"Алампа үөрэҕэ" элективнай курс проега
проект (8, 9 класс) на тему

Нормативнай-правовой оруна
Оҕо быраабын конвенцията
Ааҕыы программата
Үөрэхтээһин сокуона
Оскуола устааба
Оҕону сиэр-майгы өттүнэн иитии программата
 
№
Ыыталлар үлэ темата
Көрүҥэ
чааһа
2
Архангельскайга
Уркуускайга
Иһитиннэрии
7
 
3
“Алампа аартыгынан”
Литературнай оонньуу.
 
4
Ааҕыллар, ырытыллар айымньылар: “Балыттарбыт”, “Ордугу булаары олоҕун алдьаппыт”,
“Сирэйгэ бэт сылдьаннар”, “Дьол икки сор икки”
Айымньынын ааҕыы, ырытыы. Биографиятын кытта тэҥнии тутуу.
 
4. Олох суоруната.

Проект тутула:

Проект паспора.
Билиҥҥи кэмҥэ суолтата.
Сыала-соруга.
Нормативнай-правовой оруна.
Сүрүн хайысхалара
Түмүк ситиһиилэр
Проект билиҥҥи кэмҥэ суолтата
:
Алампа
– саха киһитэ үйэлээх сааһыгар таска таһааран амалыйбатах санаатын-онооотун дьон-сэргэ аһаҕас дьүүлүгэр аан-маҥнайгынан харса суох таһаарбыт сүдү суруйааччыбыт. Айбыт-туппут кэрчик кэмин өйдөөн-дьүүллээн көрдөххө, бу холооно суох хорсун быһыыга тэҥнээх.
Алампа
олорбут кэмин мөккүөрүн, тулалыыр эйгэтин эриэнин эрэ ойуулаабыт суруйааччы буолбатах, убайа Өксөкүлээх курдук, саха кэскилин кэҥэтиспит, тускулун туһаайсыбыт сүүнэ үтүөлээх-өҥөлөөх. Саха омук сайдарын санаан, бэчээти тэрийсибитэ, үөрэҕи үксэппитэ, дырааманы олохтообута, тыйаатыры салайбыта. Тугу торумнаспыта барыта Норуот туһугар этэ. Алампа олорбут олоҕунан, айбыт айымньылара кэпсиир дириҥ санаатынан, бүтүн бэйэтинэн – үүнэр ыччакка холобур буолар дьоһун олоҕу олорбута.
Алампаны
анааран үөрэттэххэ, алгыстаах аартыгын арыйдахха олоххо тирэх буолуох үтүө сүрүнэ тахса, үксүү, үүнэ турар.
Билигин
үөрэхтээһин иннигэр аҥардас билиини эрэ биэрии татыма өйдөнөн, оҕоҕо сиэр-майгы оҥкулун ууруу сүҥкэн сыала турар. Онон Алампа олоҕун тумус туттан, айымньыларын наардаан ааҕыы, ырытыы сиэрдээх киһини иитэргэ төһүү күүс буолара саарбаҕа суох.
 
№
Ыыталлар үлэ темата
Көрүҥэ
чааһа
1
Национальнай интеллигенция лидерэ.
Неймохов “Алампа” романын кылгатан билсии
 
7
2
Саха саргытын туһугар
Анаарыы
 
3
Театры төрүттээччи
“Сахалыы дыраама”,
“Саха суруга, саха үөрэҕэ”
Саха драм театрыгар спектакль көрүү
 
4
Раматтан быһа тардан оонньоон көрдөрүү
Инсценировка
 
5
Ааҕыллар, ырытыллар айымньылар: “Дьадаҥы Дьаакып”, “Олох оонньуура”, “Уоллаах киһи кэпсэтиитэ”, “Бүдүрүйбүт көммөт”
Айымньынын ааҕыы, ырытыы. Биографиятын кытта тэҥнии тутуу.
 
3. Олох үөһүгэр.


“Алампа үөрэҕэ”
элективнай
курс проега
МБОУ “Уһун-Күөл сүрүн оскуолата”
Оҥордо
: саха тылын уонна литературатын
учуутала

Сивцева
Екатерина Дмитриевна
 
Уһун-Күөл, 2013
Үбүлээһин
Бюджеты таһынан
 
Түмүк ситиһиилэр
Оҕо кэрэни айар уонна үтүөнү үксэтэр
Кэрэни тарҕатар сиэрдээх-майгылаах, бөҕө туруктаах
Дойдутун, дьонун туһугар туруулаһар.
Айыы киһитэ буоларга дьулуһар.
Уус-уран айымньыны үлүһүйэн ааҕар.
 
 
2. Сардаҥалаах
аартыгынан

№
Ыытыллар
үлэ темата
Көрүҥэ
чааһа
1
Киэҥ куоракка.
Улахан суол төрдүгэр
Бэсиэдэ. Неймохов “Алампа” романын кылгатан билсии
7
 
2
Олох үөһүгэр
Медиа-презентация
 
3
Айар тыл алыба
Иһитиннэрии
 
4
Хоһоон хонуута
Хоһоонноохтук ааҕыы. Хоһоон дьөрбөтө.
 
5
Ааҕыллар, ырытыллар айымньылар: “Аан дойду ахтылҕана”, “Ыччат сахаларга”, “Саха ырыата”, “Эҕэрдэ”
Айымньынын ааҕыы, ырытыы. Биографиятын кытта тэҥнии тутуу.
 
Соруктар
1. Тупсан иһэргэ туһуланыы
2. Үтүө-мөкү өрүттэри араарыы.
3. Бэйэни сөптөөхтүк сыаналаныы
4. Дойду туһугар эппиэтинэһи уһугуннарыы
5.Дьоҥҥо-сэргэҕэ тирэх буолуу
6. Төрөппүттэргэ, аҕа көлүөнэҕэ ытыктабылы иитии.
7. Уус-уран айымньыны умсугуйан

ааҕыыны ситиһии
Ыытыллар болдьоҕо
2014-2015 үөрэх дьыла
Үлэни Хайысханан аттарыы

1.
Алампа
төрдө-ууһа.

Ыыталлар үлэ темата
Көрүҥэ
чааһа
1
Суруйааччы дьиэ-кэргэнэ, чугас дьоно
Бэсиэдэ. Неймохов “Алампа” романын киирии түһүмэҕин кылгатан билсии
 
7
2
Кыһалҕалаах оҕо саас
Тэттик чинчийэр үлэ
 
3
Үөрэх-билии суолунан
Айар үлэ
 
4
Ааҕыллар, ырытыллар айымньылар: “Оҕо, оҕо эрдэххэ”, “Аҕабар сурук”, “Үрүҥ туллук эрэ мөлбөстүүр”, “
Уулларбыт

хорҕолдьун
...”, “Билинии”
Айымньынын ааҕыы, ырытыы. Биографиятын кытта тэҥнии тутуу.
 
Кимиэхэ туһуланара
Автора
Саха тылын уонна литературатын учуутала Сивцева Екатерина Дмитриевна
Сыала
Оҕо киһи-хара - киһи киһитэ – буола үүнэрин-сайдарын ситиһии
8-9 кылаас үөрэнээччилэрэ
Сүрүн хайысхалар:

Алампа төрдө - ууһа
.
Сардаҥалаах аартыгынан.
Олох үөһүгэр.
Олох суоруната.
Эргиллии.
.
№
Ыыталлар үлэ темата
Көрүҥэ
чааһа
 
Тереебүт тоҕой сэлэ дойдуга.
Неймохов “Алампа” романын кылгатан билсии
7
 
2
Алампаҕа альбом
Алампаҕа альбом
 
3
“Киһи буолбут таҥара, таҥара буолбут киһи”
Литературнай биэчэр
 
4
Ааҕыллар, ырытыллар айымньылар: “Мин кимминий?”, “Кэриэс”, “Үс үгэс”
Айымньынын ааҕыы, ырытыы. Биографиятын кытта тэҥнии тутуу.
 
5. Эргиллии