«Рабочая программа по литературному чтению 1 класс для чувашских школ»
рабочая программа (чтение, 1 класс) по теме

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

 «Абызовская средняя общеобразовательная школа»

 Вурнарского района Чувашской Республики

Рабочая программа по литературному чтению (чувашский)

для начальной ступени  общего образования

разработана  в соответствии с ФГОС на основе

Примерной программы начального общего образования

 Примерной программы по чувашскому языку и литературному чтению

 для1-4 классов  чувашской школы

(авторы Волков М.К., Сергеев Л.П., Артемьева Т.В., Печников О.И., Кульева А.Р.)

Срок реализации - 4 года: 2013-2014 учебный год – 1 класс

                                                                                                                    2014-2015 учебный год – 2 класс

                                                                                                                    2015-2016 учебный год – 3 класс

                                                                                                                   2016-2017 учебный год – 4 класс

Ум\н =нлантарни

Ку \ё программине  «Т=ван ч\лхепе литература вулав\н т\сл\х программисем: ч=ваш шкул\н 1-4 классем валли! М.К. Волков, Л.П. Сергеев, Т.В. Артемьева, О.И. Печников,А.Р. Кульева – Шупашкар: Ч=ваш Республикин в\ренъ институч\н издательство центр\, 2013.- 80 с.» т\пе хурса  хат\рлен\.

Т=ван ч.лхе в.рентесси ви=. пайран т=рать% 1) вулама-=ырма в.рентесси* 2) пуплев .=-х.л.сене в.рентесси* 3) пуплеве пур енл.н аталантарн= май ч.лхе пулём.семпе ансат паллаштарасси: пуплеве тишкерме в.рентесси? +ак ви=. пая пуплеве аталантарас т.ллев п.рлештерсе тёрать? +апла вара: тёван сёмахлёха в.рентни кирл.рен те кирл. ёслайсемпе хёнёхусене аталантарса =ир.плетессипе т\рр.нех =ыхёнмалла? +ав ёслайсемпе хёнёхусем шут.нче _ ёнланса вуласси тата тёнласси: =ыхёнуллё кала=асси: =ырасси? +авёнпа п.рлех ачасене ч.лхе         =слёл\х.пе литература п.л.в.н ансат ёнлав.семпе паллаштарнё май в.сен харпёр хёй.н тата юлташ.сен пуплевне сёнас: ч.лхе илемне туйса ёна тар        ёнрах п.лес туртёмне амалантармалла?

Программ=н т\п т\ллев\:

– â\ðåíåêåíñåí ёûíë=õ òóé=ì\ñåíå â=éëàòìàëëà, ïóðí=ёà þðàòìà,ûððà øàíñà ò=ìà òàòà õ=éñåíå òå ûð= ê=ì=ëë=, ñ=ïàéë= ïóëìàõ=í=õòàðìàëëà;

– à÷àñåì òàâðàðè ïóðí=ё, ýòåìïå ёóò ёàíòàë=ê ёèí÷åí ì\í ï\ëíèíåàíë=ëàòìàëëà;

– à÷àñåí ёûõ=íóëë= òàòà ñ=íàðë= øóõ=øëàâ\ïå àñíå, àñ=ìëàñõåâòèíå àòàëàíòàðìàëëà;

– â\ðåíъ™ \ё-õ\ëíå ëàé=õðàõ õ=í=õòàðñà, óí=í =ñëàé\ñåíå «àëëàèëìå» ìàé ïàìàëëà; â\ðåíъ™ â=õ=÷\ïå ïåðåêåòë\ óñ= êóðìà, õàðï=ð

õ=é ò\ëë\í \ёëåññèí àíñàòðàõ ìåë\ñåíå ÷óõëàìà â\ðåíòìåëëå;

– ò=ð=øóëë= òà òèìë\ â\ðåíìå, ê\íåêåïå ê=ñ=êëàíìà õ=í=õòàðìàëëà

В\ренъ предмеч\н п\т\м\шле характеристики

Тёван ч.лхе в.рентессин п.ррем.ш тапхёр. I класра авён уйёх.нчен пу=ласа ака уйёх.н =урри таран тёсёлать? Ку тапхёрён т.п т.ллев. _ тёван =ырулёхпа усё курас мехелсене ник.слесси? +ак т.ллеве пурнё=ласси чи малтан литература ч.лхипе усё курма (=ав шутра итлесе ёнланасси: кала=асси) хёнёхтарнинчен пу=ланать: ун =ине таянать? Ку тапхёр ик. пая уйрёлать? В.сем класс ум.нче кала=ма: ыйтусене хуравлама: ыйту пама: вуланине каласа пама: хёйсен сёнав.сем =инчен: курнё фильмсем: \керч.ксем =инчен =ыхёнуллё каласа кётартма в.рене==.?

Уроксенче туяннё п.л\семпе: ёслайсемпе ачасем класс тулаш.нчи вулав вёхёт.нче: ушкёнпа к.неке пёхнё чух усё курма хёнёха==.? Ултё =улхи ачасен \с.мне шута илсе: вулама-=ырма в.рентн. пу=ламёш тапхёрта в.сен урокри .=-х.лне нумай енл. й.ркелеме тёрёшмалла% \т-п.ве вылятмалли хёнёхтарусемпе вёйёсем ирттермелле: юрлаттармалла: сёвё калаттармалла: вёйё мел.семпе: букварьти ев.р вулав-=ыру вёййисемпе ытларах усё курмалла?Кутапхăрта ачасем в.рент\=. Ертсе пынипе =ут =анталăк улшăнăв.сене: =улталăк вăхăч.сем ылмашнă=ем.н этем .=. епле улшăннине сăна==.: =акăн =инчен =ыхăнуллăн каласа пама в.ренн. май литература ч.лхипе вырăнти кала=ăва уйăрас хăнăхусем иле==.?

Литература вулав.н урок.сем I класра пу=лана==. те IV класс таранчченех тăсăла==.? П.ррем.ш класра п.ррем.ш =ур =улта: ачасен вулав хăнăхăв.сем й.ркеленсе =итеймен пирки: урокра усё курмалли т.п меслет – хайлавсене итлесе йышёнасси.? В.рент.в.н т.п т.ллев. _ ачасене литература хайлав.семпе кăсăклантарса ярасси: илемл. Хайлавсене итлесе ăнланма: ăса хывма в.рентсе пырасси? Чăн литература вулав. икк.м.ш =ур=улта: ачасем кăшт-кашт вулама хăнăхсан: пу=ланать?

Пуплевпе шухăшлавăн т.п .=-х.л.сенчен п.ри пулнăран вулав пу=ламăш классемш.н пысăкран та пысăк п.лтер.шл.? Вăл к.=.н =улхи шкул ачине ăнă=лă в.ренме: ырă кăмăл-туйăмлă \сме: ăс-тăнне пур енл.н аталантарма пулăшмалла? Литература вулав.н урок.сен т.п т.ллев.сем =аксем%

• в.ренекенсен пирвайхи вулав ăслайне: унăн т.р.сл.х.пе хăвăртлăхне: ăнланулăх.пе палăртулăхне куллен лайăхлатасси*
• ачасене хайлава туллин ăнланакан тăвасси: в.сен ырăпа усала уяс туйăмне: илем сис.мне аталантарасси: т.нче курăмне анлăлатасси*
• текстпа .=лемме в.рентесси: к.некене харкам т.лл.н вулама хавхалантарасси?

Паянхи пурнă= литература вулав. умне =.н. задачăсем кăларса тăратр.%

• ача =ит.нсе =итн. т.ле м.н пур этемл.х.н =ырулăх пуянлăхне ăнланма: хисеплеме: унпа киленме пултартăр*
• т.нче литературин п\лминче чăваш литературин т\пи те палăрмаллах пысăк пулнине ăнкартăр*
• хайлава туллин ăнланма ăна хайланă чухнехи ев.рех йывăррине асăрхатăр*
• кирек хăш хайлав та пысăк шыравра =уралнине: вăл =ырав=ă пу=.нче шăранса калăпланнă: шухăшласа кăларнă япала иккенне т.шм.ртт.р: хăй те хайлав .=не явă=м с.млент.р:ача-пăча ăс-тăн т.л.ш.нчен =е= мар: кăмăл-сипетпе туйăм-сунăм т.л.ш.нчен те тасалса пуянлантăр?

Литература вулав. пу=ламăш шкулăн чи пысăк ик. т.ллевне п.рл.хл.н татса пама май парать% п.ррем.ш.нчен: вулама   тата к.некене юратма хăнăхтарать: икк.м.ш.нчен: литература хайлавне ăнланма тата унпа .=леме в.рентет?  Асăннă т.ллевсемпе задачăсене программăра палăртнă вулав материалне т.пе хурса пурнă=ламалла?

Вуламалли материалта чăваш литература ч.лхин ви=. стил. сăнланать% илемл. Литература стил.: ăслăлăх стил.: публицистика стил.? Кунсăр пу=не унта тăван халăх сăмахлăхне те самаях к.ртн.? Кашни класăн вулав программинчех =акăн пек пайсем палăртнă%

 1) вулав карти тата пăхмасăр калама в.ренмелли хайлавсем*

2) вулав ăслай.семпе хăнăхăв.сем: текстпа .=лесси: =ыхăнуллă пуплев*

 3) класс тулаш.нчи вулав?

Вулав карти? Класра хă=ан м.н вуламаллине палăртнă чух хайлавсен шухăш-туйăм пуянлăхне: темине: илем пахалăхне тата май килн. таран =улталăк вăхăч.пе хронологи паллисене шута илмелле? +акăн пек туни вулава пурнă=па =ыхăнтарма: унăн паллăрах ен.сене =ител.кл. таран =утатма май парать: в.ренекенсене илемл. литература: публицистика тата ăслăлăх хайлав.сене хăйсем т.лл.н вуласа ăнланма: =апла вара вăтам шкулта литературăпа историе: ытти ăслăлăх ник.с.сене системăллă ăса хывма хат.рлет?

Шкул ачине к.некепе туслашма: унпа кăсăкланма пулăшас: пуплевне пуянлатас: илем туйăмне аталантарас: ырăпа усала уяма в.рентес т.л.шпе литература вулав. Тата класс тулаш.нчи вулав валли палăртнă илемл. Литература темисем («Халăх пултарулăх.»: «Паллă чăваш писател.сем»: «Тăван =ут =анталăк \керч.к.сем» т?ыт?те) уйрăмах пысăк п.лтер.шл.? Вулав материалне суйланă чух ачасен \с.мне шута илни: вулав к.некине ачасен шухăш-кăмăлне п.лсе й.ркелени: хайлавсем п.л\л.х т.л.ш.нчен пуян пулни =ак .=реă нă=у к\мелле?

В.сем хăйсем чăваш пулнăран ан вăтанччăр: ыттисем хушшинче хăйсене катăк ан туйччёр тесен ачасене +.р чăмăр. =инче нумай т.рл. халăх пурăнни: чăваш халăх. Чылай йышлă халăхсенчен п.ри пулни =инчен вуласа п.лме май памалла? Тăван ч.лхене те в.сем хисеплечч.р: юратчăр?

Халăхăмăр т.пленсе пурăнакан вырăнсемпе: унăн .=.-х.л.пе анлăн паллаштарма вулав к.некисене илемл. Литература хайлав.семс.р пу=не ăста =ырнă очерксемпе статьясен сыпăк.сем к.ртни вырăнлă? В.ренекенсем чăваш халăх. Чăваш Республики тулаш.нче те йышлăн пурăннине п.лчч.р?

Вулав к.некисенче Чăваш Республикин символ.сем – унăн Ялав.: Герб.: Гимн. пулмалла? Чăваш Республикин т.п хули Шупашкар пулнине: хула сăн-сăпатне к.=.н =улхи шкул ачи хăй кайса куриччен чылай маларах вуласа п.лме пултартăр? +авăнпа п.рлех вăл Чăваш Республики Ра==ей Федерацине к.нине: Ра==ей.н патшалăх Ялавне: Гимнне: Гербне: унăн т.п хулине Мускава сăнлакан текстсене те тупса вулайтăр?

+ырулăх: к.неке этемл.хш.н =ав тери пысăк п.лтер.шлине: вăл чăннипех п.л\ =ăлку=. пулнине шкул ачи туйса илт.р тесен вулав к.некисене т.рл. халăхăн =ырулăх. пу=ланса кайни =инчен калакан хайлавсем: =ырулăха пу=арса янă =ынсем =инчен юлнă аса ил\семпе халапсем к.ртмелле? III_IV классенче ачасем авалхи к.некесенчен (=ав шутра Библирен: Коранран) илн. Сыпăксемпе паллашма пултарччăр? В.сем хамăр халăх =ырулăх.н йывăр шăпи: =.н. =ырулăха пу=арса яракан. И?Я?Яковлев: унăн пулăшакан.сем =инчен те вуласа п.лме тив.=л.?

Т\р. чунлă: ырă кăмăллă: вашават ч.лхелл.: чăлаха: чирл. =ынна х.рхенекен: ватта-в.тте хисеплекен: ултава: чурăслăхпа хаярлăха: чунсăрлăха сивлекен =ын пулса \сме вулав к.некисене к.ртн. юмахсемпе халапсем: ш\тсем: т.рл. халăх =ырав=исен хайлав.сем пулăш.=? В.ренекенсен ăс.-тăн.нче .= пурнă= тыткăчи пулни: наянлăхран намăсланасси яланлăха =ир.пленсе юлтăр?

Т.нче у=лăх. в.=.-х.ррис.р: анчах этемл.х.н сăпки те: кил. те _ +.р чăмăр. кăна? +ут =анталăка юратма: \сен-тăрана: ч.рчунсене х.рхенме-шеллеме: шăнкăртатса юхакан =ăлку=а: тăрă к\лле: еш.л вăрмана: улăха: уй-хире вараламасăр: суранламасăр упрама: в.семпе типтерл. Усă курма в.рентекен текстсем к.=.н =улхи шкул ачин вулав к.некисене ытлăн-=итл.н к.мелле? Кашни класăн вулав материал. в.ренекенсен ăс-тăнне: ырăпа усала уяс пултарулăхне: илем туйăмне: пуплевне: .=ченл.х сулăмне аталантарма пулăшмалла? +акна тума вуламалли хайлавсемпе к.некесен паха шухăш.сем: ч.лхи: тытăм. май.пен кăткăсланса пыни кирл.?

I класс п.терн. т.ле ачасем чёвашсен паллă =ырав=исен хайлав.сене итле==.-вула==.: Чăваш ен =ут =анталăк. =инчен калакан хайлавсемпе: ансат сюжетлă юмахсемпе паллаша==.? Ачасен вулав=ă культури калăпланма пу=лать? В.сем илемл. Текста чухлама: автор сăмахлă \керч.ксем туса туйăма палăртма: хăй шухăшне вулав=ă патне =итерме пултарнине ăнкарма пу=ла==.? Илемл. Хайлавсемпе паллашнă майăн ачасем =ак терминсен п.лтер.ш.сене т.шм.ртме тытăна==.% автор: илемл. текст: сăвă: калав: юмах: рифма: ритм: чăваш халăх сăмахлăх.? Кашни урокра хăйне ев.рл. кăмăл-сипет ник.с.сем сăмсаланччăр% ыркăмăллăх: тив.=л.х: хастарлăх: хăюлăх: яваплăх: п.р-п.рне пулăшасси: =ывăх =ынсемш.н тăрăшасси?

II класра в.ренекенсем =улталăк вăхăч.сене: п.т.м халăх уяв.сене сăнлакан: тăван тавралăх илем. Тата ăна упрасси =инчен калакан хайлавсене вула==.? Илемл. литература: ăслăлăхпа публицистика тексч.семс.р пу=не II класра ачасене чăваш халăх сăмахлăх.н т.сл.х.семпе: ытти халăх =ырав=исен пултарулăх.пе те паллаштармалла? Ку класра ачасене пу=ламăш хут Чăваш Республикин Гимнне итлеттермелле: унăн текстне вулаттармалла?

Хайлавсем тематикăпа проблематика т.л.ш.нчен ачасене =ывăх пулмалла* ачалăх: тăван =емьепе тăван-п.тен пурнă=.: шкулта: =ут =анталăк? Ку класра литература теорий. =инчен м.н п.лни тарăнланать? Ачасем проза: калав: хайлав темипе т.п шухăш. =инчен терминсене асăнмасăрах п.ррем.шле ăнкарусем туяна==.: =ак терминсен п.лтер.ш.сене чухлама пу=ла==.% поэзи: проза: калав: портрет: юмор: монолог: диалог: танлаштару? Текстпа .=лемелли т.п ыйтусем% «М.н =инчен вуларăмăр;»: «+акна м.нле =утатнă?»?

II класра пу=ласа ăслав =ыру .=.сем =ыртарма палăртнă? Малтанхи ăслав .=.сем% т.сл.хе ев.рлени: автор сюжетнее тăсни: сюжетлă \керч.ке с\тсе явнит?ыт?те? Каярах чăн харкам ăславсем хайлама пикенмелле? +ав шутра% сăнани тата вуласа тухни тăрăх: =ут =анталăк т.рленч.к.сем: ваттисен сăмах.сем тăрăх: юратнă ч.рчунсем =инчент?ыт?те?

III класра вуламалли хайлавсем ч.лхипе те: шухăш.пе те кăткăсрах: в.сен калăпăш. Те пысăкрах? Ачасем илемл. Литературăн т.рл. жанр.пе (калав: юмах: юптару: сăвă: ваттисен сăмах.: туптармăш: тупмалли юмахт?ыт?те) паллаша==.? Вулав урок.сенче в.сем Чăваш Республики: Ра==ей Федераций.: в.сен патшалăх символ.сем =инчен м.н п.лнине тарăнлатмалла? +улталăк вăхăч.сем м.нлерех черетленнине сăнани =инее таянса илемл. литература: ăслăлăх тата публицистика хайлав.сем пулăшнипе в.ренекенсен п.л.в.сене анлăлатмалла: =авăнпа п.рлех в.сен тăван тавралăха юратас: ăна упрама тăрăшас туртăмне вăйлатмалла? Ачасем =ут =анталăкри улшăнусене кура этем .=.-х.л. м.нле улшăнса пынине асăрхаччăр: хăйсем те пултарнă таран аслисене пулăшма тăрăшчăр? Тус-тăванлăх: кăмăл =ахлăх этеме те м.нле йывăрлăха та =.нтерме май пани: курайманлăх: х.рхен\с.рл.х =ынна =ын рет.нчен кăларса тискерлетни =инчен калакан хайлавсем те ку класра тив.=л. Вырăн йышăнмалла?

Ку класра т.рл. халăх =ырав=исен хайлав.семпе малалла паллаштармалла? Т.рл. саманара: т.рл. халăхăнт.рл. =ырав=исем п.р темăпа: п.р авторах т.рл. темăпа =ырнă хайлавсене танлаштарса: хайлавсенче татса панă илемл.хпе кăмăл-сипет ыйтăв.сене сăнаса: ачасем литература т.л.ш.нчен те: п.т.м.шле те аталана==.? Ку \с.мри ачасем кăмăл-сипет ыйтăв.сем =инчен тарăнраххăн шухăшлама пу=ла==.? +ак ăнлавсемпе в.сен сăлтав.сене палăртасси литература вулав. урок.сенче .=лемелли т.п ыйтусем% =емье тата общество: =емье тата халăх: =емье халăх ăн п.р пай. Тата йăха малалла тăсмалли йыш* кил-йыш тата наци традиций.сем* чăваш халăх.н ывăл.-х.р. Ра==ей культуриш.н тунă тава тив.=л. .=сем* кулленхи пурнă=ри ку=а тăрăнман илем* сапăрлăх тата чурăслăх* хастарлăх тата хăрав=ăлăх* паттăрлăх тата сутăнчăклăх: в.сен сăлтав.семпе ник.с.сем?

Ачасем литература жанр.сем =инчен п.лни анлăланать* в.сем юмах: юптару: калав: былина: миф: пьеса: эпитет: пейзаж: сюжет терминсен п.лтер.ш.сене ăнкарма в.рене==.? Халăх юмах.сене: автор хайлав.сене тишкерн. майăн ачасем тăван халăх кăмăл-сунăм.нчи чи курăмлă енсене% унăн .=ченл.хне: тараватлăхне: сапăрлăхне асăрха==.?

Литература темисемпе ăслав .=.сем =ырас хăнăхусем тарăнланмалла: =ив.членмелле? III класри ăслав =ыру .=.сен т.с.сем% \керч.к тăрăх сочинени: вуласа тухнă к.некене хакласа =ырни: вуланă хайлав ев.рл. юмах ăсланит?ыт?те?

IV класри вулав материал.н ытларахăш. – илемл. Литература хайлав.сем? В.семс.р пу=не ку класра вулама ăслăлăх тата публицистика стил.сен хайлав.сене те с.нмелле? Этемл.х аваллăх. =инчен калакан статьясем: пысăкрах .=сен ачасем ăнланмалла сыпăк.сем: авалхи мифсемпе легендăсем вулав материалне кăсăклăрах тума пулăш.=: в.ренекенсен тавра курăмне аталантарнипе п.рлех в.сене малалла ăнă=лă в.ренмелли ник.с хыв.=?

Ку \с.мри ачасем т.рл. типлă текстсене тарăнрах ăнланма пу=ла==.% проза: поэзи: драма? +акă аслăрах классенче литературăна эпос: лирика: драма ушкăн.сене уйăрса в.ренессин пу=ламăш. пулса тăрать? Хал. .нт. композиципе илемл. Шалăш т.л.ш.нчен анлăрах: кăткăсрах хайлавсене тишкермелле? +ырав=ăсен пултарулăх.: илемл.х хăйне ев.рл.х.: геройсем: проблемăсем =инчен шăл =емми п.т.мле т\сем тутармалла? Ку класра =актерминсен п.лтер.ш.сене ăса хывмалла% повесть: идея (т.пшухăш): фантастика: сăпатлантару (олицетворени)?

Литература вулав.н урок.сенче ку класра Чăваш Республикин: Ра==ей Федераций.н =ут =анталăк.: ч.р чун т.нчи: унта пурăнакан халăхсем =инчен калакан хайлавсемпе паллаша==.: =акă в.ренекенсене аслăрах классенче географии в.ренме пулăш.? Тăван халăхăмăр тата ытти халăхсен аваллăх. =инчен калакан статьясем ачасене истории в.ренме ник.с хыва==.? Паллă чăваш писател.сен хайлав.семпе: ыттихалăх =ырав=исен сăввисемпе: калав.семпе паллашни в.сене литературăна туллинрех в.ренме хат.рл.?

Пурнă=а юратма: этеме хисеплеме: =ут =анталăка: таврари илеме упрама: ырăпа усала уяма в.рентекен хайлавсем IV класрата т.п вырăн йышăнмалла? Ачасем пу= тавра явса шухăшламалли кăмăл-сипет проблемисем хал. .нт. тарăнрах та кăткăсрах% патриотлăх: =ынлăх: тив.=л.хпе яваплăх: =ир.п кăмăллăх тата =ем=ешкел.х: путс.рл.хпе ик. питл.х? Уроксенче =ынсем хушшинчи кăткăс хутшăнусене т.пчемелле: инкек-синкекрен сыхланмалли =ул-й.рсене шырамалла?

Вулав ăслай.пе хăнăхăв.сене лайăхлатса пырасси: вуланă хайлавăн шухăш-туйăм пуянлăхне ăнланасси: ч.лхен илемл.х мел.сене асăрхасси кашни вулав урок.нчех малти вырăнта пулмалла? Вулав урок.н ытларах пай. (30_35 минут) вулав хăнăхтарăв.сем ирттерме: текстпа .=лемме каймалла? Вулав ум.нхи кала=у вуламалли текст вăратакан шухăш-туйăмпа тачă =ыхăнтăр: ачасен текста вулас хастарлăхне \стерме: кăмăл-туйăмне =ив.члетме пулăштăр: =апла вара вуламалли хайлава туллин ăнланма хат.рлет.р?

Вулав урок.сенче =ыру хăнăхтарăв.сем те тăтăшах й.ркелемелле? В.сене ăслав (творчество) .=.сене в.рентессипе =ыхăнтармалла? Ч.лхе урок.сенче =е= =ыртарни =ител.кс.р? Вулав урок.сенче =акна асра тытни ăслав .=.сем =ырма в.рентессине чылай =ăмăллатать?

Ачасен урокри .=-х.лне хавхалантарас: вулас кăмăлне вăйлатас тесе т.рл. мелпе усă курмалла: вуланă хайлавсем: пурнă= сăнав.сем =инее таянса т.рл.рен вăйăллă хăнăхтару: ăслав .=.сем ирттермелле (инсценировка туни: рольпе вулани: п.р-п.р сăнар яч.пе каласа пани: унăн шăпи малашне м.нлерех пулнине тав=ăрма тăрăшни: =ыхăнуллă калав туни т?ыт?те)?

В.ренекенсене ăс-тăн парас: сапăр \стерес т.ллеве ăнă=лă пурнă=лама литература вулав.н урок.сенче хайлавсемпе =е= .=лени =ител.кс.р% =ак .=е =.ршыв пурнă=.пе: харпăр ашш.-амăш.н хуйхи-суйхипе: савăнă=.пе: .=.-х.л.пе: ачасен кулленхи .=.семпе: шухăш-.м.ч.пе =ыхăнтармалла?

Вулама в.рентес: ачасен вулав ăслайне лайăхлатас .=ре в.сен пурнă= сăнав.семпе усă курмалла? В.ренекенсен тавракурăмне пуянлатас т.ллевпе в.сене йăла е промышленность предприятине: =ывăхри колхоза е фермер ху=алăхне экскурсие илсе каймалла: =ут =анталăка: =ынсен пурнă=не: =ит.ннисен .=не сăнаттармалла?

Литература вулав.н урок.сем тăван ч.лхе программинче палăртнă ытти уроксемпе: унсăр пу=не пу=ламăш шкулти ытти предметсене в.ренессипе тачă =ыхăнмалла% купредметсем ачасен илем туйăмне: в.сен ырă кăмăлне амалантарма: ăс-тăнне пур енл.н аталантарма пулăша==.? +авăнпа п.рлех вулав: \кер\ тата музыка урок.сем хушшинчи =ыхăну ачасен илемл.х хайлав.сене ăнланас: хаклас пултарулăхне лайăхлатать: в.сене т.рл. енл.н аталанма май парать?

Класс тулаш.нчи вулав пу=ламăш класра ачана тăван =ырулăх ч.лхипе усă курма хăнăхтарас: унăн п.л.в.сене анлăлатас: ăс-тăн.пе чун хавалне аталантарас .=ре пит. Пысăк п.лтер.шл.? Унăн т.п т.ллев. – в.ренекенсене ача-пăча юратса вулакан хайлавсемпе анлăн паллаштарасси: к.некесене юратма: харпăр хăй т.лл.н вулама хăнăхтарасси?

Ача-пăча к.некипе .=лесси I_IV классенче ытларах класс тулаш.нчи вулав урок.сенче пулса пымалла? Программăра ку .=е й.ркелессин ик. Енне шута илн.% 1) м.н вуламаллине: ачасене м.нле й.ркепе тата м.нле к.некесемпе паллаштармаллине кăтартса панă* 2) =ак к.некесене вуласаачасем м.нле п.л\сем: ăслайсемпе хăнăхусем туянмаллине палăртнă?

Класпа: юлташ.семпе п.рле е харпăрхăй т.лл.н вуланă=ем.н ачасем к.некесемпе: в.сен автор.семпе паллаша==.?

Класс тулаш.нчи вулав урок.сене класри вулавпа кил.ш\лл.н й.ркелесен аван? Малтан ачасене паллăрах писательсен п.решкел темăпа =ырнă теми=е (2_4) к.некипе паллаштармалла: унтан с.нн. темăпа хăйсем т.лл.нех т.рл. авторăн ăнланма =ăмăл к.некисене суйлама хăнăхтармалла?

I класра в.ренекенсен класс тулаш.нчи вулавне й.ркелен. чух уйрăмах в.сен вулав хăнăхăв.семпе тавра курăм. м.нле аталаннине шута илмелле: =ав вăхăтрах вулав тематикине анлăлатма тăрăшмалла: чи п.ч.ккисем валли тухнă к.некесене паллама в.рентмелле?

II класра ачасем в.рент\=. Ертсе пынипе е вăл сăнаса тăнипе т.рл. темăллă «шăл =емми» к.некесене вула==. : ача-пёча журнал.семпе паллаша==.?

III класра в.ренекенсен ача-пăча писател.сен паллă хайлав.семпе паллашмалла: юмах.-халап.сене вуламалла? Класс тулаш.нче вулама с.нн. авторсен йыш. 15_17е =итмелле? В.сен шут.нче чăваш =ырав=исем =е= мар: ытти халăхсен паллă писател.сем те пулмалла? Кунсăр пу=не класс тулаш.нчи вулав урок.сенче в.ренекенсене малтанхи классенчи пекех ача-пёча ха=ат-журнал.пе паллаштармалла: в.сен материал.сене суйласа вулаттармалла?

IV класра в.ренекенсем те ытларах илемл. Литература тата ăслăлăх стил.пе ăнланмалла =ырнă к.некесене вула==.? В.сенче этем пурнă=.н илем.: унăн чун хавал. сăнланмалла? Тем те п.р курса =\ренисем =инчен калакан к.некесемпе паллашасси ку \с.мри в.ренекенсен класс тулаш.нчи вулав.нче паллă вырăн йышăнмалла? В.семс.р пу=не хальхи тата авалхи пурнă=а сăнлакан пове=семпе калавсем: паллă =ынсен к.некисем: =ырăв.сем: ачасем валли ятарласа =ырнă биографий.сем пулмалла? Урокра т.рл.рен пулăшу к.некипе – словарьсемпе: п.лк.чсемпе (справочниксемпе): ха=ат-журналпа тăтăшах усă курма хăнăхтармалла?

В.ренекенсене ача-пăча к.некисемпе: ха=ат-журналпа куллен тăрмашма хăнăхтарас тесен класри тата шкулти библиотекăн .=не тив.=л. й.ркелемелле?

I класра вулав к.тес.нче ачасемпе вуламалли к.некесен куравне (выставкине) кашни эрнерех =.нетсе тăмалла?

II класра вуламалли к.некесене темăн-темăн ушкăнламалла («Тăван тавралăх»: «Ч.рчунсем =инчен»: «+улталăк вăхăч.сем» т?ыт?те)? К.неке курав.сем: ятарлă с.н\ плакач.сем ачасене к.некесенчен кирлине суйлама пулăшмалла?

III класра вуламалли к.некесене =\л.к =инее автор.сене кура й.ркелесе тăратмалла? Ёслăлăх стил.пе =ырнă к.некесем уйрăм тăмалла? Кунтах вулама с.нн. к.некесен список.: ачасем харпăрхăй т.лл.н .=лемелли картотека пулмалла?

IV класра вуламалли илемл. Литература тата ăслăлăх стил.н хайлав.сене =\л.к =инее авторсен хушамач.сене кура алфавит й.ркипе вырна=тармалла? Пулăшу к.некисемпе ха=ат-журналсем те ал ай.нчех пулмалла? Кунсăр пу=не ачасене кирл. с.н\сем: «М.н вуламалла» е «В.рен\ к.некинче кун =инчен =ырман???» ев.р каталогсем хат.рлемелле? Районти: хулари-ялти библиотекăпа ачасене икк.м.ш в.рен\ =ул.нче паллаштармалла? III_IV класра в.ренекенсен =ывăхри библиотекăна хăйсем т.лл.н =\ремелле? В.сене шкулпа библиотекăн п.рлехи .=.сене те явă=тармалла (литература уяв.сем: саспа вулани т?ыт?те)?

Класри: класс тулаш.нчи вулав пу=ламăш классенчи тăван ч.лхе программин ытти пай.семпе =ыхăнмалла? +авăнпа п.рлех вулав урок.сенче те ч.лхен т.рл. ен.пе усă курма: т.р.с =ырма: =ут =анталăка сăнама: .=леме: \керме: музыкăна чухлама в.рентекен уроксенче туянакан хăнăхусемпе анлăн усă курмалла?

Предмет=н в\рентъ план\нчи выр=н\

+ир.плетн. в.рент\ план. пу=ламăш шкулта тăван ч.лхе в.рентме I-II классенче эрнере 5 сехет: III_IV классенче 6-шар сехет уйăрнă? I класра эрнере тёватё урок вулама-=ырма в.рентмеллисем: п.ри – литература вулав.н урок.?  Пуплеве аталантарас .= кашни урокрах пулса пымалла? II класра ч.лхе урок.сем валли те :  литература вулав.н урок.сем валли те вётамран 2-шер сехет палăртмалла? III_IV классенче ч.лхе урок.сем валли эрнере 2:5 сехет: литература вулав.н урок.сем валли 2:5-шер сехет палăртмалла? Класс тулаш.нчи вулав тата ăславлă =ыру урок.сем ик. Эрнере п.рер пулмалла?

Предмет=н пулас результач\сем

1 класс

1 класс

П\ррем\ш клас=н 1-м\ш ёурёул\нче, 1 тапх=р:

Харкамл=х результач\сем:

     - ачасем в\ренъ задачисене =нланса пыма пуёлани;

     -  итлесе =нланас (аудировани)  х=н=хусем   аталанни;

     - к\некепе в\ренъ хат\р\ пек паллашни: к\некен в\ренъри выр=н\пе п\лтер\ш\, тыт=м\пе шалаш\, ятарл= пал=ртусемт.ыт.те

 Пур предметсене в\рентн\ май к\текен результатсем:

     - ачасем х=йсен пурн=ё й\рки улш=ннине =нланни, «шкулачи» =нлава уё=млани; шкул ачин явапл=х\семпе тата тив\ё\семпе паллашса пыни;

     - шкул й\ркисемпе паллашни, в\сене =нланма пуёлани, =са хывса куллен пурн=ёласа пырас йеккий\ амаланни;

     - ачасем харкам туй=м\сене с=нама, пал=ртма в\ренсе пыни.

Предмет=н пайрамл= результач\сем:

     - ё\н\ предметпа – литература вулав\пе,  предмет т\ллев\семпе, задачисемпе паллашни;

     - «хайлав» тата «илемл\ хайлав» =нлавсемпе уё=млани; илемл\ хайлавсене итлесе йыш=нма, =нланма пуёлани;

     - «автор» =нлава уё=млани.

2 тапх=р: 

Харкамл=х результач\сем:

     -  т=ванн хал=х культури, с=махл=х\ м\н тери пуян пулнине =нкарма пуёлани, ачасенче пархатарл=хпа м=наёл=х туй=м\ в=ранни;

     - т=ван хал=х с=махл=хне к=м=лл=н йыш=нни, ун=н илем\пе киленес туй=м ёурални.

Пур предметсене в\рентн\ май к\текен результатсем:

     - т\рл\ жанрл= текстсене йыш=нни, танлаштарса с=нама в\ренни;

     - ачасен танлаштару, тишкеръ, п\т\млетъ х=н=х=в\сене аталанни;

     - япаласемпе пул=мсене в\сен т\с (вид) паллий\сене кура ушк=нлама в\ренни.

    Предмет=н пайр=м результач\сем:

   - илемл\ хайлавсене йыш=нма, итлеме-=нланма малалла х=н=хни;

   - «хал=х с=махл=х\», «ача-п=ча с=махл=х\» =нлавсене уё=млани;

   - ч\нъ-йыхрав юррисемпе паллашни; в\сене м\нле т\ллевпе каланине пал=ртма, м\нле й\ркеленине с=нама пултарни;

   - шутлав с=ввисемпе паллашни, в\сем тахёан аван пулса кайнине =нланни;

   - тупмалли юмахсемпе паллашни, в\сен х=йев\рл\хне, тыт=мне с=нама п\лни;

   -илемл\ хайлав мел\семпе (танлаштару, с=патлантару) паллашни, в\сене тупмалли юмахсенче с=нама п\лни;

   - х=йсем тупмалли юмахсем хайлан= чухне ёакмелсемпе ус= курма в\ренсе пыни;

   - «юмах» жанр=н х=йев\рл\хне   =нланма, юмах логикипе сюжетнее с=нама пуёлани. Юмах тыт=м\н х=ш-п\р в=ртт=нл=х\сене ас=рхама тыт=нни.

3 тапх=р:

Харкамл=х результач\сем:

     - ч=ваш ёырул=х\н пуянл=хне =нланса =на хисеплес, унпа киленес туй=мсем ч\р\лни;

     - илемл\ хайлав ёыравё= пуё\нче \м\т шай\нче ш=ранса кал=планн=, шух=шласа к=ларн= япала иккенне =нланса пыни;

     - ачасен =нлав пултарул=х\ аталанса пыни;

     - ачасен гражданл=хпа патриотизм тата хутш=ну культурий\ аталанни.

Пур предметсене в\рентн\ май пурн=ёламалли результатсем:

     - ачасен к=м=л-сипет, =с-хак=л тата туй=м опыч\ аталанни, пуянланни;

     - ачасен тишкеръ, п\т\млетъ х=н=х=в\сем малалла аталанни;

     - харп=рх=й кур=мне й\ркелесе калама, теприсен  кур=мне итлеме-т=нлама, =нланма в\ренсе пыни;

     - т\рл\ жанрл= илемл\ литература хайла\всене итлесе =нланма, =са хывма, ас=млама х=н=хса пыни.

Предмет=н пайрам результач\сем:

     - «илемл\ литература», «хайлав», «автор» =нлавсене уё=млани;

     - «калав», «с=в=» =нлавсене =са хуни;

     - с=в=ласа ёырн= хайлавсен тулаш\, в\сен х=йев\рл\хне с=НАСА курма, «рифма», «ритм» =нлавсене =нланма пултарни;

     - с=в=ри й\рке в\ё\сем сас= т\л\ш\нчен п\рпек ян=рани ёеё ёител\кс\р, шух=ш уё=мл=х\ те пулмаллине =нланни;

     - калава ансатт=н тишкерме в\ренме пуёлани.

4 тапх=р:

Харкамл=х результач\сем:

    - хутш=ну этикеч\н ансат й\ркисемпе паллашни; хутш=нупа ёых=нн= х=ш-п\р =нлавсене уё=млани;

    - шъте =нланма в\ренсе пыни; шъттемле к=тк=с ыйт=вата ё=м=лрахх=н татса пама пул=шнине =нкарни.

Пур предметсене в\рентн\ май к\текен результатсем:

    - ч\лхери ансат пул=мсене тишкерме в\ренсе пыни, терминсене п\ч\кк\н-п\ч\кк\н =са хывма х=н=хса пыни;

    - текстпа \ёлесх=н=ху аталанни;

    - ачасем хайлав-=слав \ёне яв=ёса пыни.

Предмет=н пайрам результач\сем:        

    - с=в=ласа ёырн= хайлавсене туйма-=нланма (восприятие) малалла в\ренни;

    - автор с=в=сенче т\рл\ к=м=л-туй=ма пал=ртнине =нланма пуёлани;

    - калав м\н ёинчен пулнине =нланма, калав темине уё=млама в\ренсе пыни;

    - калав теми унта м\н ёинчен каланипе ёых=нса т=нине =нланни;

    - илемл\ хайлавсенчи шъте =нланма в\ренсе пыни.

Икк\м\ш ёурёулта. 1 тапх=р:

Харкамл=х результач\сем:

      - т=ванн хал=х историй\пе тата культурипе к=с=кланас туй=м в=ранни;

      - кашни хал=х=н х=й\н с=махл=х\, юрри-с=вви, юмах-халап\ пулнине, анчах в\сен пуринпе те п\решкелл\х\пе уйр=мл=х\сем те сахал маар пулнине =нланма,  в\сен илемне туйса илме т=р=шни;

      - ачасенче хавасл=х туй=м\ аталанни, в\сем с=в=-юр=па кулленхи пурн=ёра ус= курма хавхаланни.

Пур предметсене в\рентн\ май к\текен результатсем:

      - ачасен вулав х=н=х=в\сем аталанни; вулан= текст шалашне =са хывма, ыйтусене хуравлама, хайлав темине пал=ртма, вуланине п\т\м\шле хакпама в\ренсе пыни;

     - вулав=н т\рл\ т\с\сене алла илсе пыни.

Предмет=н пайрам результач\сем (ку ёурёулта в\сем п\р енчен вулав техника х=н=х=в\семпе ачасен ёых=нулл= пуплевне аталантарассипе тата текстпа \ёлеме в\рентессипе, теп\р енчен илемл\ литератур=па паллаштарассипе, илемл\ хайлавсене вулама-=нланма, тишкерме в\рентессипе ёых=нн=).

      - ч\нъ-йыхрав юрри-с=вви, х=в=рткалар=шсем, тупмалли юмахсем ёинчен п\лни, в\сене итлесе киленес к=м=л ёир\пленни, х=йсем те хайлама-=слама хавхаланни;

      - ёыравё=сем те хал=х с=махл=х\н т\сл\х\сем ев\р хайлавсем =сланине курни;

      - в=й= юрри-с=ввисемпе, пулмасла тата в\ёс\р такмаксемпе паллашни, в\сем м\нле й\ркеленнине, к\вви-ёемммине с=нама п\лни,    

      - т\рл\ хал=х юмах\семпе паллаштарма пуёлани, «юмах» тата «халап» =нлавсене уй=рма, в\сене =ша хума т=р=шни; ул=п халап\семпе паллашни, в\сен ч=ваш хал=х историй\пе культуринчи п\лтер\шне =нланма х=тланни;

      - литература п\л\в\н ансат =нлав\сене =нланма, =ша хума тыт=нни.

2 тапх=р:

Харкамл=х результач\сем:

    - текстра ёырса к=тартн= пул=мсене, в\сен с=лтав\сене тишкерме в\ренсе пыни;

    - илемл\ хайлавсене вуласа пурн=ёра пулса иртекен пул=мсемпе \ёсене курма, в\сен с=лтав\сене чухлама х=н=хни.

Пур предметсенев\рентн\ майк\текен результач\сем:

     - тишкеръ, танлаштару, п\рлештеръ х=н=х=в\сем аталанни;

     - т\рл\ жанрл= текстсене вуласа =нланма х=н=хни;

     - харкам шух=ш\сене й\ркелесе кур=мл= пал=ртма в\рентсе пыни;

     - к\некепе харкам т\лл\н \ёлеме в\ренсе пыни.

Предмет=н пайрам результач\сем:

     - литература жанр\сем (калав, с=в=, юмах, юптару) ёинчен туянн= п\т\м\шле =нлавсене чухлани тар=нланни;

     - т\рл\ жанрл= литература хайлав\сене вуласа =нланас мехел аталанни;

     - Хайлавсене вулан=, тишкерн\ май ансат с=нарл=х хат\р\сене (эпитет, с=патлантару, темиёе хут калани, метафора) курма х=н=хтарса пыни.

2 класс

Харкамлёх результач.сем

- с=мах искусствипе киленме в\ренсе пыни;

- т=ванн хал=х тата кърш\ хал=хсен культурине хисеплеме, пуринпе те тъс\мл\ те ёураёулл= пулма х=н=хса пыни;

- Илемл\ хайлавсем вулан=-тишкерн\ май ачасен илем туй=м\ аталанни; в\сен илем пахал=х\сене =ша хуни.

Пур предметата в.рентн. май к.текен результатсем

-  Т.рл. хайлав тишкерн. Май хёйсен тата ыттисен  .=-х.лне сёнама: хаклама хёнёхма пу=лани

- вуласа е итлесе п.лн. информацие аса хывма: асёмлама в.ренсе пыни

- Мёшёррён: ушкёнпа п.рле .=леме _ хёйсем хушшинче рольсемпе .=сене уйёрма: п.рл.хл. .=.н харкам пайне пурнё=лама _ в.ренме пу=лани?

Предметён пайрам результач.

- вулав пахалёх.сем =ир.пленни: вулав т.с.семпе мел.сене алла илни:

- сасёллё пуплев.н п.лтер.шл. мел.сене (хёвёртлёх.: янёравлёх.: к.в.л.х.) кирл. пек улёштарма в.ренни

- текст тишкер.вне малалла в.ренсе пыни

- ансат жанрсене (юмах: калав: сёвё) п.р-п.ринчен уйёрса илме пултарни

 - хёш-п.р илемл.х мел.сене (танлаштару: эпитет: метафора) курма-сёнама тытённи

- литература п.л.в.н ансат ёнлав.семпе паллашни?

3 класс

Харкамлёх результач.сем%

• тёван халёхён авалхи кун-=ул.пе: унён т.рл. тапхёрта палёртнё ывёл-х.р.пе: в.сен пархатарлё .=.семпе паллашнё май харкам м.нле халёхран тухнине ёша хуни: унён =акёнта мёна=ланас туйём =ир.пленни*
• т=ванн хал=х культурин, хал=х с=махл=х\н тыт=м\пе =шл=х\ м\н тери пуян пулнине курма, нес\л\м\рсем =на \м\рсем хушши упраса, туптаса паянхи куна ёитерме пултарнине =са хывни.

Пур предметата в.рентн. май к.текен результатсем%

• словарьсемпе: справочниксемпе усё курма в.ренсе пыни*
• к.некепе ир.кл.н .=лемме п.лни: уйрём палёртусемпе: тупмаллисемпе усё курса кирл. текста: унён палёртнё вырён.сене хёвёрт тупма с.нн.       .=сене пурнё=лани*
• т.рл. информаци =ёлку=.пе усё курма пултарни*
• к.некепе: словарьсемпе: справочниксемпе: текст патне панё иллюстрацисемпе .=лемме хёнёхса пыни*
• вулавён т.рл. т.сне (паллашуллё: т.пчевл.-тишкер\лл.: суйлавлё: шыравлё) алла илсе пыни*
• мёшёррён: п.ч.к ушкёнпа п.рле .=леме _ хёйсем хушшинче рольсемпе .=сене уйёрма: п.рл.хл. .=.н харкам пайне пурнё=лама _ в.ренсе пыни?

Предметён пайрамлё результач.сем%

• текстпа .=леме пултарни темипе т.п шухёшне палёртни: тишкер\ ыйтёв.пе =ыхённё информации тупни*
• п.т.млет\сем патне пыма: пулёмсемпе сёнарсен хётланёш.сен =ыхёнёв.сене ёнланма: сёлтавлама в.ренсепыни*
• текстра геройсен шухёшне =ир.плетекен вырёнсене тупма пултарни*
• сёнарсен .=.-х.л.пе хётланёш.сене: кёмёл-туйёмне тишкерн.-сёнанё май п.т.м этемл.х ырлёх.семпе пахалёх.сене ёша хума: ырёпа усала уяс хёнёхусем аталанса пыни*
• илемл. Литература жанр.сен (т.рл. юмах: калав: сёвё: юптару) т.п уйрёмлёх.сене курма в.ренсе пыни?

Предмет=н шалаш\ (содержаний\)

1 класс

П\ррем\ш клас=н 1-м\ш ёурёул\нче ачасен вулавх=н=х=в\сем й\ркеленсе ёитеймен пирки литература итлев\сем пулаёё\. Литература итлев\н т\пт\ллев\сем тесе ёаксене пал=ртатп=р:

     - ачасене литература хайлав\семпе к=с=клантарса ярасси, илемл\ хайлавсене итлесе =нланма, =са хывма в\рентсе пырасси;

     - ачасенче ыр=па усала, хурапа шурра туяс туй=ма, илем сис\мне амалантарса ярасси, т\нче кур=мне анл=латасси;

     - ачасен =нлав пултарул=хне амалантарасси.

В\рентъ задачисемпе пулас результач\сене, й\ркелеме пал=ртн= компетенцисене шута илсе \ёе 4 тапх=ра пайлама пулать.

1 тапх=р. Илемл\ хайлав ёинчен п\т\м\шле =нланасси; проза тата поэзии хайлав\сем. В\сене итлеме-тăнлама, йышăнма в\ренсе пырасси.

2 тапх=р. Хал=х с=махл=х\. Вак жанрсем. Юмахсем. Халăх сăмахлăх\н хайлав\сем сăмах в\ёё\н в\ренине: в\сен автор\ ёуккине ăнланасси.

3 тапх=р.    Вак жанрсемпе паллашасси, в\сен т\сл\х\сене итлесси. Тупмалли юмахсемпе пулмасла халапсем хайласси.  

4 тапх=р. Литература жанр\сем (калав тата сăвă), в\сене уйăрма, в\сен уйрăмлăх\сене ăнкарма, т\сл\х\сене итлеме-тăнлама, йышăнма в\ренсе пырасси.

Икк\м\ш ёурёулта  ачасем пуёлам=ш вулав х=н=х=в\сем туянса ёитереёё\. В\сен итлев х=н=х=в\сем кал=планн= теме пулать.

       Литература вулав\ темиёе т\ллеве п\рл\хл\н пурн=ёа к\ртме май панине (вулама, текстпа \ёлеме тата литература хайлавне =нланма, тишкерме в\рентесси; к\некене юратма, унпа \ёлеме, харп=р х=й т\лл\н вулама х=н=хтарасси) шута илсе уроксен пайрам тата харкам т\ллев\сем анл=ланаёё\. Анчах та в\сем п\ррем\ш ёур ёултисенчен пачах, принципл= уйр=лса т=маёё\. В\сем ёинче ник\сленсе в\сен анл=рах та тар=нрах т=с=м\ пулаёё\.

     Икк\м\ш ёурёулти уроксене, в\сен т\ллев\семпе задачисене, й\ркелемелли =слай-=нланусене (компетенцисене) шута илсе т\пренилсен 2 тапх=ра уй=рма пулать.

1 тапх=р. Хал=х с=махл=х\.

     Икк\м\ш ёурёулта ачасен хал=х с=махл=хне в\ренесси самай анл=рах пулмалла; жанр т\л\ш\нчен те, п\лъ-=слай т\л\ш\нчен те.

2 тапх=р. Литература т\с\сем (жанр\сем) (калав, с=в=, юптару).

2 класс

Литература вулав\.Класс тулаш\нчи вулав (85 сехет)

Вулав карти? М.н-ши вăл Тăван =.ршыв? Савнă =.р: Чăваш =.ршыв.? Пир.н =.ршыври хуласемпе ялсем? Тăван республика =ыннисен .=.-х.л.? «Пир.н ял (хула)» экскурси?

К.ркунне? К.р.н т.рл. тапхăрне (пу=ламăш.: ылтăн к.ркунне: хура к.ркунне): ч.рчунсемпе \сен-тăрансен пурнă=.нчи улшăнусене сăнлакан калавсемпе сăвăсем? «К.рхи сăнсем» экскурси?

Эпир – туслă ачасем? Ачасен пурнă=.пе .=.-х.л.: в.сем туслă пулни: п.р-п.рне пулăшни?

,= телейте савăнă= к\рет? ,= =инчен: т.рл. професси =инчен: .=.н пурнă=ри п.лтер.ш.: халăх пурлăх.ш.н тăрăшни: .= =ыннателей к\ни =инчен =ырнă калавсемпе сăвăсем?

Х.лле? Х.ллехи =анталăк? Ч.рчунсемпе \сен-тăрансен х.ллехи пурнă=.? +.н. =ула к.тсе илни? «Х.л =итсен» экскурси?

Ч.рчунсем – пир.н туссем? Ч.рчунсем =инчен =ырнă калавсем: сăвăсем: ваттисен сăмах.семпе туптарусем (тупмалли юмахсем)? Ч.рчунсене х\т.лесси: в.сене пулăшасси?

Халăх сăмахлăх.? Чăваш тата ытти халăхсен юмах.сем: юррисем: ваттисен сăмах.семпе туптарусем?

Тăван кил-йышра? Пир.н нес.лсем? Аннесемпе асаннесем: кукамайсемпе аппасем: в.сен .=.-х.л.? Аннесем =инчен =ырнă калавсемпе сăвăсем?

Килч. ырă =уркунне? Ч.рчунсемпе \сен-тăрансен пурнă=.нчи улшăнусем? Пăр кайни? Ачасен вăййи-кулли? Аслисен =урхи .=.сем? Космонавтика кун.? Космонавтсем =инчен?

+у уйăхне к.т.м.р? +уллахи =ут =анталăк: уй-хирти тата пахчари .=сем =инчен =ырнă калавсемпе сăвăсем: т.рленч.ксем?

/сен-тăран т.нчи? Вăрман пурнă=.: \сен-тăран =инчен =ырнă сăвă-юрă: калавсемпе халапсем?

Пăхмасăр калама в.ренмелли сăвăсем% =ут =анталăк: тăванен: тус-тăванлăх: т.рл. ч.рчун =инчен калакан 5_6 сăвă (в.рент\=. с.ннисем тата ачасем хăйсем кăмăлласа суйланисем)?

Вулав хăнăхăв.сем? Т.р.с: ăнланса: п.р тик.сс.н: сăмахсене вакламасăр (кăткăс тытăмлă сăмахсене _ сыпăкласа) вуласси? Вулав хăвăртлăх. – минутра 50 сăмахран кая мар (ăшра вуланă чухне сăмах шуч. 60 таран \смелле)? Вуланă чух шухăша пăсмасăр: т.р.с чарăнусем туса сывлăш =авăрса ярасси? Хутсăр предложенин пур т.с.сене те т.р.с интонаципе вуласси? Шухăшпат.ллеве кура текста хăвăрт е хуллен: сасса хăпартса е хăпартмасăр вуласси?

Текстпа .=лесси?   +ыхăнуллă пуплеве аталантарасси? Вуланă текст тăрăх ыйтусене хуравласси: каланине текстри предложенисемпе =ир.плетесси? Текста пахаласси: ăна в.рент\=. ыйтăв.сем е к.некери \керч.кл. план тăрăх аса илсе каласси?

Вуланă текст тăрăх сăмахлă \керч.ксем тăвасси? Пысăках маар калав шалăшне (содержанине) пăтраштармасăр: й.ркипе аса илесси?

К.некери \керч.ксем м.не сăнланине: в.сем калавăн хăш пайне кăтартнине палăртасси: =ав вырăнатекстра тупасси?

Калаватеми=е пая уйăрасси: в.сене ят парасси* вуланă текстăн т.п шухăшне палăртасси (в.рент\=. пулăшнипе)?

Илемл.х мел.сене – танлаштарусене: эпитетсене: метафорăсене (терминсене асăнмасăр) – сăнасси?

+ывăх п.лтер.шл. сăмахсене танлаштарасси: ун пек сăмахсене в.рент\=. Пулăшнипе тупасси? Нумай п.лтер.шл. сăмахсене т.р.с ăнланасси? В.рент\=. Пулăшнипе текстра т.рл. пулăма: =ынна: =ут =анталăка сăнарлăн кăтартакан сăмахсене тупасси: в.семпе сăмахлă \керч.ксем тунă чух усă курасси: тавралăха сăнасси: тантăшсемпе выляни =инчен п.ч.к калав хайласси?

Юмаха: калава: сăвва п.р-п.ринчен уйăрса илме п.лесси?

Сасăллă пуплев.н (кала=ăвăн) пысăк п.лтер.шл. мел.сене – хăвăртлăха: янăравлăха: сасă хулăнăш-=ин=.шне: к.в.л.хне кирл. Пек улăштарма в.ренесси? Сăмахсене т.р.с каласси?

Вулав к.некипе .=лемме хăнăхтарасси? Тупмаллипе паллаштарасси: кирл. Калав е сăвă ятне шыраса тупма в.рентесси? Хайлав хы==ăнхи ыйтусемпе .=сене пурнă=ласси (в.рент\=. пулăшнипе)?

КЛАСС ТУЛАШ/НЧИ ВУЛАВ

Вулав материал.? Ача-пăча валли кăларнă 8_30 страницăллă к.некесем? Ачасем хăйсем т.лл.н ăшра тата теп.р хут саспа суйласа вуламалли сăвăсем: юмахсем: калавсем (калăпăш. – 5 страница таран)?

Вулав тематики? Чăваш =.ршыв.: ачасен пурнă=.пе .=.сем: ч.рчунсемпе \сен-тăран =инчен? Тем те п.р курса =\рени? Юмахсем?

Ача-пăча к.некипе .=лесси? К.некен т.п пай.сене: в.сен яч.сене (хуплашка: страницăсем: тупмалли) п.лесси?

К.некене м.н =инченнине яч.пе автор.: \керч.к.сем тăрăх ăнкарасси (I =ур=ул)* м.н е кам =инчен итленине: вуланине ыйтсан т.р.с хуравласси?

4_5 к.некене темине кура ушкăнласа уйăрасси* вулав темине палăртасси: к.некене унăн хăйне ев.р паллисем тăрăх суйласа илесси? I =ур =улта – итлен. текста: II =ур =улта – харпăр хăй т.лл.н вуланине аса илсе ыйтусем тăрăх каласа парасси? Т.рл. пулăма: сăнарсен .=.-х.л.пе хăтланкалăш.сене т.р.с хак парасси? К.неке курав.пе: с.н\ плакач.пе (I =ур=ул): хуплашкасен картотекипе тата ансат каталог карточкипе (II =ур=ул) паллаштарасси?

I_II класра тăтăшах курнă ача-пăча к.некисен автор.сене т.р.с аса илесси?

Ачасен харпăр хăй т.лл.н к.неке вулас кăмăл туртăмне вăйлатасси* класри вулав=ă к.тесне тирпейлесе тăма хăнăхтарасси: ун =инее таянса т.рл.рен литература вăййипе паллаштарасси? Вуланă хайлавсен уйрăм пай.сене ку= к.рет выляса кăтартасси?

3 класс

Литература вулав\.Класс тулаш\нчи вулав (102 сехет)

Вулав карти? Чăваш =.ршыв.? Чăвашен илем.: юхан шыв.семпе вăрман.сем? Чăваш =ыннисемпе ытти халăхсем хушшинчи туслăх: п.р-п.ринпе кил.штерсе пурăнни?

К.ркунне? К.рхи =ут =анталăк: =ынсен .=.-х.л.? «К.рхи =ут =анталăк» экскурси?

Тăван тавралăха: =ут =анталăка упрани: илем к\ни – Тăван =.ршыва сыхланиех? +ынсем тăван тавралăха упрама: илем к\ме тăрăшнине: =ак .=е ачасемте хутшăнма пултарнине сăнлакан калавсемпе сăвăсем?

Эпир – сăпайлă ачасем? Ачасен пурнă=.: в.сен туслăх.? Ачасем хăйсене сапăр та тирпейл. Тытма тăрăшнине: аслисене хисепленине: сăпайлă пулнине сăнлакан калавсем: сăвăсем: статьясем?

Асам=ă х.л? Х.ллехи =ут =анталăк? Этем .=.-х.л.? Ч.рчунсен пурнă=.? Х.л илем. калавсенче: юмахсенче: \нер=.сен \керч.к.сенче сăнланни? «Х.ллехи =ут =анталăк» экскурси?

Халăх пултарулăх.? Юмахсем: юрăсем: ваттисен сăмах.семпе туптарусем (тупмалли юмахсем)? Т.рл. халăх юмах.сем?

Эпир Улёп йёх.нчен? Улёп халап.сем тата ытти халёх халап.сем?

+урхи хаваслăх? +ут =анталăк ч.р.лни? Ч.рчунсен пурнă=.пе =ынсен .=.сем? Ачасен =урхи вăййисем? «+урхи =ут =анталăк» экскурси?

Чăваш халăх.н паллă =ырав=исем? К?Иванов: Н?Шелепи: Н?Илпек: М?Трубина: В?Харитонов: Н? Ижентей: Х? Уяр: Н? Карай сăввисемпе калав.сем?

Тăванла халăхсен =ырав=исем?М? Джалиль: ГабдуллаТукай: Р? Минатуллин сăввисемпе поэма сыпăк.сем?

Вырăссен чаплă =ырав=исем? А?Пушкин: И?Крылов: Л?Толстой: Н? Некрасов хайлав.сем? Вырăссен хальхи ача-пăча литературин т.сл.х.сем%Н? Сладков: Н? Соколов-Микитов: Л? Ковалев хайлав.сем?

В.рент\=. Е в.ренекен суйласа илн.  5_6  сăвва пёхмасёр в.ренмелле?

Вулав хăнăхăв.сем? Т.р.с: ăнланса: п.р тик.сс.н: сăмахсене вакламасăр: вăтам хăвăртлăхпа вуласси? Вулав хăвăртлăх. минутра 70 сăмахран кая маар пулмалла (ăшра вуланă чухне сăмах шуч. 80 таран \смелле)? Шухăш аталанăвне кăтартакан сăмахсене ансат мелсемпе усă курса палăртасси?  Шухăшне тата т.ллевне кура текста тив.=л. интонаципе (хăвăрт е хуллен: сасса хăпартса е хăпартмасăр: логика пусăм.семпе логика тăхтав.сем туса) вуласси? Сасăпа вуланă чухне харкам вулава асăрхаса пырасси: йăнăш вырăнсене теп.р хут т.р.с вуласа т\рлетесси? Текстра п.лтер.шне у=ăмлатмалли сăмахсене харкам т.лл.нех палăртасси?

Текстпа .=лесси? +ыхăнуллă пуплеве аталантарасси? Вуланă текстри .=сем м.нле аталанса пынине й.ркипе аса илсе каласси (ансат план тăрăх)? Панă ыйтăва хуравлама текстри кирл. вырăна тупасси? Текстăн шухăш т.л.ш.нчен в.=ленн. пай.сене уйăрасси: в.рент\=. Пулăшнипе текст ятне ăнлантарасси: унăн т.п шухăшне палăртасси?

Ансат план ăсласси: план тăрăх текст ăшлăхне асăмласа каласа парасси (туллин: к.скен: суйлавлăн)? Вуланине туллин тата суйлавлă каласа панă чух сăмахлă \керч.ксем тăвасси: сăнарлă сăмахсемпе: сăмах майлашăв.семпе: синонимсемпе вырăнлă усă курасси?

Сăнарсене: =ут =анталăка сăнласа кăтартнă чух усă куракан сăмахсене: в.сен майлашăв.сене текстра тупасси? Сăмахăн текстри п.лтер.шне ăнланасси? Сăнарсене в.рент\=. Пулăшнипе хак парасси? Курни-илтни: сăнани =инчен =ыхăнуллă калав тăвасси? Каланă шухăша вуласа тухнă текстри т.сл.хпе =ир.плетесси? Инсценировкăсене хутшăнса роль сăмах.сене тив.=л. Интонаципе вуласси?

Илемл. Литература жанр.сен хăш-п.р уйрăмлăх.сем% Юмах (унта т.л.нмелле: чăн пурнă=ра пулма пултарайман .=сем пулса ирте==.): юптару (сăнар.сем – т.рл. ч.рчун: йывă=-курăк* в.=.нче в.рентсе калани пур): сăвă (й.ркисем хăйне ев.р ви=елл.: й.рке в.=.сем п.р пекрех янăра==.)?

В.рен\ к.некине чухласси% кирл. хайлава унăн тупмаллинчи яч. тăрăх тупасси* к.некене п.р авторăн калав. Е сăвви т.лне у=асси* тема т.л.ш.нчен п.р-п.рне =ывăх хайлавсене асăрхасси* текст хы==ăнхи .=сене харпăр хăй т.лл.н ăнланса пурнă=ласси?

КЛАСС ТУЛАШ/НЧИ ВУЛАВ

Вулав материал.% чăваш: вырăс: ытти тăванла халăхсен писател.сем ачасем валли =ырнă 15_20 к.неки: «Тантăш» ха=атпа «+ил =унат» журналти материалсем (в.рент\=. суйласа илн. тăрăх)?

Вулав тематики% тăван тавралăх илемне сăнлакан: пурнă=а юратма: =ут =анталăка упрама: сапăр татараватлă пулма в.рентекен: т.рл. халăх ывăл.-х.р.сен пархатарлă .=-х.лне сăнлакан сăвăсемпе калавсем: пысăкрах калăплă хайлав сыпăк.сем: юмахсем?

Ача-пăча к.некипе .=лесси (п.л\сем: ăслайсемпе хăнăхусем)? К.неке пай.сене п.лесси% титул листи: ум сăмах: тупмалли: в.=.нче калани? К.неке м.н =инченнине унăн пай.сем тăрăх ăнкарасси? Класс тулаш.нчи вулав урок. валли кирл. к.некене шыраса тупасси? Класс тулаш.нче I =ур =улта эрнере вăтамран 10_12: II =ур=улв.=.нче 20_25 страницăран кая мар вуласси: вуласа п.лнине в.рент\=. ыйтăв.сем тăрăх каласа парасси? К.некен ятне: авторне аса илме п.лесси? Паллашнă писател.н 2_3 к.некине ас тăвасси? С.нн. к.некесен список.пе: тема картотекипе усă курасси?

+.н. литература вăййисем выляма в.рентесси? В.сене класс тулаш.нче те выляттарасси?

Ус= курмалли литература

В\рентекен валли:

1. «Т=ван ч\лхепе литература вулав\н т\сл\х программисем: ч=ваш шкул\н 1-4 классем валли! М.К. Волков, Л.П. Сергеев, Т.В. Артемьева, О.И. Печников,А.Р. Кульева – Шупашкар: Ч=ваш Республикин в\ренъ институч\н издательство центр\, 2013.
2. Планируемые результаты начального общего образования. Л.Л Алексеева, С.В.Анащенкова, М.З. Биболетова и др.; под ред. Г.С. Ковалёвой, О.Б. Логиновой. – 2-е изд. – М. : Просвещение, 2010. – 120стр. – ( Стандарты второго поколения)
3. Литература вулавĕ «П\ч\кё\ п\рч\» (Литературное чтение, ч. 1,2) Артемьева Т.В., Печников О.И.    2008
4. Литература вулав\. /ё тетрачĕ  «П\ч\кё\ п\рч\»(рабочая тетрадь ч. 1,2) Артемьева Т.В.,  Печников О.И.    2008
5. Ч\в\лти: хушма вулав к\неки. 1-м\ш класс валли, А.Р.Кульева, О.Г.Кульев.- Шупашкар: Ч=ваш к\неке издательстви, 2012
6. Русско-чувашский и чувашско-русский словарь: для начальных классов, М.И.Скворцов, А.В.Скворцова.- Чебоксары: Чуваш. кн. изд-во, 2011
7. П\рле выляр-ха: Ача сач\сем валли, Антонова З.С., Портнова З.Н.- Шупашкар: Ч=ваш к\неке изд-ви, 1992
8. Чи-чи к=с=я. Ача-п=ча с=ввисем. Пет\р Эйзин пухса хат\рлен\. Шупашкар: Ч=ваш к\неке издательстви, 1987.
9. Ача-пăча сăмахлăхĕ ( хрестоматии) пуçламăш шкулсем вали / Г.Ф. Трофимова, Р.Н.Петрова - Шупашкар: Чаваш кёнеке издательстви, 2008.
10. «Тетте» журнал
11. Артемьева Т.В.,  Печников О.И. Литература вулавĕ «П\ч\кё\ п\рч\» в\рентмелли   хушма материал  электронл= дидактика хат\р\.
12. А.Р. Кульева, О.Г.Кульев. Ылтан шевле: Хушма вулав кенеки. 2-меш кл. валли – Шупашкар: Чав. кенеги изд.,  2013;
13.  Артемьева Т.В. Литература вулаве: Ешел калча. 2-меш класс валли /Т.В. Артемьева, О.И. Печников – Шупашкар: Чав. кенеги изд., 2009;
14.  3-меш кл. валли Литература вулаве Т.В. Артемьев, О.И. Печников Шупашкар: Чав. Кенеги изд., 2010;
15.  Портнова З.Н., Сергеев Ю.Д. Хелхем. Хушма вулав кенеки. 3-меш кл.валли. – Шупашкар: Чав. Кенеги изд., 2003.

В\ренекен валли:

1. Литература вулавĕ «П\ч\кё\ п\рч\» (Литературное чтение, ч. 1,2) Артемьева Т.В., Печников О.И.    2008
2. Литература вулав\. /ё тетрачĕ  «П\ч\кё\ п\рч\»(рабочая тетрадь ч. 1,2) Артемьева Т.В.,  Печников О.И.    2008
3. Ч\в\лти: хушма вулав к\неки. 1-м\ш класс валли, А.Р.Кульева, О.Г.Кульев.- Шупашкар: Ч=ваш к\неке издательстви, 2012
4. Русско-чувашский и чувашско-русский словарь: для начальных классов, М.И.Скворцов, А.В.Скворцова.- Чебоксары: Чуваш. кн. изд-во, 2011
5. А.Р. Кульева, О.Г.Кульев. Ылтан шевле: Хушма вулав кенеки. 2-меш кл. валли – Шупашкар: Чав. кенеги изд.,  2013;
6.  Артемьева Т.В. Литература вулаве: Ешел калча. 2-меш класс валли /Т.В. Артемьева, О.И. Печников – Шупашкар: Чав. кенеги изд., 2009;
7. Литература вулав\. /ё тетрачĕ  «Ешел калча»(рабочая тетрадь ч. 1,2) Артемьева Т.В.,  Печников О.И.    2009
8.  3-меш кл. валли Литература вулаве Т.В. Артемьев, О.И. Печников Шупашкар: Чав. Кенеги изд., 2010;
9. Литература вулав\. /ё тетрачĕ  (рабочая тетрадь ч. 1,2) Артемьева Т.В.,  Печников О.И.    2010
10.  Портнова З.Н., Сергеев Ю.Д. Хелхем. Хушма вулав кенеки. 3-меш кл.валли. – Шупашкар: Чав. Кенеги изд., 2003.

Тематика план\

1 класс