Проект "Буряад онтохонууд" 1 класс
проект по чтению (1 класс)
разработка проекта
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 proekt_1_klassa.docx | 25.75 КБ |
 proekt_buryaad_ontohonuud.pptx | 713.28 КБ |
Предварительный просмотр:
Эрдэм hуралсалай ба ухаанай яаман
Ивалгын аймагай Доодо – Ивалгын дунда hуралсалай hургуули
Проект «Буряад онтохонууд»
Проектын хутэлбэрилэгшэ: Банзаракцаева Людмила Баторовна, эхин классай багша
Анги: 1 «г» анги
Доодо Ивалга нютаг
2018 он
Арюухан ногоон дайдада,
Айхабтар ургэн талмайда
Алтайхан Доодо Ивалга
Нютагни байнал даа!
hайхан сэбэр агаарни
hанаа ухааем шэмэглэнэ.
hэрюухэн дулаан hалхи
Илдамхан сэдьхэлым сэбэрлэнэ.
Мүнөө үедэ hургуулинуудай шэнэ шэглэлтэйгээр хүдэлжэ, hуралсалай удхахубилгажа байhан үедэ, гол анхарал арюун сэдьхэлтэй, зохёохы бэлигтэй хүниие хүмүүжүүлхэ орёо асуудал табигдана. Федеральна гүрэнэй hуралсалай стандартын ёhоор үхибүүд үдэhоо хойшо элдэб янзын кружогуудта сагаа үнгэргэхэ болоно. Энэ проект нэгэдэхи жэлээ hуралсалай түсэб соо орожо хэрэглэгдэнэ.Сэбэр сэдьхэл,арюун бодол, зохёохы арга шадал хүмүүжүүлгын гол зэбсэгынь уран үгэ болоно. Yхибүүд бага наhанhаа буряад, ород ба олон арадуудай баялигтай, илагаяа уранүгын удха шанартай танилсажа, бэеэ даагаад уран зохёолнуудые саг үргэлжэуншаха дадалтай болоно.
- Зохёон байгуулалгын тусэблэлэй : ( багахан тоглолто )
Буряад арадай жэнхэни онтохонуудые согсолон суглуулха, ухибуудтэ онирхуулха эндэ табиха гэһэн тон шухала зорилгонуудай нэгэн болоно. Түрүүшын ээлжээндэ буряадуудай бултанда мэдээжэ онтохонууд оруулагдаха. Хожомоо эндэ буряад туургата зоной аман зохёолой бүхы баялиг – онтохон, үльгэрнүүд, түүхэ, домогууд суглуулагдаха зэргэтэй. Гэхэтэй хамта, жороо ба оньһон үгэнүүд тусхай хэһэг боложо табигдаха. Тиин уншаад, наадаха, буряад хэлэеэ үзэхэ хэрэгтэ туһатай заабари зүбшөөл боложо магад.
Танигдаагүй үгэ сасуулан ойлгожо, хадуухада яалай. Тиигээдшье онтохонуудаа гэртээ сугтаа уншахада зохистой. Эли тодоор дуугаржа багшанар гү, али гэртэхин һургана бэзэ. Иигэжэ бодомжолходо, хүүгэд, тэдэнэй түрэлхид, баабай төөдэйнэр бултанда энэ түсэл хабаатай болоно. Эдэ бүгэдэ буряад домогой шэдитэ юртэмсын байдал руу шунган орохын хажуугаар, хэлэеэ мүлижэ элдэб урилдаан, викторинануудта хабаадаха аргатай болохол. Харин багшанар гар дороо заабариин амиды һудартай болохо жэшээтэй.
«Үльгэр домогто энэ ажаябуулгамнай та бүгэдэндэ, танай үхи хүүгэдтэ туһатай, хэрэгтэй байха аабза гээд найданаб. Юрэдөө, ямарш онтохондо сагааниинь хараяа дарадаг, һайниинь муугаа диилэдэг. Хорото хүсэнүүдые хэһээхэ хэрэг имагтал сэсэн мэргэн ухаанһаа, нигүүлэсхы зөөлэн сэдьхэлһээ эхитэй», - гээд Анжелика Мешкова тэмдэглэнэ.
«Буряад онтохонууд» проект соо залуу буряад уран зохёолшодой, зурагшадай уран hайхан зурагуудые хаража, удха дээрэ худэлхэдэухибуудтэ hонирхолтой байха гэжэ hананаб.
- Проектын гол зорилгонууд:
- Yхибүүдэй үгэ хэлые баяжуулха, hаналбодолоо хэлэжэ шадаха холбоотой хэлэлгэ хүгжөөхэ
- Элдэб жанрай аман уран зохёолтой танилсуулха, хун зоной ажабайдал, байгаалиин узэгдэл тухай олгосыень үргэдхэхэ, үхибүүдые хүмүүжүүлхэ.
- Турэл буряад арадайнгаа аман зохёол ухибуудтэ дурлуулха, hонирхуулха hохо.
3.Проект бүтээлгын ажалнууд:
Буряад онтохонууд hурагшадта мэдэсэ үгэхэhөө гадна, тэдэниие уран зохёолнуудай образуудай нүлөө доро hайхан абари зан, түрэл арадаа, турэлхи хэлэндээ унтаршагуй дурлал хүмүүжүүлхэ ёhотой. Буряад онтохонуудые уншажа,
сэдьхэлээрээ мэдэжэ буряад арадай заншалнуудые, сэсэн hургаалнуудые ойлгосо,бодожо үзэхэ hургаал элируулхэ.
Энэ проектын байгуулга болон ургаха технологи хоёр гол заршамууд дээрэ ундэhэлэн зохёогдобо: художественно – эстетическэ болон литературоведческэ.Нэгэдэхинь, уран зохёол уран гээшэ үгын искусство гэжэ зохёолые бурин бутээн ойлгохые хангаха, хоёрдохинь, зохёолой анализ хэлгэдэ комплексно хандалгаэлируулхэ.
Литературна зохёолнуудые уншахадаа hурагшад уран зохёолшын зохёохы замайньонсотой, ажабайдалай дүршэлтэй танилсана. Тиигэбэшье бага наhанай hурагшадайнаhанай онсо хараадаа абажа, уран зохёолшын hонирхолтой онтохонуудтай юрэнхыгоор танилсуулха ёhотой.
Социальна – хани барисаан. Гэртэхинэй туhалсалга . Найр нааданайнгаа программа hайнаар бэежʏʏлжэ, холо дʏтын нютаг аймагай эблэрэлнʏʏдээр нэгэдэн, мэдээсэлээрээ хубаалдан , ехэ арадайнгаа наадануудта эршэмтэйгээр хабаадаха.
Хэhэн ажалайнгаа дʏн гаргалга .Баримталжа бʏтээhэн тʏсэблэлөө ʏргэн хэмжээндэ гаргуулжа саашадахи ʏетэндэ дамжуулха. Ушарhан ʏйлэ удха дээрэ бодомжолжо, сэгнэлтэ харюу дʏнгʏʏдые табиха.Yхибʏʏдэй ажалые сэгнэн, журнал газетануудта хэблэн гаргуулха.
Хэрэглэхэ янзанууд. Смета.
№п/п | Ажалай янзанууд | Баримта тоо(в рубль) | Сэн. Тоо( в рубл) | Хамта дээрээ |
1. | Хубсаhан.Торгон буд | 5 | 1000 | 5000 |
2. | Хубсаа оелго | 10 | 5000 | |
3. | Фото камера | 1 | 15000 | 15000 |
4. | Фонограмма | 5 | 2000 | 10000 |
5. | Проектор | 1 | 15000 | 15000 |
Хамта | 50000 |
Зохёон байгуулалгын тусэблэлэй : ( багахан тоглолто )
Үхибүүд арадайнгаа онтохонуудтай баримтануудтай танилсаха, hонирхол түрүүлжэ, еhо заншалнуудтай ,hургаал заабаринуудые Һайнаар мэдэжэ,эрмэлзэл түрүүлхэ, танилсажа ябаха .Гэртэхинтэеэ хамта hурагшад театрын найруулагшадтай уулзалга , урилга эмхидхэжэ, зужэг найр-нааданда хабаадалсаха. Буряад арадайнгаа ёһо заншал сахин ябахын тула нютагай зонтой хѳѳрѳѳ буулгаха, буряад зоной байдалда,ушарһан үйлэ хэрэгүүдэй удха дээрэ бодомжолон, ѳѳрын сэгнэлтэ үгэжэ шэнжэлэн үзэхын хүдэлмэридэ дадалтай болгожо,абьяас бэлигтэй үхибүүдэй амжалтануудые олоной анхаралда табижа, ехэ наадануудта харуулха.
Тобшолол: (Ожидаемые результаты) «Буряад онтохонууд» гэhэн проектэдэ хабаадаад, hурагшадай аман хэлэлгэ ба hүбэлгэн ухаан хүгжэхэ. Ухибүүдэй hонирхол, эрмэлзэл, анхарал татаха.
hурагшад hуралсалай жэлэй эсэстэ онтохонуудай удхыень ойлгожо, зүбөөр, нэгэжэгдэ түргэноор, уран гоёор уншажа, үгэнүүдээ эли тодоор үгүүлжэ, мэдуулэлэйhүүлдэ аянгалжа, мэдүүлэлэй хоорондо зогсолго хэхэ дадал оложо абаха.
Эхэ хэлэнэйнгээ нөөсэ баялигыень ʏргэн дэлистэйгөөр ʏргэдхэжэ байгаа hаамнай , хʏʏгэдэй зохёохо арга улам хурсадхаха байха гэжэ найдаяа. Жэлhээ жэлдэ амжалтануудые туйладаг,ʏльгэрэй далайдал алхам бʏхэниинь мʏнхын уhатай булаг шэнги бурьялан урдан байг лэ! Yбгэ эсэгэнэрэй сахижа ябаhан ёhо заншалые алдангʏй, саашанхи ʏетэндэ жэшээ болгожо ʏгэхэ. Энэ ехэ баялигай найр наада холын газарнуудаар харуулжа ябаха хэрэгтэй. Манай ехэ омогорхол болоно.
Тʏсэб бэелʏʏлхын арга : ( Результаты реализации проекта)
1. Найр наадаяа, найруулгаяа хʏдөө нютагайнгаа тайзан дээрэ харуулагдаха.
2.Буряад онтохонуудые hургуулиингаа тайзан дээрэ харуулагдаха.
3. Мэргэжэл шудалха мастер класс харуулха.
4.Буклет, Гэрэл-зураг( видео) Фото-альбом байгуулха
5 Реклама, проект найруулгын дэмжʏʏлхэ.
Хэрэглэглэхэ номууд:
3. Уншаха, шагнаха зохёолнууд
1. Аман үгын абдарhаа. Арадай онтохонууд.
1. Амитад тухай онтохонууд: «Мэхэтэй петух»
«Хулгана тэмээн хоёр»
«Тоти шубуун»
«Yнэгэн шоно хоёр»
«Муура багша»
«Шоно хурьган хоёр»
«Хирээ ба унэгэн» г. м.
2. Шэдитэ онтохонууд: «Yгытэй уншэн басаган»
« hарада гараhан басаган»
«Хоридой Мэргэн» г.м.
3. Ажабайдалай онтохонууд: «Хитаахан хүбүүн»
« Гурбан таабари»
«Аргатай түлеэшэн»
«Сэсэн бэри»
«Yри нэхэбэри» Х.Н. Намсараев г.м.
2. Yхибүүдэй дуратай зохёолшод
1. Х. Намсараев «Манай нютаг»
2. Б. Абидуев «Эхин тэмдэг»
3. Б. Абидуев «Эреэн гүрөөhэ эмээлэгшэ»
4. Ц. Б. Бадмаев «Дугардаан миисгэй хоёр»
5. Ц. – Д. Дондокова «Саhан хугжэм»
6. Ц. – Д. Дондокова «Саhан баабхайн гомдол»
7. Г. Чимитов «Сухалтай үбэл»
8. Г. Чимитов «Нютаг»
9. В. Бианки «Баабгайн гүлгэнэй уhанда оролго»
10. Э. Дугаров «Минии гүлгэн»
11. Э. Дугаров « Хүршэ хүбүүн»
12. Э. Дугаров «Yреэлнэл»
3.Буряад нааданууд
1. Г. Чимитов «Табан хушуу адуу мал»
2. Д. Гомбоев «Адуун»
3. Д. Гомбоев «Хонин»
4. Д. Гомбоев «Ямаан»
5. Д. Гомбоев «Тэмээн»
6. Д. Гомбоев «Yхэр»
7. Ж. Лодой «Унаган»
8. Ж. Лодой «Тугал»
9. Ж. Лодой «Хурьгад»
10. Ж. Лодой «Эшэгэн»
11. Ж. Лодой «Ботогон»
4. Буряад мэдээжэ үльгэршэд
1.А. Тороев «Шандаган»
2. А. Тороев «Шоные мэхэлhэн шандаган»
3. А. Тороев «Шаазгай баабгай хоёр»
4. Е Сороковиков – Магай «Хүн хара баабгай хоёр»
5. А. Шадаев «Yншэн хүбүүн»
6. А. Шадаев «Будамшуу»
4.«Буряад онтохонууд» гэhэн программын эмхидхэлгын эрилтэнуудэй карта.
1. Yгтэhэн материал хоер хуби болгогдонхой.
- онтохонуудтай танилсалга
- номоор хүдэлмэрилгэ
2. Гол хубинууд соо жэжэ хубинууд оруулагданхай, жэшээнь, «Аман Yгын абдарhаа», «Литературна онтохонууд» г. м.
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Арюухан ногоон дайдада , Айхабтар ургэн талмайда Алтайхан Доодо Ивалга Нютагни байнал даа ! h айхан сэбэр агаарни hанаа ухааем шэмэглэнэ . hэрюухэн дулаан hалхи Илдамхан сэдьхэлым сэбэрлэнэ . « Үльгэр домогто энэ ажаябуулгамнай та бүгэдэндэ , танай үхи хүүгэдтэ туһатай , хэрэгтэй байха аабза гээд найданаб . Юрэдөө , ямарш онтохондо сагааниинь хараяа дарадаг , һайниинь муугаа диилэдэг . Хорото хүсэнүүдые хэһээхэ хэрэг имагтал сэсэн мэргэн ухаанһаа , нигүүлэсхы зөөлэн сэдьхэлһээ эхитэй », - гээд Анжелика Мешкова тэмдэглэнэ . « Буряад онтохонууд » проект соо буряад арадай ба уран зохёолшодой , зурагшадай уран h айхан онтохонуудые уншажа , зурагуудые хаража , удха дээрэ худэлхэдэ ухибуудтэ h онирхолтой байха гэжэ h ананаб .
« Буряад онтохонууд » Буряад арадай жэнхэни онтохонуудые согсолон суглуулха , ухибуудтэ h онирхуулха эндэ табиха гэһэн тон шухала зорилгонуудай нэгэн болоно . Түрүүшын ээлжээндэ буряадуудай бултанда мэдээжэ онтохонууд оруулагдаха . Хожомоо эндэ буряад туургата зоной аман зохёолой бүхы баялиг – онтохон , үльгэрнүүд , түүхэ , домогууд суглуулагдаха зэргэтэй . Гэхэтэй хамта , жороо ба оньһон үгэнүүд тусхай хэһэг боложо табигдаха . Тиин уншаад , наадаха , буряад хэлэеэ үзэхэ хэрэгтэ туһатай заабари зүбшөөл боложо магад .
Проектын гол зорилгонууд : Y хибүүдэй үгэ хэлые баяжуулха , h анал бодолоо хэлэжэ шадаха холбоотой хэлэлгэ хүгжөөхэ Уран h айхан онтохонуудтай танилсуулха , хун зоной ажабайдал , байгаалиин узэгдэл тухай олгосыень үргэдхэхэ , үхибүүдые хүмүүжүүлхэ . Турэл буряад арадайнгаа аман зохёол ухибуудтэ дурлуулха , h онирхуулха .
Проект бүтээлгын ажалнууд : Буряад онтохонууд h урагшадта мэдэсэ үгэхэ h өө гадна , тэдэниие уран зохёолнуудай образуудай нүлөө доро h айхан абари зан , түрэл арадаа , турэлхи хэлэндээ унтаршагуй дурлал хүмүүжүүлхэ ё h отой . Буряад онтохонуудые уншажа , сэдьхэлээрээ мэдэжэ буряад арадай заншалнуудые , сэсэн h ургаалнуудые ойлгосо , бодожо үзэхэ h ургаал элируулхэ . Энэ проектын байгуулга болон ургаха технологи хоёр гол заршамууд дээрэ ундэ h элэн зохёогдобо : художественно – эстетическэ болон литературоведческэ . Нэгэдэхинь , уран зохёол уран гээшэ үгын искусство гэжэ зохёолые бурин бутээн ойлгохые хангаха , хоёрдохинь , онтохонуудай удхаар тайзан дээрэ наадаха шадабари . Турэлхидэй ту h аламжа – гол нэмэри болоно .
Хэрэглэхэ янзанууд . №п/п Ажалай янзанууд Баримта тоо(в рубль) Сэн. Тоо( в рубл) Хамта дээрээ 1. Хубсаhан.Торгон буд 5 1000 5000 2. Хубсаа оелго 10 5000 3. Фото камера 1 15000 15000 4. Фонограмма 5 2000 10000 5. Проектор 1 15000 15000 Хамта 50000
Тобшолол : (Ожидаемые результаты) « Буряад онтохонууд » гэ h эн проектэдэ хабаадаад , h урагшадай аман хэлэлгэ ба h үбэлгэн ухаан хүгжэхэ . Ухибүүдэй h онирхол , эрмэлзэл , анхарал татаха . h урагшад h уралсалай жэлэй эсэстэ онтохонуудай удхыень ойлгожо , зүбөөр , нэгэжэгдэ түргэноор , уран гоёор уншажа , үгэнүүдээ эли тодоор үгүүлжэ , мэдуулэлэй h үүлдэ аянгалжа , мэдүүлэлэй хоорондо зогсолго хэхэ дадал оложо абаха . Эхэ хэлэнэйнгээ нөөсэ баялигыень ʏргэн дэлистэйгөөр ʏргэдхэжэ байгаа hаамнай , хʏʏгэдэй зохёохо арга улам хурсадхаха байха гэжэ найдая .
Тʏсэб бэелʏʏлхын арга : Онтохонуудаа хʏдөө нютагайнгаа ба h ургуулиин тайзан дээрэ харуулагдаха . Онтохонуудай удхаар мастер класс харуулха . Буклет , гэрэл-зураг ( видео) фото- зурагуудые байгуулха . Реклама хэхэ .
Аман үгын абдар h аа . Арадай онтохонууд . « Табан хурган » « Хулгана тэмээн хоёр » « Тоти шубуун » « Y нэгэн шоно хоёр » « Муура багша » « Шоно хурьган хоёр » « Хирээ ба унэгэн » « Y гытэй уншэн басаган » « h арада гара h ан басаган » « Хоридой Мэргэн » г.м .
Баяртай !
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
родительское собрание в 5 классе или в конце 4 класса по адаптации
Конспект родительского собрания в конце 4 класса или в начале пятого учебного года с презентацией для родителей...
Урок в классе-комплекте (1 - 3 классы) - обучение грамоте - литературное чтение: "Ь - показатель мягкости согласных звуков", "Великие русские писатели"
Урок проводится в двух классах....
Разработка урока литературного чтения во 2 классе Автор Пушкарных Людмила Ивановна, учитель начальных классов МОУ «СОШ № 17» г. Палласовки Волгоградской области 2 «А» класс 2010/2011 учебный год УРОК ЛИТЕРАТУРНОГО ЧТЕНИЯ (2 КЛАСС, СИСТЕМА Л.В. ЗАНКОВ
Разработка урока литературного чтения во 2 классеАвтор Пушкарных Людмила Ивановна,учитель начальных классовМОУ «СОШ № 17»г. Палласовки Волгоградской области2 «А» класс 2010/2011 учебный год...
Конспект урока по русскому языку в классе комплекте (1-2 класс) Тема урока: 1 класс Прописная буква З. 2 класс Проверяемые и не проверяемые гласные в корне слова
Конспект урока по русскому языку в классе комплекте (1-2 класс). По теме: 1 класс Правописание буквы З. 2 класс Проверяемые и непроверяемые гласные в корне слова. Поможет учителю при работе с двумя кл...
Рабочая программа учителя начальных классов по изо в 1 классе по УМК "Начальная школа XXI века"Изобразительное искусство: 1 класс: • Изобразительное искусство: 1 класс: учебник для учащихся общеобразовательных учреждений / Л.Г.Савенкова, Е.А. Ермолинска
Документ содержит рабочую программу и календарно-тематическое планирование....
Примеры математических ребусов: 1 класс, 2 класс, 3 класс, 4 класс, в картинках, с ответами
Родина ребуса — Франция. Именно в этой стране в 16 веке был издан первый сборник ребусов, составленный Этьеном Туаро. В переводе с латинского rebus означает — «при помощи вещей». К настоящему времени ...
Технологическая карта изучения темы по математике "Разряды и классы. Класс единиц и класс тысяч" 3 класс
Технологическая карта изучения темы по математике "Разряды и классы. Класс единиц и класс тысяч" 3 класс...