БИРГИ УЛДУН
план-конспект урока (5 класс) на тему

Бирги киирилде кичээл

Темазы: Билиглер хүнү. Тыва дылдың ужур-дузазы.

Сорулгазы:

1. Тыва дылдың ужур-дузазының хемчээлин уругларга тодаргай тайылбырлап билиндирер;
2. Ѳѳредилге чылының эгелээни-биле ѳѳреникчилерге байырлыг байдалды тургуспушаан домактар чогааттырып, оларны сайгарып тургаш, чугаа сайзырадылгазын чедип алыр;
3. Эш-ѳѳрүнүң азы кандыг-даа улустуң болгаш хѳй-ниити черинге боттарын алдынып база ѳскелерни хүндүлеп билир кылдыр чогааткан домактарының уткаларын кѳрүп тургаш кижизидер.

Кичээлге ажыглаар херекселдер: Тыва дыл ному, айтырыглар бижиттинген карточка хевирлиг саазыннар.

Кичээлдиң чорудуу:

ОРГАНИЗАСТЫГ КЕЗЕК

Ѳѳреникчилерни кичээлге белеткендирип, даңзы аайы-биле оларны ончалаар. Самбыраның кичээлге беленин хынаар.

КОЛ КЕЗЕК

Башкының киирилде сѳзү.

Бѳгүнгү кичээливис чоокта чаа эрткен ѳѳредилгеге хамаарыштыр алыр болзувусса эң-не кол байырлалывыс БИЛИГЛЕР ХҮНҮНГЕ тураскааттынар, уруглар. Билиглер хүнүн байырлал кылдыр эрттирип турар чылдагаанывыс болза, чаа ѳѳредилге чылын ажыдып эрттирип турар бис.

Чурук-биле ажыл.

Чурукче кѳргеш, ында болуушкуннарны аас-биле тайылбырлаңар. Хѳй кезии кандыг чугаа кезектери ажыглап тайылбыр ажылын чорудуп турар-дыр бис эскерип кѳрүңерем. (чуве ады, демдек ады, сан ады, кылыг сѳзү)

Айтырыгларга харыылаар.

1. Школаже ѳѳренип кириптеринге канчаар белеткендиңер? (Аас-биле)
2. Бертен каш шакта туруп келдиңер? (Аас-биле)
3. Ѳѳренип чоруур мурнунда бажыңга чүнү кылдыңар? (Аас-биле)
4. Школаже кажан чоруптуңар? (Аас-биле)
5. Школага силерниэш-ѳѳрүңер канчаар уткуп алдылар? (Бижимел-биле 2-3 домак кижи бүрүзү)

Карточкалар-биле ажыл.

Ам дараазында номувустуң дѳрт дугаар арнында сѳзүглелди номчуңар. Ук сѳзүглелге хамаарышкан айтырыглар бо карточкаларда кирген. Кым айтырыгларга харыылаарыл келгеш сывырып алыңар че, уруглар!?

Карточкалар аайы-биле сѳзуглелде салдынган айтырыгларга харыыладып база улам ыңай тайылбырны кылыр.

КИЧЭЭЛДИⱧ ТҮⱧНЕЛИ

Ѳѳреникчилерниң билиглер хүнүнүң болгаш ниити база тыва дылдар дугайында бодалдарын тодаргайлап илереттирер.

Онаалга Мергежилге 4 арын 5, мергежилге 5 арын 6

Демдектер салыры.