1нче сыйныф өчен Фәтхуллова дәреслегенә туган телдә укудан календарь тематик план
календарно-тематическое планирование (1 класс)

            РУС ТЕЛЕНДӘ ГОМУМИ БЕЛЕМ БЕЛЕМ БИРҮ ОЕШМАЛАРЫНДА “ТУГАН ТЕЛДӘ ӘДӘБИ УКУ”    УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНЫҢ  ЭЧТӘЛЕГЕ                                                                            

Әлеге календарь-тематик план (КТП) 1 нче сыйныфларның рус төркемнәре өчен төзелде. Анда бүлек һәм дәрес темалары, аларны үткәрүгә каралган сәгатьләр саны,  укытуның предметара нәтиҗәләре урын алды. КТПның реализация срогы - 1 ел. Мәктәпнең укыту планында 1 нче сыйныфта туган телдә әдәби укуны укытуга 33 атнага 1 сәгать исәбеннән 33 сәгать бирелә.

“туган телдә әдәби уку” предметының эчтәлеге түбәндәгеләрне тәшкил итә:

-аңлы, дөрес һәм сәнгатьле уку күнекмәсе булдырып,бер минут эчендә кычкырып 15-25 сүзле текстны йөгерек укый белергә;

-тәкъдим ителгән текстка сораулар куярга;

- дүрт җөмләдән торган кыска текстның эчтәлеген сөйләргә һәм дөрес итеп хатасыз күчереп язарга;

- өч пар репликадан торган телдән диалог төзи белергә;

- автор текстына нигезләнгән уртача монологик сөйләм әзерли һәм әсәр геройларын, вакыйгаларын бәяли белергә;

- татарча физкультминутларны яттан әйтә белергә;

-халык авыз иҗаты әсәрләреннән мәкаль,әйтем,табышмак,әкиятләрдән мисаллар китерә белергә;

-әдәби жанрларны һәм халык авыз иҗаты жанрларын аера алырга;        

- китапларны төпләү, сыйныф һәм мәктәп китапханәсендәге китапларны ремонтлау.

Укучыларда уку һәм сөйләм эшчәнлеге күнекмәләре формалаштыру, татар телендә аралаша белү әдәби укуның төп аспекты булып тора. Укучылар аңлап һәм сәнгатьле уку, китап белән эшләү, китаптан, сүзлекләрдән файдалана белү күнекмәләрен үзләштерәләр. Диалог төзү, мөстәкыйль фикер йөртү, үз фикереңне башкаларга җиткерү, төрле төрдәге текстлар белән эшләү, төрле мәгълүмати чыганаклардан мөстәкыйль файдалану күнекмәләре формалаша. Бу дәресләр укучыларның уку дәрәҗәсен, укуга кызыксынуларын, әсәр белән эшли белүләрен, дәреслектә һәм эш дәфтәрләрендәге биремнәрне үти алуларын, үз эшчәнлекләрен бәяли белүне ачыкларга ярдәм итә.  

          Туган телдә әдәби уку буенча төзелгән КТП 1 нче сыйныф укучыларының шәхси үсеш–үзгәреш, предметара һәм предмет нәтиҗәләрен үзләштерүне күз алдында тота. Планлаштырылган дәресләрнең  урыннарын алыштыру, бәйрәм көннәренә туры килсәләр,  янындагы дәресләр белән берләштереп  укыту каралган.  

Материал һәм җиһазлау:

• күрсәтмә әсбаплар; таблицала, рәсемнәр, картиналар, алфавит,татар язучылары һәм шагыйрьләре портретлары;
• белешмә материаллар,                                                                                                              

      аудио- һәм видеоәсбаплар, мультимедиа укыту программалары, интерактив тикшерү программалары, компьютер программалары;

•  татар сайтлары, электрон китапханә;
• уенчыклар, татар орнаментлары, киемнәре, саннар, санау таякчыклары, төсле карандашлар.

Рус  телендә сөйләшүче балаларның башлангыч сыйныфларда татар теленнән белем hәм күнекмәләрен бәяләү  нормалары

                  Туган телдәәдәби уку укыту программасыннан  көтелгән предмет нәтиҗәләре

     -аңлы, дөрес һәм сәнгатьле уку күнекмәсе булдырып,бер минут эчендә кычкырып 15-25 сүзле текстны йөгерек укый белергә;

-тәкъдим ителгән текстка сораулар куярга;

- дүрт җөмләдән торган кыска текстның эчтәлеген сөйләргә һәм дөрес итеп хатасыз күчереп язарга;

- өч пар репликадан торган телдән диалог төзи белергә;

- автор текстына нигезләнгән уртача монологик сөйләм әзерли һәм әсәр геройларын, вакыйгаларын бәяли белергә;

- татарча физкультминутларны яттан әйтә белергә;

-халык авыз иҗаты әсәрләреннән мәкаль,әйтем,табышмак,әкиятләрдән мисаллар китерә белергә;

-әдәби жанрларны һәм халык авыз иҗаты жанрларын аера алырга;        

- китапларны төпләү, сыйныф һәм мәктәп китапханәсендәге китапларны ремонтлау.

Укучыларда уку һәм сөйләм эшчәнлеге күнекмәләре формалаштыру, татар телендә аралаша белү әдәби укуның төп аспекты булып тора. Укучылар аңлап һәм сәнгатьле уку, китап белән эшләү, китаптан, сүзлекләрдән файдалана белү күнекмәләрен үзләштерәләр. Диалог төзү, мөстәкыйль фикер йөртү, үз фикереңне башкаларга җиткерү, төрле төрдәге текстлар белән эшләү, төрле мәгълүмати чыганаклардан мөстәкыйль файдалану күнекмәләре формалаша. Бу дәресләр укучыларның уку дәрәҗәсен, укуга кызыксынуларын, әсәр белән эшли белүләрен, дәреслектә һәм эш дәфтәрләрендәге биремнәрне үти алуларын, үз эшчәнлекләрен бәяли белүне ачыкларга ярдәм итә.  

          Туган телдә әдәби уку буенча төзелгән КТП 1 нче сыйныф укучыларының шәхси үсеш–үзгәреш, предметара һәм предмет нәтиҗәләрен үзләштерүне күз алдында тота. Планлаштырылган дәресләрнең  урыннарын алыштыру, бәйрәм көннәренә туры килсәләр,  янындагы дәресләр белән берләштереп  укыту каралган.  

Укытуның планлаштырылган нәтиҗәләре

Әдәби укудан 1 нче сыйныфта үзләштерүнең  шәхси нәтиҗәләре:

• татар теленең дәүләт теле буларак әһәмиятен аңлау;
• шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар телен куллануга уңай караш булдыру;
• татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге формалаштыру.

Әдәби укуга өйрәтүнең предметара нәтиҗәләре:

-гомуми уку күнекмәләрен һәм үз эшчәнлегеңне оештыра алу сәләтен формалаштыру;

• үз эшчәнлегеңне планлаштыру, аны контрольдә тоту һәм бәяли белү күнекмәләре булдыру;
• укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;
• өстәмә мәгълүмат алу өчен, белешмә чыганаклардан мөстәкыйль файдалана алу;
• мөстәкыйль рәвештә белем ала белү.

1 нче сыйныфта  әдәби укуга  өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре:

• татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләренә ия булу;
• телдән яки язма сөйләм күнекмәләренә ия булу өчен кирәкле беренчел лингвистик белемнәрне үзләштерү;
• татар балалар әдәбияты һәм халык авыз иҗаты үрнәкләре белән танышу.

Өстәмә белем бирү чыганаклары

• Интернет челтәре материаллары: mon.tatar.ru,  www.edurt.ru, lib.tatar.ru, edu.tatar.ru, мhttp://watan.su/balalar-bulmaseһәм башкалар.
• Сафиуллина Ф.С. Татарча – русча, русча – татарча сүзлек. -  Казан: “Мәгариф”, 2007.
• Татар теленең орфографик һәм орфоэпик, синонимнар һәм антонимнар, фразеологик әйтелмәләр  сүзлекләре.
• Татар халык авыз иҗаты. Табышмаклар. Тизәйткечләр.Әкиятләр.
• Фэттах Н. Татар халыкижатыжыентыгы . Совет эдэбияты. - 1951
• Н.Исәнбәт. Балалар фольклоры. -Казан: Татгосиздат, 1941
• “Балаларга күчтәнәч” сериясеннән балалар җырлары тупланган аудио-дисклар.
• Мәкальләр. Казан, «Мәгариф», 2004.                                                                        

                                                                                                                                                                                                                                   1нче сыйныфта рус төркемендә  әдәби укудан  К.С.Фәтхуллова дәреслегенә төзелгән  календарь-тематик план