Презентация «Тыва дылым»
презентация к уроку (6 класс)
Тувинский язык влияет на культуру региона, в частности, способствует сохранению этнокультурного самосознания тувинцев. Одна из основных функций тувинского языка — обеспечение связи поколений, то есть сохранение тувинцев как этноса. Устаревшая лексика открывает подрастающему поколению образ жизни своего этноса, помогает понять, чем он отличается от других, оценить особенности культуры, традиций и обычаев тувинского народа
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
| 1002.36 КБ |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Сорулгазы : Тыва дыл дугайында уругларнын билиин улам сайзырадып , торээн дылынга сонуургалды , хандыкшылды , хундуткелди оттуруп , оске дылдар-билехолувайн , тыва дылга арыг чугаалап , тыва ужук-бижикти хандыр ооренип , сайзырадып чоруурунга чагып ооренир , билиндирер .
Тыва дылыыстын тоогузу : Бистин тыва дылывыс эрте-бурунгу Азий чурттуг кижилернин дылы . Ол турк дылдар болуунге хамааржыр . Ол болукке тыва , алтай , хакас, якут, кыргыс , казах, узбек, туркмен, азербайджан болгаш кавказтын чамдык аймактарынын дылдары кирип турар . Кандыг-даа чон бир дугаарында бодунун торээн дылы-биле онзаланып ылгалыр . Торээн дылы ол чоннун тускай нация, куруне болурунун бир демдээ . Бис тыва дылывыстын ачызында тыва деп тускай нация бис. Чон бодунун торээн дылын авазынын аа судунге домейлээр , торээн дылын хундулээр , анаа ынак . Чамдык чоннар боттарынын торээн дылын «Ава дылы » дээр . Чуге дээрге ава кижи эн баштай чаш толу-биле бодунун дылынга чугаалажып , опейлеп , опей ырын ырлап бээр . Чаш туруг бир дугаарында авазы-биле чугаалажыр . Тыва дыл байлак болгаш чараш . Торээн дылын кижи бурузу хундулеп , камныг эдилеп , ону бокталдырбайн , арыг чараш ажыглап чорза эки .
Шулук «Тыва дылым », Александр Даржай . Сузуум болган авамайнын суду ышкаш , Суузуннуг , мага-боттан адырылбас , Тынар агаар , сеткилимнин хорзуну бооп , Тыва дылым , дамыр-ханда тудуш-тур сен. Кырган-ачам уран-мерген тоолундан Кыштын узун кежээзинде сени танааш , Маадырлыг олбес чоннун дылы-дыр деп , Магадааштын , кезээ шагда ынакшаан мен
Шулук « Ие дылым » Антон Уержаа Кандыг-даа дыл менээ домей , Кандыызын-даа хундулээр мен. Ынчалза-даа торээн дылым – Ыдыкшылдыг кызыл тынным, Ийи харлыг чажымдан-на Ием менээ айтып берген . Игил ыры сагындырар Ие дылым ындыг кончуг .
Уран-чечен сос : « Дыл каяа-даа , кажан-даа , кымга-даа эн-не чугула чепсек ».
Моорей - Тыва уруглар чогаалчыларыныӊ аттарын адаар . Кым хөйнʏ адаар эвес . Ниити командаларга айтырыглар : - Кандыг тыва тоолдар билирил адаар . -Дʏрген чугаага маргыжар . Кым эки , дʏрген хөй дʏрген чугаа чугаалаар эвес . - Бодалга шʏлʏктер. Кайы команда дʏрген харыылаар эвес .
Шулук бодалга . Школаже өөренир дээш Уран далаш базып – ла каар . Орук ара эмчи , дарга Оон – биле каржып эртер . Чолаачы – даа , бызаӊчы – даа Чоруун кылып шуужуп турар . Уруг ээлдек сеткил өөртʏп Эки сөстʏ сөглеп чораан Кандыг сөстʏ ажыглаан деп ? Харыызын тып көрʏнерем?
Моорей - Тыва уруглар чогаалчыларыныӊ аттарын адаар . Кым хөйнʏ адаар эвес . Ниити командаларга айтырыглар : - Кандыг тыва тоолдар билирил адаар . -Дʏрген чугаага маргыжар . Кым эки , дʏрген хөй дʏрген чугаа чугаалаар эвес . - Бодалга шʏлʏктер. Кайы команда дʏрген харыылаар эвес .
Моорей - Тыва уруглар чогаалчыларыныӊ аттарын адаар . Кым хөйнʏ адаар эвес . Ниити командаларга айтырыглар : - Кандыг тыва тоолдар билирил адаар . -Дʏрген чугаага маргыжар . Кым эки , дʏрген хөй дʏрген чугаа чугаалаар эвес . - Бодалга шʏлʏктер. Кайы команда дʏрген харыылаар эвес .
Мен-Тыва мен!
Кезээде сактып чор ! Тыва дыл — тыва кижинин ишти-хоннун илередир , чону-биле чугаалажыр кучулуг чепсээ . Торээн тыва дылывысты хундулеп , арыг чараш ажыглап чорзувусса эки . Тыва дылывыска ынак болуулунар !
Коргенинер дээш четтирдим !
По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Мастер класс по теме "Тыва дылым"
Тыва дыл – Тыва Республиканыӊ үндезин чурттакчылары болур тываларныӊ төрээн дылы. Тыва кижилер чүс-чүс чылдар иштинде төрээн дылыныӊ дузазы-биле харылзажып, күш-ажылчы арга-дуржулгазын солчуп, а...

Тыва дылым - чоргааралым
Тыва дыл – бистиң тѳрээн дылывыс, ада-ѳгбелерниң салгалдарынга арттырып каан ѳртээ турбас эртинези. Тыва дылда бурун шагдан чоннуң чугаазын сайзырадып келген арга-мергежили, бойдуска болга...

Классный час на тему "Тыва дылым - чоргааралым"
1 ноября в Туве объявленo Днем тувинского языка. Это решение принято 18 января 2016 года Указом главы Республики Тыва Шолбана Кара-оола в целях сохранения, поддержки и развития тувинского языка как го...

Класс шагы:"Тыва дылым-торээн дылым"(6 класс)
Тыва дыл дугайында уругларнын билиин улам сайзырадып, торээн дылынга сонуургалды, хандыкшылды, хундуткелди оттуруп, оске дылдар-билехолувайн, тыва дылга арыг чугаалап, тыва ужук-бижикти хандыр ооренип...

Кичээл: «Тыва дылыӊ утпа,камнап чор!!!»
Тоску класска кичээл: «Тыва дылыӊ утпа,камнап чор!!!»...


