урок в 6 классе по теме "Герой, патриот шагыйрь М.Җәлил"
методическая разработка (6 класс) по теме

Рус телле 6 нчы сыйныф укучылары өчен татар әдәбияты дәресе

Тема: «Шагыйрь – герой һәм  патриот  Муса Җәлил».

Песня меня научила свободе,

 Песня борцом умереть мне велит.

 Жизнь моя песней звенела в народе,

 Смерть моя песней борьбы прозвучит!

Батыр үлә, үлмәс ат алып, 
Батырлыклар белән макталып, 
Исмең калсын, үзең үлсәң дә, 
Тарихларда укып ятларлык.

Максат: 

1.Укучыларны  шагыйрь – герой һәм  патриот  Муса Җәлилнең тормышы һәм иҗаты белән таныштыру.

2.Укучыларның сөйләм телләрен, ишетеп аңлау күнекмәләрен, фикерли белүне ныгыту  һәм игътибарлылыкларын арттыру.

3.Туган як табигатенә сак караш булдыру, Муса Җәлилнең тормыш һәм иҗатын өйрәнүгә кызыксыну уяту, хөрмәт итү хисләрен тәрбияләү.

Җиһазлау:  М.Җәлилнең китаплары, 6 класс дәреслеге (Р.З.Хәйдарова, З.Р.Наҗипова), компьютер, проектор.

Дәреснең барышы:

1. Оештыру:

Укучылырны барлау, кәефләрен сорашу, дәрескә хәзерлекләрен тикшерү.

(Фонетик  зарядка)

Укытучы: Хәерле көн балалар!

Укучылар: Хәерле көн!

Укытучы: Кәефләрегез ничек?

Укучылар: Кояшлы иртә кебек,

                Татар телен-Тукай телен өйрәнергә дип килдек.

2. Укучылар бер-берсенә сораулар бирәләр

(-Бүген көн нинди?

-Бүген көн матур, җылы...

          - Син кичә мәктәптән соң нишләдең?...)

3. Саннарны балалар сүз белән әйтәләр:

1941

1945

1906

15

1930

1945

1942

30

2013

II.Өй эшен тикшерү

 На прошлом уроке вам было задано написать предложения  на тему “Урманнар” –  «Леса». (Рассказы детей).

(Балалар сөйләгәндә слайд күрсәтелә “Табигать” Слайд №1-5

1 укучы. Безнең дөнья бик бай. Чөнки анда сулар, урманнар, хайваннар, кешеләр бар. Мин урманнар турында сөйләргә телим. Урманны бөтен кеше ярата. Аның файдасы бик күп. Урманда агачлар, җәнлекләр, тәмле җиләкләр, гөмбәләр, кошлар бар. Анда һава әйбәт. Минем кешеләргә әйтәсем килә. Урманнарны яратыгыз, анда барыгыз, аны саклагыз.

2 укучы. Урман яшел стена кебек басып тора. Урманга кергәч без төрле кошларның тавышларын ишетәбез. Гөмбә җыяр өчен кәрзин алабыз. Юлдан барганда төрле чәчәкләр күрәбез. Безгә урманда бик ошый.

3 укучы. Табигатьне сакларга кирәк. Һава һәм сулар пычрана, табигать төрле радиактив мәтдәләр белән агулана һәм урманда җәнлекләр кими, ә елгада балыклар аз кала. Без кошларның тавышларын, урманны, чәчәкләрне яратабыз. Әйдәгез, кешеләр, табигатьне саклыйк!

4 укучы. Урман ул матур да, файдалы да. Ләкин алар җирдә бик аз калды. Ләкин без аңа ярдәм итә алабыз. Яшь агачлар утыртырга, чүп-чарларны җыярга мөмкин. Без планетабызга чиста тормыш бүләк итәргә тиеш.

5 укучы. Туган ягыбызда урманнар бик аз кала. Аңа бик булышырга кирәк. Без ел саен урманга экскурсиягә барабыз. Анда бик матур, саф һава, тыныч. Шуңа күрә анда чүп-чар калдырырга, агачларны сындырырга ярамый

6 укучы. Авырмас өчен һәркөнне физик күнегүләр ясарга кирәк. Әгәр дә авырсагыз, дару үләннәрен кулланыгыз. Безнең якларда күп  дару үләннәре үсә : кычыткан, бака яфрагы, әрем, мәтрүшкә, үги ана яфрагы, тузганак.

 ( һәм башка укучыларны тыңлау)

Укытучы. Укучылар, быел безнең Татарстанда нинди ел?

Көтелгән җавап. Экология елы

Укытучы (Эколгия һәм әйләнә- тирәне саклау елы)

Слайд №6

Укытучы.Укучылар, табигать- безнең йортыбы һәм безнең бурыч аны саклау..

III. Өй эше.

1. Тәрҗемә итәргә(карточкалар таратыла)

Слайд №7

Слайд № 8 Табигатьне саклау – ул үзебезне, киләчәгебезне, өебезне саклау.

IV.Актуальләштерү. 

Слайд№9,10

                                                                      Батыр үлә, үлмәс ат алып,

  Батырлыклар белән мактанып,  

                                                                           Исмең калсын, үзең үлсәң дә,

                                                                         Тарихларда укып ятларлык

 Мы познакомимся сегодня с жизнью и  творчеством поэта-героя Муса Джалиля.  Он тоже любил свою Родину как и вы.  Сражался за неё...

- Для того чтобы побольше узнать о нем открываем учебники 114 страницу  упражнение №1

V.Яңа материалны үзләштерү: 

(Учитель читает, дети следят и слушают) Слайд №11,12

Муса Җәлил.

(1906 -1944)

        Муса Җәлил – бөек шагыйрь. Аны бөтен дөнья белә, хөрмәт итә. Ул кечкенәләр өчен дә, зурлар өчен дә үлемсез шигырьләр иҗат иткән.

        Муса Җәлил Бөек Ватан сугышында катнаша.Ул әсирлеккә эләгә. Әсирлектә шигырьләр иҗат итә. Ул шигырьләр җыентыгы “Моабит дәфтәре” дип атала. М.Җәлил фашистларга каршы яшерен оешма төзүдә катнаша. М.Җәлил – герой - шагыйрь. Ул Советлар Союзы герое.

1. Что вы поняли из прочитанного текста? Расскажите. (Ответы детей)

Словарная работа:

Бөек Ватан сугышы  – Великая Отечественная  война

Әсирлек – заключение, плен              

җыентык – сборник

Яшерен оешма – тайная организация

 (записывают  в словари и произосят за учителем)

2. Сейчас читаем по цепочке предложение,  переводим текст.

Муса Джалиль.

        Муса Джалиль – великий поэт. Его знает, уважает вся страна. Он написал бессмертные стихотворения для детей и взрослых.

        Муса Джалиль участвовал в Великой Отечественной войне. Он попал в плен. В заключении он писал стихотворения. Этот сборник стихотворений называется “Моабитская тетрадь”.  Муса Джалиль участвовал в создании тайной организации. М.Джалиль – поэт-герой.  Он - Герой Советского  Союза.

Слайды №13-25

-А какие произведения поэта-героя вы знаете? (ответы)

 У нас есть небольшая выставка книг М.Джалиля. Так же есть его стихи на русском и татарском языках.

VI. Аудирование.

Методик әсбаптагы материалны тыңлау.

        VI I . Йомгаклау.

Подвигом было его творчество, навеки сохранившее живой огонь борьбы. Его жизнь была полна героизма и любви к своей Родине. Больше всего на свете Джалиль любил свою Родину. Тема Родины, Отчизны звучит во многих его стихотворениях.

3. Молодцы! Теперь в заключении урока сможете ответить на вопросы в упражнении №2

1.Муса Җәлил кем ул?

 2.Муса Җәлилнең музеенда булганыгыз бармы?

3. Сез Муса Җәлилнең нинди әсәрләрен беләсез? (ответы детей).

         Закончим урок словами из стихотворения поэта

Умирая, не умрет герой -

 Мужество останется в веках.

 Имя прославляй свое борьбой,

 Чтоб оно не молкло на устах!

 сайтына кереп, М.Жәлилнең шигырьләрен укыйбыз, күзәтү ясыйбыз.

Укытучы:  - на этом сайте вы сможете прочитать стихи и биографию М.Джалиля .

Өй эше.

1. Карточкалардагы җөмләләрне тәрҗемә итәргә.

(Перевести предложения).

2. Муса Җәлил турында сөйләргә өйрәнергә. (Рассказать о М.Джалиле).