Чурече уменче
творческая работа учащихся (9 класс) по теме

Маттур кушак

Пир\н килте кушак пур,

В=л илемл\ те маттур.

Юратат=п кушака,

Савать =на к=мака.

Эпир унпала вылятп=р

Тата =м=ртса чупатп=р.

Апат пама т=рсасс=н

Сиксех т=рать выр=нтан,

Ман паталла чупса килет,

Апат патнелле сикет.

«Вискаса» ярса парат=п,

Тигряш=на ачашлат=п.

«М=р-р-р!» - туса ёърет вара

Ман ура й\ри-тавра.

Каёсерен п\рле ёыв=ратп=р,

Ирпе п\рлех в=ранатп=р.

Кушак ёынна пул=шать,

Яп=х пулсан й=патать.

Юратн= анне

Пурте сана юратаёё\,

Сан ёинчен юр= юрлаёё\.

Ман парне – с=в= пулать,

Кам унта тата шавлать?

Анне, итле ман с=вва,

В=х=т ёук халь хурланма.

Эс\ мана ёит\нтерт\н,

Яп=х \ёе й=н=ш тетт\н.

Ман хыёран ялан п=хат=н,

+с-т=нне татах парат=н,

Манш=н эс\ кулянат=н,

Часах манпа канашлат=н,

Килти \ёре пул=шат=н,

Хуйх=-суйх=ран сыхлат=н,

Инкек пуласса туят=н,

П\р манш=нш=н ёеё пур=нат=н.

Ёулпала эс ёамр=к мар,

С=н-питъпе ват= мар,

Юратат=п эп сана,

Тав т=вап сана к=на.

Кая юлсан каю ш=тать

/ё хуш=нать ялта ёулла:

Ч=ваш=н ут= ёулмалла,

+на часрах пуётармалла,

Ёум пахчара ёумламалла.

Кам сир\нтен ут= ёулн=?

Кам сир\нтен ёум ёумлан=?

Ялти ёынн=н \ё нумай,

/ёлет, \ёлет в=л п\р май.

/ёлесе п\тереймес\р,

Тыр= пухса илеймес\р

Канл\н ёыв=рмасть кунта

П\ч\к ача-п=ча та.

/ёлесе в=й-хал пухаёё\,

Ал=сем усса лармаёё\,

Ирсерен ёисе тухса

Хирте \ёлеё(ё\) в=й хурса.

Кайран т=вас текеннисем

Лараё(ё\) ёисе п\рем\ксем.

Ахальтен мар ват ёын калать:

«Кая юлсан каю ш=тать».

Ан хир\ё\р \м\рне

Ёемьере ик\ ар ёын,

Пур\ п\рле тват= ёын:

Эп\, аттепе анне

Тата ват= асанне -

Пурте тусл= пур=натп=р,

П\р-п\ринпе в=рё=нмастп=р,

Ш=к=л-ш=к=л калаёатп=р,

П\рне-п\ри пул=шатп=р.

П\р-п\ринпе харкашма

Нумай с=мах кирл\ мар,

Анчах тусл= пур=нма

Пурин ёитеймест в=й-хал.

Ёын п\рре къренсенех

Курайманл=х ёуралать,

Кайран курайманл=хран

Инкек пулма пултарать.

Ёав=нпа п\р-п\ринпе

Ан хир\ё\р \м\рне.

Ёил-т=в=л\ пуёланать,

Пурн=ё та иртсе каять.

Эпир – ч=вашсем

М\нле пур=натп=р

Эпир, ч=вашсем?

Татах сайралатп=р,

Каяё(ё\) тах=шсем.

Сахал калаёатп=р

Эпир ч=вашла,

Анчах пултаратп=р

Маттур выр=сла.

Темрен в=танатп=р

Ч=вашла калаёма.

Ч=вашра ёуралатп=р –

Хастар пулмалла.

Эпир х=рамастп=р

Паян никамран.

Ч=ваш ёынни патт=р -

Ёапла пул\ ялан.

Анчах асту эс ёакна,

Тепре калам эп сана:

«Анне пан= ч\лхерен

Халиччен никам писмен».

Х\лле

Юратн= в=х=т ман – х\лле.

Час-час юлташсемпе п\рле

П\р кун тухат=п й\лт\рпе,

Теп\р куне, ав, конькипе.

Тар=н ёырмана анат=п,

Унтах вара кун каёат=п

Хыр=м выёёине п\лмес\р,

Т\тт\мленнине сисмес\р.

Теп\р чух юрпа вылятп=р,

Юртан к\летке т=ватп=р.

В=х=т пит х=в=рт иртет

Часах ёуркунне ёитет.

Хакл= х=насем

Ман аттен ёуралн= кун\,

Паян килте уяв пул\,

Х=насем пуётар=наёё\,

Парнесем в\сем параёё\.

Юлташсемпе калаёаёё\,

Юрласа в\сем ташлаёё\,

В=й выляёё\, сав=наёё\,

Кул=шла халап ёапаёё\.

Кил\р, ирт\р х=насем,

Сирш\н хат\р с\телсем

Анне в=р-вар пулн=ран,

Алли-ури ё=м=лтан.

Ыр= х=на, тус-т=ван,

Эп хавас ёеё эс пуртан,

Эсир ман=н чун уёёи,

Ташлар халь ч=ваш ташши.

Ман=н тус=м

Ман=н тус=м – йыт= пур,

Ват= пулсан та маттур.

Пир\н киле хът\лет,

Ют ёынна в=л систерет.

Килте йыт= пулмалла,

Кама киле х=вармалла?

Йыт= - ёынн=н ёыв=х тус,

Ким\ ёинчи пек матрус.

Эп\ унпа мухтанат=п,

Сав=нат=п та вылят=п.

Йыт= килте пур пулсан

Ним\н те ёухалмасть сан.

Кая юлсан каю ш=тать

/ё хуш=нать ялта ёулла:

Ч=ваш=н ут= ёулмалла,

+на часрах пуётармалла,

Ёум пахчара ёумламалла.

Кам сир\нтен ут= ёулн=?

Кам сир\нтен ёум ёумлан=?

Ялти ёынн=н \ё нумай,

/ёлет, \ёлет в=л п\р май.

/ёлесе п\тереймес\р,

Тыр= пухса илеймес\р

Канл\н ёыв=рмасть кунта

П\ч\к ача-п=ча та.

/ёлесе в=й-хал пухаёё\,

Ал=сем усса лармаёё\,

Ирсерен ёисе тухса

Хирте \ёлеё(ё\) в=й хурса.

Кайран т=вас текеннисем

Лараё(ё\) ёисе п\рем\ксем.

Ахальтен мар ват ёын калать:

«Кая юлсан каю ш=тать».

Вулар нумайтарах к\некесем

Ларат=п с\тел хушшинче

Шкула кайма хат\рленсе,

Ч=ваш литературине вулат=п,

Портфель =шне чиксе хурат=п.

Вулама эп юратат=п,

Алла к\неке тытат=п,

П\р-п\р хайлав уёса хурат=п,

+на эп вуласа тухат=п.

Ак ман юратн= повеё\м

«Кларнет калать ман пичче».

+на ёырн= Алексин –

Пит\ интересл\ ёын.

Пур тата эп\ юратн=

«Хумсем п\рлешмеёё\».

+на ёырн= маттур Й=ван,

В=л х=й юрат=вне манман.

Яшсем, сире ч\нсе калат=п,

Литератур=на хаклат=п,

Илтет\р-и эсир, ёынсем,

Вулар нумайтарах к\некесем!

Пахчара

Эп ларат=п пахчара,

Хуш=ран ёиеп улма.

Кунта сывл=ш\ пит уё=,

Ёантал=к\ паян пит =ш=.

К\тсе выртат=п халь кунта

Шыва к\ме ч\нессе.

Ш=насем те в\ёкелеёё\,

Ман паталла килеймеёё\.

Ёак илемл\ выр=нта

Кайр=м хал\ ёыв=рса…

Эп в=рант=м сас=ран,

Илтенч\ в=л урамран.

Килн\ ман пата туссем,

Ч\неё(ё\) шыва к\ме в\сем.

Илт\м часах ал ш=лли,

Ш=л=нма в=л пулт=р-и?

Чупр=м эп туссем патне,

Юратат=п в\сене.

Урамра

Эп тухат=п урама,

Эп тухат=п выляма.

Ачасем тулта нумай,

Сав=наё, кулаё п\рмай.

Эп Сашук патне утат=п,

Туссемпе вылякалат=п.

В\сем мана умран, хыёран

Переёё\ халь х=раманран.

П\ри яч\ пуё\нчен

Тах=шне кърш\сенсен.

Ак, Сашук\ те тухр\,

В=л мана тимл\н п=хр\:

«Эс, асту, лекет в\т-ха,

Ёул ёинчен к=шт п=р=н-ха».

Халь утатп=р ёырмана

Ёунашкапа яр=нма.

Теп\р енче ачасем

Туса лартн= трамплинсем.

В\сем патне каёр=м=р,

Яр=нма пуёлар=м=р.

К\ркуннехи \ёсем

Чи пылч=кл= тата хитре

Самант ёитр\ пир\н патне:

Йыв=ёсем тум улштараёё\,

Сим\с к\пине хываёё\.

Упа хул=н ёу пухать.

Ч\р\п х=й\н й=вине

Й=тать пухн= к=мпине.

Мулкач т\с ул=штарать.

Ялти ёын пъртре лармасть,

Пахча-ёим\ё пуётарать,

Яп=ххине суйласа

Хурать хал\ уй=рса.

Маттур ёынсем халь уйра

/ёлеё(ё\) ёан= тав=рса,

Хат\рленеё(ё\) х\ллене,

Пухса илеё(ё\) ёим\ёне

Х\лле канл\ пур=нма,

Ёуркуннеччен в=й пухма.

Ыран пулла каймалла…

Ыран пулла каймалла,

Паян ăман к(ă)лармалла.

Ёăнăхне халь хатĕрлес,

Чустине ма хĕрхенес?

Пĕтĕм ĕёе пĕтерсен,

Хутаёа апат чиксен,

Кĕрсе выртса ёывăрас,

Ыран ир-ирех тăрас.

Каё пулчĕ, выртрăм ёывăрма,

Кĕтетĕп хамăн ыйхăма,

Анчах ман ыйхă таёта татарнă,

Мана пачах вăл манса кайнă.

Нумай-ёке эпĕ =шталант=м,

Выртсан-выртсан т\л\рсе кайр=м.

Мана п\р т\л\к кур=нать:

Ман пек ача пул= тытать.

Х=й в=лтине в=л ыв=тать,

Часах калле туртса к(=)ларать.

Пулли чуста-м\н хыпн= та,

Ё=вар\нчен ёакланн= та.

Пырать халь, ав=, турт=нса

Енчен енне ёапкаланса.

Ача х=в=рт пулла чупса

Тытасш=нчч\ алне т=сса,

Анчах пулли й=лт! туса

Часах сикр\ шывалла,

Ача пит\ хурланса

В=рах утр\ ялалла.

Ш=пах ёак= в=х=тра

Эп в=рант=м ыйх=ран.

Кун пек т\л\ксем курса

К=шт ёеё ёыв=рса юлман.

Сехет ёине п=хр=м та –

Т=ватт=ран иртн\-м\н.

Сиксе т=т=м х=в=ртрах,

Т=х=нап хыпалансах,

Чупса ант=м ёырмана,

Эх, эп\ те, т=мана!

Пул(=) тытмалли хутаёа

Киле манса х=варн=.

Яра пат=м килелле,

Чуппипе, сиккипеле.

Пуё тъпинчен п=с тухр\,

Тул ёут=лма пуёлар\.

Ман пек нумай ёыв=рсан

Пул=с=р т=рса юлан.

Ёав=нпа та пул=ёсем

Ирех т=раё(ё\) ыттисем.

Чърече ум\нче

Ак ларап чърече ум\нче

Ман умра, ав, юратн= т\нче:

Кай=ксем в\ёсе иртр\ё  п\рре,

Кушак карта урл= каёать,

Пърте к\ресш\н н=йк=шать.

Шап-шур= юр ёума тапратр\,

Такама, тен, пит х=ратр\.

В\т\р-шак=р ачасем урамран к\меёё\,

П\р-п\рне в\сем юрпа сав=нса переёё\.

Ё\н\ ёул та ёывхарать,

Х\л Мучи парне парать.

Ак= трактор иртсе кайр\

Юрне нумай т\ксе кайр\.

Часах калле х=парать,

Ачасене х=ратать.

Ш=п=рлансем х=рамаёё\,

Ун ёине п=хса т=раёё\...

…Ёит\ пул\-ёке ёырса

В\ёс\р-х\рс\р шух=ша.

Куштан Й\кел

Уйра ларать пĕр Юман,

Çулçисем ун пачах юлман.

Ак, йывăçа калать Йĕкел:

- Тăраймастăн-и тĕрĕс-тĕкел?

Йывăç хирĕç хуравлать:

- Ман çине вăл кăшкăрать!

Кам сана тăрантарать,

Шывне илсе килсе парать?

Йĕкел çăварне хупаймасть,

Юманпа вăл тавлашать:

- Анчах эпир сана паратпăр удобрени.

Эпир кунта халь çĕрмесен-и?

Ман пеккине ÿкермесен-и?

Çумăрпа Хĕвел кунта пулман пулсан-и?

Вĕсем пулман пулсан,

Çитĕнейместĕнччĕ кунта эсĕ, Юман!

- Нумай калаçса тăр кунта!

Халех, ак, перĕп аяла! –

Тенĕ Юманĕ тарăхса,

Вĕçтертнĕ Йĕкеле сыв пуллашса.

Выртать хайхи халь çĕр çинче –

Курăнмасть ăна йĕри-таври тĕнче.

Ак, килчĕç халь Юман патне

Хир сыснисем.

Пĕри часах утать Йĕкел патне

Лăк! турĕ те, çисе те ячĕ…

Çапла çав,

Хамăр пурнăçра та çавнашкал.

Куштан пулсан,

Çисе ярать хăвна пĕр-пĕр «шакал".

Сергей Жирнов

Чърече ум\нче

Ян=м, 2013 ёул.

Эп\ 1997-м\ш ёулхи раштав уй=х\н 14-м\ш\нче Ет\рне район\нчи Ян=м ял\нче         ёуралн=. С=в= ёырас турт=м ман=н 2011-м\ш ёулта ёуралч\. Ман=н юратн= тема:  ёут ёантал=к. Ку п\ч\к ёеё к\неке вара  ман=н п\ррем\ш с=в=сен пуххи.