Урок бурятского языка "Тэмдэгэй нэрын бэхижуулгын хэшээл"
план-конспект урока (6 класс) по теме

Этапы

Деятельность на уроке

Время

Примечание

Вводно-мотивационно этап:

Эмхидхэлэй уе.

    Cайн байна,ухибууд!

Муноодэрнай юрын удэр бэшэ, би таанадта Алхана нютагhаа хэшээл унгэргэхэеэ ерээб, миниии алдар нэрэ -Сэсэгма Ракшаевна. Бултыетнай эдэбхитэйгээр худэлхыетнай уринаб.

Хэшээлэй ябаса:

    Муноодэр би Шандали нютаг орожо ябахадаа, гоешоожо, hайхашаажа ябааб,ундэр гое хуhад шэмэглэн байна,  ямаршье гое нютагта байна гээшэбта. (Ундэр хадануудтай, элдин тэнюун, гое hайхан, ургэлтэй мургэлтэй нютагта байнат).

Тиинэ бэзэт?

  Ухибууд, таанад ямар нютагта байнабди гэжэ hананат?Зай муноо энэ hайхан нютагаа зураглагты.

(Ухибуудэй хэлэхэдэ самбарта бэшэхэ)

гое,

hайхан,

сэбэр,

яларма,

хадалиг

хуhата . Зуб лэ даа.

  Эдэ угэнууд тухай юун гэжэ хэлэжэ болохоб?

Муноодэрэй хэшээлэй темэ: «Тэмдэгэй нэрэ бэхижуулгэ».Дэбтэрнуудээ нээгээд, hара удэроо бэшэгты.  Тэмдэгэй нэрэтэй таанад танилсаhан байнат, бидэ муноо бэхижуулхэбди. Бэхижуулхын тула, ямараар худэлхэ еhотойбибди.(эдэбхитэйгээр, эбтэйгээр, журамтайгаар, hайн харюу угэхэ, оролдосотойгоор). Зай бэрхэнуудтэ, иигээд лэ саашаа ургэлжэлуулэе.)

Тэмдэгэй нэрын ямар илгааень дабтахабибди. (удха шанарыень, морфологическэ шэнжэнуудыень,  уургыень).ушоо юуень...

Юунэй тулоо тэмдэгэй нэрэ дабтахабибди,  мэдэхэ еhотойбибди.

(уран гоеор бэшэхын тула, эли тодо, манай хэлэлгые дуурэн, хусэд болгоно).

1 мин.

3 мин

2 мин.

Самбарта бэшэхэ

Слайд

Операционно-содержательно этап:

работа в группах

тв. даабари

Зай муноо иигээд лэ  дабтажа эхилэе, анхаралаа наашань хандуулая.

схемээр худэлмэри.  дуургэхэбди.

Манай нютагай хуhата, шэнэhэтэ ой соогуур боро шандаган, шара унэгэн болон мантан  томо баабгай байрладаг.

Энэ мэдуулэл сооhоо тэмдэгэй нэрэнуудыень оложо, илгааень заагты. Энэ даабари дуургээд юу дабтаабибди? Саашаа ябая.

 Угтэhэн угэнуудые угын буридэлоор  шуулбэри хэгты:

хуhата, шэнэhэтэ, уhалиг, улаабтар, шадамар, таримал, сухалтай, гэгээн, божо. (сайт бурятского народа — значение слов божо, гэгээн)

Угтэhэн угэнуудэй падежнуудыень  зэргэсуулхэ.

Эдэ угэнуудэй хамаадалыень, нюурыень ба тооень заагты.

Физминутка. Бугэдэ барандаа hууриhаа бодожо бэеынгээ шалаа гаргая даа.

Муноо саашаанхи даабаримнай халта дэлгэрэнгы байха, зай муноо таанар тэмдэгэй нэрэ ойлгоhон байнат, ургэлжэлуулэе. 7 минутын саг соо даабаряа дуургэхэт.

• Тэмдэгэй нэрэнуудые хэрэглэн, нютаг тухайгаа богонихон рассказ бэшэгты.
• Доро угтэhэн тэмдэгэй нэрэнуудые хэрэглэн, нютаг тухай шулэг зохеогты.

(арюун , тунгалаг, алтан, сэнхир, сэбэр, мунхэ).

Группа бухэнэй ажалнуудыетнай шагная. Бэрхэнуудтэ.

3 мин.

3 мин.

5 минут

1 мин.

12 мин.

Лексич. Разбор

интер. упр.

Рефлексивно-оценочный этап

Тест. Муноо таанадай стол дээрэ компьютернууд байна, хамта группоороо шалгалтын худэлмэри-тест дуургэхэт. Шалгая! Элируулая!

Хэшээлэй эхиндэ хуhата нютагта ажаhуудагбди гэжэ хэлээ hэнта, энэ хуhа шанар шэнжээр зураглан, набшаhаар гоеое .

Иимэ гоеор, тэмдэгэй нэрэнуудээр хуhаяа  зураглабат, хэшээл соогоо зубоор, уран гоеор, эли тодоор хэлэжэ, хэрэглэжэ шадаха болоо гээшэ гут?

(возвращаемся к записям на доске и к схеме, что повторяем: удха шанар, шэнжэнууд, уургэ г.м.)

Энэ хэшээл соо темэеэ ямараар, хэр зэргэ ойлгообта,  урэнуудые  хуhан дээрэ улгэгты.

• Hайнаар - дээрэнь
• дунда зэргээр - дундань
• ушоо т. н. дабтаха хэрэгтэй — доронь

Гэрэй даабари

• Толон газетэhээ 10 тэмдэгэй нэрэ   мэдуулэл туужэ бэшэхэ;
• «Минии нухэд»  гэhэн найруулга бэшэхэ
• Хабар тухай шулэг зохеохо.

Зай иигээд хэшээл дуурээ, баяртай!

5 мин.

1 мин.

1 мин.