Инсценировка праздника "Уярня" в начальной школе
классный час

Ӱярня пайрем

(тӱналтыш классыште тунемше-влаклан внеклассный мероприятий)

Цель: 1. Ӱярня пайремым модын ончыкташ.

2. Марий калыкын пайрем йӱлажым келгынрак шымлаш.

3. Йоча-влаклан толерант койышым шыҥдараш.

4. Шкем сценыште чын кучаш, артистизм койышым шуараш.

Пӧрт покшелне ӱстел. Ӱстембаке озавате кочкышым луктеда. Кенета уныкаже толеш.

Уныка: Ковай, могай тамле пушым луктат. Могай таче кече? Мыйын шочмо кечем марте але ятыр уло…

Кова: Уныкам, шочмо кечет марте але чынже денак торарак. Таче Ӱярня пайрем арнян нылымше кечыже. Ожно Ӱярня пайрем моткоч веселан эртен. Марий-влак тиде пайремлан шочмын да кушкыжмын ямдылалтыныт, а вӱргече гыч пайремлаш тӱҥалыныт.

Уныка: Ковай, таче тугеже пайрем кече?

Кова: Тиде ик эн йӧратыме пайрем. Ӱярня Шорыйкол деч вара, шым арня эртымеке, февраль мучаште-март тӱҥалтышыште толеш. Пайрем шочмын пура да ик але кок арня шуйна. Икмыше арняже Кугу Ӱярня маналтеш, кокымшыжо - Изи Ӱярня. Тений Ӱярням 12 гыч 19 февраль марте пайремлена.

Кова ден уныкан мутланымыштым кенета омсам пералтыме йӱк кӱрльӧ. Йоча-влак Анушым модаш ӱжаш пуреныт.

Айвика: Поро кече, Орина ковай. Пайрем дене. Ме Анушым курыкыш мунчалташ ӱжаш толын улына.

Кова: Поро кече, йоча-влак! Тау. Тенданат пайремда весела лийже. Те Ӱярня пайрем нерген паледа аман.

Мишук: Палена, ковай. Мыланем авам ойлен. Кугыеҥ-влак тиде жапыште имне дене унала коштыт, а изирак-влак модын - юарлен курык гыч мунчалтат. Эн оҥайлан Ӱярня курык шотлалтеш. Тудым ончылгоч ямдылат. Мунчалташ терым, ийволым да моло йӧнештарыме ӱзгарым кучылтыт.

Айвика: Ведаси ковам ойлен ыле: йолкурык ышташ чодыра гыч лӱмын ломашым конденыт, сайын локшинчын, кок могыран радам дене кӱшыч ӱлыкӧ оптеныт, чыла йӧнештарымек, вӱдым шавен ияҥденыт. Ӱянря годым кеч ик гана да мунчалтен волаш кӱлеш. Курыкышто изжат-кугыжат мунчалтат. Умбаке мунчалтен кает гын, кынет кужу лиеш маныт. Волымо годым тып огыт воло, кужырак муро сем дене, йӱкым тӱрлын савыркален лӱҥгыктен: «Ӱярня йор-йор! Ор, йор-йор-йор!»

Кова: Айвика, Мишук, те Ӱярня пайрем нерген пеш шуко паледас! Могай те молодец улыда… Йоча-влак, эртыза ӱстел дек. Мелнам, ӱячам тамлыза.

(Йоча-влак ӱстел дек лишкырак эртат. Мелнам, ӱячам тамлат. )

Сылвий: Орина ковай, мелнадаже моткоч тамле. Таче ковам ойлыш. Ӱярня пайрем ӱстелат шуко тӱрлӧ кочкышлан поян лийын. Эн тӱҥ сийлан ӱян мелна шотлалтын. Шӱльӧ ложаш гыч кӱэштме ӱячам, шӧр-торык ден турлӧ кочкышым ямдыленыт, ош ложаш дене ӱячам ӱэш кӱктен луктыныт, пурам шолтеныт. Ӱстел ӱмбалне погымо сий толшаш идалыкыштат тыгаяк поян лектышым сӧрен.

Кова: Сылвий, мелналан руашым кастене, тылзе да шӱдыр-влакын лекмышт деч вара гына, луген шындена. Тыге осал вий мелна руашым огеш уж, шонена. А кӱэшташ тӱналме деч ончыч ме Юмылан пелештена. Мелна ямде лиймекат, тудым тамлен ончымо деч ончыч Ӱярня Юмо, Ош Поро Юмо да Сурт Юмо дечын пиалым, тазалыкым да еш перкем йодына. Вара гына шокшо мелнам тамлена. Но тудым нигунамат кӱзӧ дене огына пӱч , а кид дене тодылына.

Нина: Ӱярня телым ужата да шошым вашлиеш. Лач ты пайрем кок пагытым икте-весыж дене кылда. Тиде жап гыч калык мланде пашалан ямдылалташ тӱналеш. Шушаш шурно лектыш поян лектышым пуыжо манын, посна йӱлам эртара – ӱярня кувам йӱлата. Но ожно кугезына-влак лӱмын ямдылыме ӱярня кувам огыл, а тошто вургемым, сурт кокласе шӱкым поген, йӱлатеныт. А тудын деч кодшо ломыжшым пасушко кышкеныт. Тыге мланде ӱяндышым налын. Калыкна ӱшанен: шот дене эртарен колтымо Ӱярня пайрем ешлан пиалым конда, сай шурно лектышым сула.

Марина: Пеш онай Ӱярня пайрем. Лач тунам жапым веселан эртараш келшен толеш. Ожно тӱрлӧ модыш дене модыныт. Кызыт тиде йӱла уэш илышыш пӧртылеш. Пытартыш жапыште пайрем годым модмашым эртараш тӱналыныт. Мутлан, кандырам шупшмаш, «Агытан-влакын кучедалмышт», «карта», «йыдал пазар», «мундыраш чумырген», модыш-влак калыклан пеш келшат.

Ануш: Айста, меат «Мундыраш чумырген» модыш денже модына.

Йоча-влак: Айста модына!А вӱдышыжӧ кӧ лиеш?

Мишук: Айда, мый шотлем.

Этым-этым Этымбал.

Отым, отым Отымбал.

Пырыс кая, коля йок,

Модыш вуйжо тые код.

Чыланат вашла чумырген шинчыт. Туналтыш модшыжо парняшкыже шуртым путыра да воктен шинчыше йочалан мундырам пуа да тунамак йодышым. Мутлан, Тый мом эн чот ккочкаш йортет? Умбакыже мудырам колтат. Тыге ик оян, пырля кылдалтше чумырка лиеш.

Сылвий: Айста эше «Йыдал пазар» дене модына.

Кова: Могай те весела улыда, уныкам-влак.

Клави: Вет кеч могай пайремланат сылне мурым муралтеныт. А мый почеламутым палем.

Сылне пайрем Ӱярня,

Шуйна ынде ик арня.

Мурена да куштена,

Шокшо мелнам кочкына.

Ӱярня, тый Ӱярня.

Сайын тыйым вашлийна.

Уй,муй мелна ден,

Ӱяча да муно ден.

Чыланат ме вучышна,

Тыйым моктен мурена,

Веселан танасена

Да мелнажым кочкына.

Кова: Пеш кертыда!(кидым сова)

Качырий: Ме пеш шукат уна лийна. Тау, Орина ковай тамле сийланда. А кызыт ме курыкыш мунчалташ каена. Мемнан дене Ануш кая гын, тореш огыда лий?

.

Кова: Миен толза. Шарныза:Ӱярня курыкышто мунчалтеда гын, могырда эреак куштылго, тазалыкда сай лиеш».

Йоча-влак: Тау, чеверын ковай!

Кова: Чеверын!