ФГОС 5 класс тыва дыл кичээлдери
план-конспект урока (5 класс) на тему

Кичээлдиң этаптары

 Ѳѳредир болгаш сайзырадыр компонентилер

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчилерниң  ажыл-чорудулгазы

Бүгү талазы-биле сайзыраңгайжыдыры   (универсальные учебные действия , УУД)

1.  Ѳѳредилгеге  хамаарышкан бот- тодарадылга  мотивациязы  

 Ѳѳренген материалды боттары түңнеп үндүрер кылдыр белеткээри. Башкының дылдың ужур-дузазының дугайында сѳзү

 - Дылдыӊ сөс курлавыры деп чүл дээрзин боданган силер бе, уруглар? Эртен-кежээ, улуг-биче;  чурттаар-амыдыраар;….  Ол оран сөстер-биле байлак. Чүү деп ораныл, уруглар?

- Эр хейлер! «Лексика ораны». Ынаар аян-чорук кылыр бис,  8 өртээлдиг лексика оранын эргип, ужудар бис, уруглар. …  

Словарь-биле ажыл

Өртээл – доктаам

Кичээлге классты белеткээр.  Башкының сѳзүн.дыңнавышаан,  уруглар диалогту тургузар.

 (Л) Бот-тускайлаң: ѳѳредилгеге сонуургалдыы, чаа билиглерни шиңгээдип, ону аас, бижимел чугаага ажыглаары.

(П) Билиглерни медерелдиг шиңгээдири: салдынган сорулганы чедип алыры. 

(Р) Чаңгыс аай чурумчудуп башкарары: башкы, эш-ѳѳрү-биле бот-тускайлаң болгаш демниг кады ажылдажылга .

2. Алган билиглерни делгемчидери (Актуализация)  

Ѳѳренген темаларынга катаптаашкын, эрги чаа темаларның аразында харылзаа, ону билип алган билиинге ажыглаары. Бѳлүктеп ѳѳредири. Маргылдаалыг оюн. Дидактиктиг онаалгалар.

1-ги өртээл «Лексика ораны»

- Бо оран чүлер-биле байыл? (сөстер-биле)

- Сөс бүрүзү кандыг болурул?

Слайдыда  чурук-биле ажыл (№ 2)

- Азырал амытаннарныӊ лексиктиг утказын тодарадыр.

Сарлык -…, анай - …;

- Малчыннар уруглары бар бе?

Кыска түӊнелди уруглар кылыр.

Инектиг кижи тодуг,

Хойлуг кижи каас.

Мал-маган дугайында үлегер домактарны сактып чугаалаар, бирээзин кыдыраашка бижиир. Бот-боттарынга айтырыглар салыр, долу харыыны бээр.

(П) Билиглерни медерелдиг шиңгээдири: бердинген материалдарны угаап сайгарбышаан, ажылды кылып тура анализ, синтез, деңнелгени ажыглаар.

 (Р) Чаңгыс аай чурумчудуп башкарары:  салдынган сорулгаларны чедип алыры.

3.  Нарын ажылдарны чорудуп тура, бергедей бээр онаалгаларның чылдагааннарын

тывары, түңнээри.

4 . Чогаадыкчы ажыл-чорудулганың боттандырылгазы.

5.Быжыглаашкын.

6. Бот ажыл.

7. Түңнел

8.  Рефлексия

(Кичээлдиң түңнели)

 Мурнуку этапка ѳѳренген материалдарның түңнелин сайгарары

Ном-биле ажыл.

Сула шимчээшкин

Аңгы-аңгы чадаларлыг онаалгаларны сѳзүглелдерге болгаш класстан дашкаар

номчулга номнарынга

даянмышаан, сайгарып, түңнээри.

Алган билиин ханылатпышаан, системажыдыры. Ону практикага ажыглаары. Беседа, чурук-биле ажыл, ѳѳренген

материалын чижектерге бадыткаары.

 Ном-биле ажыл. Дыл дугайында шүлүктерге аянныг номчулга.

Уругларның кылган ажылдарын үнелээр. Кичээлге алган билиглерин түңнээр, демдек салыр.

Түңнел беседа. Айтырыглар.

2-ги өртээл «Хөй уткалыг сөстер»…

Слайды № 3. Кара, чырык деп сөс-биле хөй уткалыг домактар чогаадыр.

3-кү өртээл «Омонимнер»,

4-кү өртээл «Омографтар».  Бо домактарда чүлер бар-дыр?

- Омографтар деп чүл?

- Сѳзүглел-биле ажылда чүнү билир азы билбес-дир силер?

Бирээ – херлир,

Ийи  – доңгайгаш,  дорт турар,

Үш – үш катап часкааш, бажын аай-дедир чаяр.  Дѳртте – холду сунар. Беште – чалгын ышкаш холду чаяр. Алдыда – оожум олудунга олурар.

5-ки өртээл «Дорт болгаш доора уткалыг сөстер».  Доора утказын тып бижиир.

 6-гы өртээл «Синоним» деп сөске тывызыктар тывар. Мини-чогаадыг «Кыш».

Соок кыш, ажыг кыш; ак хар, сүт дег хар (аас-биле)

 7-ги өртээл «Антонимнер»

Словарь-биле ажыл

Чылчырааш – чугаазы хөй

Сарыыл чок – мелегей, мугулай.

Дыл дугайында сураглыг чогаалчыларның чечен сѳстерин номчууру болгаш сайгарары.

«…Ѳргүн-кѳвей улустарның дылдарының, аялгаларының аразынга мѳңге шагда хомустуң үнү бооп чаңгыланып чор, ѳлчей-кежиктиг, хайыралыг тѳрээн дылым».(Ш.Ч.Сат.)

«Язык наш сладок, чист, и пышен, и богат» (А.П.Сумароков)

Төрээн дылды уттур болза,

Төрел чондан хоорлур апаар.

Орус дылды билбес болза,

Оттуг чырык көрбес апаар.

Ынчангаштың ийи дылды

Ылап билзе, чоргаар чоруур.

                            Алексей Арапчор

Кол бодалдарны, домактарны, чечен сѳстерни ушта бижиир.

Айтырыглар:

-  Лексика деп чүл? Сөс бүрүзү кандыг болур-дур? Бо айтырыгны ооң мурнунда сонуургап кѳрген силер бе?

- Сөс кандыг уткаларлыг-дыр? (дорт, доора, чаӊгыс, хөй)

- Сөстерниӊ уткалыг харылзааларыныӊ аайы-биле кандыг бөлүктерлиг-дир? (омоним, синоним, антоним)

-  Кичээлде чаа чүнү билип алдыңар?

- Ажыл үезинде кандыг бергедээшкиннерге таварыштыңар?

-  Ону канчаар ажып эртиңер?

-  Кичээл солун болду бе?

Онаалга: 1). Мергежилге 64, арын 38.

2). Үлегер домактарда сөстерниӊ уткалыг бөлүктерин айтыр.

3). Мини-чогаалыг «Тодуг күс»

 Айтырыгларга харыылаарынга белеткенир.

Башкының тайылбырын дыңнаар.

Сула шимчээшкини кылыр.

Бодунуң үзел-бодалын, кѳрүжүн илередип шыдаары.

Башкы болгаш эш-ѳѳрү-биле демнежип, аас болгаш бижимел чугаа сайзырадылга-

зының хевирин шиңгээдип, түңээри.  

Кол бодалдарны илередир. Чүге ындыг болган чылдагаанын тодарадыр. Дыл дугайында чогаалчы-

ларның чечен сѳстериниң онзагайы.

Айтырыгларга харыылаары.

Чиик, берге онаалгаларны чада-аайы-биле күүседир.

.

Диалог тургузар, аңаа идепкейлиг киржир.

Айтырыгларга харыылаар.

Уруглар боттарының харыыларынга чогуур үнелелди бээр.

(Л) Чүде бергедээнин илеретпишаан, тодарадыры; бодунуң ажылынга бот-тускайлаң түңнелди үндүрери.

(П) Шинчилевишаан, харылзаалыг чылдагаанын түңнээр.

(Р) Чедир билбээн билиглерни медереп билири.

(К) Чидиг айтырыгларны шиитпирлээр сорулга-биле информацияны бээр.

П)  Херек информацияны номчууру болгаш дыңнаары.

(Р)  Ѳѳренген чүүлүн хынап, частырыгларын эдип, дүрүмнерни катаптаары.

(К) Эжеш болгаш бѳлүктеп демниг ажылдаарын боттандырары.

(Л) Ажылдың чаа хевирин онзалап шиңгээдири.  Чогаадыкчы ажылдаары. Ѳѳренген чүүлүн үнелээри.

(Р)  Чедиишкиннери-биле чергелештир, четпес талаларын илередири, ооң чылдагаанын тывар болгаш ажып эртери.

(К)  Бодунуң хуу  бодалдарын шынзыдары.

(Л)  Билиг кижиге чугула херек дээрзин угаап билири.

(П) Чедип алган билиин практикага  болгаш херек кырында амыдыралга ажыглаары; шиңгээдип алган билиин эртем-шинчилел ажылдарынга, класстан дашкаар чорудар ажылдарга ажыглап билири.

(Р)   Бодунуң болгаш эштериниң кылган ажылын үнелээри. Частырыгларны этпишаан, тайылбырлап билири.

(К)  Бодунуң хуу  бодалын хевирлээри, чижектер-биле шынзыдып, бадыткаары.

Кичээлдиң этаптары

 Ѳѳредир болгаш сайзырадыр компонентилер

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчилерниң  ажыл-чорудулгазы

Бүгү талазы-биле сайзыраңгайжыдыры   (универсальные учебные действия , УУД)

1.  Ѳѳредилгеге  хамаарышкан бот- тодарадылга  мотивациязы  

Ѳѳреникчилерге чаа теманы шиңгээдиринге эмоционалдыг болгаш психологтуг белеткел  

 - Чугаа чүден тургустунарыл?

- Домактар чүден тургустунарыл?

- Сѳс бүрүзү кандыг болурул? (уткалыг)  

- Ада сѳзүн ажырып болбас.

  Ие сѳзүн ижип болбас.

Үлегер домактың кол утказы чүл?

Башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнавышаан, диалогка идепкейлиг киржир.

 (Л) Бот-тускайлаң:   чаа теманы улуг сонуургал-биле ѳѳренип билип алыры.

(Р) Чаңгыс аайлап  углап башкарары:  темага таарыштыр план тургузары

(К) эжеш кылдыр (в парах) ажылдаары, боттарының бодалдарын солчуру.

2. Алган билиглерни делгемчидери (Актуализация)  

 Эге школага ѳѳренген темаларынга даянып, билиин делгемчидип ханыладыры;  ону янзы-бүрү байдалдарга ажыглаары, системажыдары.

С л о в а р ь л ы г   д и к т а н т

 Бала, согааш, аал, ѳреге, ынаа, ширтек, сыгыртаа, деспи, илбек, шууруун, кѳгээржик, илбек, хѳне, челе, инчеек.

Сѳстерниң лексиктиг утказын тайылбырлаар. Ук сѳстерни ажыглап 2 домактан чогаадыңар.

Чурук-биле ажыл. Чурукта чүвелерниң лексиктиг утказын тодарадыңар.

 Бижимел ажылдарны күүседир. Бот-боттарының ажылын хынажыр. (взаимопроверка)

(П) Билиглерни медерелдиг шиңгээдири: бердинген материалдарны угаап сайгарбышаан, ажылды кылып тура анализ, синтез, деңнелгени методун ажыглаар.

 (Р) ѳѳредиглиг салдынган сорулгаларны  боттандырар.

3.  Нарын ажылдарны чорудуп тура, бергедей бээр онаалгаларның чылдагааннарын тывары, түңнээри.

4.(Целеполагание) берге айтырыгны шиитпирлээри-биле тѳлевилел тургузары

5 . Чогаадыкчы ажыл-чорудулга

ны тѳлевилелге

боттандырары

6. Быжыглаашкын

7. Бот ажыл.

8. Ѳѳренген темаларга катаптаашкын

9.  Рефлексия

(Кичээлдиң түңнели)

Беседа, айтырыгларга харыы, уругларның боттарының кылган ажылын үнелээри.

Чаа терминнер-

ниң утказын шиңгээдири болгаш угаап боданыры.

 Беседа хевиринге айтырыглар.

Тѳлевилелдиң слайдылары-биле ажыл.

Бердинген чуруктарга кыска чечен чугаа тургузар.

Билиглерни системажыдып, практика кырында күүседири, боттарының чогаатканы чижектер-биле бадыткаары.

Ном-биле ажыл.  бойдус дугайында чурумалдыг чуруктар. Уран чечен аргаларны ажыглап тургаш, кыска чечен чугаа тургузар.

Ѳѳренип эрткен темазын түңнээр.

Аңгы-аңгы онаалгаларлыг мергежилгелер-биле ажыл.

 Түңнел беседа. Айтырыглар.

Уруглар бот ажылды күүседип турда, башкы чамдык уругларның ажылдарын шилилгелиг хынавышаан, немелде айтырыгларны салыр.

 Чурук-биле ажыл. Чурукта чүвелерниң лексиктиг утказын тодарадыңар.  Аас-биле кыска домактар чогаадыр.

Оюн «Эвилең-ээлдек сѳстерни, үлегер домактарны  уламчылап бижи».

 (Экии, четтирдим, ажырбас …)

- Дылда бар бүгү-ле сѳстерниң словарьлыг составын (курлавырын)  лексика дээр. (Слайд)

- Дылдың словарьлыг курлавыры ѳскерлир бе азы ѳскерилбейн ол-ла хевээр турар бе? Чүү деп бодаар силер? Чүге?  Чижектер-биле бадыткаңар.

Ном-биле ажыл.

Мергежилге 8, арын 11.

Янзы-бүрү словарьлар делгелгези.

- Словарьлар утка талазы-биле аңгы-аңгы болур. Словарьларда дылдың эгээртинмес байлаа шыгжаттынган. Орфографтыг, синонимниг, антонимниг, фразеологизмниг … Олар силерниң ѳңнүктериңер болгаш дузалакчыңар болур.

Словарьлар-биле ажыл.

- Лексика деп чүл?

- Сѳстүң лексиктиг утказы деп чүл?

- Тайылбырлыг словарьдан лексикон деп сѳстүң утказын тодарадыңар.

- Чаа чүнү билип алдыңар?

- Кандыг бергедээшкиннерге таварыштыңар?

- Ону канчаар эдип алдыңар?

- Кичээлди сонуургадыңар бе?

Айтырыгларга харыылаар,   долу харыыны бээри берге дээрзин медереп билири.

Башкы-биле диалог. Бердинген информацияны дыңнап, терминнерни шиңгээдири.

Айтырыгларга допчу харыы.

 Бодалдарын темага дүүштүр илередир, түңнел кылыр.

Айтырыгларга харыы.

Словарьлар-биле бѳлүктеп ажылдаар. Эштериниң ажылын үнелээр.

 Айтырыгларга харыы.

.

 Айтырыгларга харыылаар.

(Л)  уруглар боттарының частырыгларын тывар, ону эдип алырын кызыдар.

  шиитпирлээр сорулга-биле информацияны бээр.

(Л)   ѳѳренген темазының чедиишкиннерин болгаш четпес чүүлдерин сойгалаары, угаап боданыры.

(П) ѳѳренип, дыңнап билип алган бүгү-ле информация-

ны, башкының тайылбырын, эш-ѳѳрүнүң сѳс-домаан, бодунуң чедип алган билии-биле системажыдыры.

(Р)  башкы, чаңгыс классчылары-биле бир демниг ажылдаары.

(К) Эжеш болгаш бѳлүктеп  ажылдаарын монолог хевиринге  боттандырары.

(П) Чедип алган билиин практикага  болгаш херек кырында амыдыралга ажыглаары.

(Р)   Бодунуң  ажылын үнелээри

(К)   Монолог хевирлиг кыска илеткел белеткээр.

Кичээлдиң этаптары

 Ѳѳредир болгаш сайзырадыр компонентилер

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчилерниң  ажыл-чорудулгазы

Бүгү талазы-биле сайзыраңгайжыдыры   (универсальные учебные действия , УУД)

1.  Ѳѳредилгеге  хамаарышкан бот- тодарадылга  мотивациязы  

Ѳѳреникчилерге чаа теманы шиңгээдиринге эмоционалдыг болгаш психологтуг белеткел  

  Сѳзүглел-биле ажыл

- Иви, Тожу, Тере-Хѳл,  кадыр-каскак тайгалар, иви бышкаа, ооң мыйызы –

бо сѳстерден харылзаалыг кыска чечен чугаадан тургузуп кѳрүңерем.

- Сѳзүглелдиң адын тывыңар.

- Чүнү бижиир дүрүмнерже кичээнгейни угландырар-дыр?

Башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнавышаан, диалогка идепкейлиг киржир.

 (Л) Бот-тускайлаң:    нарын сѳстерниң шын бижилгезин шиңгээтпишаан, ѳѳренген темазын улам ханыладыры.

 (П) сѳзүглелди медерелдиг угаап сайгарары.

2. Алган билиглерни делгемчидери (Актуализация)  

  Беседа.

Сѳзүглел-биле ажыл.

Эштериниң долу эвес харыызын немеп тайылбырлаары.

 .

  Айтырыгларга харыы

(Р) углап баштаары:      салдынган сорулганы боттандырары.

(К) айтырыгга харыылаар, бодунуң бодалын илередир.

3.  Нарын ажылдарны чорудуп тура, бергедей бээр онаалгаларның чылдагааннарын тывары, түңнээри.

4.(Целеполагание) берге айтырыгны шиитпирлээри-биле тѳлевилел тургузары

5 .  Практиктиг ажыл-чорудулга

6.  Рефлексия

(Кичээлдиң түңнели)

Беседа, айтырыгларга харыы, уругларның боттарының кылган ажылын үнелээри.

 Диктантының сѳзүглели-биле таныжылга, берге орфограммалар-биле ажыл.

 Беседа хевиринге айтырыглар.

 Диктантының аянныг номчулгазы, адаары.

Түңнел беседа

Уруглар бот ажылды күүседип турда, башкы чамдык уругларның ажылдарын шилилгелиг хынавышаан, немелде айтырыгларны салыр.

Диктант

     Иви мал кончуг чараш. Ол Тываның Тожуда, Тере-Хѳлде хѳй  ѳзүп турар.  Оларны мунар, шанактаар-даа. Кадыр- каскак тайгаларга аңнап мунар ажыктыг, ажылгыр мал. Ивиниң сүдү хоюг. Ооң сүдүнден быштак база кылыр. Эъдин чиир, бышкаандан идик кылыр, кежин база ажыглаар. Кыс ивиниң тѳлүн чары-даа дээр, эдер-даа дээр.

   Иви малдыг кожууннар ооң мыйызын саткаш, хѳй орулга ап турар. Оларның мыйызы эң-не үнелиг бооп турар.

(И. Эргил-оол)

1. Сѳзүглелге аттан тывыңар.
2. Сѳзүглелдиң кайы кезээнде кол бодал илереттинген-дир?
3. Сѳзүглелде ѳзек сѳстер чүү-дүр?

 - Кичээлде чаа чүнү билип алдыңар?

-  Ажыл үезинде кандыг бергедээшкинге таварыштыңар?

- Ол бергедээшкинни кандыг дүрүмнү ажыглап тура, тодарадып алдыңар?

- Бергедээн дүрүмге чижектерден чогаадыңар.

Айтырыгларга харыылаар,   долу харыыны бээри берге дээрзин медереп билири.

Диктантының сѳзүглелин дыңнаар, утказын сайгарар.

 Бердинген  

айтырыгларга допчу харыылаар.

Диктантының сѳзүглели-биле ажыл.

Кичээл кандыг болганын тодарадыр.

(Л)  уруглар боттарының частырыгларын тывар, ону эдип алырын кызыдар.

  шиитпирлээр сорулга-биле информацияны бээр.

(Л)   эки билип алганы азы билбейн барганы айтырыгларны сайгарып тура, чылдагаанын тодараадыр.

(П)  анализ, деңнелгени кылбышаан, салдынган сорулганы чедип алыр.

 (Р)    ажылдың чорудуун хынаар, частырыглар-биле ажыл; чедиишкиннер-биле чергелештир частырыгларны эдер. Ооң чылдагааннарын тодарадыр.

(П) Чедип алган билиин практикага  болгаш амыдыралга ажыглап билири.

(Р)   Бодунуң  ажылын үнелээри

(К)   Бодунуң  кѳрүжүн тода илередип билири.

Кичээлдиң этаптары

 Ѳѳредир болгаш сайзырадыр компонентилер

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчилерниң  ажыл-чорудулгазы

Бүгү талазы-биле сайзыраңгайжыдыры   (универсальные учебные действия , УУД)

1.  Ѳѳредилгеге  хамаарышкан бот- тодарадылга  мотивациязы  

Ѳѳреникчилерге чаа теманы шиңгээдиринге эмоционалдыг болгаш психологтуг белеткел  

 - Дараазында сѳстерниң лексиктиг утказын тайылбырлаңар.

Тавак, ѳг, кадарчы, чаъс.(Тавак – ишти оңгарсымаар, кыдыглары бедик, чем ижер сава аймаа)

- Чуруктарны кѳргеш, аас-биле домактардан чогаадыңар. (Эзир, чалгынныг хеме, шанак, үгү)

- Сѳстер-биле ажылдап тура, чүнү эскердиңер? (чаңгыс, хѳй уткалыг)

- Кандыг тема ѳѳренир-дир бис?

Башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнавышаан, диалогка идепкейлиг киржир.

 (Л) Бот-тускайлаң:   чаа теманы улуг сонуургал-биле ѳѳренип билип алыры.

(Р) Чаңгыс аайлап  углап башкарары:  темага таарыштыр план тургузары

(К) эжеш кылдыр (в парах) ажылдаары, боттарының бодалдарын солчуру.

2. Алган билиглерни делгемчидери (Актуализация)  

 Эге школага ѳѳренген темаларынга даянып, билиин делгемчидип ханыладыры;  ону янзы-бүрү байдалдарга ажыглаары, системажыдары.

С л о в а р ь л ы г   д и к т а н т

 Бала, согааш, аал, ѳреге, ынаа, ширтек, сыгыртаа, деспи, илбек, шууруун, кѳгээржик, илбек, хѳне, челе, инчеек.

Сѳстерниң лексиктиг утказын тайылбырлаар. Ук сѳстерни ажыглап 2 домактан чогаадыңар.

Чурук-биле ажыл. Чурукта чүвелерниң лексиктиг утказын тодарадыңар.

 Бижимел ажылдарны күүседир. Бот-боттарының ажылын хынажыр. (взаимопроверка)

(П) Билиглерни медерелдиг шиңгээдири: бердинген материалдарны угаап сайгарбышаан, ажылды кылып тура анализ, синтез, деңнелгени методун ажыглаар.

 (Р) ѳѳредиглиг салдынган сорулгаларны  боттандырар.

3.  Нарын ажылдарны чорудуп тура, бергедей бээр онаалгаларның чылдагааннарын тывары, түңнээри.

4.(Целеполагание) берге айтырыгны шиитпирлээри-биле тѳлевилел тургузары

5 . Чогаадыкчы ажыл-чорудулга

ны тѳлевилелге

боттандырары

6. Быжыглаашкын

7. Бот ажыл.

8. Ѳѳренген темаларга катаптаашкын

9.  Рефлексия

(Кичээлдиң түңнели)

Беседа, айтырыгларга харыы, уругларның боттарының кылган ажылын үнелээри

Чаа терминнер-

ниң утказын шиңгээдири болгаш угаап боданыры.

 Беседа хевиринге айтырыглар.

Тѳлевилелдиң слайдылары-биле ажыл.

Бердинген чуруктарга кыска чечен чугаа тургузар.

Билиглерни системажыдып, практика кырында күүседири, боттарының чогаатканы чижектер-биле бадыткаары.

Ном-биле ажыл.  бойдус дугайында чурумалдыг чуруктар. Уран чечен аргаларны ажыглап тургаш, кыска чечен чугаа тургузар.

Ѳѳренип эрткен темазын түңнээр.

Аңгы-аңгы онаалгаларлыг мергежилгелер-биле ажыл.

 Түңнел беседа. Айтырыглар.

Уруглар бот ажылды күүседип турда, башкы чамдык уругларның ажылдарын шилилгелиг хынавышаан, немелде айтырыгларны салыр.

 Чурук-биле ажыл. Чурукта чүвелерниң лексиктиг утказын тодарадыңар.  Аас-биле кыска домактар чогаадыр.

Оюн «Эвилең-ээлдек сѳстерни, үлегер домактарны  уламчылап бижи».

 (Экии, четтирдим, ажырбас …)

- Дылда бар бүгү-ле сѳстерниң словарьлыг составын (курлавырын)  лексика дээр. (Слайд)

- Дылдың словарьлыг курлавыры ѳскерлир бе азы ѳскерилбейн ол-ла хевээр турар бе? Чүү деп бодаар силер? Чүге?  Чижектер-биле бадыткаңар.

Ном-биле ажыл.

Мергежилге 8, арын 11.

Янзы-бүрү словарьлар делгелгези.

- Словарьлар утка талазы-биле аңгы-аңгы болур. Словарьларда дылдың эгээртинмес байлаа шыгжаттынган. Орфографтыг, синонимниг, антонимниг, фразеологизмниг … Олар силерниң ѳңнүктериңер болгаш дузалакчыңар болур.

Словарьлар-биле ажыл.

- Лексика деп чүл?

- Сѳстүң лексиктиг утказы деп чүл?

- Тайылбырлыг словарьдан лексикон деп сѳстүң утказын тодарадыңар.

- Чаа чүнү билип алдыңар?

- Кандыг бергедээшкиннерге таварыштыңар?

- Ону канчаар эдип алдыңар?

- Кичээлди сонуургадыңар бе?

Айтырыгларга харыылаар,   долу харыыны бээри берге дээрзин медереп билири.

Башкы-биле диалог. Бердинген информацияны дыңнап, терминнерни шиңгээдири.

Айтырыгларга допчу харыы.

 Бодалдарын темага дүүштүр илередир, түңнел кылыр.

Айтырыгларга харыы.

Словарьлар-биле бѳлүктеп ажылдаар. Эштериниң ажылын үнелээр.

 Айтырыгларга харыы.

.

 Айтырыгларга харыылаар.

(Л)  уруглар боттарының частырыгларын тывар, ону эдип алырын кызыдар.

  шиитпирлээр сорулга-биле информацияны бээр.

(Л)   ѳѳренген темазының чедиишкиннерин болгаш четпес чүүлдерин сойгалаары, угаап боданыры.

(П) ѳѳренип, дыңнап билип алган бүгү-ле информация-

ны, башкының тайылбырын, эш-ѳѳрүнүң сѳс-домаан, бодунуң чедип алган билии-биле системажыдыры.

(Р)  башкы, чаңгыс классчылары-биле бир демниг ажылдаары.

(К) Эжеш болгаш бѳлүктеп  ажылдаарын монолог хевиринге  боттандырары.

(П) Чедип алган билиин практикага  болгаш херек кырында амыдыралга ажыглаары.

(Р)   Бодунуң  ажылын үнелээри

(К)   Монолог хевирлиг кыска илеткел белеткээр.

Кичээлдиң этаптары

 Ѳѳредир болгаш сайзырадыр компонентилер

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчилерниң  ажыл-чорудулгазы

Бүгү талазы-биле сайзыраңгайжыдыры   (универсальные учебные действия , УУД)

1.  Ѳѳредилгеге  хамаарышкан бот- тодарадылга  мотивациязы  

Ѳѳреникчилерге чаа теманы шиңгээдиринге эмоционалдыг болгаш психологтуг белеткел  

  К и и р и л д е   с ѳ с.

- Шүлүктү кичээнгейлиг дыңнаңар.

Кудумчуга кырган када

Хумуңнарга долу сугну

Арай боорда аппар чорда,

Аңаа Аяс дузалашкан.

- Кырганнарны хүндүлээр-даа,

Кылыр ишке ынак-тыр сен,

Эреспейим, четтирдим! – дээш,

Эргеледип чыттап кагган.

К.Тоюң

- Кандыг аажы-чаң дугайында чугаалап турар-дыр?

- Үжүктери-биле үннери дең эвес,  дүүшпес сѳстерни адаңар.

- Шын-дыр, эр-хейлер! Бѳгүн бис анаа эвес, солун, нарын онаалгаларлыг үннер делегейинче шымнып кирер бис.

Башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнавышаан, диалогка идепкейлиг киржир.

 (Л) Бот-тускайлаң:   чаа теманы улуг сонуургал-биле ѳѳренип билип алыры.

(Р) Чаңгыс аайлап  углап башкарары:  темага таарыштыр план тургузары

(К) эжеш кылдыр (в парах) ажылдаары, боттарының бодалдарын солчуру.

2. Алган билиглерни делгемчидери (Актуализация)  

 Эге школага ѳѳренген темаларынга даянып, билиин делгемчидип ханыладыры;  ону янзы-бүрү байдалдарга ажыглаары, системажыдары.

 - Ол-ла үннер, үжүктер катаптап турар дүрген чугаалардан сактып кѳрүңерем.

(Чадыр ѳг

ѳглеттинзе,

ѳглеттинзин,

ѳглеттинмезе,

ѳглеттинмезин… )

- Инек канчаар эдерил?

- үннер кандыг боор-дур?

  Дүрген чугаалардан сактып, чугаалаар, утказын анализтээр, бирээзин кыдыраашка бижиир.

(П) Билиглерни медерелдиг шиңгээдири: бердинген материалдарны угаап сайгарбышаан, ажылды кылып тура анализ, синтез, деңнелгени, дилеп-тывар методту  ажыглаар.

 (Р) ѳѳредиглиг салдынган сорулгаларны  боттандырар.

(К) бодунуң хуу  бодалын, кѳрүжүн илередир.

3.  Нарын ажылдарны чорудуп тура, бергедей бээр онаалгаларның чылдагааннарын тывары, түңнээри.

4.(Целеполагание) берге айтырыгны шиитпирлээри-биле тѳлевилел тургузары

5 . Чогаадыкчы ажыл-чорудулга

ны тѳлевилелге

боттандырары

6. Быжыглаашкын

7. Бот ажыл.

8. Ѳѳренген темаларга катаптаашкын

9.  Рефлексия

(Кичээлдиң түңнели)

Беседа, айтырыгларга харыы, уругларның боттарының кылган ажылын үнелээри.

Презентация-биле ажыл.

Чаа терминнер-

ниң утказын шиңгээдири болгаш угаап боданыры.

 Беседа хевиринге айтырыглар.

Тѳлевилелдиң слайдылары-биле ажыл.

Бердинген чуруктарга кыска чечен чугаа тургузар.

Билиглерни системажыдып, практика кырында күүседири, боттарының чогаатканы чижектер-биле бадыткаары.

Ном-биле ажыл.  бойдус дугайында чурумалдыг чуруктар. Уран чечен аргаларны ажыглап тургаш, кыска чечен чугаа тургузар.

Ѳѳренип эрткен темазын түңнээр.

 Түңнел беседа. Айтырыглар.

 - Дылдың чугаа  үннери ѳѳренир кезээн чүү дээрил?

- Орфоэпияга  чүнү ѳѳренирил? (шын адалга)

- Грфикага чүнү ѳѳренирил?  (үннерни үжүктер-биле демдеглээри)

- Тывызыкты тывыңар: ооң боду кѳзүлбес, холга туттунмас, ынчалза-даа дыңналып турар.  (үн)

 - Үннер сѳстерниң утказын дамчыдарынга дузалап чоруур дээрзин ѳѳренир бис.

Чижээ: балык – баалык, ас – аас, кас – каас, дага – дагаа, сан –саан, ал – аал, сарыг -  саарыг.

Словарьлар-биле ажыл.

- Лексика деп чүл?

- Сѳстүң лексиктиг утказы деп чүл?

- Тайылбырлыг словарьдан лексикон деп сѳстүң утказын тодарадыңар.

- Чаа чүнү билип алдыңар?

- Кандыг бергедээшкиннерге таварыштыңар?

- Ону канчаар эдип алдыңар?

- Кичээлди сонуургадыңар бе?

Айтырыгларга харыылаар,   долу харыыны бээри берге дээрзин медереп билири. Презентация-биле ажыл, терминнерни ылгап билири.

Башкы-биле диалог. Бердинген информацияны дыңнап, терминнерни шиңгээдири.

Айтырыгларга допчу харыы.

 Бодалдарын темага дүүштүр илередир, түңнел кылыр.

Айтырыгларга харыы.

Словарьлар-биле бѳлүктеп ажылдаар. Эштериниң ажылын үнелээр.

 Айтырыгларга харыы.

.

(Л)  уруглар боттарының частырыгларын тывар, ону эдип алырын кызыдып,

  шиитпирлээр сорулга-биле информацияны бээр.

 (П)  сѳстер утка аайы-биле харылзаалыг дээрзин түңнээр.

(К) Эжеш болгаш бѳлүктеп  ажылдаарын монолог хевиринге  боттандырары.

(П) Чедип алган билиин практикага  болгаш херек кырында амыдыралга ажыглаары.

(Р)   Бодунуң  ажылын үнелээри

(К)   Монолог хевирлиг кыска илеткел белеткээр.

Кичээлдиң этаптары

 Ѳѳредир болгаш сайзырадыр компонентилер

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчилерниң  ажыл-чорудулгазы

Бүгү талазы-биле сайзыраңгайжыдыры   (универсальные учебные действия , УУД)

1.  Ѳѳредилгеге  хамаарышкан бот- тодарадылга  мотивациязы  

Ѳѳреникчилерге чаа теманы шиңгээдиринге эмоционалдыг болгаш психологтуг белеткел  

  К и и р и л д е   с ѳ с.

 Оюн «Сѳстер оюну»

Ыяш сана үнер,

Ынчангаш ол кѳвей.

Ийиги үжүүн солувут,

Ии-дадай – араатан. (бүрү, бѳрү)

- Ажык үннерге характеристикадан бериңер.

Холдарың адыштан –

Коргунчуг чүңүл ол?

Кончуг улуг аданның

Ходуңгурлаан чүзүл? (чудурук, кудурук)

- Мында кандыг ажык үннер бар-дыр?

Частың сѳѳлгү айында-ла

Чайтыгайндыр эдип келир.

Кулак уюк ѳткүт үннүг

Куштуң адын адаңарам.   (хек)

- Үжүктери-биле үннери дең эвес,  дүүшпес сѳстерни адаңар.

- Шын-дыр, эр-хейлер! Бѳгүн бис анаа эвес, солун, нарын онаалгаларлыг үннер делегейинче шымнып кирер бис.

Башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнавышаан, диалогка идепкейлиг киржир.

Уруглар боттарының бодалдарын чижектер-биле бадыткаар.

Мерг.  103 (аас-биле),

Мергежилге 106, 109 (бижимел)

Башкы-биле демнежип ажылдаар. Мерг. 111

 (Л) Бот-тускайлаң:  онаалгаларга даянып боттарының билиин калбартып, шылгаары. Билбейн барган чүүлүнүң чылдагаанын тыпкаш, тодарадыры..

(Р) Чаңгыс аайлап  углап башкарары:  темага хамаарыштыр  ажылдавышаан, план тургузары

(К) эжеш кылдыр (в парах) ажылдаары, боттарының бодалдарын солчуру.

2. Алган билиглерни делгемчидери (Актуализация)  

Ѳѳренген  темаларын шиңгээдип албышаан, билиин делгемчидип;  ону янзы-бүрү байдалдарга ажыглаары, системажыдары. Дүрген чугааларны аянныг номчуур.

 -  Кым хѳй дүрген чугаа билир эвес, сактып кѳрүңерем.

 Билдим, билдим.       Хойжулаза

 Биче шынаа                Хойжулазын.

Шынаалаза                  Хондур-дүндүр            

Шыргай арга,              Хойжулазын.

Аргалаза                      Хондур-дүндүр

Арай кадыр.                Хойжулааштың,

Кадырлаза.                  Кодан сыңмас

 Кара чалым                Хойлуг болзун!

Чалымназа

Бедик саарыг,

Саарыглаза,

Шиг-шаг.

 Үлегер домактардан сактып чугаалаар, утказын анализтээр, бирээзин кыдыраашка бижиир.

Кадар оъттуг черге

Кадат мал семириир.

Чааскаанда чалгааранчыг.

Чаъстыгда ѳлүгенниг.

Тараа  барда, кижи тодуг.

Дагалыгда аът тайбас.

- Ѳк-биле адаар сѳстерни тывыңар, канчаар бижиирин тайылбырлаңар.

(П) Билиглерни медерелдиг шиңгээдири: бердинген материалдарны угаап сайгарбышаан, ажылды кылып тура анализ, синтез, деңнелгени, дилеп-тывар болгаш чылдагаанныг методту  ажыглаар.

 (Р) ѳѳредиглиг салдынган сорулгаларны  чедип алыры-биле боттандырар.

(К) бодунуң хуу  бодалын, кѳрүжүн илередир.

3.  Нарын ажылдарны чорудуп тура, бергедей бээр онаалгаларның чылдагааннарын тывары, анализтээри, түңнээри.

4.(Целеполагание) берге айтырыгны шиитпирлээри-биле тѳлевилел тургузары

5 .  Практиктиг ажылдар

6. Быжыглаашкын

7. Бот ажыл.

8. Ѳѳренген темаларга катаптаашкын

9.  Рефлексия

Беседа, айтырыгларга харыы, уругларның боттарының кылган ажылын үнелээри.

Презентация-биле ажыл.

Чаа терминнер-

ниң утказын шиңгээдири болгаш угаап боданыры.

 Беседа хевиринге айтырыглар.

Слайдылар-биле ажыл.

Бердинген чуруктарга кыска чечен чугаа тургузар.

Билиглерни системажыдып, практика кырында күүседири, боттарының чогаатканы чижектер-биле бадыткаары.

Ном-биле ажыл.  бойдус дугайында чурумалдыг чуруктар. Уран чечен аргаларны ажыглап тургаш, кыска чечен чугаа тургузар.

Ѳѳренип эрткен темазын түңнээр.

 Түңнел беседа. Айтырыглар.

 - Дылдың чугаа  үннерин ѳѳренир эртемни чүү дээрил? (фонетика)

- Орфоэпияга  чүнү ѳѳренирил? (шын адалга)

- Грфикага чүнү ѳѳренирил?  (үннерни үжүктер-биле демдеглээри)

- Тывызыкты тывыңар: ооң боду кѳзүлбес, холга туттунмас, ынчалза-даа дыңналып турар.  (үн)

- Тыва дылда каш ажык үн барыл?

- Оларны канчаар аңгылаарыл?

- Ажык эвес үннерниң бѳлүктерин адаңар.  

Словарьлар-биле ажыл.

Ѳг, ѳѳк, сын, сыын, балык, балык.

- Сѳстерниң утказын тайылбырлаңар.

- Кандыг түңнел үндүрүп болур-дур?

 (Бир үн ѳскерлирге-ле сѳстүң утказы ѳскерлип турар.)

- Бѳлүктеп ажылдаар бис, уруглар.

1. § 14, 15. Арын 56-61

2. Узун болгаш ѳк-биле адаар ажык үннерни таблицага ушта бижиңер. Арын 64

3. Таблицаларны сактып алыңар.

№ 1

№ 2

№ 3

Ном-биле ажыл.

Кыска чогаадыг бижиир.

Мерг. 126, арын 68

Мерг. 129 (аас-биле)

Мерг. 139 Фонетиктиг

сайгарылга

Таблицаларны долдурар

Бот ажыл

Мергежилге 136, 138.

- Чаа чүнү билип алдыңар?

- Кандыг бергедээшкиннерге таварыштыңар?

- Ону канчаар эдип алдыңар?

- Кичээлди сонуургадыңар бе?

Айтырыгларга харыылаар,   долу харыыны бээри берге дээрзин медереп билири. Презентация-биле ажыл, терминнерни ылгап билири.

Башкы-биле диалог. Бердинген информацияны дыңнап, терминнерни шиңгээдири.

Айтырыгларга допчу харыы.

Таблицалар-биле ажыл. боттарының бодалдарын илередип, түңнелден кылыр.

Таблицаларны канчаар долдурганын хынааш, бот-боттарынга үнелелди бээр.

«5» - 0 частырыг чок;

«4» - 1 частырыг;

«3» - 2 частырыг;

«2» - 3-тен хѳ частырыг;

Бѳлүк бүрүзүнден бир кижи камгалап тайылбырлаар.

Аай-дедир айтырыгларны салыр.

Таблицалар-биле ажыл. боттарының бодалдарын илередип, түңнелден кылыр.

Ажылдарны анализтээр.

Бодалдарын темага дүүштүр илередир, түңнел кылыр.

Айтырыгларга харыы.

Карточкалар-биле бѳлүктеп ажылдаар. Эштериниң ажылын үнелээр.

.

(Л)  уруглар боттарының частырыгларын тывар, ону эдип алырын кызыдып,

  шиитпирлээр сорулга-биле информацияны бээр.

 (П)  үннер утка аайы-биле ажык, ажык эвес дээрзин түңнээр.

(К) Эжеш болгаш бѳлүктеп  ажылдаарын монолог хевиринге  боттандырары.

(П)  Башкының тайылбырын ажыглавышаан, боттары түңнел үндүрер.

(Р)   Бодунуң  ажылын үнелээри

(К)    эжеш болгаш бѳлүктеп ажылдаар

Л)  уруглар эрткен темага даянып,  чаа билиглерни шиңгээдип албышаан, практикага ажыглаар

 (П )Херек информацияны  шиңгээдип номчувушаан, дыңнаар. Бот-тускайлаң темага дүгжүп турар онаалгаларны сѳзүглелден тыпкаш, кыдыраашче бижиир.

(Р)   Бердинген онаалгаларны хынавышаан, эштериниң частырыгларын эдер, дузалажыр.

(К)   эжеш болгаш бѳлүктеп ажылдаанының соонда айтырыгларны удур-дедир салыр, чогаадыкчы ажылдарны  түңнээр.  

Л)  уруглар эрткен темага даянып,  чаа билиглерни шиңгээдип албышаан, практикага ажыглаар

 (П )Херек информацияны  шиңгээдип номчувушаан, дыңнаар. Бот-тускайлаң темага дүгжүп турар онаалгаларны сѳзүглелден тыпкаш, кыдыраашче бижиир.

(Р)   Бердинген онаалгаларны хынавышаан, эштериниң частырыгларын эдер, дузалажыр.

(К)   эжеш болгаш бѳлүктеп ажылдаанының соонда айтырыгларны удур-дедир салыр, чогаадыкчы ажылдарны  түңнээр.  

Аас-биле харыылаар.

Кичээлдиң этаптары

 Ѳѳредир болгаш сайзырадыр компонентилер

Башкының ажыл-чорудулгазы

Ѳѳреникчилерниң  ажыл-чорудулгазы

Бүгү талазы-биле сайзыраңгайжыдыры   (универсальные учебные действия , УУД)

1.  Ѳѳредилгеге  хамаарышкан бот- тодарадылга  мотивациязы  

Ѳѳреникчилерге чаа теманы шиңгээдиринге эмоционалдыг болгаш психологтуг белеткел  

  К и и р и л д е   с ѳ с.

 Оюн «Сѳстер оюну»

Ыяш сана үнер,

Ынчангаш ол кѳвей.

Ийиги үжүүн солувут,

Ии-дадай – араатан. (бүрү, бѳрү)

- Ажык үннерге характеристикадан бериңер.

Холдарың адыштан –

Коргунчуг чүңүл ол?

Кончуг улуг аданның

Ходуңгурлаан чүзүл? (чудурук, кудурук)

- Мында кандыг ажык үннер бар-дыр?

Частың сѳѳлгү айында-ла

Чайтыгайндыр эдип келир.

Кулак уюк ѳткүт үннүг

Куштуң адын адаңарам.   (хек)

- Үжүктери-биле үннери дең эвес,  дүүшпес сѳстерни адаңар.

- Шын-дыр, эр-хейлер! Бѳгүн бис анаа эвес, солун, нарын онаалгаларлыг үннер делегейинче шымнып кирер бис.

Башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнавышаан, диалогка идепкейлиг киржир.

Уруглар боттарының бодалдарын чижектер-биле бадыткаар.

Мерг.  103 (аас-биле),

Мергежилге 106, 109 (бижимел)

Башкы-биле демнежип ажылдаар. Мерг. 111

 (Л) Бот-тускайлаң:  онаалгаларга даянып боттарының билиин калбартып, шылгаары. Билбейн барган чүүлүнүң чылдагаанын тыпкаш, тодарадыры..

(Р) Чаңгыс аайлап  углап башкарары:  темага хамаарыштыр  ажылдавышаан, план тургузары

(К) эжеш кылдыр (в парах) ажылдаары, боттарының бодалдарын солчуру.

2. Алган билиглерни делгемчидери (Актуализация)  

Ѳѳренген  темаларын шиңгээдип албышаан, билиин делгемчидип;  ону янзы-бүрү байдалдарга ажыглаары, системажыдары. Дүрген чугааларны аянныг номчуур.

 -  Кым хѳй дүрген чугаа билир эвес, сактып кѳрүңерем.

 Билдим, билдим.       Хойжулаза

 Биче шынаа                Хойжулазын.

Шынаалаза                  Хондур-дүндүр            

Шыргай арга,              Хойжулазын.

Аргалаза                      Хондур-дүндүр

Арай кадыр.                Хойжулааштың,

Кадырлаза.                  Кодан сыңмас

 Кара чалым                Хойлуг болзун!

Чалымназа

Бедик саарыг,

Саарыглаза,

Шиг-шаг.

 Үлегер домактардан сактып чугаалаар, утказын анализтээр, бирээзин кыдыраашка бижиир.

Кадар оъттуг черге

Кадат мал семириир.

Чааскаанда чалгааранчыг.

Чаъстыгда ѳлүгенниг.

Тараа  барда, кижи тодуг.

Дагалыгда аът тайбас.

- Ѳк-биле адаар сѳстерни тывыңар, канчаар бижиирин тайылбырлаңар.

(П) Билиглерни медерелдиг шиңгээдири: бердинген материалдарны угаап сайгарбышаан, ажылды кылып тура анализ, синтез, деңнелгени, дилеп-тывар болгаш чылдагаанныг методту  ажыглаар.

 (Р) ѳѳредиглиг салдынган сорулгаларны  чедип алыры-биле боттандырар.

(К) бодунуң хуу  бодалын, кѳрүжүн илередир.

3.  Нарын ажылдарны чорудуп тура, бергедей бээр онаалгаларның чылдагааннарын тывары, анализтээри, түңнээри.

4.(Целеполагание) берге айтырыгны шиитпирлээри-биле тѳлевилел тургузары

5 .  Практиктиг ажылдар

6. Быжыглаашкын

7. Бот ажыл.

8. Ѳѳренген темаларга катаптаашкын

9.  Рефлексия

Беседа, айтырыгларга харыы, уругларның боттарының кылган ажылын үнелээри.

Презентация-биле ажыл.

Чаа терминнер-

ниң утказын шиңгээдири болгаш угаап боданыры.

 Беседа хевиринге айтырыглар.

Слайдылар-биле ажыл.

Бердинген чуруктарга кыска чечен чугаа тургузар.

Билиглерни системажыдып, практика кырында күүседири, боттарының чогаатканы чижектер-биле бадыткаары.

Ном-биле ажыл.  бойдус дугайында чурумалдыг чуруктар. Уран чечен аргаларны ажыглап тургаш, кыска чечен чугаа тургузар.

Ѳѳренип эрткен темазын түңнээр.

 Түңнел беседа. Айтырыглар.

 - Дылдың чугаа  үннерин ѳѳренир эртемни чүү дээрил? (фонетика)

- Орфоэпияга  чүнү ѳѳренирил? (шын адалга)

- Грфикага чүнү ѳѳренирил?  (үннерни үжүктер-биле демдеглээри)

- Тывызыкты тывыңар: ооң боду кѳзүлбес, холга туттунмас, ынчалза-даа дыңналып турар.  (үн)

- Тыва дылда каш ажык үн барыл?

- Оларны канчаар аңгылаарыл?

- Ажык эвес үннерниң бѳлүктерин адаңар.  

Словарьлар-биле ажыл.

Ѳг, ѳѳк, сын, сыын, балык, балык.

- Сѳстерниң утказын тайылбырлаңар.

- Кандыг түңнел үндүрүп болур-дур?

 (Бир үн ѳскерлирге-ле сѳстүң утказы ѳскерлип турар.)

- Бѳлүктеп ажылдаар бис, уруглар.

1. § 14, 15. Арын 56-61

2. Узун болгаш ѳк-биле адаар ажык үннерни таблицага ушта бижиңер. Арын 64

3. Таблицаларны сактып алыңар.

№ 1

№ 2

№ 3

Ном-биле ажыл.

Кыска чогаадыг бижиир.

Мерг. 126, арын 68

Мерг. 129 (аас-биле)

Мерг. 139 Фонетиктиг

сайгарылга

Таблицаларны долдурар

Бот ажыл

Мергежилге 136, 138.

- Чаа чүнү билип алдыңар?

- Кандыг бергедээшкиннерге таварыштыңар?

- Ону канчаар эдип алдыңар?

- Кичээлди сонуургадыңар бе?

Айтырыгларга харыылаар,   долу харыыны бээри берге дээрзин медереп билири. Презентация-биле ажыл, терминнерни ылгап билири.

Башкы-биле диалог. Бердинген информацияны дыңнап, терминнерни шиңгээдири.

Айтырыгларга допчу харыы.

Таблицалар-биле ажыл. боттарының бодалдарын илередип, түңнелден кылыр.

Таблицаларны канчаар долдурганын хынааш, бот-боттарынга үнелелди бээр.

«5» - 0 частырыг чок;

«4» - 1 частырыг;

«3» - 2 частырыг;

«2» - 3-тен хѳ частырыг;

Бѳлүк бүрүзүнден бир кижи камгалап тайылбырлаар.

Аай-дедир айтырыгларны салыр.

Таблицалар-биле ажыл. боттарының бодалдарын илередип, түңнелден кылыр.

Ажылдарны анализтээр.

Бодалдарын темага дүүштүр илередир, түңнел кылыр.

Айтырыгларга харыы.

Карточкалар-биле бѳлүктеп ажылдаар. Эштериниң ажылын үнелээр.

.

(Л)  уруглар боттарының частырыгларын тывар, ону эдип алырын кызыдып,

  шиитпирлээр сорулга-биле информацияны бээр.

 (П)  үннер утка аайы-биле ажык, ажык эвес дээрзин түңнээр.

(К) Эжеш болгаш бѳлүктеп  ажылдаарын монолог хевиринге  боттандырары.

(П)  Башкының тайылбырын ажыглавышаан, боттары түңнел үндүрер.

(Р)   Бодунуң  ажылын үнелээри

(К)    эжеш болгаш бѳлүктеп ажылдаар

Л)  уруглар эрткен темага даянып,  чаа билиглерни шиңгээдип албышаан, практикага ажыглаар

 (П )Херек информацияны  шиңгээдип номчувушаан, дыңнаар. Бот-тускайлаң темага дүгжүп турар онаалгаларны сѳзүглелден тыпкаш, кыдыраашче бижиир.

(Р)   Бердинген онаалгаларны хынавышаан, эштериниң частырыгларын эдер, дузалажыр.

(К)   эжеш болгаш бѳлүктеп ажылдаанының соонда айтырыгларны удур-дедир салыр, чогаадыкчы ажылдарны  түңнээр.  

Л)  уруглар эрткен темага даянып,  чаа билиглерни шиңгээдип албышаан, практикага ажыглаар

 (П )Херек информацияны  шиңгээдип номчувушаан, дыңнаар. Бот-тускайлаң темага дүгжүп турар онаалгаларны сѳзүглелден тыпкаш, кыдыраашче бижиир.

(Р)   Бердинген онаалгаларны хынавышаан, эштериниң частырыгларын эдер, дузалажыр.

(К)   эжеш болгаш бѳлүктеп ажылдаанының соонда айтырыгларны удур-дедир салыр, чогаадыкчы ажылдарны  түңнээр.  

Аас-биле харыылаар.