Çуралнă вырăнта.
план-конспект урока (7 класс) на тему

Çуралнă   вырăнта.

7 – мĕш  класс.

В.Е.Григорьева

Çĕнĕ Шупашкар хули

8-мĕш шкул

Урок    юхăмĕ

Класа   урока   йĕркелени.                        

Фонозарядка.

Килти   ĕçе   тĕрĕслени.

Çĕнĕ материалпа ĕçлени.

Ребус  тупсăмне  тупасси  

  Калаçу «Çĕнĕ  Шупашкар».

 «Çуралнă   вырăнта»  сăвăпа  ĕçлесси.

а)  Кăтартуллă  вулав.

Шевле   ташшиллĕ   улăх   тăрăх

Утмашкăн   çăмăл  çаруран.

Чечек  шăрши,  тÿпе  тăп-тăрă,

Чăпар    пĕркенчĕклĕ  çаран.

Кума-кума  вĕçет  текерлĕк

Час-час  аялалла  анса.

Çунатсăр  хăварас  пек  эрлĕк

Ăна  çÿрет-ши  амантса?

Пирĕшти  пек  сăваплă  кайăк

Манран  хăрарĕ  пулмалла.

Юрать,  эп  шиклентермĕп,  кайăп –

Ун  ирĕклĕн  савăнмалла!

Çурхи  каç  лĕп  çумăр  çурĕ,

Шăпăртатрĕ  çĕрĕпе.

Таврана  вăл  сиплĕ  турĕ,

Витрĕ  кĕмĕл  чĕнтĕрпе.

Чăнкăр – чăнкăр  шÿлкемеллĕ

Шуçăм  ташласа  çитет.

Ылтăн  тутăрлă  хĕвелĕ

Куç  хĕссе  хитре  çиçет.

Çĕр  сĕткенĕ  çутă,  ăшă

Пĕрлешсе  вăй  панăçем

Чĕлтĕрсе  ÿсеççĕ  чăшăл

Тăнăç  пурнăç  калчисем.

                                                                                                                                 Борис Романов

ă)  Çĕнĕ  сăмахсемпе  ĕçлесси.

Шевле   ташши – танец   солнечных   бликов

Текерлĕк – чибис,   пигалица (птица)

Эрлĕк – печаль,  грусть

Пирĕшти – ангел,  добрый  дух

Лĕп  çумăр – теплый дождь

Сиплĕ  турĕ – принес  благодать

Шÿлкеме – женское  украшение  с  звенящими  монетами

б)  Сăвва  палăртуллă   вулама  вĕренесси.

в)  Ыйтусемпе  ĕçлесси:

• Автор мĕн  çинчен  аса  илсе  çырнă?
• Çуралнă  çĕр-шывра  ун  куçĕ   умĕнче   мĕн – мĕн  юлнă?
• Халь   çара  уран çÿреççĕ – и?  Мĕншĕн?
• Çут  çанталăк   тасалăхĕшĕн   мĕнле  тăрăшмалла?

Кану  саманчĕ.

 Грамматика  материалĕпе  ĕçлесси.

а)  Доска  çинчи  сăмах  майлашăвĕсене  тишкересси:

• - Пĕрремĕш  юпари  сăмахсем  мĕне  пĕлтереççĕ?
• - Иккĕмĕш  юпари  сăмахсем  мĕне  пĕлтереççĕ?
• - Уçă  сасӑпа  пĕтекен  сăмахсем  çумне  мĕнле  аффикс  хушăнать?
• - Хупă сасăпа  пĕтекен  сăмахсем  çумне   мĕнле   аффикс  хушăнать?

ă)   Кĕнекери  правилăпа  паллашасси.

б)  Сăмахсене  кирлĕ  формăра   лартăр. (Поставьте  слова  в  требуемой  форме).

           Пуç…  сухан «репчатый  лук»,  чечек…  улăх  «цветистый  луг»,  пулă…  кÿлĕ  «рыбное  озеро»,  шыв…  витре  «ведро  с  водой»,  сĕт…  ĕне  «молочная  (т.е. удойная)  корова»,  çунат…  кайăк  «крылатая  птица»,  крыльца…  пÿрт  «дом  с  крылечком»,  çемье…  çын  «семейный  человек»,  виçĕ  ача…  хĕрарăм   «женщина  с  тремя  детьми»

Çирĕплетни  

«Çуралнă   вырăн»  кластер  тăвасси.

 Хăнăхтарусем

             1– мĕш  хăнăхтару.  Чăвашла   куçар.  (Переведи  на  чувашский  язык).

Женщина  с  тремя  детьми,  многодетная  семья,  бездетная  семья,  зеленый  газон,  дерево  с  ломаной  верхушкой,  безводный  овраг,  дерево  с  широкими  листьями,  остроконечный  карандаш,   семидесятиквартирный  дом,   дом  с  лифтом,  безлюдная  улица,  безводная  пустыня.

               2 – мĕш  хăнăхтару.  Вырăсла   куçар.  (Переведи  на  русский  язык.)

Çемçе хупăллă  пан  улми,  хулăн  хупăллă  пан  улми,  ÿт  тĕслĕ  чăлха,  ылтăн  тĕслĕ  çÿç,  кĕмĕл  тĕслĕ  уйăх,  сакăр  чĕпĕллĕ  хур  амии,  икĕ  ĕнеллĕ  хуçалăх,  шурлăхлă  вырăн,  аслатиллĕ  çумăр,  вун  пилĕк  вагонлă  поезд,  тăватă  вырăнлă  купе.

Пĕтĕмлетни.

Киле ӗç