Конспекты уроков
план-конспект урока (2 класс) на тему

Саха тыла 2 кылаас

Буолар кчнэ:

Уруок темата: «Муңха5а» диэн хартыынанан көрөн кэпсээн оңоруу.

Уруок тиибэ: билиини чинэтии

Уруок ыытыллар формата: сэьэргэьии уруога

Уруок сыала:

1. Черэнээччи санарар уонна суруйар дьо5урун сайыннарыы, ис санаатын этэрин ситиьии, тереебчт тылыгар тапталы инэрии, оло5у кытта сибээстээьин.
2. Уьун аьа5ас уонна хоьуласпыт бчтэй дор5ооннору арааран истэр уонна таба суруйар черчйэ5и чинэтии;

Уруок тэрилэ: «Мунха5а» диэн хартыына, проектор, экран.

Уруок хаамыыта:

1. Тэрийэр чааьа. (2 м.)

- Чтче кчнчнэн, о5олоор. Черэнэ ким кэлбитий, ким оонньуу кэлбитий? Хайдах бэрээдэктээхтик черэнэбит? (о5олор эппиэттэрэ)

1. Илиибитин уунабыт.

2. Киьи санарар кэмигэр истэбит, толкуйдаан баран эппиэттиибит.

3. Дуоска5а тахсар киьини бол5ойон истэбит, керебчт.

- Ким бу быраабыланы тутуьар, ол учугэйдик черэнэр.

2. Ыраастык суруйуу.  М      м     мм     мунха  (дуоска5а суруллан турар)(3 м.)
3. Биирдиилээн ыйытыыларга эппиэттээьин. (15 м.)

- Ким кчьчн мунха5а сылдьыбытай? Онно тугу гыналларын кэпсээн эрэ.(1-2 о5о кэпсиир)

- Онтон сайын тыынан сылдьан мунхалыылларын ким кербчтэй? (кэпсииллэр)

- Сайын кчелгэ да ерчскэ да мунхалыыллар. Онтон кчьчн муус аннынан кчелгэ эрэ мунхалыыллар. Этин эрэ, мунхаттан ураты ессе ханнык балыктыыр тэриллэри билэ5итий?

- Илим, туу, куйуур, кчегч. (экранна кестен иьэр).

Бу кестчбчт тэриллэринэн биир да киьи бултуон сеп. Онтон мунханан элбэх киьи буолан элбэх балыгы бултууллар.

- Ити тэриллэринэн ханнык балыктары бултуулларый? - Собону, мундуну, сордону, алыьары, кээчирэни, хатыыьы, били, туучча5ы, сыа балыгы. (экранна кестен иьэр).

- Ким дьоно балыктыылларый? Чэриктэйгэ саамай улахан мунхалаах киьини ким билэрий? Горохов Василий Тарасович – ветеран учуутал. Кини хаьыс да сылын дьону хомуйан ерус унуор сытар улахан кчеллэргэ мунхалыы бараллар.

4. Хартыынанан члэ. (экранна «Мунха5а» хартыына кестер) (10 м.)

- О5олоор, хартыынаны бол5ойон керебчт, кимнээх тугу гына сылдьалларый?

Ыйытыылар:

- Дьыл ханнык кэмэй?

- Ханна мунха буолбутуй?

- Ханнык тэриллэр кестеллерчй?

- Дьоннор тугу члэлииллэр?

- Теье балыгы ылбыттарый?

- Балыктарын ханна гыммыттарый?

- Билигин барытын биир о5о кэпсиэ5э. Атыттар эбиэххит, кеннерчеххчт. Ейдеен истин.

5. 3 мчн. устата ботугураан аа5ыы. («Мунха5а») (3 м.)

- Аны бу хартыына туьунан кэпсээни 3 мчн. иьигэр ботугураан аа5ыаххайын.

6. Сэрэтиилээх истэн диктант: массыынанан, киллэрбиттэр, алларбыттар, чллэстибиттэр, кууллаабыттар, илдьибиттэр. (7 м.)

Грамматическай сорудах: уьатыылаах аьа5ас дор5ооннору биир, хоьуласпыт бчтэй дор5ооннору икки тардыынан бэлиэтээн.

7. Бу хартыына туьунан кэпсээни ессе биирдэ истиэ5ин. Бу кэнниттэн кэпсиэххит, ейдеен олорун. Аа5ар Герман Зыков. ( А. Сыроватскай, Н. Горохова, В. Горохов)
8. Таабырын таайыыта.

1) Сччс кулгаахтаах кырдьа5ас эмээхсин баар чьч. (мунха)

2) Хара суор халлаантан хаьыытаабытынан хап гына тчспчтчгэр, ымыйалаах кымыс былчас гына тчспчт. (Анньыы, ойбон)

3) А5ыс уон арыалдьыттаах, то5ус уон до5уьуолдьуттаах, сэтэ уон сирдьиттээх ытык ыадалыма эмээхсин баар чьч. (Мунха, кынаттара, ийэтэ, хото5осторо) (экранна кестер)

9. Тчмчк.

- Бчгчннч уруокка туохха черэннибит, тугу биллибит?

10. Дьиэ5э члэ. «Мунха5а» диэн кэпсээни ейгчтчттэн суруйан кэлэ5ит.

Муңха5а.

Бу күһүн этэ. Өрөбүл күн. Баахыма күөлгэ муңха буолбут. Массыынанан муңха, сүүр, анньыы, куул, элбэх нырыы киллэрбиттэр. Сүүрбэччэ киһи киирбит. Бастаан ойбон алларбыттар. Онтон өр нырыылаабыттар. Василий уонна Иван муңханы хостообуттар. Элбэх балыгы ылбыттар. Биирдии сүүр балыгы үллэстибиттэр. Дьиэлэригэр массыынанан барбыттар.

Сүүр -  

Нырыы –