Презентация «Тыва дылым»
презентация к уроку (6 класс)

Долаана Окпаевна Ооржак

Тувинский язык влияет на культуру региона, в частности, способствует сохранению этнокультурного самосознания тувинцевОдна из основных функций тувинского языка — обеспечение связи поколений, то есть сохранение тувинцев как этноса. Устаревшая лексика открывает подрастающему поколению образ жизни своего этноса, помогает понять, чем он отличается от других, оценить особенности культуры, традиций и обычаев тувинского народа

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл prezentatsiya_tyva_dylym_g._etken.pptx1002.36 КБ

Предварительный просмотр:


Подписи к слайдам:

Слайд 2

Сорулгазы : Тыва дыл дугайында уругларнын билиин улам сайзырадып , торээн дылынга сонуургалды , хандыкшылды , хундуткелди оттуруп , оске дылдар-билехолувайн , тыва дылга арыг чугаалап , тыва ужук-бижикти хандыр ооренип , сайзырадып чоруурунга чагып ооренир , билиндирер .

Слайд 3

Тыва дылыыстын тоогузу : Бистин тыва дылывыс эрте-бурунгу Азий чурттуг кижилернин дылы . Ол турк дылдар болуунге хамааржыр . Ол болукке тыва , алтай , хакас, якут, кыргыс , казах, узбек, туркмен, азербайджан болгаш кавказтын чамдык аймактарынын дылдары кирип турар . Кандыг-даа чон бир дугаарында бодунун торээн дылы-биле онзаланып ылгалыр . Торээн дылы ол чоннун тускай нация, куруне болурунун бир демдээ . Бис тыва дылывыстын ачызында тыва деп тускай нация бис. Чон бодунун торээн дылын авазынын аа судунге домейлээр , торээн дылын хундулээр , анаа ынак . Чамдык чоннар боттарынын торээн дылын «Ава дылы » дээр . Чуге дээрге ава кижи эн баштай чаш толу-биле бодунун дылынга чугаалажып , опейлеп , опей ырын ырлап бээр . Чаш туруг бир дугаарында авазы-биле чугаалажыр . Тыва дыл байлак болгаш чараш . Торээн дылын кижи бурузу хундулеп , камныг эдилеп , ону бокталдырбайн , арыг чараш ажыглап чорза эки .

Слайд 4

Шулук «Тыва дылым », Александр Даржай . Сузуум болган авамайнын суду ышкаш , Суузуннуг , мага-боттан адырылбас , Тынар агаар , сеткилимнин хорзуну бооп , Тыва дылым , дамыр-ханда тудуш-тур сен. Кырган-ачам уран-мерген тоолундан Кыштын узун кежээзинде сени танааш , Маадырлыг олбес чоннун дылы-дыр деп , Магадааштын , кезээ шагда ынакшаан мен

Слайд 5

Шулук « Ие дылым » Антон Уержаа Кандыг-даа дыл менээ домей , Кандыызын-даа хундулээр мен. Ынчалза-даа торээн дылым – Ыдыкшылдыг кызыл тынным, Ийи харлыг чажымдан-на Ием менээ айтып берген . Игил ыры сагындырар Ие дылым ындыг кончуг .

Слайд 6

Уран-чечен сос : « Дыл каяа-даа , кажан-даа , кымга-даа эн-не чугула чепсек ».

Слайд 7

Моорей - Тыва уруглар чогаалчыларыныӊ аттарын адаар . Кым хөйнʏ адаар эвес . Ниити командаларга айтырыглар : - Кандыг тыва тоолдар билирил адаар . -Дʏрген чугаага маргыжар . Кым эки , дʏрген хөй дʏрген чугаа чугаалаар эвес . - Бодалга шʏлʏктер. Кайы команда дʏрген харыылаар эвес .

Слайд 8

Шулук бодалга . Школаже өөренир дээш Уран далаш базып – ла каар . Орук ара эмчи , дарга Оон – биле каржып эртер . Чолаачы – даа , бызаӊчы – даа Чоруун кылып шуужуп турар . Уруг ээлдек сеткил өөртʏп Эки сөстʏ сөглеп чораан Кандыг сөстʏ ажыглаан деп ? Харыызын тып көрʏнерем?

Слайд 9

Моорей - Тыва уруглар чогаалчыларыныӊ аттарын адаар . Кым хөйнʏ адаар эвес . Ниити командаларга айтырыглар : - Кандыг тыва тоолдар билирил адаар . -Дʏрген чугаага маргыжар . Кым эки , дʏрген хөй дʏрген чугаа чугаалаар эвес . - Бодалга шʏлʏктер. Кайы команда дʏрген харыылаар эвес .

Слайд 10

Моорей - Тыва уруглар чогаалчыларыныӊ аттарын адаар . Кым хөйнʏ адаар эвес . Ниити командаларга айтырыглар : - Кандыг тыва тоолдар билирил адаар . -Дʏрген чугаага маргыжар . Кым эки , дʏрген хөй дʏрген чугаа чугаалаар эвес . - Бодалга шʏлʏктер. Кайы команда дʏрген харыылаар эвес .

Слайд 11

Мен-Тыва мен!

Слайд 13

Кезээде сактып чор ! Тыва дыл — тыва кижинин ишти-хоннун илередир , чону-биле чугаалажыр кучулуг чепсээ . Торээн тыва дылывысты хундулеп , арыг чараш ажыглап чорзувусса эки . Тыва дылывыска ынак болуулунар !

Слайд 14

Коргенинер дээш четтирдим !


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Тыва дылым - чоргааралым!

Класстан дашкаар ажыл...

Мастер класс по теме "Тыва дылым"

Тыва дыл – Тыва Республиканыӊ үндезин чурттакчылары болур тываларныӊ төрээн дылы. Тыва кижилер чүс-чүс чылдар иштинде төрээн дылыныӊ дузазы-биле харылзажып, күш-ажылчы арга-дуржулгазын солчуп, а...

Шулук "Торээн дылым - Тыва дылым"

Шулук "Торээн дылым Тыва дылым"автор Чылбак-оол Л.К-С...

Тыва дылым - чоргааралым

Тыва дыл – бистиң тѳрээн дылывыс, ада-ѳгбелерниң салгалдарынга арттырып каан ѳртээ турбас эртинези. Тыва дылда бурун шагдан чоннуң  чугаазын сайзырадып келген арга-мергежили, бойдуска болга...

Классный час на тему "Тыва дылым - чоргааралым"

1 ноября в Туве объявленo Днем тувинского языка. Это решение принято 18 января 2016 года Указом главы Республики Тыва Шолбана Кара-оола в целях сохранения, поддержки и развития тувинского языка как го...

Класс шагы:"Тыва дылым-торээн дылым"(6 класс)

Тыва дыл дугайында уругларнын билиин улам сайзырадып, торээн дылынга сонуургалды, хандыкшылды, хундуткелди оттуруп, оске дылдар-билехолувайн, тыва дылга арыг чугаалап, тыва ужук-бижикти хандыр ооренип...

Кичээл: «Тыва дылыӊ утпа,камнап чор!!!»

Тоску класска кичээл: «Тыва дылыӊ утпа,камнап чор!!!»...