Укучыларга китапханә- библиографик һәм мәгълүмати белем бирү
методическая разработка (10 класс) по теме

Укучыларга  китапханә-библиографик һәм мәгълүмати белемнәр бирү.

“Үзенең бәхетенә һәм киләчәк куәтенә бару юлында кешелек тудырган барлык могжизаларның иң катлаулысы һәм бөеге, мөгаен, китаптыр... Китап безнең өчен җансыз бушлык дөньясыннан хәрәкәтчән тормыш дөньясына карый торган тәрәзә”.А.М.Горький.

Китап – кешенең хәтере, юлдашы, киңәшчесе, ярдәмчесе, укытучысы. Китапсыз халык -тарихсыз халыкка әйләнгән, ә тарихын оныткан халыкның киләчәге өзелгән.

Китапханәсез мәктәпне күз алдына китерүе кыен. Мәктәп китапханәсе һәр укучы һәм укытучының төп таяну ноктасы булып тора. Белешмә сүзлекләр, методик ярдәмлекләр, матур әдәбият, вакытлы матбугат чаралары- һәммәсе бүгенге укучыга багышлана. Китапханә ул - мәктәп терәге.  Ә мәктәп – белем йорты. Мәктәп китапханәсе укучыларны белемле итүдә зур роль уйный. Белемнең күп өлешен кеше үзлегеннән китаплардан ала. Китапханәдә бик күп мәгълүмат,тарихи ядкарьләр, аң-белем, мәгърифәт тупланган. Китапханә - серләр дөньясы, рухи мирасыбызны буыннардан - буыннарга тапшыручы, акылның, изге олуг фикерләрнең чишмә башында торучы. Китапханә китап киштәләрендә тезелеп торучы китаплары, аларның меңләгән саны белән түгел, ә үзенең укучылары белән яши, шулар белән матур.
Бала чакта китап укудан да күңелле нәрсә юктыр. Бигрәк тә ул китапта сиңа таныш хәлләр турында язылган булса, аны кат-кат укыйсы, алар турында иптәшләреңә сөйлисе, шигырьләрен күңелдән ятлыйсы килә. Андый китаплар — безне бала чактан зур тормышка озатып калучы, гомер буе хәтердә яңарып торучы иң якын дусларыбыз, һәр кеше китапны үзенең иң якын дусты итеп күрә. Китап — канатлы ул! Китап, үзенең канатына утыртып, сине мең елга артка илтеп ташлый, яисә ул кешене йөз елга алга алып китә. Китап — әнә шундый могҗизалы нәрсә ул. «Яхшы китаплар уку — үткән заманның яхшы кешеләре белән сөйләшү ул», — ди Р. Декарт.
Китап — дөньяны танып белергә ярдәм итә торган ачкыч ул. Аңарда кешелек акылының океаны бар. Китап уку — иң яхшы белем алу. Һәр кешенең үзенә ошаган бер китабы була. Бу кеше, китапта язылганнарны һәрвакыт искә төшереп, авырлыкларны җиңә. Кем укымый, шул бернәрсә турында да уйламый. Белем алуның иң яхшы юлы — уку. Тиеннәрдән сумнар җыелгандай, укылган бөртекләрдән белем туплана. Китап — белем чишмәсе. Китап — безнең заманның тормышы. Китап — бер буынның икенче буынга рухи васыяте, гомернең соңгы чигенә җиткән аксакалның яңа гына яши башлаган кешегә киңәше. Китап битләре, керфекләр кебек, күзне ачалар.
Укучы балада китапны хөрмәт итү, аны зурлау кебек хисне тәрбияләү- гүзәл гамьнең бер чагылышы ул.Китапханәче күңеле исә китап аша балалар күңеле белән аралаша, алар җанына игелек, миһербанлык, кешелеклелек орлыклары сала, бүгенгене аңлый белергә өйрәтә, киләчәккә, халык язмышына өмет уята.Баланы бит фәкать якты өмет, изге омтылышлар гына чын кеше итеп тәрбияләп үстерә, шәхес итә .Китаплар , әдипләр, әдәби газета-журналлар бүгенге рухи тормышыбызны саклаучы, алга әйдәүче көчләр булуы бәхәссез.Алар хакында төпле мәгълүмат алу, күренекле язучылар, каләм ияләре, шәхесләр белән һәрдаим очрашып торуларның укучыда милли тойгы, милли хис, милли үзаң уята.

        Китапханә-учакны хәтерләтә, чөнки бирегә күңелләренә җылылык эзләп тартылалар. Гаҗәеп В.А.Сухомлинский сүзләренә караганда, китап-ул тәрәзә, аның аша балалар дөньяны һәм үз-үзләрен танып беләләр.Яшьтән үк укуга һәм сәгатькә тартылу мөһим.Китапханә ишекләрем, күңелем һәм йөрәгем  укучылар, укытучылар, ата-аналар өчен һәрчак ачык. Тугры китап сөючеләремне мин бервакытта да онытмыйм, аларга хөрмәт белән карыйм.Нәкъ менә  алар минем  ярдәмчеләрем.Алар төрле чаралар үткәрергә булышалар.Үзләре дә район бәйгеләрендә катнашып призлы урыннар яулыйлар, һөнәремнең яхшы булуында зур ышаныч уяталар.

Тәҗрибәм елдан- ел арта. Китап белән гадәти шартларда эш итү һәммәбезгә дә таныш:укучылар конференцияләре, кичәләр, библиографик дәресләр, балалар иртәсе, телдән журнал, экскурсияләр, китапханәче семинарлары, киңәшмәләре үткәрәбез, китапханәдә даими китап күргәзмәләре алыштырылып торыла. Ләкин укучыларны һәрдаим китап белән бәйләнештә тотар өчен, тапталмаган, яңа адымнар,үзенчәлекле эзләнү, аралашу, уйнау алымнары да кирәк.Мәсәлән: “Белем көне”,”Китап- киңәшчең, дустың синең”, “Китапханәгә- экскурсия”,Татар балалар  язучысы Абдулла Алиш  тууына 105 ел(библиографик дәрес 5 а сыйныф),

”Парламент дәресләре”, “Хәтер көне”, “Әниләр алтын кебекләр”,”Укытучым килә янәшә”,”Яңа кайткан әдәби китаплар һәм дәреслекләр белән танышу”,”Үлемне җиңгән җырлар”,”Онытылмый Әфган кырлары”,”Наркомания – замана чире”(9-11класс)класс сәгатьләре”, “Нәүрүз бәйрәме”,Галыймҗан Гыйлманның “”Ана хакы”, “Гөлләрдә елый”хикәяләренә библиографик дәрес( 4 а ,4бсыйныф ),Татарстанның халык язучысы, Г.Тукай  исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты Нурихан Фәттахның тууына 85 ел библиографик дәрес (10сыйныф), Октябрь- халыкара мәктәп китапханәчеләре көне уңаеннан “Ялкын”, “Көмеш кыңгырау”, “Актаныш таңнары ” журнал- газета битләрендә укучыларның үзләре иҗат иткән шигырьләре урын алды. “Актаныш радио”сында укучыларның  үзләре иҗат иткән шигырьләре белән чыгыш ясаулары,

музей түгәрәгенә  йөрүче укучылар китапханәдә экскурсиядә, “Агыйдел дулкыннары”әдәби- иҗат берләшмәсе язучылары белән очрашу кичәсе (6-7 сыйныф укучылары), 2 апрель- яраткан әкиятчебез  Г.Х. Андерсеннең туган көне   һәм халыкара балалар китабы уңаеннан   озынайтылган көн укучылары белән “Балалар китабы- сихри бер дөнья” исем астында библиографик дәрес, 26 апрель- Габдулла Тукайның туган көне уңаеннан “Яши, яшьни яшьТукай” исем астында 2а,5а, 5всыйныфларындабиблиографик дәресләр үткәрелде. Бөек Җиңүнең 69 еллыгына карата “Буразнада үскән балалар”,исем астында презентация ,якташыбыз, шагыйрә Әлфия Ситдыйкова  белән берлектә  мәктәбебезнең 2002 елгы чыгарылыш укучысы Мансурова ( Гибадуллина) Ландыш белән очрашу үткәрелде,  һәм  “Серле дөнья” китабына презентация күрсәтелде.

        Сабыйларның очкынлап янган күзләре, бер- берсен бүлдереп, читтә калмыйча җавап бирергә омтылган укучылар ирексездән минем эшемдә чиксез канәгатьлек уята.

        Укучыларның китапханәгә илтүче сукмак беренче сыйныфта ук салына.Сабыйларның әлегә укый, хәреф танымаулары зур бәла түгел. Китапка төшерелгән иллюстрацияләрне, төрле сүрәтләрне карп, алар өлкәннәр ярдәмендә әкиятләрдәге төрле кызыклы вакыйгалар, әсәр геройлары белән танышалар. Биредә алар китапны, андагы геройларны , Ватанны яратырга өйрәнәләр.

        Китапханәгә кайткан яңа китаплар, энциклопедияләр, белешмәләр, сүзлекләр, уку барышында җылы хисләр, шатлыклы мизгелләр, кадерле минутлар бүләк итәләр, аеруча китап күргәзмәләре укучыларны тиз җәлеп итә. Китап күргәзмәләре кызыклы һәм мавыктыргыч булып укучыларны китапханәгә тартып торсыннар, белем үсешенә, шәхес формалашуга үз ролен үтәсеннәр.

        Үземнең һөнәремне һәм китапханәмне бик яратам. Аның белән бәйләнешле һәрбер тема, әңгәмә күңелемә якын, китапханә- минем өчен туган йортым кебек, анда минем аерым бер көнем генә түгел, бөтен тормышым үтә. Һәрдаим үземнең кадерле кунакларымны, китап сөюче  дусларымны, түземсезлек белән көтеп алам.Китапханә- рухи чыганак буларак бердәнбер урын .Анда болай гына, үтеп барышлый кереп, уйланырга, хыялланырга, тынычланырга мөмкин һәм болар барсыда түләүсез чара булып тора. Китапханә- кәгъбә ташы кебек, аерым бер магнит көче белән үзенә тартып тору ысулына ия. Китапханәдәге рухи җылылык һәм уңайлылыкның күп очракта китапханәчегә дә бәйле булуына, мин күптәннән төшендем.

Гыйлем үсешенең тирәнәюе өчен мәктәп  китапханәсенең формалашуы, оешкан төстә эшләве бик мөһим.Тәрбия һәм кайгырту  дәүләтнең генә түгел, һәрбер кешенең төп бурычы булып тора. Һәрбер алгарыш алган, тотрыклы җәмгыятьне  үсеп килгән яшь буын  тәэмин итә. Бу үз чиратында, аларның гыйлем дәрәҗәсенең тирән булуын таләп итеп куя.

Китапханә- информацион үзәк булырга тиеш.Заман бергә атлаучы китапханәче өчен хәзер бик күп мөмкинлекләр бар.Китапханәдә компьютер, принтер булу минем өчен зур бәхет. Болар  төрле электрон дәреслекләрдән, язучыларның СД дискларын, аудио дискларын куллану өчен мөмкинлек бирә.Безнең мәктәп китапханәсендә бар мөмкинлекләр дә бар.Китапханә зур, якты, китаплар тиешенчә киштәләргә тезелгән, газета- журналлар уку өчен уку залы бар Күп төрле стендлар, папкалар укучылар өчен ярдәмлек булып тора.

Бүгенгесе көндә  телевизор, компьютер, электрон китаплар киң  колач җәйсә дә, китапханәләр эшләп килә. Аны рәхәтләнеп кулыңа тотып укыйсың. Ул безгә киңәшче дә, ярдәмче дә, уйландыручы да, дөреслеккә юл күрсәтүче дә. Китапка, әдәбиятка мәхәббәт, белемгә омтылыш тәрбияләүдә укытучылар белән беррәттән, китапханәченең дә роле әйтеп бетергесез зур. Һәрберкитапханәчерухибайлыкныбалаларгатәкъдимитеп, алардаүзмилләте, үзтөбәге, әдәбияте, мәдәниятебеләнгорурлану, аңасокланухисләреуятунымаксатитеп куя дипуйлыйм.

Кыскасы, балаларныкитапукубеләнкызыксындыру, укыргателәкуяту, әсәртурындафикералышыргаөйрәтүһәмкитапханәнеңдаимиукучысыитү –  китапханәченеңтөпбурычыһәмшулбурычныгамәлгәашырыргатырышам.

Китапханәнең максаты:

Уку Һәм тәрбия процессында китап укучыларны яңа информацион алымнар белән тәэмин итү

Укучыларда матур әдәбият укуга уңай караш һәминформацион культура тәрбияләү.

Традиционтехнологияләрнеүстерү, яңатехнологияләрнеүзләштерүһәмкитапукучыларгаҗиткерү.

   Китапханәнең гомуми бурычлары:

Мәктәп китапханәсенең эшен укыту- тәрбия планына нигезләнеп укучыларга эстетик тәрбия бирү юнәлешендә оештыру.

Барлык укучыларның 100% китап укуларына ирешү.

Укучыларда китап уку культурасы тәрбияләү, китапны мөстакыйль сайлый белергә, газет-журналлар укый белергә өйрәтү.

Белем бирү-укучыларда китапханә чыганакларыннан файдалана белү культурасы формалаштыруга юнәлтелгән. Ул түбәндәгеләрне үз эченә ала:

- китапханә дәресләре үткәрү;

-укучыларны йомгаклау аттестациясенә әзерләргә булышу;

-укучыларга рефератлар һәм эзләнү характерындагы эшләр башкару өчен чыганаклар табарга булышу;

-тематик почмаклар булдыру;

-укытучыларны яңа методик әдәбият, ярдәмлекләр белән таныштыру;

-укучыларны мөстәкыйль рәвештә китаплар һәм вакытлы матбугат белән файдаланырга өйрәтү.

                         Мәктәп  китапханәсенең  бурычлары

1.Үсеп килүче яшь буынга халык   традицияләре,тарихы, гореф-гадәтләре, милли культура чаралары аша  рухи  һәм  патриотик  тәрбия бирү.
2.Китапханә эшен, аны  һәръяктан  яхшыртуны таләп иткән, төп доку-        ментлар нигезендә оештыру.

   3.Фәнни-популяр һәм матур әдәбиятның даими укып баруларына ирешү юлы белән укучыларның фән нигезләрен тирәнтен үзләштерүләренә булышу.

4. Китапханәне системалы рәвештә яңа  китаплар белән баетып тору.

5.Сәламәт яшәүрәвешеалыпбаруныпропагандалау.
6.Укучыларда  хокукый  культура, гражданлык, патриотлыкформалаштыру, аларныңилебезһәмтуганягыбызтарихынакызыксынуларынарттыру.
7. Укучыларбеләншәхсиэшалып  бару.
8. Укучыларныңкызыксынуларынисәпкәалыпкитапфондыноештыру.   9. Мәгълүматиресурсларгатулыһәмтизкерүмөмкинлегебулдыру.

10. Педагогик  мәгълүматларныҗыю, туплау,эшкәртү, системалаштыруһәмаларныкулланучыгаҗиткерү.
11. Компьютер  каталогынтөзүһәммәгълүматичараларны (китаплар,  

дәреслекләр, журналлар, гәҗитләр, видеоматериаллар) эшкәртү.
12. Белембирүпроектларынгамәлгәашыргандаукучыларһәмукытучыларэшчәнлегенәярдәмкүрсәтү.

Китапханәэшчәнлегенеңюнәлешләре
1. Укучыларбеләнэш:
• китапукукультурасытурындадәресләр;
• библиографикдәресләр;
• әдәбиәсәрләртурындафикералышу;
• китапбеләнничекэшләүтурындадокладлар;

• әдәбиһәммузыкальсәгатьләр;
2. Мәктәпкүләмендәүткәреләторганчараларгабулышу:
• табигатьбелеме, татар һәм рус теле буенчафән, балаларкитабыатналыклары.
•белемкөне;
• аналаркөне;
• Җиркөне;
• “Нәүрүз”, “Сөмбелә”, Яңа ел, “Соңгыкыңгырау” бәйрәмнәре;
• иҗтимагыйакцияләр: наркомания һәмнаркобизнескакаршыкөрәшкөнеһ.б.;
• мәктәпстендларынбизәү.
З. Укытучыларһәмәти-әниләрбеләнэш:
• педагогик киңәшмәутырышларындачыгышясау;

• яңакайтканәдәби, фәнни, укыту-методик китапларгаһәмдәреслекләргәкүзәтү;
• китапханәэшеһәманыпланлаштырутурындаотчетлар.
• бирелгәнтемаларгамәгълүматикүзәтүләр;
• әти-әниләрҗыелышларындачыгышясау;
• педагогларбеләншәхсиэш;
• түгәрәкөстәлләрдәкатнашу;   
4. Мәктәпкитапханәсеннәнмәгълүматларэзләүдәукытучыларга,әти-әниләргә,укучыларга методик ярдәмкүрсәтү.
5. Китапларһәм периодик басмаларбеләнтанышуөченукучыларга,укытучыларга,әти-әниләргәшартлартудыру.

 ИМӘНКИСКӘ МӘКТӘБЕ КИТАПХАНӘСЕ ГИМНЫ.

Ранил Габдуллин сүзләре

1. Мәктәбебезнең  иң  түрендә

Иң    лаеклы      урын  бирелгән.

Нурлы  бүлмә ,  затлы  бүлмәдә

Китапханә   якын   һәркемгә.

Кушымта:

Китап  бит  ул - белем  чишмәсе,

Рухи азык  безгә   бирүче,

Гасырлардан  килгән  мирасны

Буыннарга  алып  килүче

2. Китапханә  ул  бай  хәзинә,

Кыйммәтледер аның җиһазы.

Кызыксынган һәрбер сорауга

Җавап  бирер  сиңа  китабың.

Кушымта:

Китап  бит  ул - белем  чишмәсе,

Рухи азык  безгә   бирүче,

Гасырлардан  килгән  мирасны

        Буыннарга  алып  килүче

3. Гөрләп  тора  китапханәбез,

Тартып  тора  безне  үзенә.

Китап  укып  белем  җыябыз,

Күңел  биреп  һәрбер  сүзенә.

Кушымта:

Китап  бит  ул - белем  чишмәсе,

Рухи азык  безгә   бирүче,

Гасырлардан  килгән  мирасны

        Буыннарга  алып  килүче

Татарстан Республикасы

Актаныш муниципаль районы

МББУ “Актанышберенчегомумибелембирү мәктәбе “

“Укучыларга  китапханә-библиографик

һәм мәгълүмати белемнәр бирү”.

                                                       Актаныш беренче гомуми

белем бирү мәктәбе китапханәчесе

Хисамова Нурсия  Муллануркызы-

                                                                ның мәктәп китапханәчеләренең

                                                                 август конференциясендә ясаган

                          чыгышы

Актаныш 2014ел

«Библиотечно – библиографические и информационные знания школьникам»

Программа библиотечных уроков

1-11 классы

                                                 Михеенко Жанна Николаевна

                                                 зав. школьной библиотекой

Ларичиха 2007

1 класс.

1. Первое посещение библиотеки.

Цель: знакомство с библиотекой, формирование интереса к книге.

Содержание темы: понятия «читатель», «библиотека», «библиотекарь». Библиотеки большие и маленькие. Как самому записаться в библиотеку. Как самому выбрать книгу (тематические полки, книжные выставки, ящики для выбора книг). Основные правила пользования библиотекой.

2. Правила и умения обращаться с книгой.

Цель: обучение правилам пользования книгой и библиотекой.

Содержание темы: бережное отношение к книге, обучение умению обернуть книгу, сделать самостоятельно закладку, простейший ремонт книг.

3. Посвящение в читатели.

Содержание темы: читальный зал, абонемент, библиотечный фонд, расстановка книг на полках. Игра «Посвящение в читатели».

4. Заключительный урок по пройденным темам. Игра «Библиотечная мозаика».

2 класс.

1. Продолжаем знакомство с библиотекой.

Цель: повторение правил пользования книгой и библиотекой.

Содержание темы: продолжение разговора о библиотеке. Роль и назначение библиотеки. Знакомство с имеющимися в библиотеке книжными выставками, тематическими полками. Расстановка книг на полках, самостоятельный выбор книг при открытом доступе. Компьютер в библиотеке. Дискеты с обучающими программами.

2. Строение книги. Элементы книги.

Цель: знакомство с тем, как построена книга.

Содержание темы: кто и как создаёт книги. Из чего состоит книга. Внешнее оформление книги: обложка, переплёт, корешок. Внутреннее оформление книги: текст, страницы, иллюстрации. Художники детской книги (Маврина Т. А., Конашевич В. М. и другие). Писатели и художники в одном лице (Чарушин Е. И., Сутеев В., Э. Сетон – Томпсон и другие).

3. Газеты и журналы для детей.

Цель: формирование интереса к периодическим изданиям для детей.

Содержание темы: новости со всей планеты и России; понятие о газете и журнале: статья, заметка, корреспондент, журналист, редакция. Премьера лучших российских газет и журналов для детей.

4. Шоу – викторина «Угадай книгу». Заключительный урок по пройденным темам: правила обращения с книгой, элементы книги, периодические издания, знание произведений русских и зарубежных писателей.

Цель: повторение пройденного, расширение круга знаний, полученных ребятами на библиотечных уроках.

3 класс.

1. Структура книги.

Цель: углубление и расширение знаний о книге, полученных ранее, формирование навыков самостоятельной работы с книгой, подготовка учащихся к осознанному выбору литературы.

Содержание темы: углубление знаний о структуре книги: титульный лист (фамилия автора, заглавие, издательство), оглавление (содержание), предисловие, послесловие.

2. Выбор книги в библиотеке.

Цель: обучение самостоятельному поиску информации.

Содержание темы: открытый доступ к книжному фонду: порядок и правила расстановки книг, полочные разделители. Определение места книги на полке. Книжные выставки, тематические полки – помощники в выборе книг. Рекомендательные списки литературы.  Первое знакомство с каталогом. Что такое каталог и зачем он нужен в библиотеке. Алфавитный и систематический каталоги: когда следует к ним обращаться. Связь систематического каталога с расстановкой книг на полках.

3. Как читать книги.

Цель: обучение правилам чтения, гигиена чтения.

Содержание темы: внешние условия чтения – тишина, освещённость, правильная поза. Формирование навыков самостоятельной работы с книгой. Внимание к тексту, художественные детали. Послесловие. Роль иллюстраций. Обучение написанию отзыва на книгу.

4. Твои первые энциклопедии, словари, справочники.

Цель: знакомство школьников со справочной литературой: энциклопедиями, словарями, справочниками, привитие интереса к ним, обучение умению пользоваться ими.

Содержание темы: представление о справочной литературе, цели обращения к словарям и энциклопедиям. Структура энциклопедий. Выделение общих признаков энциклопедий и справочников: расположение материала по алфавиту, алфавитный указатель в конце. Тематические энциклопедии (подробно рассказывают о чём – то одном). Знакомство с электронной «Большой энциклопедией Кирилла и Мефодия».

4 класс.

1. Книга и её создатели.

Цель: углубление знаний учащихся о книге, формирование навыков самостоятельной работы с книгой.

Содержание темы: знакомство с новыми терминами и понятиями: выходные данные, аннотация. Справочный аппарат книги. Правила ведения дневников чтения и написания отзыва на книгу. Возможная форма ведения дневника (время чтения книги, фамилия и имя автора, заглавие, о чём рассказывает книга, какое впечатление она произвела). Отзыв о книге как один из видов записи о прочитанном. Отзыв – продуманное мнение о книге.

2. Справочная литература.

Цель: расширение понятий о разных видах справочной литературы.

Содержание темы: типы справочных изданий. Энциклопедии универсальные и отраслевые. Принципы использования справочного аппарата энциклопедий. Словари, их структура и принципы работы с ними.

3. Каталог – компас в книжном мире.

Цель: дать подробные сведения об алфавитном и систематическом каталогах, научить пользоваться ими.

Содержание темы: алфавитный и систематический каталог, каталожная карточка, связь титульного листа книги с каталожной карточкой. Шифр книги – её адрес. Структура каталогов. Основные деления. Разделители. Расположение карточек в каталоге и книг на полках. Нахождение книг в каталогах.

4. Библиотечная мозаика. Урок – игра. Заключительный урок.

5 класс.

1. История книги. Занятие 1.

Цель: познакомить детей с историей книги от её истоков до настоящего времени, с древнейшими библиотеками.

Содержание темы: первые книги (на камне, глине, шёлке, воске, берёсте, папирусе, пергаменте и других материалах). Изобретение бумаги. Рукописные книги. Древнейшие и средневековые библиотеки (Ниневии и Древнего Египта, Александрийская библиотека, книжные собрания Древней Руси).

2. История книги. Занятие 2.

Изобретение книгопечатания. Иоганн Гуттенберг и его книги. Книгопечатание на Руси. Иван Фёдоров и его книги. Первый букварь. Первая детская книга. Как печатают книги сейчас.

3. Искусство книги.

Цель: помочь увидеть работу художника, понять не только внешнюю, но и глубинную связь иллюстрации с текстом, почувствовать манеру, «почерк» художника, его творческую индивидуальность.

Содержание темы: книга как предмет искусства и полиграфии. Виды иллюстраций в зависимости от их места на странице (иллюстрация – портрет, иллюстрация – действие, познавательные иллюстрации, иллюстрации – настроения, иллюстрации к техническим книгам). Формат изданий. Уникальные и необычные издания (книги – малютки, книги – толстяки, книги – гиганты и т.д.).

4. Заключительный урок. Повторение пройденного.

6 класс.

1.Книга в моём доме.

Рассказ о домашней библиотеке. Что на наших полках. Книголюбы и библиофилы. Практические советы по домашней библиотеке.

2. Выбор книги. Библиографические указатели.

Цель: привитие навыка самостоятельного поиска литературы.

Содержание темы: понятие «библиография», её назначение. Профессия – библиограф. Тематическая библиография. Библиографические указатели и списки литературы для школьников – первые помощники в выборе книг. Отличие указателей, списков от систематического каталога. Назначение и особенности вспомогательных указателей, какие сведения о книге можно получить из указателя. Как пользоваться указателем при выборе книг. Электронные базы данных поступлений в библиотечный фонд.

3.Система библиотечного обслуживания читателей.

Цель: знакомство с библиотеками разных типов.

Содержание темы: крупнейшие библиотеки страны, края, городов, структура библиотечной системы. Библиотеки зарубежных стран.

4. Итоговое занятие.

7 класс.

1. Периодические издания для младших подростков.

Цель: дать информацию о разнообразии репертуара прессы, показать методику её использования, привить устойчивый интерес к систематическому чтению периодических изданий.

Содержание темы: газеты и журналы как печатные издания, отличие их от книг. Гуманистические традиции русской периодики, ориентация на интересы детей, их потребности в саморазвитии, самопознании, самообразовании. Создатели газет и журналов, основные жанры (репортаж, заметка, статья, очерк, интервью), расположение материалов. Тематическая библиографическая информация в газетах и журналах. Справочный отдел последнего номера в году. Использование материалов периодики в учебном процессе. Премьера ведущих журналов и газет, отраслевые и региональные издания.

2. Справочно – библиографический аппарат библиотеки. Занятие 1.

Цель – привитие навыков самостоятельного поиска литературы по СБА библиотеки, правильного оформления списка литературы.

Содержание темы: СБА библиотеки: структура и назначение. Алфавитный и систематический каталоги. Алфавитно – предметный указатель (АПУ). Изучение более полного библиографического описания изданий. Систематизация книг. Систематическая картотека статей, её структура. Другие картотеки. Библиографические указатели. Новые средства распространения информации – электронные библиографические. Электронный каталог как усовершенствованный аналог карточного библиотечного каталога.

3.СБА библиотеки. Занятие 2.

Справочная литература. Энциклопедии: универсальные (БСЭ, МСЭ, ДЭ), отраслевые (историческая, литературная, музыкальная и другие). Отраслевые словари и справочники и книги энциклопедического характера. Справочные издания в домашней библиотеке.

Поиск литературы с помощью систематического каталога, систематической картотеки статей, компьютерный поиск по электронным базам данных. Принципы работы со справочными изданиями. Правила составления библиографического списка литературы. Ведение личной библиографической картотеки.

4. Итоговое занятие.

8 класс.

1. Книга и её создатели. Структура книги, использование её аппарата при чтении.

Цель: углубление знаний учащихся о книге; содействие развитию навыков самостоятельной работы с книгой, поиска и оценки литературы.

Содержание темы: знакомство с новыми терминами и понятиями: серия, выходные данные, форзац, фронтиспис, колонтитул и другие. Дополнительные сведения о титульном листе (серия, выходные данные, информация о переводчике, переиздании и так далее). Роль иллюстрации в научно – познавательной и художественной книге. Какую службу несут все эти элементы. Определение содержания книги по её элементам при беглом просмотре.

2. Книги по естественным наукам и технике для старших подростков.

Цель: дать понятие о научно – познавательной литературе и её назначении, показать жанровое и видовое разнообразие научно – познавательной литературы в помощь учёбе.

Содержание темы: научно – познавательные книги для подростков. Основные жанры и виды: библиографические очерки, повести, мемуары, публицистические произведения. Специфика книг по естественным наукам и технике, особенности их чтения, методика использования в обучении. Справочная литература по естественным наукам и технике. Серии книг по естественным наукам и технике, их тематика: связь со школьной программой. Отражение литературы по естественным наукам в систематическом каталоге и систематической картотеке статей. Поиск информации с помощью компьютера.

3. Методы самостоятельной работы с литературой.

Цель: обучить методике составления плана книги, статьи, конспекта, тезисов.

Содержание темы: цель чтения, деловое чтение. Методы самостоятельной работы с книгой, статьёй. Способы чтения: ознакомление, выборочное чтение, сплошное чтение. Изучение прочитанного, ведение записей: выписки, план, тезисы, конспект. Виды конспектов (текстуальный, свободный, смешанный). Основные правила ведения данных записей.

4. Итоговое занятие.

9 класс.

1. Периодические издания для старших подростков.

Цель: формирование устойчивого интереса к газетам и журналам, воспитание политической культуры и альтернативности мышления.

Содержание темы: роль периодических изданий в обучении и воспитании учащихся. Современные периодические издания для молодёжи. Их разнообразие. Профиль, читательское назначение. Краткая характеристика отдельных периодических изданий. Местная молодёжная пресса. Формы и методы работы с периодикой. Приоритет коллективных тренингов, активных дискуссионных форм. Использование картотеки газетных и журнальных статей.

2.Оформление результатов самостоятельной работы с литературой.

Оформление, систематизация конспектов, тезисов, газетных и журнальных вырезок, цитат. Методика составления списка использованной литературы.

3.Первичные документы как составная часть информационных ресурсов общества. Определение понятий «документ», «издание». Классификация документов; основные виды изданий, типы литературы, понятие «первичный» и «вторичный» документ.

4. Итоговое занятие.

10 класс.

1. Вторичные документы как результат аналитико – синтетической переработки информации. «Свёртывание» информации. Сходство и отличие аннотации и реферата как вторичных документов. Обзор литератур как наиболее сложный вид аналитико – синтетической переработки текстов.

2. Фактографический поиск и алгоритм его выполнения. Понятие о фактографической информации; справочные издания как источник фактографической информации; алгоритм выполнения фактографического запроса.

3. Тематический поиск и алгоритм его выполнения. Тематически запросы как выражение информационной потребности; правила формулирования тематических запросов. Систематический каталог и картотека статей как источник разыскания в библиотеке.

4. Итоговое занятие.

11 класс.

1. Логическая структура и свойства текста как объекта аналитико – синтетической переработки. Общая характеристика учебных, научных текстов как объектов смыслового анализа и переработки. Свойства текста, смысловые единицы.

2. Информационные технологии.

Использование новых информационных технологий (мультимедиа, Интернет) в творческой и учебной деятельности школьников

3. Технология подготовки реферативного обзора литературы. Особенности составлении обзора, его сущность, назначение, отличительные особенности. Алгоритм поиска литературы по теме обзора. Технология подготовки доклада, реферата. Персональный компьютер как основа новых информационных технологий.

4. Итоговое занятие.