Мейес әбей. Г. Яҡупова. 7 класс. Оҫталыҡ дәресе.
методическая разработка (5, 7 класс) на тему
7 класта өйрәнелгән Гөлнур Яҡупованың "Мейес әбей" әҫәре буйынса оҫталыҡ дәресе.
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 Мейес әбей. Г. Яҡупова. 7 класс. Оҫталыҡ дәресе. | 1.6 МБ |
 Ҡушма һүҙҙәр. Әсә йөрәге. Ҡобайыр. | 39 КБ |
| В. Әхмәҙиев. Ҡышҡы урман. 5 класс. Оҫталыҡ дәресе. | 19.98 КБ |
| В. Әхмәҙиев. Ҡышҡы урман. 5 класс. Оҫталыҡ дәресе. | 500.04 КБ |
| Ҡушма һүҙҙәр. Әсә йөрәге. Ҡобайыр. | 419.2 КБ |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Гөлнур Яҡупова
Башҡортостандың ғафури районы Сәйетбаба ауылында 1948 йылдың 24 июнендә тыуған
Сәйетбаба мәктәбен Салауат педагогия училищеһын Башҡорт дәүләт университетының филология факультетын тамамлай.
Китаптары
Аҡ кейем кейгән, Башы түшәмгә тейгән . (Мейес)
мейес
Уҫал Яуыз Көс күрһәтергә ярата Ҡомһоҙ
Кәүҙәгә бик ҙур Алпан-толпан атлай Кешеләр менән аралашып бармай
Хәйләкәр Кешеләргә ярамһаҡланырға ярата Әйтәкән һүҙендә тора белмәй
Ҡурҡаҡ Бик һаҡ Кешеләргә ышанып бармай
Иртә тора Тик тормаҫ Эшсән
Иртә тора Маҡтанырға ярата Матур кейенеп, күкрәк киреп йөрөргә ярата
Иртә тора, һуң ята Йылмайып ҡына йөрөй Тик яҡшылыҡ эшләргә ярата
Предварительный просмотр:
Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы
Ҡушма һүҙҙәр. «Әсә йөрәге”
(Ҡобайыр)
(5-се класс өсөн дәрес өлгөһө)
Ғарфутдинова Флорида Тимерғәзе ҡыҙы, Балаҡатай районы Яңы Балаҡатай 1-се һанлы мәктәбенең башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы
2015 йыл
Тема: Ҡушма һүҙҙәр. “Әсә йөрәге”. З. Биишева.
Маҡсат: 1. Ҡушма һүҙҙәр тураһында төшөнсә биреү.
2. “Әсә йөрәге” ҡобайырының йөкмәткеһен һәм төп фекерен асыҡлау, уҡыу техникаһын камиллаштырыу, логик фекерләү һәм аралашыу һәләтен үҫтереү.
3. Әсә кешегә һөйөү тәрбиәләү, әсә мөхәббәтенә һоҡланыу тойғоһо уятыуҙы күҙ алдында тотоу.
Йыһазландырыу: компьютер, проектор.
Дәрес барышы.
- Ойоштороу моменты.
1. - Хәйерле иртә, балалар!
Хәйерле иртә, ҡунаҡтар!
2. Таҡтала һеҙгә өс ҡар бөртөгө ҡарап тора: берәүһе – ихлас йылмая, икенсеһе – тыныс, ә өсөнсөһө – ниңәлер күңелһеҙ. Шул ҡар бөртөктәренең ҡайһыһы менән дуҫлашыр инегеҙ?
- Яңы дуҫыбыҙға беҙ ҙә йылмайыу бүләк итәйек. Бер-беребеҙгә йылмаяйыҡ. Ә хәҙер шул наҙлы йылмайыуыбыҙҙы ысын күңелдән ҡунаҡтарға оҙатайыҡ. Рәхмәт! Ултырығыҙ.
- Дәрес маҡсатыy билдәләү.
- Ребус.
Ребусҡа күҙ һалайыҡ. (слайд)
- Был һүҙҙәр нисек яһалды
- Ҡушыу юлы менән.
- Тимәк. Был һүҙҙәр ҡушыу юлы менән яһала.
- Дәфтәрҙәрҙе астыҡ. Число, тема яҙабыҙ.
- Карточкалар менән эш.
– сылбырлап эшләйбеҙ. Һүҙҙе уҡыйбыҙ, ҡайһы төргә ҡарауын әйтәбеҙ һәм карточкаларға яҙабыҙ.
- 256-сы бит, 120-се күнегеү.
- Минең уҡыусым Айгүзәл ошо күнегеүҙе “5” билдәһенә эшләне. Иғтибар менән ҡарағыҙ. Аңлатығыҙ: ниндәй осраҡтаъ, ь билдәләре яҙыла?
- Һығымта: икенсе тамыры я, ю хәрефенә башланһа ике тамыр араһына йә ь, йә ъ ҡушыла. Беренсе тамыр ҡалын һуҙынҡы булһа ъ, нәҙек һуҙынҡы булһа – ь ҡуйыла.
(слайд)
- Төп өлөш
“Әсә йөрәге”. Ҡобайыр.
- Алдағы дәрестәрҙә халыҡ ижады менән таныштыҡ. Ниндәй жанрҙар беләһегеҙ? (слайд)
- Ҡайҙа бында ҡушма һүҙ?
- Ҡобайыр. “Дан йыры” тигәнде аңлата.
- Кемдәр ижад иткән?
- Сәсәндәр.
- Нисек башҡаралар?
- Думбра сиртеп, 2-3 нотаға һалып көйләп әйтәләр.
- Бөгөн дәрестә “әсә йөрәге” ҡобайыры менән танышасаҡбыҙ.
- Һүҙлек эше. (слайд)
– Яңы һүҙҙәргә иғтибар итәйек. Минең арттан һүҙҙәрҙе дөрөҫ ҡабатлағыҙ.
-Үҙегеҙгә оҡшаған һүҙҙәр менән һөйләм төҙөгөҙ.
3. Уҡытыусы уҡыуы.
- Мин ҡысҡырып уҡыйым, ә һеҙ күҙәтеп, тыңлап ултырығыҙ.
4. Уҡыусылырҙан һорауҙарға яуап алыу.
1) Һеҙгә ҡобайыр оҡшанымы?
2) Йәйләү нисек көн итә?
3) Илгә ниндәй хәбәр таралған? Табып уҡы.
4) Ҡыҙҙың шарты менән ризаһығыҙмы?
5) Йөрәк әйткән һүҙҙәрҙе табығыҙ. Нисек аңлайһығыҙ?
6) Таш араһына осоп төшкән әсә йөрәге кемде ҡайғырта? (Әсә кеше үҙе әллә ниндәй язалар алһа ла, балаһын ҡайғырта)
7) Был ҡобайырҙа кемдең ярятыуы көслөрәк?
8) Егет әсәһен яратамы икән?
9) Ә һеҙ әсәйҙәрегеҙҙе нисек яратаһығыҙ?
- Әсәйҙәргә ҡарата йылы һүҙҙәрҙе йышыраҡ әйтегеҙ. Хис-тойғоларығыҙҙы белдереүҙән тартынмағыҙ.
5.Мәҡәлдәр менән эш.
- ҡобайырҙан мәҡәлдәрҙе табып уҡы.
- Тағы ниндәй мәҡәлдәр беләһегеҙ?
(слайд)
6. Әсәләргә һәйкәлдәр.(слайд)
- Ҡобайырҙа төп образ кем
(Әсәләргә ҡуйылған һәйкәлдәр тураһында һөйләп китәм)
- Дуҫлыҡ монументы. Бында ла ҡатын-ҡыҙ һынландырған. 2011 йыл – милләт-ара татыулыҡты нығытыу йылы.
Һығымта: мәҙәниәттә лә, сәнғәттә лә әсә образы – төп урында тора.
7. Синквейн.
- Аңлатыу.
- Төҙөү.
Һыҡымта: әсә – һәр кеше өсөн бәхет, шатлыҡ сығанағы.
8. Өйгә эш биреү.
Әсәйҙәр тураһында үҙегеҙ шиғыр, йә булмаһа әҙер шиғыр дәфтәрегеҙгә күсереп килтерергә.
- Йомғаҡлау. Тест.
– Белемдәрегәҙҙе тикшереү өсөн тест һорауҙарына яуап бирегеҙ.
-Эштәрҙе алмашып тикшерәйек. Баһалайыҡ.
V. Баһалау.
- Күршегеҙҙе нисек баһаланығыҙ.
Дәрестән һуң көндәлектәрегеҙҙе килтерегеҙ. Билдә ҡуйырмын.
Һау балығыҙ, рәхмәт!
Предварительный просмотр:
Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы
В. Әхмәҙиев. Ҡышҡы урманда
(5-се класс. Оҫталыҡ дәресе)
Ғарфутдинова Флорида Тимерғәзе ҡыҙы, Балаҡатай районы Яңы Балаҡатай 1-се һанлы мәктәбенең башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы
2011 йыл
Минең дәрестәремдең төп маҡсаты: баланың фекерләү ҡеүәһен һәм ижади һәләтлектәрен үҫтереү, белемен арттырыу. Проблемалы һорауға яуап тапҡас, уҡыусылар үҙҙәрен асыш яһаусылар итеп хис итә. Бындай эш төрҙәре балаларҙа дәрес материалына ҡарата ҡыҙыҡhыныу уята. Бала күңелендә эҙләнеү ниәте, эҙләнеү теләге асыла.
Тема: В. Әхмәҙиев. Ҡышҡы урманда.
Маҡсат: 1. В. И. Әхмәҙиевтың тормош һәм ижад юлы менән таныштырыу.
2. Шиғырҙың йөкмәткеһен үҙләштереү, тасуири уҡыу, телмәр үҫтереү өҫтөндә эш.
3. Тәбиғәткә, ҡоштарға, урман хайуандарына ҡарата һөйөү, һаҡсыл ҡараш тәрбиәләү.
Йыһазландырыу: проектор, компьютер, кроссворд.
Дәрес барышы.
I | Ойоштороу моменты
|
|
II | Ҡабатлау
(Таблица) |
|
III | Төп өлөш
|
|
|
| |
| - | |
- парлап уҡыу - күсереп яҙыу | - уҡыусыларға шиғырҙың йөкмәткеһен ҡабул итергә ярҙам итә - һүҙ байлығын арттыра | |
1-се строфа – тиҙәйткес темпында 2 –се строфа – ҡармаҡҡа эләкмә (ҡайһы бер һүҙҙәр дөрөҫ яҙылмаған, төҙәтеп уҡыу. 3-сө строфа – һикереүҙәр (һүҙ аша уҡыу) 4- се строфа – бинарлап уҡыу (уҡытыусы теләһә ниндәй урындан уҡый башлай, уҡыусылар дауам итә) |
| |
|
| |
- 1 уҡыусы таҡтала | - Шиғырҙан кәрәкле һүҙҙәрҙе табып, һөйләмдәрҙе тултырып яҙыу | |
|
| |
| ||
|
| |
IV. Йомғаҡлау.
| Уҡыусылар шиғырҙан темаға ярашлы һүҙҙәрҙе айырым ҡағыҙға яҙып алалар. Һөҙөмтәлә ҡышҡы урманды асыҡлаусы мәғлүмәт йыйыла. | |
| 5 юллыҡ шиғыр. Дәрес материалын үҙләштереү кимәлен күрһәтә. | |
Урман кейектәре | Беҙҙең яҡ ҡош-кейектәрен танып-белеү һәләтлектәрен үҫтереүгә ярҙам итә | |
| Ҡоштарға ҡарата һаҡсыл ҡараш, эклолгик тәрбиә | |
| Кеше элек-электән тәбиғәтте өйрәнгән, күҙәткән. Кеше тормошо – тәбиғәт менән бәйле. | |
V. Өйгә эш. Шиғырҙы тасуири уҡыу |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Бөгөн дәрестә кем дежур? Бөгөн нисәһе? Аҙнаның ниндәй көнө? Класта кем юҡ? Һауа торошо ниндәй?
һа ба ра ҡа та ла ңа ҙа ға ҫа һә бә рә ҡә тә лә ңә ҙә ғә ҫә һө бө рө ҡө тө лө ңө ҙө ғө ҫө һу бу ру ҡу ту лу ңу ҙу ғу ҫу һү бү рү ҡү тү лү ңү ҙү ғү ҫү һи би ри ҡи ти ли ңи ҙи ғи ҫи һо бо ро ҡо то ло ңо ҙо ғо ҫо һе бе ре ҡе те ле ңе ҙе ғе ҫе һы бы ры ҡы ты лы ңы ҙы ғы ҫы
Ер аҫтында ерән ат Уның тиреһе ете ҡат. Һуйырһың, тунарһың Тунағанда иларһың.
“ Тей” тиһәң, теймәй, “Теймә”, тиһәң, тейә.
Көтәләр, көтәләр Килһәм – ҡасып бөтәләр.
Аҡ кейемен кейгән, Йәшел суғын элгән.
Аяҡһыҙ-ҡулһыҙ – күлдәк кейә.
һ у ғ а н и р е н я м ғ ы р ҡ а й ы н м е н д ә р
Вафа исхаҡ улы әхмәҙиев (1937-1983)
Ишембай районы ғүмәр ауылы
тирәк – тополь бойоғоу – скучать бәҫ – иней үс – месть ҡыу – засохший һуҫар – куница шаңҡытыу – глушить ҡуныу – садиться(на дерево)
Тиҙәйткес темпында уҡы: Ала ҡарға аҡ тирәктә Ултыра бик бойоғоп, Елдәр иҫһә, бәҫтәр оса, Ботаҡтарҙан ҡойолоп.
“Ҡармаҡҡа эләкмә” Йәш ҡараманы шаңҡыта Кистән сыбар тумыртҡа, Шул тиклем шат булыр икән Ағас ашаусы ҡортҡа!
Һикереүҙәр Ана, һуҫар һикереп менде Ҡарт йүкә ҡыуышына, Кейек ҡорт балына туйғас, Иҫе китмәй ҡышыңа!
Бинарлап уҡыу Ҡыу еректең ботағына Ҡунып алған һайыҫҡан, Кем килгәнен, кем киткәнен Күҙәтә ул алыҫтан.
Тумыртҡа ……. . … ….. ултыра. …… оса. Һуҫар …… ….. . …….. ҡунып алған.
Вафа Әхмәҙиев // Ҡышҡы урман // Ала ҡарға аҡ тирәктә / Ултыра бик бойоғоп / Елдәр иҫһә/ бәҫтәр оса/ Ботаҡтарҙан ҡойолоп// Ҡарт ҡараманы шаңҡыта / Таңдан сыбар тумыртҡа / Шул тиклем үс булыр икән / Ағас йырыусы ҡортҡа// Ана /һуҫар һикереп менде/ Ҡарт йүкә ҡыуышына / Кейек ҡорт балына туйғас / Иҫе китмәй ҡышыңа // Ҡыу еректең ботағына / Ҡунып алған һайыҫҡан / Кем килгәнен / кем киткәнен / Күҙәтә ул алыҫтан //
ҡышҡы урман ерек һуҫар тумыртҡа йүкә ҡарама бәҫ аҡ тирәк һайыҫҡан ала ҡарға
Синквейн Исем Ике сифат Өс ҡылым Исемде асыҡлаусы фраза . Төп мәғәнәһен белдереүсе һүҙ 1. Тумыртҡа 2. Сыбар, матур. 3. Шаңҡыта, таҙарта, оса. 4. Тумыртҡа – урман докторы. 5. Файҙа.
Беҙҙә ҡышлаусы ҡоштар: тумыртҡа һайыҫҡан ала ҡарға турғай ҡарабаш турғай ҡыҙылтүш күгәрсен
ҡышҡы урман хужалары бүре төлкө ҡуян һуҫар тейен мышы ҡоралай
тағараҡтар
һынамыштар Ағасҡа бәҫ күп төшһә , емеш уңыр , бал күп булыр . Ҡарға ҡарҡылдаһа , буран сығыуға . Ҡышҡы урман ныҡ шаулаһа , йылы көндәр килеүен көт .
Иғтибарығыҙ өсөн рәхмәт!
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Балаҡатай районы
Ай + гөл = Айгөл
ҡулъяулыҡ
алмағас
ҠУШМА ҺҮҘҘӘР Ҡушыу Бәйләү Парлау Ҡабатлау Ҡыҫҡартыу Ағиҙел тимер юл бала-саға матур-матур БР аҡҡош Яңы Балаҡатай малай-шалай шәп-шәп РФ
ҠУШМА ҺҮҘҘӘР Ҡушыу Бәйләү Парлау Ҡабатлау Ҡыҫҡартыу Ағиҙел тимер юл бала-саға матур-матур БР аҡҡош Яңы Балаҡатай малай-шалай шәп-шәп РФ Ҡариҙел “Аманат” журналы аҙыҡ-түлек тиҙ-тиҙ БДУ һабантуй Балалар баҡсаһы ата-әсә йүгерә-йүгерә БДИ
120-се күнегеү Ҡулъяҙма, юлъяҙма, алъяпҡыс, ашъяулыҡ, көньяҡ, төньяҡ, аръяҡ. 5
Ь Ъ КӨНЬЯҠ ТӨНЬЯҠ ҠУЛЪЯҘМА ЮЛЪЯҘМА АЛЪЯПҠЫС АШЪЯУЛЫҠ АРЪЯҠ
ХАЛЫҠ ИЖАДЫ ҠОБАЙЫР ӘКИӘТ ЙЫР ЙОМАҠ МӘҠӘЛ
Әсә йөрәге Ҡобайыр
йәйләү – летовка йәр – любимый человек арғымаҡ – беговая лошадь мөһабәт – величественный биртенеү – обессилеть абыныу – споткнутья осҡон – искра ялҡын – пламя уҡталыу - устремиться
Ана күңеле балала, Бала күңеле далала.
Әсә хаҡы Әсә янында Әсәһендә ҡыҙ ҡайғыһы ҡыҙында үҙ ҡайғыһы тәңре хаҡы бала етем булмай
Һалдат әсәһенә һәйкәл Һамар өлкәһе
Һалдат әсәһенә һәйкәл Омск ҡалаһы
Һигеҙ улының алтыһын һуғышта юғалтҡан әсә Т. Николаеваға һәйкәл
Осетия. Һуғыштан ҡайтмаған 7 ағалы-энеле Газдановтарға һәйкәл
Дуҫлыҡ монументы
2011 йыл – Милләт-ара татыулыҡты нығытыу йылы
Синквейн Исем Ике сифат Өс ҡылым Исемде асыҡлаусы фраза Төп мәғәнәһен белдереүсе һүҙ 1.Китап 2.Яҡшы, ҡыҙыҡлы 3.Өйрәтә, уҡыта, үҫтерә 4. Китап – белем шишмәһе 5. Аҡыл
Әсәй Яғымлы, матур Ярата, түҙә, иркәләй Әсәй – иң ҡәҙерле кеше Бәхет
Дөрөҫ яуаптар 1 – в 2 – г 3 – а 4 – б 5 – Ана күңеле балала, Бала күңеле далала.
Яҡынлашып килгән байрамдар менән!
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Ризаэддин Фәхреддинне беләбезме?.9 класс әдәбият дәресе
9 класс әдәбият дәресендә Р.Фәхреддиннең тормышы һәм иҗаты буенча ярыш....
Оҫталыҡ дәресе (методический семинар)
оҫталыҡ дәресе...
Оҫталыҡ - дәресе. Балаларҙың дөйөм үҫешендә проект эшмәкәрлеге
Оҫталыҡ- дәресе. Балаларҙың дөйөм үҫешендә проект технологияһы...
Оҫталыҡ дәресе.-Ғәйфуллина Ә,Т.
Уҡытыусыны баҡсасы менән сағыштырырға мөмкин. Баҡсасы үҙенең баҡсаһында еңел-елпе генә иренеп эшләһә, үҫентеләре лә үҫмәйенсә тәпәш ҡаласаҡ, емешен бирмәйәсәк. Уҡытыусы бейеклектәргә үрләгән, киләсәкк...