Әдәби уку дәресенә технологик карта
план-конспект урока по чтению (1 класс) на тему

Тема

  [й] авазы, Й,й хәрефләре

Теманың максаты

 Укучыларны тартык[ й] авазы, й хәрефләре белән таныштыру; сөйләмнән авазны аерып алу күнекмәсе формалаштыру; фонематик ишетү сәләтен үстерү; Казан белән таныштыруны дәвам итү.

Теманың төп эчтәлеге,терминнар, төшенчәләр

Сузык аваз, тартык аваз. Басма һәм язма хәреф. Сүзләрне иҗеккә бүлү. Кушылмалар төзү һәм уку. Сузык авазларны аеру: калын сузык, нечкә сузык. Тартыкларны аеру: яңгырау тартык, саңгырау тартык.

Парлы тартык авазлар.

Планлаштырылган нәтиҗә

Предмет күнекмәләре

УУЭГ

Авазны белдерүче хәрефләрне белү, сүзне авазларга  таркату, авазга характеристика бирү

Шәхси: авазларны дөрес әйтү, эшләү төрен сайлый белү

Регулятив: сүзләрне иҗекләргә дөрес бүлү, тартык авазны аеру.

Танып – белү : аваз белән аны белдерүче хәреф арасындагы бәйләнешне аңлау.

Коммуникатив: ишетә һәм тыңлый белергә өйрәнү, сүзлек хәзинәсен баету.

Эшләү киңлеге булдыру

Предметара бәйләнешләр

Эш формалары

Фронталь, парлап, индивидуаль

Ресурслар

Әйләнә -тирә дөнья. Математика.

Музыка. Сынлы сәнгать.

Әлифба 73-74 бит.

Язарга өйрәнү дәфтәре.

Төсле карандашлар, сүзләрнең схемалары, предметлы рәсемнәр, презентация.

I этап. Эшчәнлекне  мотивлаштыру.

Максат:укучыларны уку эшчәнлегенә кертү;  тартык [й] авазы һәм Й,й хәреф- ләрен  үзләштерергә әзерләү.

Елмаеп карагыз дөньяга

Рәхәт бит яшәве, шулаймы?!

Елмаеп яшәсәң көн саен,

Укырга, уйларга бик җайлы.

-Хәерле көн, балалар!

-Кәефләрегез әйбәтме? Көнне яхшы сүз белән башласаң, бөтен көнең яхшы үтәр,- диләр. Әйдәгез әле, бер-беребезне яңа көн белән котлыйк.

 Тактада рәсемнәр:   йорэк,йозак,йодры,йорт, Предмет исемнәрен хор белән әйтегез һәм аларның эзлеклелеген истә калдырыгыз. (Укучылар күзләрен йома, укытучы йозак,йодрык  рәсемнәренең урыннарын алыштыра).

                                                                                         II этап. Танып – белү эшчәнлеге.

Өйрәнү эзлеклелеге

Белемгә (Б), аңлауга (А), күнекмәгә ( К)  юнәлтелгән биремнәр һәм күнегүләр

Диагностик биремнәр

                                                                                          1.Авазны сүздән аеру

Максат:укучыларны  авазларны ишетеп, танырга өйрәтү. Тартык аваз төшенчәсен  ныгыту.

1бирем Балалар, минем өстәлемдә сузык һәм тартык аваз хәрефләре ята. Алар өйләрен югалтканнар. Сез аларга үз өйләрен табарга булыша алмассыз микән? Мин һәрберегезгә бер хәреф бирәм. Әгәр сузык аваз хәрефе булса, кызыл өйгә, тартык аваз хәрефе булса, зәңгәр өйгә керегез. (Тактага кызыл һәм зәңгәр өй рәсемнәре эленгән. Укучылар тиешле өй турысына басалар.)

3 бирем Рәсемдәге предметларның исемен әйтегез. Авазларын кабатлату. Сузык авазларны әйтү ,үзенчәлекләрен, тартык авазларны әйтүне ныгыту.

 Уен “Сузыкмы яки тартыкмы?”

Сузык аваз булса, утырырга, тартык аваз булса, басарга.

Укытучы авазларны әйтә, ә укучылар эшлиләр.

Укытучы А ди, укучылар утыралар. Укытучы К ди, укучылар басалар. (шулай дәвам итә).

Уен “Сузыкмы яки тартыкмы?”

Сузык аваз булса, утырырга,

тартык аваз булса, басарга.

                                                                                                 2. Яңа аваз белән танышу

Максат: яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аеру, з-с парлы тартыклар булуын ачыклау.

1.Агач башында алтын алка,

Көндез ята, төнлә калка. (Ай)

2. Ул бәйрәм яз чәчү беткәч үткәрелә. (сабантуй)

Бу сүзләрдә сезгә таныш булмаган нинди аваз ишетәсез?

Әйдәгез эле, үзегезнең пар белән шушы яңа аваз кергән сүзләр уйлагыз.

- /й/ авазы нинди тартык? Колакларны каплап әйттерү.

Кисмә хәрефләрдән сүзләр төзү. Ай,уй.ый, әй.(А,У,Ы,Ә хәрефләрен күрсәтү) Әйдәгез й аваз-хәрефен чакырыйк. әй, ишетергә тиеш, яңгырай бит ул, Й чык, анда нишләп торасың. Кем ярдәм итә й аваз -хәрефен табарга?

Бу хәрефнең исеме кыска и.Ул нинди хәрефкә охшаган? Бу хәреф турында табышмакта бар.

Җил капкага кош утырган

Очып китәргә тора.

Бу нинди хәреф булган?

Я, дустым, әйтеп кара. (й хәрефе)

3 Калын һәм нечкә әйтелешле сүзләрне ачыклау. 

Яңгырау һәм саңгырау тартыкларны парлау.Бер авазы белән генә аерылган сүзләр эзләү ( зал –  сал, бар-пар, гөл-көл, дары-тары)

Уен “Яңгыраумы, саңгыраумы ?”

1) Калын һәм нечкә әйтелешле сүзләрне ачыклау.

2 )  Уен “ Парын тап.”      

                                           3. Яңа хәреф белән танышу.

Максат:укучыларны Й,й хәрефләрен күреп, танырга өйрәтү.

1. Бирем.(А) Кисмә хәрефләр арасыннан ишеткән авазны белдерүче хәрефне табу.  Й,й (кыска и) хәрефләре белән таныштыру. (кыска и) хәрефе нәрсәгә охшаган?

2 Бирем. (Б)

Бу баш З хәрефе. Без аны кайларда язабыз? Җөмлә башында, кеше исемнәрен язганда.

Ә бу юл з хәрефе. Бу хәреф сүзнең башында, уртасында, ахырында языла.

 3 Бирем (К)

Кушылмалар ясау, з авазы кергән сүзләр уйлау.

Физминутка.”Нәниләр зарядкасы

Лидер артына бер рәткә басалар, музыка астында аның артыннан күнегүләрне эшлиләр.

Уен “Хәтереңдә калдыр.”

Шигырь укып, [з] авазы кергән сүзләр әйттерелә.

                                                                     I I I. Танып – белү эшчәнлеген диагностикалау.

1. Яңа хәреф белән  иҗекләр уку.

Максат: укучыларның теманы аңлауларын ачыклау. Казан турындагы белемнәрен киңәйтү.

1.Бирем  (А)

Иҗекләр уку.

2.   Бирем.  (А)

Яңа хәреф белән сүзләр уку.

Сүзләрне уку. Таныш булмаган сүзләрне аңлату.

3. Бирем (К)

       Рәсем буенча әңгәмә. Айдар белән Айрат турында хикәя төзеп сөйлик әле.

4. Бирем (К)

Сорауларга җавап бирү.

-Малайлар  нинди?

II.Дәреслекнең 73-74нче битләре өстендә эш.

1.Бирем(А). Кушылмалар һәм сүзләр уку.

2.Бирем(К). Текстны уку.

3.Бирем(А).Презентация белән эш  .Й хэрефе

Дәреслек белән эш.

IVэтап. Интеллектуаль - үзгәртеп кору эшчәнлеге.

Максат: уку эшчәнлеген мөстәкыйль башкара алу күнекмәсен формалаштыру.

Рефлексия

Йомгаклау

Музыка астында балалар хәрәкәтләнәләр. Музыка туктагач, группаларга берләшәләр. Группадагы укучылар саны сорауга җавапка бәйле. йон сүзендә ничә тартык аваз? Йозак  сүзендә ничә сузык аваз? Бәйрәм сүзендә ничә тартык?

Импровизацияле бирем

Үзегез [ й] авазыннан башланган, дәрестә әйтелмәгән бер сүз сайлагыз, аны иҗекләргә бүлегез.

Эвристик бирем

Шул сүзне кулланып, үз җөмләгезне төзегез.

Уку эшчәнлеген мөстәкыйль башкару .

 Биремне үтәргә әзерлән, аны үтә, эшеңне тәкъдим ит һәм үзбәялә.

-Бүгенге дәрестә нинди “ачышлар” ясадык?

-Кәефләрегез нинди булды?

-Нинди кыенлыклар булды?

-Аларны ничек җиңдегез?