Конспекты занятий
план-конспект занятия по окружающему миру (старшая группа)

Маадыр-оол Ольга Монгун-ооловна

Предварительный просмотр:

Чурулга.

Тема: Челээшче аян-чорук.

Сорулгазы: 1.Уругларны бойдустун чараш оскерлиишкини –челээш биле таныштырып, челээшти чуруурунга ооредир.

2.Уругларны оннерни адап,чурук чуруурда будуктарны холуп, тускай оннерни ундуруп алырын, чурукту чуруур сонуургалын сайзырадыр.

3.Уругларны чурукту сонуургап чуруурун,бойдусту чарашсынып,бойдуска ынак болурунга чанчыктырып кижизидер.

Кичээлге херек чуулдер: гуашь, кисточкалар, суглуг савалар,мольберт, чедир чуруттунмаан челээш 3 он биле,схема краскалар оннери холуур, коргузуг чурук, челээш чуруу.

                                    Кичээлдин чорудуу

1.Киирилде кезээ.

Хунчугеш, хунчугеш  дээрге чыры!

Чырык херелдерин бисче сун
Холдарывыс сунуптаалынар
Сээн адыжынче.

Бисти  черден ырадыр долгандыр дескиндиривит

Хоолбекче шупту бараалынар
Найыралдыг долгандыр турупкаш

Ырлажыптаалынар.

Хунчугеш долгандыр

Бистин биле кады

Хоглуг адыштарны часкаалынар
Буттарывыс дурген кылаштазыннар
Хунчугеш дыштанып чорупту

Бис олуттарывысче олураалынар.

   Уруглар, бисче бо хун Васечкин чурукчу челээш чуруун база чагаа чорудупкан. Чагааны номчуптайн:

Эргим уруглар!

Мени чурукчу Петя Васечкин дээр!

Чаъс чагган соонда дээрде челээшти кордум, челээш дыка чараш болду,челээшти чуруурумга менде чугле дорт оннуг краскалар бар болду,чуруттунар орээлимге ургулчу челээш чуруу турар кылдыр,челээштин оннерин шуптузун чуруп беринерем уруглар.

Уруглар, чурукчу Васечкинге челээш чуруурунга дузалажыр бис бе?

Ийе.

Шыдаар силер бе?

2.Уруглар, челээш чуге домей-дир?

( Челээштин чуруп каан 2 ангы хевири).

Челээш  ээтпекке домей.

Чурукчу каш он биле челээшти чуруп каан-дыр?

Кызыл, сарыг база кок.

А кандыг оннерни ажыглавааныл?

Ногаан,ак-кок,кызыл-сарыг, фиолетовый оннер.

3.Бисте чугле дорт оннуг краскалар бар,а оске оннерни канчап чуруптар бис уруглар?

Башкыдан дузаны дилеп корээлинер.

Ажылды кылырынын мурнунда дыштанып алыылынар.

Сула шимчээшкин

 Челээш ээтпекейже

Коруп шыдавайн тур мен

Дээрден черже ковуруг

Чаражын

Ковуругге кылаштаайн

Дээрде булуттарны сывыртаайн

Хунче баар орукту тып алыйн

Адыш биле ойнаайн

Челээшке агаарлайн.

4. Уругларга чаа билигни дамчыдып ажыдар.

Ажылды кылырынын мурнунда краскалар биле ажылдаарынын дурумнерин сактыптаалынар).

Уруглар, схемаларны корээлинер: «Схема краскаларны холуурунун».

( Мольбертке краскалар холуурунун схемазы).

Уруглар, челээшти чуруурда биске херек оннер фиолетовый, ак-кок, ногаан база кызыл-сарыг.

Схемаже корунерем, фиолетовый онну ундурерде кандыг оннуг краскалар холуурда херек-дир?

Кызыл база кок.     Кызыл биле кок оннерни холуптарывыска фиолетовый он апарды.

Ак-кок онну ундурерде кандыг оннуг краскалар херек-дир?

Ак база кок крааскалар херек. Ак краска биле кок красканы холуптарывыска ак-кок он унуп келди.

Кызыл-сарыг онну канчаар ундуруп алыр бис?

Кызыл база сарыг краскалар.Кызыл краска биле сарыг красканы  холуптарвывска кызыл-сарыг он унуп келди.

Эр-хейлер, уруглар.

Салааларны бичии дыштандырып алыылынар, чуруттунарынын мурнунда.

Салааларга мергежилгелер.

Булуттардан бедик

Дээрде челээш

Поштерден бедик

Бажыннардан, даглардан бедик.

Баштай краскаларны холуп алыылынар,оон челээшти чуруулунар.

5.Чаа билигни шингээдип алыры..

Бо хун  краскаларны ангы оннер ундуруп алырын оренип алдывыс.

Краскалар холууру солун болду бе?

Ийе.

Ам  Васечкин чурукчуже чагаага челээштин краскаларын

 канчаар шын холуурун  бижип дамчыдаалынар.

6. Боданыры

Уруглар, бо хун кымга дузалаштывыс?

Васечкин чурукчуга.

Чурукчу чурук чуруурга чунун чуруу чедир чуруттунмас болганыл?

Челээш.

Чурукчуга канчаардузалаштывыс?

Краскаларнын оннерин холуурун ооренип алдывыс.

Кандыг оннерни ундуруп ооренип алдывыс?

Фиолетовый,ак-кок, кызыл-сарыг.

Фиолетовый,ак-кок,кызыл-сарыг оннерни кандыг краскалар биле холуурул?

Кызыл база кок, кок база сарыг,кызыл база сарыг, ак база кок.

Эр-хейлер, уруглар.



Предварительный просмотр:

Математика.

Тема: «Считаем по порядку».

Программное содержание:

  • Познакомить с порядковым значением чисел 8 и 9, учить правильно отвечать на вопросы «Сколько?», «Который по счету?», «На котором месте?».
  • Упражнять детей в умении сравнивать предметы по величине (до 7 предметов), раскладывать их в убывающем и возрастающем порядке, обозначать результаты сравнения словами: самый большой, меньше, еще меньше… самый маленький (и наоборот).
  • Упражнять в умении находить отличия в изображениях предметов.

Демонстрационный материал: Веер, состоящих из 8 лепестков разного цвета, 2 картинки с изображением кукол (картинки имеют 9 различий), фланелеграф, 9 бантиков красного цвета, 1 бантик зеленого цвета.

 Раздаточный материал. Бантики красного цвета (по 9 штук для каждого ребенка), бантики зеленого цвета (по одному для каждого ребенка), 7 кругов-бусинок разного цвета и величины (по одному набору на двоих детей), ниточка (одна на двоих детей).

Ход занятия

Игровое упражнение «Считаем по порядку»

Воспитатель показывает детям веер, состоящий из 8 разноцветных лепестков, и предлагает посчитать их. Затем обращает внимание на то, что лепестки разного цвета, и дает задание посчитать их по порядку.

Воспитатель дает детям задание: «Запомните расположение лепестков и закройте глаза». В это время он убирает один лепесток.  Дети открывают глаза и определяют, какого лепестка не хватает и где он был расположен (который по счету).

Игра повторяется 2-3 раза. Каждый раз порядок лепестков восстанавливается.

Игровое упражнение «Разложим бантики»

У детей 9 бантиков красного цвета и одному зеленому бантику. Воспитатель предлагает посчитать бантики красного цвета, потом взять зеленый бантик и положить его между вторым и третьим красными бантиками. («На котором по счету красными бантиками находится зеленый бантик?»)

Правильность ответа проверяется путем пересчитывания бантиков по порядку.

Воспитатель дает детям еще 2-3 задания, например: «Положите зеленый бантик на восьмое место. Между которыми по счету красными бантиками находится зеленый бантик?»

Параллельно вызванный ребенок под контролем воспитателя выполняет задания на демонстрационном материале.

Физкультминутка «Сделай так же»

Дети выполняют движения или воспроизводят «фигуры», которые показывает воспитатель.

 Игровое упражнение «Собираем бусы для куклы» (работа парами)

Воспитатель предлагает детям определить цвет и величину кругов («бусинок») и разложить их на «ниточке», начиная с самой большой и заканчивая самой маленькой. По окончании выполнения задания дети рассказывают о величине каждой «бусинки». Затем они нанизывают бусинки, начиная с маленькой и заканчивая самой большой.

Игровое упражнение «Найди отличия»

Воспитатель показывает детям две картинки с изображением кукол и предлагает найти различия между ними (приблизительно 9 различий)

Ключевые слова:

  • самый большой – меньше – еще меньше – самый маленький
  • самый маленький – больше – еще больше- самый большой



Предварительный просмотр:

Тема: Кызыл – Тыва Республиканын тову.

Ооредилгенин кол адыры: Чугаа сайзырадыры.

Ооредилгенин оске адырлары-биле харылзаазы: «Билигни шингээдирин сайзырадыры», «Социал-коммуникативтиг сайзырадылга», «Куш-культура сайзырадылгазы».

Эрттирер хевири: Кичээл-таныжылга.

Кол сорулгазы: Тыва Республиканын тову – Кызыл хоорай деп уругларга таныштырар.

Ооредиглиг ажыл-чорудулгазы: Уругларга Тыва Республиканын тову Кызыл хоорайнын тургустунганын тайылбырлап таныштырар.

Сайзырадылгалыг ажыл-чорудулгазы: Дылдын уран-чечен аргаларынче кичээнгейни салып, чугаа-домаан шулуктер дузазы-биле сайзырадыр.

Кижизидилгелиг ажыл-чорудулгазы: Уругларны Тыва Республиканын тову Кызылга чоргаарланып, анаа ынак болурунга кижизидер.

Методтар болгаш аргалар: Сос , оюн хевирлери, коргузуг, тайылбыр, мактал.

Словарьлыг ажыл: Найысылал Кызылывыс, хогжум-шии театры, Енисейнин (Улуг-Хемнин), Азия тову тураскаал.

Белеткел ажылы: Тыва Республиканын тову – Кызыл хоорайнын дугайында кыска видеофильм корулдези. Леонид Бораевич Чадамбанын шулуу «Кызылым».

Кичээлге херек материалдар: Кызыл хоорай дугайында чуруктар, онзагай тураскаалдар дугайында янзы-буру чуруктар, телевизор, эдилелдер, улегер домактар.

Кичээлдин чорудуу:

  1. Организастыг кезээ:

Башкы: Уруглар, ам шупту тогерик кылдыр тургулапкаш, бот-боттарывыс-биле мендилежип корээлинер! (Уруглар долгандыр тургулаптар).

                                     Алдын хунум! Ак-кок дээрим!

                                     Ада-ием! Арыг суум!

     Ие-черим! Эжим-оорум, башкыларым!

                                     Амыр-ла, амыр!

Башкы: Уруглар, мени кичээнгейлиг дыннанар! Мен силерге шулук номчуп берейн, ында чунун дугайында чулаалап турар-дыр, шулуктен билип аар силер, уруглар:

Оскен, торээн Кызылым сен,

  Оннуум, ынаам, торээним сен,

                                          Оореникчи ажы-толдуг

  Оорушкум сен, чоргаарым сен.

                                                Акы-дунма хамык чоннар

     Аалдап, мактап, сактып чоруур

                                           Найысылал Кызылывыс

                                           Найыралдын хоорайы.

Уруглар: Кызыл хоорай дугайында шулук.

Башкы: Эр хейлер!

  1. Кол кезээ:

Башкы: Бистин торуттунген, оскен черивис - Тыва Республика. Тывада беш хоорай бар. Ол дээрге Найысылал Кызыл хоорай, анаа немей: Туран, Чадаана, Ак-Довурак, Шагаан-Арыг. Тыва Республиканын тову – Кызыл хоорай. Кызыл хоорайнын чанында Улуг-Хемнин эгези агып чыдар. Самбыраже кичээнгейлиг корээлинер, ында Кызыл хоорайнын онзагай черлерин танып, чугаалап корээлинер, кымнар танып тур, бо чуу-дур, уруглар?

Уруглар: Арат шолу бо-дур.

Башкы: Ында театр, сарыг шажыннын барабаны, чараш фонтан база бар, уруглар.

Башкы: Хоорай суурлардан канчаар ылгалып турарыл? Хоорайда чурттакчы чон хой болганындан каът бедик бажыннар бар. Ангы-ангы улуг садыглар. Узун делгем кудумчулар. Хой уруглар садтары, школалар база бар.

Сула шимчээшкин:

                       Хатчыгаш, хатчыгаш (холдарын кодурер)

                       Хаактарны чайга. (холдарын ийи кыдыынче чаяар)

                       Ол дег кылдыр бистер (мага-бодун ээлдирер)

                       Катап-катап ээлдирээл 1, 2, 3…

        Катап-катап эглиирге, (мага-бодун долгандыр чайдынар)

                       Кадыывыска ажыктыг.

Дидактиктиг оюн «Чуу артыгыл?»

- Кызыл, Чадан, Шагонар, театр (театр артык, артканнары хоорайлар аттары)

- Улуг-Хем, Ак-Довурак, Кызыл (хоорайлар аразында хем ады артык)

- Театр, фонтан, барабан, Шагаан-Арыг (Арат шолунун чоргааранчыг черлеринин аттарынын аразында хоорай ады артык болган)

Оюн «Домакты уламчыла».

Кижи …..(чурттунга ынак),

                                           Куш ……(уязынга ынак).

    Сагыштын ……(бичези херек),

                                           Саванын …….(улуу херек).

  1. Туннел кезээ:

- Тыванын тову чуу деп хоорайыл?

- Кызыл деп хоорайнын чанында чуу деп хем барыл?

-Тыванын хоорайларынын аттарын адаптынарам?

- Эр хейлер, уруглар! Эки кичээлдедивис. Бажыннарынарга катаптап ооренир силер, уруглар.



Предварительный просмотр:

Уруг болгаш долгандыр турар хурээлел - биле таныштырылга.

Тема: Уруглар сады.

Сорулгазы:1. Уругларны айтырыгларга долу харыыны бээрин чедип алыр, тывызыктын утказын билип тыварынга ооредир.

2.Уругларнын  сос курлавырын байыдып, харылзаалыг чугаага ооредир, дыл домаан сайзырадыр.

3. Уругларны уруглар садында ажылдап турар ажылдакчыларнын куш- ажылын хундулеп, уруглар садынга ынак болурунга кижизидер.

Кичээлге херек чуулдер: Чуруктар уруглар садынын, лото «Професиялары», ватманда бажыннар чуруп каан.

                                      Кичээлдин чорудуу

Организастыг кезээ «Хулумзуруг белээ».

   « Уруглар шупту долгандыр турупкан

      Мен сээн эжин-сен мээн эжим.

     Холдарывыс дынзыг туттунчуптаалынар

     Бот-боттарывысче хулумзуруптээлинер»

-Эр-хейлер. Бот-ботарывысче хулумзуруптээлинерем.

Башкы  уругларнын кичээнгейин бажыннар чуруунче  угландырар.

Уруглар, корунерем чуу-дур бо? (бажын).

Тывызыкты кичээнгейлиг дыннанарам, чуу деп бажын-дыр:

      Уруглар бажыында чурттап турар

      Ында ойнап база ырлажыырлар

      Ында эштерин-даа тып алырлар

      Агаарлаарда кады чоруурлар

     Кады  маргыжа-даа бээрлер

    Билдинмес озуп кээрлер

   Ол бажын- ийиги бажыны ол.

  Ында чылыг, таарымчалыг байдалдыг!

  Анаа ынак силер бе?

 Чер кырында эн-не эргим бажын.

-Эр-хейлер,тып кааптынар бе?

 Ынчанмайн канчаар, ол торээн ынак уруглар садынар-дыр.

Бистин уруглар садын чуу деп адаарыл уруглар?  «Улыбка».

- Чуну чугаалап болур силер бистин уруглар садынын дугайында? Кандыгыл ол?

Улуг,чараш.

- Хунун-не уруглар садында кээп турар силер? Садикте чуну канчаарынга ооренип турар силер? Ойнап, чурук чуруп, кичээлдеп,агаарлап турар бис.

Уруглар, неделянын каш хонуктарында уруглар садында барып турар бис?

Шын-дыр, беш.

Неделянын ажылчын хонуктарын адаптынарам.- Понедельник, вторник, среда,четверг, пятница.

Неделянын каш хонуктарында дыштаныр бис? –Ийи.

Дыштаныр хуннерни адаптынарам.

Неделяда каш хонуктар барыл?

Уруглар садынче хунун кайы уезинде келир силер?

Эртенги уеде уруглар садынче кээр силер.

Ада-иелер уругларын хунун кайы уезинде  уруглар садындан алырыл?

Уругларны кежээки уеде алыр.

А дунеки уеде чуну канчаар силер?

Шын-дыр, удуур.

Дуне бажыннарынарга удуп чыдар силер, а эртенги уеде база уруглар садынче кээр силер, ында силерни кымнар уткуп,манап турарыл? Ангы мергежилдин ажылдакчылары  силерни уткуп  манап турарлар башкы, дузалакчы  башкы, эмчи.

Уруглар, корунерем чуге бистин уруглар сады ээн чувел?

Уруглар садын долдуруптаалынарам, ында кымнар ажылдап турарыл. Ынчангаш  мээн ыткан тывызыктарымны тывар силер уруглар. Тывызыктын дуруму эгезинден,тончузунге чедир тондур дыннаар, оон соонда харыылаар.

   Оюн «Тывызык- харыызы».

 Бир дугаары:

 Уруглар сады хоглуг, кайгамчыктыг.

 А ында кым эн кол?

Орээлинде олурар?

Шуптузун кым удуртуп турарыл?

Авалар биле чугаалажыр

Буянныг эргелекчи

Адын кым дээрил7

Сат  Кара-кыс Бавууевна.

- Ийиги тывызык:

Кым чурукту чуруурунга ооредирил,

Тудуп, чышпырып, ойнадыр

Долгандыр олуртупкаш

Шулукту кым номчуп бээрил?

Оолдар маргыжа бээрге

Оларны кым оожургадырыл?

Кымыл ол уруглар?

Шын-дыр, кижизидикчи башкы.

Кижизидикчи башкыларнын аттары кымнарыл адаптаалынарам.

Куулар Мира Даржатпааевна, Маадыр-оол Ольга Монгун-ооловна.

- Дараазында тывызык:

Кым биске столду делгеп салып бээрил,

Аяк-саваны кым чуп бээрил?

Сонгаларны, шаланы кым чуп бээрил?

Шын-дыр, дузалакчы башкы.

Тюлюш Айлана Монгушовна.

- База бир тывызык:

Ак борттуг

Холунда калгак туткан

Дуъштеки чем хайындырар

Быдаа,компот, каша.

Кымыл ол уруглар?

Шын-дыр, поварлар.

Монгуш Айлан Мергеновна . Ондар Рада Тамбаровна.

  Чугаанын оюну «Тудалыг аяктар база хонек» «Дагже кылаштаайн» шупту долгандыр туруп алыр, холдары быктынга;

1.Оожум хогжум дынналыр «пружинка»: Буль-буль ( хонекте шай чылып турар).

2. Буль-буль ( хонекте шай хайнып келир);

    Хайнып келгеш сыгыра берген- у-у-у! адыштарны тудуштурупкаш холдарны ору кодурер.

  1. «С» деп унну адаар  адыштарны кыстындыр тудар, холдарны  бурунгаар сунгаш, боттарынче чышпыр тудар ( аяктарга шайны кудар);
  2. Ля-ля бодун долганып кылаштаар; ( аяктар танцылап турар).

Ак халат кеткен

Уругларны тарыыр

Витамин-даа бээр

Кымыл ол уруглар?

Шын-дыр, эмчи.

Эр-хейлер, ол бистин эмчивис, силернин кадыкшылынарже сагыш човап чоруур.

Эмчивистин адын кым дээрил?

Ондар Роза Маадыр-ооловна.

- Ам бир тывызык:

Баянга ойнай кааптар.

Ырылар ырлаарынга ооредир

Кады танцылап, хоглээр бис.

Кымыл ол уруглар?

Шын-дыр, ыры хогжум удуртукчузу Монгуш Айлана Владимировна.

- Уруглар, корунерем бистин уруглар садын. Ында чеже улус ажылдап турар-дыр?

Оюндан ойнаптаалынарам: «Хуулгаазын хапчыгаш» «Кымнын ажылынга чуу херек-дир?»

Стол кырында карточкалар- схемалар херекселдер чуруп каан, а силе рол мергежилдин кижизинге чулер херегил шилип алыр силер?

- Уруглар, корунер даан уруглар садында чугле улуг улус бар болур эвес? Уруглар сады, бичии уруглар  чок болза болдунмас, уруглар уруглар садынга дыка ынак болур.

Уруглар, боттарынарнын арыннарынарны хулумзуруп турар кылдыр чуруптунарам.

Уруглар, уруглар садынче барыксаар силер бе? Чуге?

- Чуге дизе,мында бис хоглуг, найыралдыг, ойнап,хоглеп, ырлажып турар бис.

Уруглар арыннарын шупту чангыс черге чышпырыптарлар.

 Эр-хейлер,уруглар. Уруглар садында  чангыс улуг, найыралдыг, аас-кежиктиг ог-буле болуп чурттап турар бис. Бистин ынак  уруглар садывыс «Улыбка».

 



Предварительный просмотр:

Чаа-чылдын хоглээшкини

"Пар чылын уткуулунар!"

ортумак болук «Озумнер».

Сорулгазы: - Чаа-чыл деп чараш байырлалды, уругларга билиндирип, эрги чылды удеп, чаа чылды уткуп турарывысты эки билген турарын ооредир.

Уругларнын дыл домаан  сайзырадыры.

- Чараш  чуулдерге ынак болурунга кижизидер.

Словарлыг  ажыл: Соок-ирей, кырган-ачай, Харжыгаш,  шоодай, сонгу чук.

Арга методу: коргузуг, тайылбыр, оюн аргазы.

Херек чуулдер: каасталга, харжыгаштар, шиви.

Хоглээшкиннин киржикчилери: башкарыкчы, Соок-ирей, Харжыгаш, инек,пар база уруглар.

Байырлалдын чорудуу:

(Уруглар залче ыры аайы-биле четтинчип алгаш кирип келир)

Башкарыкчы: Оо, чаражын, шивилернин хойун! Бо шивинин каастап каанынын чаражын!  Чуу деп мындыг чараш арга-арыгда кирип келдивис, уруглар?  Чаа чыл байырлалын байырлаар  бис уруглар.

Ынчангаш, ада-иелерге,ажы-толге унуп олурар Пар чылы-биле, кан - дег быжыг, кадыкшылды, аас-кежикти,  бугу-ле чуулдерге экини ортумак  болуктун башкыларынын мурнундан кузеп тур бис.

 Ийиги чыл –Инек чыл-дыр.

Эскериичел,каразыычал-

Элээн  берге амытан-дыр.

Ажыл-херек  Инек чылда

Аайлажыычал,чогужуучал.

А бистер ону мактап,

Алгаалынар,йорэээлинер!

 

Пар чыл дээрге,ушку чыл-дыр,

База-ла бир онза чыл-дыр.

Бараанындан коргунчуг бол,

Баары эриг амытан-дыр.

Бодамча чок чуве кылыр,

Ынчалза-даа ажылгыры

Ырма сынчыг амытан-дыр.

Инек: Мында чуу болуп турары ол, мен билбес кандаай кижи мен? Мээн чылымда, мени кым-даа чалаваан силер?

Пар: Хундулуг, Инек! Херек чуулдерин суп алгаш, олудунну чаа унуп олурар  Пар чылынга, менээ чайлап бээр-дир силер. 

Башкарыкчы: Ой-ой, бо канчап бардынар?! Бо кайгамчыктыг чараш байырлалда  маргыжып  турбайын, бистин-биле кады  ойнап-хоглээлинер!  Мээн  уругларым  дыка  чараш,  шулуктеп,  самнап,  ырлаар,  коор  силер  бе?! 

Инек,Пар :Ийе, коор бис, катай ырлап, самнаай бис. 

Айдаш:  Скоро,скоро Новый год!

              Скоро Дед Мороз придет.

(эжик соктаар, Соок-Ирей – биле Харжыгаш кирип келир)

Соок-Ирей: Экии, уруглар!  Чаа-чыл-биле, чарашпайларым! Улуг даглар ажыр  белектерлиг  шоодайым  чуктеп алгаш, арай  деп-ле  чедип  келдим!

Башкарыкчы:  Соок-ирей, кырган-ачай, шылап калган боор силер, бо тожекчигешке дыштанып олурбушаан, бичии анчыгаштарнын силерге белеткеп алган  ырыларын, шулуктерин  дыннап, сонуургаар  силер  бе?!

Соок–ирей:  Ынчанмайн  канчаар кызым, мээн уруум Харжыгаш база силернин-биле хоглезин. Эки ырлап, шулуктеп, самнаан уругларымга чигирсиг белектеривисти улеп бээр сен, уруум! 

Харжыгаш: Ийе, кырган-ачай, шоодай долдур чигирсиг белээвисти ырлап, шулуктээн уругларывыска харам чокка бээр мен.

(уруглар белеткеп алганы шулуктерин чугаалап, ырыларын ырлажып, танцылап хоглээрлер)

Ну-ка, елочка, светлей,

Заблести огнями!( Ария)

Новогодняя погода —
Просто сказка за окном! (Дугер)

Новый год, Новый год,
Очень скоро он придёт.  (Тензин)

Чаа чыл-биле,Соок-Ирей!
Чаа чыл-биле,кырган-ачай

Биске шиви эккелген дээш,  Бистер ооруп четтирдивис! (Норбу) 

Башкарыкчы:  Кырган-ачавыска «Соок-ирей, соок-ирей» деп чараш ырывысты ырлап берээлинерем, уруглар. 

(Шивижигешти долгандыр «Соок - ирей, соок-ирей» деп ырыны ырлажыр)

Соок-ирей: Чараштарын! Дыка-ла чараш ырлаар уругларым-дыр. Ам оон ынай кандыг чараш ыры, шулук бараалгадып бээр ирги мээн уругларым?

Башкарыкчы: Кырган-ачай, уруглар силерге шулуктеп бээр дээш дыка чараш шулуктерни ооренип алгаш келгеннер. Уруглар! Кырган-ачавыска шулуктеп берээлинерем уруглар!

Соок-ирей, кырган-ачай

Сонгу чуктен кажан ундун (Кежик)

 Оолдарынга эккелгенин

Ойнаарагын хойун  але.  (Денис)  

Арга чурттуг аннар-меннер

Аалдап  келди   корунерем (Дан-Хаяа)

Чаактары кызыл-кат дег,

Салы узун кырган-ачай.  (Агым)

Вокруг  елочки  пойдем,

Песню звонкую споем.  (Сурьяна)

Кудай дээрден чагган хардан

Кудумчулар ак-ла чайыт (Бай-Бек)

Красивые снежинки

Спускаются с небес (Артем)

Снег идет, снег идет!

Значит, скоро Новый Год!  (Санчей )

Даштын хары чаап келди,

Чаа-чыл-даа моорлап келди! (Санжидма)

Здравствуй, праздничная ёлка!
Ждали мы тебя весь год! (Амида)


Старый год уже уходит,
Новый Год с тобой пришел. (Артыш)

Соок-Ирей:  Эр-хейлер, уруглар! Дыка-ла чараш шулуктээр уругларым-дыр.

 Башкарыкчы: Уруглар дыка чараш шулуктээн-дир, ам шивижигешти долгандыр четтинчипкеш  хороводтаптаалынарам.

Ыры: «Чаа-чылдын хороводу»

Пар: Дыка-ла чараш, ырлап, шулуктээр уруглар-дыр аа! Ам мээн – биле кады самнаар силер бе, уруглар?

Уруглар: ийе, самнаар бис.

Пар: Ынчаар болза, мээн чараш самым, одуректер самын билир силер бе? Одуректер самын Соок-Ирей кырган-ачавыска самнап берээлинерем, уруглар!

(Одуректер самын коргузерлер) 

Пар: Мээн  чылым, Дагаа  чылын эки  уткуп, хоглеп турарынар дээш  ооруп  четтирдим, уруглар!

Башкарыкчы: Кырган-ачавыстын уруу  Харжыгашка  ырлап, танцылап  бээр бис бе,  уруглар?

Харжыгаш:  Менээ база ыры, танцы белеткеп  алдынар  бе, уруглар? Силернин-биле кады  ырлап, самнап  корейн.

Уруглар: Ийе, бистин-биле кады ырлап, самнаалынар.

Ыры: «Харжыгаш»

Сам: «Харжыгаштар»

Соок-ирей: Дыка-ла чараш самнап, ырлаар уруглар-дыр силер, мен ам эрип эгеледим. Уруум, Харжыгаш, уруг бурузунге белектеривисти улеп бер, кызым. Ынчангаш бистер Харжыгаш уруум-биле оруувус улуамчылап чоруптаалы. Бистерни база силер ышкаш чаа чылды байырлап турар уругларывыс манай берген боор. А силер чаа унуп олурар 2022 Пар чылында кан дег быжыг кадыкшылдыг болур силер, база башкынарнын болгаш ада-иенернин  чугаазын дыннап, томааныг, дыннангыр ажы-толу болуп чоруур силер шуве, уруглар!

(Байырлашкаш  уне  бээр)

 (Харжыгаш  уругларга  белектерни бергеш)

Харжыгаш: Четтирдивис, уруглар! Биске ырлап, самнап бергенинер дээш. Магаданчыг чаа-чылды уткудувус! Кырган-ачамдан аза бээр мен, соондан халыыйн, байырлыг, уруглар!

Уруглар:Байырлыг, Харжыгаш! 

Инек: Мээн-даа  чылым  эрте  берди, мен-даа база чанып  орайн. Дыка-ла чараш ырлап, шулуктээр  уруглар-дыр. Байырлыг, уруглар! Каш чыл болгаш база чедип келир мен.

(Инек  байырлашкаш  уне  бээр)

Башкарыкчы:  Пар чыл  база онза чыл-дыр

Бараанындан коргунчуг бол

Баары эриг амытан-дыр.

Башкарыкчы:Чаа чыл байырлалында ада-иелеривиске, башкыларывыска база уругларывыска чаа  унуп  олурар  Пар чылы – биле аас-кежикти, кан-дег быжыг кадыкшылды, улуг-улуг чедиишкинерни ортумак болуктун башкылары кузеп тур бис!

Чаа-чыл-биле!

Ортумак болукке солун болгаш хоглуг чаа чыл байырлалын эрттереринге сценарий. Киржикчилери: Башкарыкчы, Хар-Кадай, Харжыгаш, Соок-Ирей.

Чаа чылдын утреннигинин сценарийи.

Киржикчилери: Башкарыкчы

Харжыгаш

Хар-Кадай

Соок-Ирей

Башкарыкчы: Амыр-менди чаштар база аалчылар!

Чаа чылдын будуузунде

Чаштарывыс силерлерге

Чалар от дег

Изиг байыр чедирдивис!

Амыр-менди, аас-кежиин

Алгап-йорээп кузеп тур бис.

Оюн-тоглаа уезинде

Олурбайн , чалгааравайн

Танцылап, ойнап-хоглеп

Тааланчыг ырлажынар!

Шивижикти долгандыр

Четтинчинер шымданар.

Че-ве, шиви бирээ, ийи, уш

Оттарынны кыпсып кор!

Башкарыкчы: Уруглар, корунерем бистин шивижиивис кайы-хире каас кылдыр шиметтинген-дир. Ойнаарактарнын хойун корзунерзе.

(Уруглар шивини долгандыр магадап коруп кылаштаар)

1 уруг:

Нам праздник веселый

Зима принесла.

Зеленая елка к нам

В гости пришла.

2 уруг:

Сегодня на елке

Блестящий наряд,

Огни золотые,

В гости пришла.

3 уруг:

Мы тебя нарядную

В свой кружок возьмем,

Про тебя веселую

Песенку споем.

Ыры: «Елочка»

Башкарыкчы: Ам шивижигеш-биле оюндан ойнаптаалынарам, уруглар.

Оюн: «Игра с огоньками»

Как притопнут каблучки,

Вмиг погаснут огоньки.

Хлопай, хлопай, говори:

«Наша елочка, гори!»

( Шивинин отары ожуп каар).

Башкарыкчы: Шивижиктин оттары чуге ожуп калды, уруглар? Чуу болганы ол? Кым бистин ойнап-хоглээривисти кузевейн турар чоор.

(Харжыгаш кирип кээр).

Харжыгаш:

Сонгу чуктен далаш-биле

Уругларга аалдап келдим.

Башкарыкчы: Бисте кым аалдап келген-дир, уруглар?

Уруглар: Харжыгаш.

Харжыгаш: Амыр-менди, чаштар. Мени таныыр-дыр силер бе? Кым-дыр мен?

Башкарыкчы:

Чаа чылды байырлаар дээш,

Чаштар шупту чыглып келди.

Шивижиивис ожуп калды,

Канчап барган билбейн тур бис.

Харжыгаш: Кырган-ачам менээ хуулгаазын аржыыл берип каан уруглар.

Чараш ногаан шивижик

Оттарынны кыпсып кор!

Чыглып келген чаштар

Магадап-ла корзуннер.

( Аржыылды чаярга, шивижиктин отттары хып кээр).

Башкарыкчы:

Шивижикти долгандыр

Четтинчинер, уруглар

Чараш ырдан шупту

Ырлаалынар, уруглар.

Ыры: « Койгуннактар»

(Хар-Кадай кире халып кээр).

Башкарыкчы: Ой, бо кым бисте аалдап келди, уруглар?

Хар-Кадай: Мени танып кааптынар бе, уруглар? Силер сооктан коргар силер бе, уруглар?

Уруглар: Чок.

Хар-Кадай: Холдарынар донар болза канчаар силер, уруглар?

Уруглар: Часкаптар бис( часкаар).

Хар-Кадай: Буттарынар донар болза, канчаар силер?

Уруглар: Тепсенир бис ( тепсенир).

Хар-Кадай: Уруглар, силер ойнаарынга ынак силер бе? Ындыг болза ам койгунчугаштарнын оюнун ойнаптаалынар, уруглар.

Оюн: «Койгунчугаш».

Хар-Кадай:

Чыылганнарга база менээ

Чараш самдан коргузунер.

Танцы: «Адыгжыгаштар»

Хар-Кадай: Мында силерде солун, хоглуг-ле-дир, уруглар. Мен ам манаа ур турар болзумза, эрип каар мен, ынчангаш мен ам чоруптайн.

( Хар-Кадай чоруптар).

Харжыгаш: Мен ам силерге тывызык ыдайн, тывар силер аа, уруглар.

Кирбик салы ак,

Кеткен хеви кызыл

Уругларга оорушкуну

Ууп чадай соортуп келир.

Кым-дыр ол, уруглар?

(Соок-Ирей)

Башкарыкчы:

Чаа чылды бистин-биле

Ойнап-хоглеп уткуур кылдыр

Кырган-ачай, Соок-Ирейни

Шупту денге чалаалынар!

( Соок-Ирейни уруглар кыйгырар).

Соок-Ирей:

Экии. Экии аалчылар база чаштар.

Силер-биле чаа чылды хоглеп аар дэээш,

Эзим, арга, тайга-сыннар кезип чорааш

Сибирь, Саян дагларын мен ажыр бастым.

Каастап дерээн шивинернин чаражын аа.

Каткы-хоглуг ажы-толдун магалыын аа.

Силер-биле чаа чылды хоглээр дээштин

Сонгу чуктен чедип келдим, уруглар.

Танцы: « Бичии одуректер».

Соок-Ирей: Уруглар, силер сооктан коргар силер бе? ( Чок).

Оюндан ойнаптаалынарам че, уруглар.

Оюн: «Донуруптайн».

Харжыгаш:

Сибирь, Саян дагларын ажыр баскаш,

Шылаан боор сен, кырган-ачай.

Шивижиктин чанынга

Олурупкаш дыштанып кор.

Соок-Ирей:

Танцы-самны тептинер

Тааланчыг ырладынар

Кым кончуг чараш кылдыр

Шулуктен менее чугаалап бээр.

(Уруглар шулуктээр).

Харжыгаш: Кырган-ачай, уругларын сенээ ыры ырлап бээри ол-дур.

Ыры: «Шивижигеш»

Соок-Ирей: Уругларымнын чаражын.

Башкарыкчы: Соок-Ирей-биле оюндан ойнаптар бис бе, уруглар.

Оюн: «Ундурбес бис».

Соок-Ирей: Шылай бердим уругларым. Изиин ам эриир деп бардым.

Харжыгаш:

Харжыгаштар сериин кылдыр,

Танцылап, самнанарам.

Танцы: « Харжыгаштар».

Башкарыкчы: Уруглар, Сок-Ирей бистин-биле ойнады бе?

Уруглар: Ойнаан.

Башкарыкчы: Шивижикти долгандыр танцылады бе?

Уруглар: Танцылаан.

Башкарыкчы: Бистин-биле ырлады бе?

Уруглар: Ырлаан.

Башкарыкчы: Ам биске чуну бээрин уткан-дыр, уруглар?

Уруглар: Белектерин.

Соок-Ирей:

Ийе-ийе

Белектерим эккелдим чоп.

Хавым кайнаар кире берди,

Шивижиктин адаанда чоп

База чогул.

Башкарыкчы:

Кырган-ачай, Соок-Ирей

Чаштарывыс силерден

Белектерин алырын

Четтикпейн манап тур.

Соок-Ирей:

Менде хуулгазын борбак хар бар, уруглар. Ол хар биске белектернин кайдазын айтып бээр.

(Соок-Ирей улуг ак борбак харны даянгыыжы-биле шивини долгандыр чууктаар.

Чууктап чорааш хортукке эккээр, ында белектерни чажырып каан боор).

Соок-Ирей:

Бо шээй, бо шээй, уруглар.

Белектерни алынар.

(Белектерни улээр).

Соок-Ирей:

Оолдарым, уругларым

Ам-даа эки озунер-ле.

Унуп келген чаа чылда

Ууленер будер болзун.

Бистер чоруур апардывыс

Байырлыг че, ажы-толум.

Харжыгаш: Байырлыг че, уруглар.

Башкарыкчы:

Аалчыларнын узун оруу

Арыг, ажык эки болзун.

База катап ужурашкыже

Байырлыг че, менди-чаагай

Бичии болук уругларынга «Чаа чыл» байырлалы

Сорулгазы: Уругларга Чаа-Чыл байырлалын билиндирер. Эвилен-ээлдек, эки чанчылдарга уругларны кижизидер.

Киржикичлери:

Башкарыкчы

Соок-Ирей

Харжыгаш

Хар кадай

Дилги

Бору

Чорудуу

Чаа чыл байырлалынга хамаарышкан ыры оожум ырлап турар.

Башкарыкчы: Экии,уруглар. Кайгамчыктыг байырлал — кел чыдар чаа-чыл байырлалы-биле байыр чедирип тур бис! Силернин чуртталганарга хой-хой оорушкуну кузевишаан, чылдын кайы-даа уезинде силернин бажынынарга кезээде чылыг, чырык агаар болурунун йорээдивис! 

Чаа чыл келди, чаа чыл келди!

Чаштар шупту ооруп туру

Хамык аннар, кижилер-даа

Каткы-хоглуг болу берди!

Уруглар чаа чылдын чараш аялгазынын аайы-биле уруглар чыскаалып алгаш кирип келгеш чартык тогерик кылдыр туруптарлар.

Башкарыкчы:

Шупту манаа чыглып келгеш,

Шупту денге турупкаштын

Чараш ырдан ырлажып

Чаагай чараш байырлаал.

Шивижигеживиске чараш шулуктерден чугаалап берээлинер уруглар.

1 уруг

2 уруг

3 уруг

Уруглар сандайларга оожум олуруптарлар.

Башкарыкчы:

Оожумнанар, оожумнанар

Шимээргевейн дыннанарам

Дааш кел чор, хар дагжап тур

Дидим аалчы келир дээн боор.

(Хар даажы дынналыр, хар кадай хумунга харжыгаштарлыг кирип келир)

Хар кадай: -Экии уруглар, аалчылар

Будун бодум хардан буткен,

Бурун ак-хар кадай – дыр мен

Думчуум безин онза костур

Узун чараш морковьтуг

Соок кышка холчок ынак

Солун кижи Хар кадай мен

Час келзе эрий бээр мен

Ынчангаштын шупту денге

Шивижикти долгадыр

Чиртиледир танцылаал

Хар кадай: Че оолдар мээн-биле кады танцылаптар силер бе?

Оолдар: Ийе

Танцы-сам: «Хар кижи» (оолдар)

Хар кадай:

Хар кадай хоглугбей мен

Харын дурген хоглээлинер

Ырлап, самнап, шулуктеп

Ындыналдыр бадыраал

Мээн бичи харжыгаштарым-биле

Ойнаалынар уруглар

Оюн: «Харжыгаштар»

Игра – пляска: «Мы погреемся немножко»

Уруглар сандайларга олуруптар

Хар кадай: Ой-ой изий берди, эрииринден коргуп тур мен

Башкарыкчы: Уруглар, дургеденер хар кадайны урунер, соодунар!

Башкарыкчы: Уруглар, хар кадай эриди, соок сугдан ижиртиилинер.

(стаканга суг бээр)

Хар кадай: Ой, соок сугнун экизин, чаза пактаптайн, аалчыларны оттуруптейн.

(станканга конфетилер уруп каан боор, ону аалчыларже чажар)

Башкарыкчы: Эх,сени тенекпейни, ам сериитени бердин бе?

Хар кадай: Ийе, ийе ам дыка эки апрдым, сериидей бердим.

                   (хар кадай уженгеш чага уштуп экээр)

Хар кадай: Менде чагаа бар. Тывынарам кымдан-дыр!

Арга – эзим кезип

Аннар- менннер оортур

Шоодайында белектиг

Чаа- чылда чедип кээр

Чараш кызыл тоннуг

Харжыгаш деп уруглуг

Кымыл ол тывынарже уруглар

Уруглар: Соок-Ирей

Хар кадай: Шын-дыр эр-хейлер уруглар. Ой-ой, уттупкан-дыр мен, Соок-Ирей чуг-ле чагаа эвес, хуулгаазын хапчыгаш база берип каан. Хуулгаазын хапчыгашка чараш состерден чугаалап таалынар уруглар.

Шупту: «Хар, хар, дош, дош!

             Чаа-чыл, чедип кел» - деп чугаалалынар

Хар кадай: Уруглар силерге мен бо хуулгаазын хапчыгашты берип каайн, силер ону камгалап кадагалаар силер. Мен, Соок-Ирейни,  арга-арыгнын анчыгаштарнын уткуп экээйн.

Хар кадай чоруптар. Дилги улаштыр кирип келир.

Башкарыкчы: Ам бир аалчы кел чор ышкаш кичээнгейлиг дынаалынар чуу эвес.

Дилги: Экии уруглар! мында чуну канчап тур силер.

Уруглар: Чаа-чылды байырлап тур бис.

Дилги: Агаа, силернин-биле Хар кадайнын чугаазын дыннадым. Белектер, хуулгаазын хапчыгаш дидинер бе? Силерге белектер болбас. Мен чааскаан хоглээр мен. Мени чуу дээш чалавадынар. Мен ол хуулгаазын состер-биле белектерни оскээр хуулдуруптайн.

«Хар, хар, дош, дош! Чаа-чыл болбазын»-дээш

(Дилги хуулгаазын хапты апкаш унуп чоруй баар)

Башкарыкчы: Ой, уруглар ам канчаар бис. Кажар дилги Соок-Ирейнин хуулгаазын хапчыгажын аппарган. Чаа-чыл биске болбазын деп турар, ам бир аргазын тываалынар.

Башкарыкчы: Ам  Соок-Ирей кырган-ачавысче телефонавас болза хорожок -дыр.

(телефонажып турар)

Оожум аялга адаа-биле харжыгаш кирип келир.

Харжыгаш: -Экии, уруглар дааш шимээни аттыг боорга чедип келдим. Мында чуну байырлап турарынар ол.

Уруглар: Чаа-чылды байырлаптур бис.

Харжыгаш: Чараш солун байырлалда

   Улуг –биче улус чонга

Чаа чылды таварыштыр

Аас-кежик оорушкуну

Алгап – мактап кузеп тур мен.

Харжыгаш: Ой, бо харжыгаштарнын чараштарын, кады танцылаптар бис бе уруглар?

Танцы: «Харжыгаштар»

Башкарыкчы: Эр-хейлер уругалар, дыка-ла чараш кылдыр танцыладынар.

Харжыгаш: А чуге мунгак силер уруглар.

Башкарыкчы: Дилги кире маннап келгеш Соок-Ирейнин хуулгаазын хапчыгажын, алгаш барган а, ол хапчыгаш чокта уругалар белектер албас.

Харжыгаш: Уруглар, дыка дувуревенер

                Дурген Соок-Ирейни кыйгыраалынар.

Уруглар: Соок-Ирей ! Соок-Ирей !

Чараш аялга адаа-биле Соок-Ирей кирип келир.

Соок-Ирей: Экии уругларым, экии аалчылар

                Кандыг кончуг чараш черде кирип келдим

                Кандыг-даа оннуг ойнаарактар бар

                Чаа-чылдын байырлалында

                Чаштар мени манап турган.

- Орук ара чоруп орумда силер телефон догай бердинер, ынчангаш дыка дурген чедип келдим уругларым.

Харжыгаш: Экии кырган- ачай Соок-Ирей!

Соок-Ирей: Чуу болган дурген чугаа -ла уруум харжыгаш.

Харжыгаш: Дилгижигеш халып келгеш, силернин хуулгаазын хапчыгажынарны алгаш барган. Уруглар ынчангаш мунгарап турар-дыр Кырган-Ачай.

Соок-Ирей: Ой, уругларым мунгараванар! Ырлап, шулуктеп, ойнаалынар. Мен ол аразында боданыптайн уругларым. Мени оттунуп танцыланар уругларым.

Игра-пляска: «Шел идет Дед-Мороз»

Башкарыкчы: Ногаан чараш шивижигеш

                        Чайыраанаан отчугаштар

                        Чырып келзин, чайнап келзин

                       Чырыдып коор бис бе Кырган-ачай Соок-Ирей?

Соок-ирей: Холдарыввыс часкапкаш

                Буттарывыс тепсепкеш

                «1,2,3 шивижигеш чырыпкел» -деп алгыржыптаалынар уруглар.

(Шивижигеш чырып кээр)

Башкарыкчы: Чараш солун байырлал

                    Чаа-чыл келди шымданар

                   Шивижикти долганып

                  Чиртиледир ырлап самнаал

(Ынчангаш Кырган-ачай Соок-Ирейге ырлап бээлинер уруглар)

Ыры: «Дед-Мороз»

Соок-Ирей: Оо, дыка чараш ырлаар уруглар-дыр силер. А мен силернин-биле донуруптайн  деп оюндан ойнаптар бис бе уруглар?

Оюн: «Донгуруптайн»

Соок-Ирей: Чуу кончуг аваангыр, кашпагай уруглар боор. Шылай бердим ам бичии дыштанып орайн уругларым.

Башкарыкчы: Ам Соок-Ирей кырган-ачавыска шулуктерден чугаалап бээлинер уруглар.

Соок-Ирей: Оо, дыка –ла шулуктээр уруглар-дыр силер. Эр-хейлер.

Харжыгаш: Соок-Ирей кырган-ачай, уруглар дыка чараш ырлап, шулуктеп, самнадылар. Ам уругларга белектерин манап турлар боор.

Соок-Ирей: Шын, шын уруум харжыгаш. Мен уругларга холчок ынак мен. Чаштарымга белектерим берейн.

Харжыгаш: Кырган-ачай, дилгижек сээн хуулгаазын хапчыгажын аппарган ам уругларга белек кылдыр чунубээр бис.

Соок-Ирей: Адыр, адыр уруум Харжыгаш. мен илби шидилиг Соок-Ирей мен. Уругларга белектер албан болур. Ам шупту мээн-биле денге, хуулгаазын состерни чугаалаалынар уруглар.

Соок-Ирей: «Хар, хар, дош, дош!

                     Чаа-чылыдын белектерин!»

                Дузалакчы кежээ борум

(Бору улуп кирип келир )

Улуг шоодай соорртуп алган кел чоруур, а шоодай оон ушта халып турар.

Бору: - Экии уруглар база аалчылар! Мен Соок-Ирейнин белектерин арай деп соортуп эккелдим.

Бору: Эх, Кырган-ачай Соок-Ирей силернин шоодайынарны эккелдим.

(Харжыгаш шоодайны ажыдыптарга дилги уне халып келир. Шупту белектерни чипкен, чуг-ле хаптары артып калган, чангыс конфет арткан болган, ону дилги чажырып чыдар.

Бору: Ой-ой-ой, чуу болу турар чувел, сен канчап шоодайже кире бердин Дилги?

Дилги: Ийе мен Соок-Ирейнин хуулгаазын хапчыгажын апкаш белектерни хуулдуруп алгаш чипкен мен. Мени оршээп корунер буруулуг болга-дыр мен, моон сонгаар ынчанмас мен.

Ведущий: Уруглар Дилгижек буруузун мирнип турар шээй оршээп каар бис бе?. Ынчангаш шупту  Боруге танцылап бээлинер уруглар.

Танцы: «У меня, у тебя»

Бору: Дыка-ла чараш тацылаар уруглар-дыр силер, эр-хейлер. Ам мен аргамче чоруптайн байырлыг.

(Бору чоруптар)

Харжыгаш: Кырган-Ачай  Соок-Ирей, Дилги биске буруузун мининген, ам бистин – биле кады чаа-чылдаар.

Соок-Ирей: Эр хей, Дилгижек ам сонгаар багай чуул кылбас сен.

Соок-Ирей: -Ам ынчаар болзунза дилгижек уруглар-биле кады ойнаар сен.

Оюн: «Лиса и зайчики»

Соок-Ирей: Кандыг кончуг кашпагай уруглар боор Дилгиге безин алыспас. Дилгижек солгу конфетан эккел кай, мен уругларга белектерин хуулдуруп

берейн.

(Дилги солгу конфетаны Соок-Ирейге тутсуп бээр)

Соок-Ирей: Мен ам шиви артынга баргаш хуулгаазын состерден чугаалайн. Бо чангыс конфетаны хой белек кылдыр хуулдуруптайн.

Уруглар: Ийе

Соок-Ирей: Силер уруглар менээ дузалажынар, хуулгаазын состерден кады чугаалалынар уруглар.

Шупту: «Хар, хар, дош, дош! Чаа-чылыдын белектери, чедип кел!»

(Хуулгаазына ялга дузазы-биле белектерни хуулдуруп аар)

Башкарыкчы: Уруглар бистер хуулгаазын состер-биле белектерни биске Кырган-Ачай Соок-Ирей хуулдуруп берди. Кырган-Ачавыс уруу Харжыгашка ырыдан ырлап бээлинер уруглар

Ыры: «Хоровод у елочки»

Соок-Ирей: Кандыг кончуг ырлаар уруглар боор уруум харжыгаш, бичии чаштарывыска белектерин улеп бер уруум.

(Харжыгаш белектерни бичи чаштарга улеп бээр)

Соок-Ирей: Че уруум харжыгаш чоруулу бисти Дамырак садинин уруглары манап тур боор. Келир чылын дагын манаа аалдап кээр бис. Байырлыг уруглар.

(Соок-Ирей-биле Харжыгаш чоруптар)


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Конспект логопедического занятия учителя - логопеда Туровской С. В.Конспект занятия" Звук "У""

Тема. Звук У. Цель. Закрепить навыки четкого произношения звука .   Задачи образовательные: 1.            Познакомить детей со звуком ...

Конспекты занятий По математике Конспект занятия по математике в средней группе Тема: План (карта путешествий) Программные задачи: Формировать умение ориентироваться по элементарному плану, правильно определять взаимное расположение предметов в про

Конспекты занятийПо математикеКонспект занятия по математике в средней группе Тема: План (карта путешествий)Программные задачи:Формировать умение ориентироваться по элементарному плану, правильно...

Конспекты занятий Занятия по развитию речи Конспект итогового занятия по развитию речи «В гости к бабушке»

Конспекты занятийЗанятия по развитию речиКонспект итогового занятия по развитию речи        «В гости к бабушке»...

Конспект открытого занятия в подготовительной к школе группе Конспект открытого занятия в подготовительной к школе группе Конспект занятия в подготовительной группы педагога-психолога со слабослышащими детьми

Дата проведения:  21  февраля  2012  г. Участники:   дети подготовительной группыПроводит:  педагог-психолог Панова  М.М.Цель:способствовать формиров...

Конспект комплексного занятия по математике и конструированию во второй младшей группе Конспект комплексного занятия по математике и конструированию во второй младшей группе Конспект занятий

Познакомить детей с числом и цифрой 6.Совершенствовать навыки счета и сравнения совокупностей предмета.Формировать умение детей различать понятия вчера, сегодня, завтра.Закреплять знания о геоме...

Конспект занятия «Путешествие в Африку. Как помочь удаву?» план-конспект занятия по математике (подготовительная группа) на тему план-конспект занятия по окружающему миру (подготовительная группа)

Конспект занятия «Путешествие в Африку. Как помочь удаву?»Программное содержание: 1. Образовательные: учить пользоваться условной меркой при  определении величины предметов....

Конспект занятие по развитию речи с детьми старшей дошкольной группы по теме «Транспорт» с использованием интерактивной доски (на основе конспектов логопедических занятий Нищевой Н.В.) + Игры для ИД к занятию.

В современном обществе интерактивные технологии прочно вошли в нашу жизнь. Мы уже на представляем себя без компьютеров и геджетов. А как же иначе, ведь они так облегчают жизнь, дают неогранниченный ис...