Организованная образовательная деятельность в подготовительной группе
материал по окружающему миру

Организованная образовательная деятельность в подготовительной группе “Волшебный мир башкирских блюд :От загадкок к угощению”

Программа йөкмәткеһе:

1.Балаларҙы башҡорт милли аштары менән таныштырыу.

2.Балаларҙа башкорт милли аштар менән ҡыҙыҡһыну уятыуҙы дәуам тәргә

3.Башҡорт йолаларына ҡыҙыҡһыныу үҫтереүҙе дауам итеү

4.Балаларҙа башҡорт аш-һыуын әҙерләү теләге уятыу

5.Яңы һүҙҙәр өйрәнү : бишбармак ,кыстыбый ,тәбикмәҡ ,сәк – сәк ,гөбәдия ,өсбосмак.

6.Тыуған яҡҡа һөйөү тәрбиәләү ,эш ваҡытында дуҫлыҡ мөнәсәбәттәре тәрбиәләү.

Материалдар һәм ҡорамалдар ;башкорт милли аштары (гөбәдийә , сәк сәк ,ҡыҫтыбый , ҡымыҙ , бал ) , пазлдар , самауыр , уҡлауҙар , ҡамыр , өсбосмаҡтың эслеге ,иллюстрациялар .

Әҙерлек эше ; башкорт милли аштары менән иллюстрациялар ҡарау , башкорт халҡының йолалары менән танышу , йомаҡтар сишү ,ҡамырҙан йәбештерү

Дәрес барышы. Балалар түңәрәҡтә торалар .

Воспитатель :

Балалар , иртән балалар баҡсаһына килгәс , иң тәүдә нимә эшләйбеҙ  Дөреҫ : һаулыҡ һорашабыҙ .Әйдәгеҙ бергә :

 Һаумы. ҡояш!

Һаумы ,яҡты көн!        

Мин сәләмәт ,мин матур!

Салауат кеүек батыр!

Балалар , беҙгә бүген ҡунаҡтар килгән ,әйҙәгеҙ уларҙың һаулыгын һорашаеҡ “ҺАУМЫҺЫҒЫҘ ,КУНАҠТАР”

Ребята , к нам сегодня пришли гости и мы покажем свое гостеприимство . А что же значит быть гостеприимным ? (ответы детей) Гостеприимство – это встречать гостей с широкой душой . Ҡунаҡтарҙы яҡты йөҙ менән ҡаршы алу .

Наш край с древних времен славился своим гостеприимством . Хочу вам рассказать древнюю легенду о том откуда появилось у башкир гостеприимство .(ЗВУЧИТ МУЗЫКА КУРАЯ) Давным-давно это было, говорят. Создал бог мир, расселил людей в разных местах и каждому дал свой язык, одежду и пищу. А чтобы людям жилось веселее, решил бог подарить им праздники. Погрузили люди праздники на телеги и повезли каждый в свой край. Но по пути у башкира телега сломалась. Что ему было делать? Раздал он свои праздники соседям и пошел домой пешком.

И вот в других краях начались празднества: смех, веселье да песни. Только на башкирской земле тишина да покой. Невесело людям - ведь нет у них никаких праздников. Думали они, думали, как быть, и решили снова отправить к богу того человека.

Возвратился башкир к богу и рассказал обо всем, что с ним случилось. И тогда бог сказал ему: «Закончились у меня праздники. Если они очень вам нужны, приглашайте в гости соседей. Каждый гость принесет с собой праздник». И с тех пор, говорят, приглашение в гости стало у башкир народным обычаем. Пришел гость - значит, пришел в дом праздник.

А когда приходят гости , что делают хозяева дома (ответы детей) . Да ребята ,Не зря говорят “гостю на стол ставять самые вкусные угощения”. У башкир тоже есть национальные блюда . Какие нацианальные блюда башкир вы знаете ?(ответы детей)И сегодня мы с вами приготовим свои самые вкусные угощения для наших гостей . А какие это угощения вы узнаете в ходе нашего занятия .

Балалар ,әйҙәгеҙ урындарға ултыраеҡ .

1 Балалар иң тәүҙә йомаҡтар тыңлағыҙ һәм уларҙы сишегеҙ .(Йауап алғас , алдан әҙерләнгән өҫтәлгә ризыҡты ҡуя барабыҙ)

Емеш, дөге, ҡорот һалалар,

Кат-катлап өя-өя.

Башҡорт халҡы бу ризыҡты

Гомер-гомергә һөя. (гөбәдия) Бергәләп ҡабатлаеҡ

Һары, баллы, гәрәбәдәй

Ауыҙда эрийәсәк.

Ауыҙ итмәйсә калмагыҙ

Бу мили ризыҡ- (сәк-сәк). Бергәләп ҡабатлаеҡ

Ҡыҫтай ҡыҫтай ашаталар

Һис тә булмай ҡыҫтамай

Бу ризыҡты һәр кем белә

Тәмле , ҡайнар (ҡыҫтыбый)        Бергәләп ҡабатлаеҡ

Бия һөте , аҡ эсемлек ,

Шифалыдыр ,тәмледер.

Яҙын , йәйен бик ярата

Аны бөтен халыҡ (ҡымыҙ)        Бергәләп ҡабатлаеҡ

Ялтыр , тәмле , һары ,

Һәр кемгә лә таныш .

Күстәнәс ул сәскәнән,

Эшсән бал ҡортонан .(бал)  Бергәләп ҡабатлаеҡ

Афарин , булдырдығыҙ .Бына беҙ ҡунаҡтарыбыҙға күпме тәмле аш тәҡдим иттек .

2.ПАЗЛ ЙЫЙЫУ (3 ӨСТӘЛДӘ (БӘЛЕШ ,БИШБАРМАҠ , ТӘБИКМӘК))

Балалар , хәҙер бына был өҫтәлгә күҙ һалаеҡ . Беҙҙең сираттағы милли аш ошо пазл кисәктәрендән тора .Беҙ уларҙы дөреҫ итеп төҙеһәк ,бик тәмле милли аштар һүрәтен табарбыҙ .Иң тәүҙә һеҙҙе үҙегеҙгә охшаган өҫтәлгә барып баҫыуығыҙҙы һораем . Ихтибар менән ҡарағыҙ һәм йыйа башлағыҙ . (һеҙҙең пазлда ниндәй аш яшеренгән булган , ә һеҙ беләһегеҙме нимәләрдән әҙерләйдәр “бәлеште”)

Ә был аштар ҡунаҡтарыбыҙға бешеп кенә ултыра .

Балалар , афарин , бик аҡыллы һәм етеҙ булдығыҙ .

Урындарға ултыраеҡ .

3 Балалар , ҡунаҡтарыбыҙға үҙебеҙҙең уңғанлығыбыҙҙы күрһәтергә лә вакыт етте .Башкорт милли ашын   үҙебеҙҙә әҙерләй беләбеҙ .Ә нимә бешерәсәкбеҙ йомаҡты ихтибар менән тыңлап яуабын тапкас белерһегеҙ.

Түгел түңәрәк, түгел озынса

Була алмый ул шаҡмаҡ.

Ҡартуф, иттән, һуғаннан

Бешерәләр (өсбосмак).

Дөреҫ сиштегеҙ йомаҡты  ,беҙ һеҙҙең менән өсбосмаҡ бешерәбеҙ . Ҡамыр менән эш башлагансы иң тәүҙә нимә эшләргә кәрәҡ , альяпҡыс буабыҙ һәм башыбыҙга кеябеҙ.  Бына миндәй һылу булдығыҙ .Ысын  ашнаҡсыларга охшап тораһығыҙ

Балалар әйҙәгеҙ был өҫтәлгә киләек .Балалар ихтибар менән  ҡарағыҙ ,тәүҙә семетеп он һибәбеҙ ,ҡамырҙы уҡлау менән түңәрәккә йәйәбеҙ , эсенә 2 ҡалаҡ эслек һалабыҙҙа өҫ яғындан татып йәбештерәбеҙ ,артабан босмаҡтар яһап өс яғын семетеп сығабыҙ .Бына ошолай итеп ,барығыҙҙа күрҙегеҙме , аңланығыҙмы .

Балалар , камырға тотонғансы беҙ бармаҡтарыбыҙҙы  һелкетеп , ял иттереп алаеҡ

Онды ҡамырға бутайбыҙ,

Ә ҡамырҙан беҙ яһайбыҙ

Пирожки һәм плюшка

Бик тәмле ватрушка,

Бөртексә , ҡаластар

Телен йотһон ҡунаҡтар

Һеҙҙең өҫтәлдәрегеҙҙә ҡамыр киҫәктәре һәм эслек бар .Әйҙәгеҙ телде йотарлыҡ өсбосмаҡтар яһаек . (,,,,,,) Бына өсбосмактарыбыҙ әҙер ,уларҙы ҡайнар миескә бешергә ҡуяеҡ .

Ә һеҙ альяпкыстарҙы сышә торығыҙ .Ә үҙебеҙ  улар бешкәнсе уен уйнап алабыҙмы .

Әйҙәгеҙ “Самауыр” тигән башҡорт милли уенын уйнап алаеҡ . Иң тәүҙә түңәрәҡҡә баҫаеҡ . Әйҙәгеҙ Самауырҙы  һанамыш менән билгеләек .

Бергәләп сутлаеҡ .

1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.

Ундан – уймаҡ

Табала- ҡоймаҡ

Мейестә – бәлеш

Сыҡ та йәбеш .

Башҡа балаларға рызыҡтар рәсемдәре таратыла , бала уртала тора ,башҡалар тирәләй әйләнәләр ,кемдә туҡтай шул баланың ашын самауыр атап әйтә һәм нимәнән әҙерләнгәнен әйтә , ҡултыҡлашып әйләнәләр .(2 тапҡыр)

Там, там, тамсы там,

Тамуыңды яратам,

Там, там, тамсы там,

Тамуыңды яратам.

Самауырдан тәмле итеп,

Сәй эсәргә яратам.  

Балалар , өсбосмаҡтарыбыҙ бешеп сыкты , уларҙы миестән алып ҡунаҡтарыбыҙҙы һыйлайыҡ .(У печки поднос и перчатки)

РЕФЛЕКСИЯ

Ребята давайте встанем в круг

Ребята , вам понравилось наше сегодняшнее путешествие в мир башкирских национальных блюд ?

Что вам запомнилось больше всего ?

Как вы думаете , мы справились с ролью настоящих хозяев для наших гостей ?

Были ли загадки про блюда сложными Какие вам показались самыми интересными ?

Когда вы собирали пазлы , смогли ли назвать , из чего состоят наши башкирские блюда ?

Какие продукты  по вашему мнению , самые главные в башкирской кухне?

У вас получились замечательные треугольники . Какое блюдо мы лепили ?

Было ли вам легко слепить такое блюдо ?

Мы сегодня с вами узнали новые слова . Какие из них вы запомнили ?

Ребята , как вы думаете , почему важно быть гостеприимными ?

Какое башкирское блюдо вы хотели бы приготовить ?

Ребята какое у вас сейчас настроение ?

Понравилось ли занятие , если да , то выбираем веселый смайлик , если нет – грусный смайлик .

ОБРАТНАЯ СВЯЗЬ ПЕДАГОГА

Ребята , вы такие молодцы . Успешно справились с загадками и пазлами , при лепке очпочмаков вы были аккуратными и старательными .

Вы показали пример башкирского гостеприимства , благодарю вас за участие и активную работу .

Ребята , у нас еще много дел в группе . Приглашаем наших гостей за стол и пожелаем им приятного аппетита . Ребята давайте попращаемся с гостями “ҺАУБУЛЫҒЫҘ”.