П.Ойунского "О5о куйуурдуу турара" 6 кл
план-конспект урока (6 класс) на тему
Разработка урока по якутской литературе в 6 классе П.А.Ойунского "О5о куйуурдуу турара" Разработан план урока и технологическая карта данного урока
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 urok_p.oyunskogo.doc | 64 КБ |
Предварительный просмотр:
6 кылаас. Саха литературата
Уруок темата: П.А.Ойуунускай «Оҕо куйуурдуу турара»
Уруок тиибэ: Саҥа билиини иҥэрии
Уруок сыала (түгэх сыала): Тулуурдаах уонна дьулуурдаах киһи олоххо элбэҕи ситиһэр, үөрэҕи-билиини кэбэҕэстик ылынар диэн өйдөбүлү оҕолорго иҥэрии
Соруктара:
- Кэпсээни быһаарсыылаах ааҕыы
- Уолчаан монологун уус-ураннык ааҕарга эрчиллии, айымньы ис хоһоонуттан көрөн суолталаах кэрчиктэргэ араарыы, кэрчиктэр сүрүн ис хоһооннорун быһаарсыы.
- Үөрэх-билии туһатын уонна норуот туһугар олоруу туһунан айымньы этэр санаатын дириҥэтэн ырытыы (үөрэтэр)
- Үөрэнээччи бэйэтин көрүүтүн-билиитин этэ-саҥара үөрэнэрин ситиһии (сайыннарар)
- Киһилии киһи буоларга дьулуһуу, бэйэни ииттинии (иитэр)
- П.А.Ойууунскай туһунан эбии саҥа билиини иҥэрии
Уруокка туһаныллар көмө матырыйаал: П.А.Ойуунускай кинигэлэрин быыстапката, суруйааччы олоҕун кэпсиир презентация, кэпсээҥҥэ оҕолор уруһуйдара, куйуур уонна муҥха туһунан хаартыска, уруһуй, хартыына
Уруок этаптара:
- Уруок тэрээһинэ.Күһүҥҥү булт : куйуур, муҥха туһунан оҕолор тугу билэллэригэр тирэҕирэн кэпсэтии таһаарыы.
- П.А.Ойуунскай олоҕун кэрдиис кэмэ хаартысканан көрдөрүллэр.
- Сана темаҕа киллэрии түһүмэҕэ. Ыйытыктар тиһилэктэрэ
- Кэпсээни быһаарсыылаах ааҕыы.Айымньы ис хоһоонун илдьиритии. Оҕолор бөлөҕүнэн үлэлэрэ, (кинигэнэн үлэ)
- Айыньыны дириҥэтэн ырытыы. Дириҥэтэн ырытыы тирэх ыйытыылара бэриллэр.
- Кэпсээни оруолларынан уус-ураннык ааҕыы (автор уонна уолчаан монолога)
- Рефлексия. Ылбыт билиини чиҥэтии.
- Сыана туруоруу.
- Дьиэҕэ үлэ: Талан толорор сорудахтар:
А) Айымньы аатын ис номоҕун быһаар: оҕо…..куйуурдуу….турара…
Б) Кэпсээҥҥэ ойуута оҥор
В) Куйуурдьут уолчаан монологун өйтөн хоһоонноохтук ааҕарга бэлэмнэн
Уруок хаамыыта:
Уруок этаптара | Үөрэх дэгиттэр үөрүйэхтэрэ | Учуутал | Үөрэнээччи |
« Күһүҥҥү киһи күлбүтүнэн» : куйуур, муҥха туһунан оҕолор тугу билэллэригэр тирэҕирэн кэпсэтии таһаарыы. |
| « Күһүҥҥү киһи күлбүтүнэн» диэн өс хоһооно этэринии саха киһитэ күһүн аһа-үөлэ дэлэйэр. Идэһэлэнэр, күһүҥҥү булт кэмэ саҕаланар. Күөл муууһа турдаҕына муҥхалыыр, куйуурдуур. -муҥхаҕа сылдьыбыккыт дуо? -хайдах муҥхалыыр эбиттэрий? -Куйуур диэн тугуй, хайдах куйуурдуулларый? (учуутал кэпсэтии таһаарар, кэпсэтиини салайар, уруһуй, хартыына, хаартыска көрдөрөр, билбэт тылларын тылдьыттан булан көрөллөрүн ирдиир) | -Кэпсэтиигэ кыттар, санаатын сааһылаан саҥарар. -Муҥха, куйуур туһунан тугу билэрин кэпсиир -атыттары болҕойон истэр, сэҥээрэр -кэпсэтэр кэмҥэ бэйэ билбитин –көрбүтүн сэһэргиир -хартыынаҕа, уруһуйга муҥха, куйуур тэриллэрин булан көрдөрөр -өйдөөбөт тылын тылдьыттан булар (маҥкы, куойа) |
| Билэр-көрөр үөрүйэх | -Бүгүн тоҕо куйуур, балык булдун туһунан кэпсэппиппит буолуой? -үөрэнэр баҕаттан куйуурдаан айаҕын булуммут, кэлин бу кыһалҕалаах оҕо сааһын туһунан умнуллубат чахчыларыгар олоҕуран «Оҕо куйуурдуу турара» кэпсээни суруйбут П.А.Ойуунускай туһунан кэпсэтиэхпит | -Үөрэнээччи уруок тематын сабаҕалыыр (муҥха, куйуур , булт туһунан айымньыны ааҕарбыт буолуо) |
| Билэр-көрөр үөрүйэх | Учуутал презентация көмөтүнэн П.А.Ойуунускай эрэйдээх оҕо сааһын, быстар дьадаҥы ыал оҕото үөрэнэригэр хайдах эрэйдэммитин, куйуурдаан айаҕын булуммутун, тулуурдаах, дьулуурдаах уонна санаата күүстээх буолан кэлин үɵрэхтээх киhи буолбутун туһунан кэпсиир. | -үөрэнээччи көрөр-истэр -сэҥээрэр. ыйыталаһар -кэпсэтиигэ кыттар |
| Истэр дьоҕур сайдыыта | Учуутал кэпсээни быһа тардан хоһоонноохтук ааҕар | -үөрэнээччи истэр -истибитин дьүһүннээн көрөр |
| -Тобулук өйү сайыннарар үөрүйэх -тойоннуур дьоҕур -толкуйдуур дьоҕур -өйгө оҥорон көрөр дьоҕур сайдыыта - Сүрүн үөрэнэр үөрүйэх | Кэпсээни быһаарсыылаах ааҕыыга киллэрэр, кэпсииргэ, санаа атастаһарга көҕүлүүр -хараххытыгар тугу көрдүгүт? - Тугу истэҕит? -Аччык оҕо дьүһүнэ хайдаҕый? -оҕо күөлтэн тугу көрдөһөрүй, тоҕо балыктыырый? -оҕо бастыҥ баҕата тугуй? Учуутал түһүмэҕи түмүктүүр: суруйааччы ыарахан оҕо сааһа, олоххо дьулуура, тулуура, санаатын күүһэ кэпсээҥҥэ хайдах бэриллибитин чопчулуур. | -оҕо тугу истибитин дьүһүннээн көрөн кэпсиир ( ойбон алларар тыас, анньыы тыаһа, уу оргуйар, курулуур, эргийэр -ытыллар тыаһа -оҕо тугу хараҕар көрөрүн (оҕо туртаччы тоҥмут сирэйэ, соболор, аччыктаан байааттаҥныыр, хаарга тайанар, куоҕаҥныыр) кэпсиир. -билбэт тылын суолтатын тылдьыттан булан быһаарсар (туртайбыт, куоҕаҥныыр,нүөлүйэр, алаархай, дьүһүнэ умуллар, үтэ, бэс үөрэ, тар, хабала айаҕа, соххор-доҕолоҥ, дьэбэрэ түгэҕэ) |
| -Тобулук өйү сайыннарар үөрүйэх -тойоннуур дьоҕур -толкуйдуур дьоҕур -Сүрүн үөрэнэр үөрүйэх -бэйэни салайынар-дьаһанар үөрүйэх -бодоруһар үөрүйэх | Дириҥэтэн ырытыы тирэх ыйытыылара бɵлɵхтɵргɵ бэриллэр. -Куйуурдьут оҕо кэлин хайдах киһи буолбута буолуой? Сабаҕалаан көрүҥ. -айымньыны ис хоһоонуттан көрөн, суолталаах кэрчиктэргэ араартааҥ. Кэрчиктэр сүрүн ис хоһооннорун быһаарыҥ -киһи күүһэ –тулуур, дьулуур диэн тоҕо этэллэрий ? Айымньыттан холобурда аҕалыҥ - учуутал оҕолор санааларын, этиилэрин түмэр: үлэһит, тулуурдаах, дьулуурдаах, кытаанах санаалаах, норуот туһугар үлэлиир, билиигэ-көрүүгэ тардыһар, үөрэхтээх киһи буолар баҕалаах | -уус-уран айымньыны ырытыыга, кэпсэтиигэ баҕатыйан кыттар. -уус-уран айымньыныны тус суолталаахтык ылынан кэпсэтиигэ кыттар. -Ырыҥалыыр, ырытар, үлэтин былаанныыр - бэриллибит сорудаҕы толорууга бөлөҕүнэн үлэлиир |
| -Ааҕар дьоҕур сайдыыта -Билэр –көрөр үөрүйэх (бэлиэни-символы туһанар үөрүйэх) | Учуутал үөрэнээччи уус-ураннык ааҕарыгар суолталаах тыллары этэр, суолталаах тыллар бэлиэтэммит эрдэттэн бэлэмнэммит тиэкиһи түҥэтэр (Е.М.Поликарпова хоһоонноохтук ааҕыы методиката туһаныллар) | -айымньылаах ааҕыы ньымаларын баһылыырга эрчиллэр, -уус-уран айымньыны ааҕыынан умсугуйар, ааҕыыга тардыстар, -оруолларынан уус-ураннык ааҕар (пааранан ааҕарга кыттар) |
| Тус санааны, сыһыаны сайыннарар үөрүйэх | Уруок түгэх сыалыгар тириэрдэр: Олоххо дьоһуннук олоруу ыарахаттары тулуйуунан, дьулуурунан, тулуурунан, кытаанах санаанан ситиһиллэр. Уруок хоһоонунан түмүктэнэр: Үлэбит биhиэнэ-Үөрэх, үөрэх, Үчүгэйдик үөрэнии Үрдүк сорук Үгүс билии,Үгэс курдук, Үтүө кынат-Үөһэ көтүтүө, Үөрүүгэ тиэрдиэ. Үөрэххэ кимиэххэ,Үөрэҕи билиэххэ, Үрдээн иһиэххэ- Үүнүөххэ, үүнүөххэ!
| -Айымньыга санаатын этэр -П.Ойууунскай дьулуурунан, тулуурунан, билиигэ-үөрэххэ тардыһыытынан хайдах уһулуччулаах киһи буолан тахсыбытын бэлиэтиир |
| Бэйэни салайар –дьаһанар үөрүйэх | Учуутал оҕолор үлэлэрин сыаналыыр, оҕо сыанабылын истэр…… | -Үөрэнээччи бэйэтин сыаналанар -Түмүк оҥостор (тугу ситистим, тугу кыайбатым, ыарырҕаттым, тугу сөбүлээтим, туох саҥаны биллим) |
| Тобулук өйү сайыннарар үөрүйэх | А)Айымньы аатын ис номоҕун быһаар: оҕо…..куйуурдуу….турара… Б) Кэпсээҥҥэ ойуута оҥор В) Куйуурдьут уолчаан монологун өйтөн хоһоонноохтук ааҕарга бэлэмнэн | -өйтөн хоһоонноохтук ааҕыынан дьарыктанар. -сөбүлээбит түгэнигэр уруһуйдуур -тойоннуур, ырытар ньыманы туттан кэпсээн аатын ис номоҕун быһаарар |