзунарза,  оруунар кезээ шагда каалама ажык болур. Клазывыс шагын ыры « Курай -  курай» - биле доозар – дыр бис.