Буряад хэлээр, уран зохёолоор программанууд
учебно-методический материал (7 класс)

Бадмацыренова Цырендолгор Бадмаевна

Предварительный просмотр:

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ БУРЯТИЯ

ГБОУ «РЕСПУБЛИКАНСКИЙ БУРЯТСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ

ЛИЦЕЙ-ИНТЕРНАТ № 1»

УТВЕРЖДАЮ:

Директор школы

Шойнжонов Б.Б.

_______________

СОГЛАСОВАНО: Зам.директора по УВР Цыбикова Д.Д.

________________

РАССМОТРЕНО:

на заседании МО

Мункуева М.Б.

_______________

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Бадмацыренова Цырендолгор Бадмаевна

высшая категория

Предмет: буряад литература

Класс: 6 «а»

Рассмотрено на заседании

педагогического совета № 1

от «28» августа 2022 г.

2022-2023 учебный год


1.Тайлбари бэшэг

Тус хүтэлбэри Уласай болбосоролой Федеральна стандарт, Буряад Уласай һуралсалай болон эрдэм ухаанай яаманай туршалгын хүтэлбэри дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет боложо үзэгдэнэ.

Хүтэлбэри иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, hуралсалай- тематическа түсэб, хүтэлбэриин байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд, hуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

Буряад литература үзэлгэ болбол имагтал дүрэнүүдээр харуулдаг дээрэhээ hурагшадые арад зондоо үнэн сэхээр хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ тон ехэ удха шанартай. Түрэлхи литературын хүтэлбэри тематическа заршамай үндэhэн дээрэ байгуулагдаба. Эндэ арадай аман зохёолнууд, буряад литература сооhоо удхын ба байгуулалтын талаар hурагшадай ойлгосо, мэдэсэдэ таарамжатай уран hайханай зохёолнууд шэлэгдэн абтажа, тайлбарилан уншахаар, шудалан үзэхөөр хараалагдаба. Эдэ зохёолнууд хадаа түүхын үе сагтай, арад зоной үйлэ хэрэгүүдтэй, түрүү хүнүүдэй дүрэнүүдтэй сэхэ холбоотой юм.

6-дахи ангиин литературын курс hурагшадые уран зохёол абьяастайгаар уншаха дуратай, ходорхойгоор, тодо зүбөөр уншаха шадабариинь хүгжөөхэ, уншаhан зохёолоо ухаандаа буйлуулан, удхыень зүбөөр элирүүлэн ойлгодог, hонирходог болгохоhоо гадна, hурагшадай зохёол шудалан, шэнжэлэн үзэхэ эхин дадалнуудые бүридүүлхэ, түрэлхи литература тухайгаа юрэнхы мэдэсэтэй болгохо гэhэн зорилгонуудые табина.

Хүтэлбэри соо оруулагдаһан зохёолнууд бүхыдөө эхинһээ адаг хүрэтэр уншагдахаһаа гадна, шэлэгдэн абтаһан үргэлжэлһэн зохёолой зарим хэһэгүүд уншагдахаар хараалагдана. Зохёолой удха тухай хөөрэлдөөн, эхин шатын шэнжэлэл хэжэ һуралга литературна текст дээрэ хүдэлэлгэһөө эхитэй. Тиимэ дээрэһээ эндэ һурагшадта хандан хэлэхэ багшын үгэдэ тусгаар эрилтэ табигдана. Уран зохёолой гол удха, байгуулга, хэлэ зүбөөр ойлгуулха, һурагшадай һанал бодол зүбөөр бүрилдүүлхэ, ухаалдюулжа һургаха хэрэгтэ шанар һайнтайгаар, зүбөөр эмхидхэгдэһэн литературна шэнжэлэл ехэ удха шанартай. Хэлэ хүгжөөлгөөр тусгаар саг хараалагданхай.

Уран зохёол хүн тухай, тэрэнэй доторой байдал, хүниие тойрон байһан оршон байдал, байгаали, хүнэй ажабайдал, арад зоной ажамидарал г.м. тухай зохёогдоһон байдаг. Бодото юумэнүүд, үнэн болоһон үйлэ хэрэгүүд, бодото байдал уран зохёолой, уран һайханай литературын үндэһэн боложо хэрэглэгдэдэг. Зохёолшо бодото байдал дээрэ үндэһэлжэ, тэрэниие һажаажа, ухаан бодолойнгоо хүсөөр, һанаагаараа тэрэниие уран гоё болгожо, ном соогоо уран һайханаар, гоёор зохёогдоһон байдал бии болгодог, энэ байдалынь үнэн бодото байдалда адлирхуу байдаг гэжэ һурагшадта ойлгуулха шухала.

Уран һайханай литература гү, али уран зохёол шудалан үзэлгын шухала зорилгонууд гэбэл:

  • уран һайханай литература хүнэй, хүн түрэлтэнэй ажамидаралда тусхай һуури эзэлдэг, тэдэнэй хүгжэлтэдэ айхабтар ехэ удха шанартай гэжэ ойлгуулха;
  • уран һайханай литература шудалан үзэлгэ хадаа түрэл арадайнгаа ба бэшэшье арадуудай соёл болбосорол, ёһо заншал ойлгожо абалгын тусгаар арга гэжэ ойлгуулха;
  • уран зохёол уншаха дуратай болгохо, гоё һайханиие наринаар ойлгодог мэдэрэл хүмүүжүүлхэ;
  • бодото байдал, ажабайдал ба искусство, оршон тойрониие зүбөөр сэгнэжэ, сэгнэн хандахые һургаха;
  • аман ба бэшэмэл хэлэлгыень хүгжөөхэ, баяжуулха;
  • уран һайханай зохёол зүбөөр, хүсэд дүүрэнээр хадуужа абаха, шэнжэлжэ, сэгнэжэ һураха гол түлэб теоретико-литературна, эстетическэ ойлгосонуудтай болгохо.

Тус хүтэлбэри бэелүүлхэдээ, ойлгожо абаһан мэдэсыень шалгахадаа, коммуникативно-творческо ажалнуудые үнгэргэхэ: творческо (зохёон байгуулгын) мастерской, практикум, даабари, шэлэжэ абаһан зохёолоо бэеэ даагаад анализ хэлгэ, дүн гаргалгын уншагшадай конференци г.м.

                               

Һуралсалай бусад предмедүүдтэй холбоон

Буряад, ород, англи хэлэнүүд. Эдэ хэшээлнүүдтэ һурагшадай хэлэжэ, хөөрэжэ, уншажа, найруулга ба зохёолго бэшэжэ шадаха дүршэлынь үргэдхэлгэ. Зохёолго бэшэлгэ. Хэрэгтэй материал суглуулалгаар, шэлэн абалгаар гуримтай болголго, орёо түсэб табюулга; эпическэ зохёолой тусхай хэһэгэй текстын удхаар тобшо, түүбэри удхатай найруулга бэшэлгэ үргэлжэлүүлэлгэ, хүнэй хэһэн хэрэг, ажал, үйлэ туша зохёолго бэшэлгэ, байгаалиин үзэгдэл тухай, гэр байра сохи оршон тойрониие зураглан зохёолго бэшүүлэлгэ.


2. Хүтэлбэриин байгуулга ба удха

Оршол. Уран зохёол - үгын искусство.

«Уран зохёол – уран үгын искусство» гэhэн мэдэсэ тобшолон онсодхохо, искусствын hалбаринууд тухай мэдэсэ үргэдхэхэ. Һурагшадай үгын баялиг, бэшэмэл ба аман хэлэлгэ хүгжөөхэ, уран зохёолой нюусануудтай танилсуулха.

АРАДАЙ АМАН ЗОХЁОЛ

Оньһон ба хошоо үгэнүүд. Таабаринууд.

Буряад арадай аман зохёолой ёһо гуримай поэзи. Тоонто тайха, милаан, хорюул сээр тухай.

Домог-үльгэр тухай юрэнхы ойлгосо. Буряад арадай домог-үльгэрнүүдэй илгарал, дүрэнүүд, онсо шэнжэнүүд. Домог-үльгэрнүүд онтохонуудһаа яажа илгарнаб? Дэлхэйн бии болоһон тухай домог-үльгэр.

Үльгэр тухай ойлгосо. АЛАМЖА МЭРГЭН.

НИИТЭ МОНГОЛОЙ УРАН ЗОХЁОЛ

Оюун тулхюур. Һургаалай зохёолнууд тухай.

Сажа Бандида Гунгаажалцан. САЙН ҮГЭТЭ ЭРДЭНИИН САН СУБАШАД (зохёолһоо хэһэгүүд). Мэргэн һайниие мэдэхэ тухай. Ухаатай зониие мэдэхэ тухай.  Муу зониие мэдэхэ тухай. Һайн ба муу хоёрые мэдэхэ тухай. Муу ябадалые мэдэхэ тухай. Юрын юумые мэдэжэ ябаха тухай. Юрын ажабайдалай асуудалнуудые мэдэхэ тухай. Юрын ябадалые мэдэхэ тухай. Номоор ябаха ёһо журам тухай.

Ринчен Номтоев. «Аршаанай дуһал» гэһэн тайлбари зохёол тухай. АРШААНАЙ ДУҺАЛ (зохёолһоо хэһэгүүд). Заан хулгана хоёр. Галандага шубуун. Хүхэ зүһэтэй үнэгэн. Булуудхаһаа тодхортоһон бөөһэнүүд. Арьяатанай хаан арсалан борохон туулай хоёр. Худагай hoxор баха. Хаан хүбүүн бирманай хүбүүн хоёр.

«Шэдитэ хүүр» гэһэн зохёол тухай. ШЭДИТЭ ХҮҮР (3охёолһоо хэһэгүүд). Шубуун дэгэлтэ Хэнтэг үбгэн ба гэнэн хүгшэн. Арсалан һарлаг хоёр.

ХХ ЗУУН ЖЭЛЭЙ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ

Уянга гү, али уянгата зохёол тухай. Пейзажна уянга. Хэлэнэй уран арганууд. Зэргэсүүлгэ. Эпитет. Метафора. Олицетворени.

ЭХЭ ОРОН

В.К. Петонов. Минии Росси.

Б.Д. Абидуев. Сонхоор малайhaн hapa.

Д.3. Жалсараев. Эхэ тухай дуун.

Үргэлжэлһэн зохёол тухай. Ц-Д. Ж-Б.Дамдинжапов Юрын буряад эхэ.

С.С. Цырендоржиев. Шобоодой (хөөрөөн).

Л.Д. Тапхаев. Фермын үхибүүд (хөөрөөн).

Ц.Р. Галанов. Хүгжэм.

Ч.Ц. Цыдендамбаев. Шэнэ байшан (хөөрөөн).

ХАНИ НҮХЭСЭЛ

Ч. Цыдендамбаев. Талын аадар (хөөрөөн).

Ж.Б. Балданжабон. Алханын нюусанууд (туужаһаа хэһэгүүд).

ТҮРЭЛ НЮТАГАЙ БАЙГААЛИ

Ц.Н. Номтоев. Эдэбхи (туужаhаа хэһэгүүд)

Г.Х. Базаржапова-Дашеева. Зунай үдэшэ. Нара хүлеэнэб.

Басни тухай ойлгосо. Б.Б. Базарон. Эрдэмтэ эрбээхэй.  

Э.С. Манзаров. Золдоо хатарһан зомгооһон.

Баллада тухай ойлгосо. Ц.Ц. Дондогой. Гэр тухай баллада.

Хүүгэдэй драматическа буряад уран зохёолой онсо шэнжэнүүд.

М.Ж. Батоин. Хүхэ зүһэтэй үнэгэн.

3. Календарна-тематическа түсэб

Буряад литература, 6-дахи анги, 1-дэхи четверть (18 саг)

Хэшээлэй сэдэб

Саг

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

түсэбɵɵр

бодото байдалаар

Оршол

1.

Уран зохёол – үгын искусство

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри –   уншаха, литературна томьёо үгэнүүдэй толи бүридхэхэ.

Фронтальна хүдэлмэри – кластер зохёолго.

Уран зохёол – үгын искусство гэhэн мэдэсэ тобшолон онсодхохо.

Шэнэ юумэ мэдэхэ дадал үргэдхэхэ.

Искусствын hалбаринууд тухай мэдэсэеэ хэрэглэхэ.

Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

Арадай аман зохёол

2.

Арадай аман зохёолой бага жанрнууд.

Оньһон ба хошоо үгэнүүд

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран зохёол арадай аман зохёол хоёрой нягта холбоотойень тайлбарилха. Оньһон үгэнүүые үргэлжэлүүлэ гэһэн нааданда хабаадаха.

Схемэ гү, али хүсэнэгтэ хүсэлдүүлэн бэшэхэ.

Индивидуальна – багшын дурадхаһан текстээр ажал дүүргэхэ.

Арадай аман зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, бага жанрнуудыень илгажа һураха, тэдэнэй гүн удха шанарыень, һургаалай үүргыень тайлбарилха.

Оньhон ба хошоо үгэнүүд тухай мэдэсэ үргэдхэхэ.

Түрэл арадайнгаа арадай аман зохёолоор һонирхохо. Сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ, бэе бэеэ хүндэлэн шагнаха, һанал бодолоо андалдаха, харюунуудые сэгнэжэ һураха.

Уншаһанаа хөөрэжэ шадаха, харюугаа жэшээнүүдээр баталха, нэмэри литературатай хүдэлжэ шадаха, боро ухаагаа хүдэлгэхэ.

Томьёо үгэнүүдэй диктант: сэдэб, зохёолой идей, зохёолой проблемэ, сюжет, жанр, эпос, лирикэ, драма г.м.

Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

Һуралсал, эрдэм ном тухай оньһон ба хошоо үгэнүүдые бэшээд ерэхэ.

3.

Таабаринууд

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – ном соо үгтэһэн таабаринуудые уншаха, тааха. Таабаринууд шүлэглэмэл зохёол болоно гэжэ тобшолол гаргаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – таабаринуудай удхаараа илгарал тухай схемэ зураха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – таабари таалсаха.

Таабаринуудай онсо шэнжэнүүдые гаргажа шадаха, уран аргануудыень элирүүлхэ, яажа зохёодог бэ гэжэ һонирхохо, мүн тэдэниие илгажа шадаха.

Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ. Түрэлхидһөө таабаринуудые бэшэжэ абаха.  Өөрын зохёохы шадабари дээшэлүүлхэ.

Үзэһэнөө, ойлгожо абаһанаа холбон хөөрэхэ. Ондоо арадуудай таабаринуудтай зэргэсүүлхэ.  Холбоо хэлэлгэеэ хурсадхаха.

Аман хэлэлгэ дээрэ ажаллаха.

«Арадай аман зохёол» шалгалтын тест.

Тусхай сэдэб шэлэжэ, таабаринуудай онсо шэнжэнүүдые хараадаа абан, таабаринуудые зохёохо.

Сэдэбүүд: байгаали, амитад, эдеэ хоол, хубсаһан г.м.

4.

Буряад арадай аман зохёолой ёһо гуримай поэзи. Тоонто тайха, милаан, хорюул сээр тухай.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – түрэл арадайнгаа зан заншал, найр нааданууд тухай мэдэсэнүүдээрээ хубаалдаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри –ёохорой дуунуудые андалдаха.

Ёһо гуримай поэзитэй, илангаяа арадай дуунуудтай танилсаха, тэдэниие илгажа һураха.

Суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Түрэл арадайнгаа дуунуудаар һонирхохо, аман зохёолой удха шанарые сэгнэхэ. Буряад ёһо заншалнуудаа мэдэжэ, сахижа ябаха.  

Элидхэл

Нютаг нютагайнгаа 2-3 һайшаагдаһан  ёохорой дуунуудые түрэлхидһөө асуужа гү, али тусхай дуунуудай суглуулбаринуудһаа бэшээд ерэхэ.

Үгы һаа милаангууд тухай нютагай заншалнуудые тобшохоноор бэшэхэ.

Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

5.

Домог-үльгэр тухай ойлгосо.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – домог тухай мэдээсэһэн текст уншаад, түшэглэһэн схемэ гү, хүсэнэг зохёохо гү, али нүхэжэ бэшэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – домог-үльгэрэй түсэб зохёохо, хуряангы хөөрөө бэлдэхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри – үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ.

Домог-үльгэр тухай үзэжэ, тэрэнэй илгарал, онсо шэнжэнүүдыень хадуун абаха, онтохонуудһаа илгаруулжа шадаха.

Арадайнгаа аман зохёолой бүтээлнүүдээр һонирхохо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Бэеэ даажа урдаа зорилгонуудые табижа һураха, тэдэнээ яажа бэелүүлхэбиб гэжэ арга боломжонуудые олохо, өөрынгөө ажалые сэгнэжэ, дүн гаргажа шадаха, зэргэсүүлжэ, тобшолол хэхэ, аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ дээшэлүүлхэ.

Хүсэнэг нүхэжэ бэшэхэ.  Уншагшын дэбтэр.

Уншаһан домог-үльгэрэй түсэб зохёохо.

6.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр –  текст дээрэ хүдэлмэрилхэ (буряад арадай уг гарбал тухай домог-үльгэрнүүд),  ментальна карта хэрэглэхэ, үгышье һаа өөһэдөө зохёожо туршаха.

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха, домог-үльгэртэ түсэб табиха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, зэргэсүүлгэ хэхэ.

Ментальна карта

7.

Үльгэр тухай ойлгосо.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – үльгэр тухай мэдээсэһэн текст уншаад, түшэглэһэн хүсэнэгөөр хүдэлмэрилхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри –хуряангы хөөрөө бэлдэхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри – толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

Үльгэр, тэрэнэй онсо шэнжэнүүдые үзэхэ, үльгэрэй баатар тухай ойлгожо абаха, юрэнхыдөө буряад арадай абари зангай онсо талыень таниха, зэргэсүүлхэ, үльгэрнүүдэй бии бололго, шэдитэ туһалагшад, дүрэнүүдтэй танилсаха, сюжет байгуулгыень анхарха г.м.  

Арадайнгаа үльгэрнүүдээр һонирхохо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, юрэнхылхэ, адлишааха, зэргэсүүлхэ, илгаруулха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

8-13.

Аламжа Мэргэн

6 саг

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха, түсэбөөр хүдэлхэ, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха .

Бүлэгөөр хүдэлмэри – түсэб зохёохо, хуряангы хөөрөө бэлдэхэ, асуудалнуудые бэлдэхэ, сюжетнэ шугам зураха.

Индивидуальна хүдэлмэри – үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, бүлэгүүдэй удхаар иллюстрацинуудые бэлдэхэ.

Үльгэрэй онсо шэнжэнүүдые үзэхэ, үльгэрэй баатарай дүрэ гаргаха, юрэнхыдөө буряад арадай абари зангай онсо талыень элирүүлхэ, зэргэсүүлхэ, үльгэрнүүдэй шэдитэ туһалагшад, дүрэнүүдтэй танилсаха, характеристикэ үгэжэ шадаха, сюжет байгуулгыень задалха г.м.  

Түрэл арадайнгаа үльгэр омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Һуралсалай зорилго шиидхэбэринүүдые дүүргэхэдээ, хэр зэргэ зүбөөр хэжэ байһанаа сэгнэжэ шадаха, өөрөө өөрыгөө сэгнэлгын, хиналгын, шалгалгын шадабаринуудаа хэрэглэжэ шадаха, мүн хүгжөөхэшье. Хэшээлдээ харюусалгатайгаар хандаха. Эрдэм мэдэсэ намда хэрэгтэй гээшые ойлгохо.

Тест.  Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтн хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан.  Уншагшын дэбтэр.

Бэеэ даажа уншаха. Ойлгосогүй үгэнүүдэй толи бүридхэхэ. Бүлэгүүдэй удхаар түсэб табиха. Сюжетнэ шугам зураха. Зураг зураха. Асуудалнуудые зохёохо. Асуудалнуудта харюусаха.

И. Стариковай “Аламжа Мэргэн” гэһэн зурагуудые хаража, үльгэрэй баатарай дүрэ зураглан бэшэхэ. Кроссворд зохёохо.  

14.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр –  текст дээрэ хүдэлмэрилхэ.

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха, түсэб табиха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, зэргэсүүлгэ хэхэ.

Зохёолго. Богони болзортой проект (багшын үзэмжөөр)

Ниитэ монголой уран зохёол

15.

Ниитэ монголой уран зохёол. Һургаалай зохёолнууд тухай ойлгосо

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – презентаци хэрэглэжэ, тобшо конспект бэшэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – хронологическа таблица хүсэлдүүлэн бэшэхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри – толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

Ниитэ монгол уран зохёолой хүгжэлтэтэй танилсаха, зохёолнуудай жанрнуудые мэдэхэ болохо, онсо шэнжэнүүдыень тайлбарилха, удха шанарайнь гүнзэгые хадуун абаха, һургаалай зохёол субашад тухай һайн ойлгосотой болохо.

Хүн зондо, оршон тойронхи байгаалидаа хайрланги сэдьхэл түрэхэ, арадайнгаа һургаал заабаринуудай удха дээрэ бодомжолхо, ухаалдиха. Эрдэм мэдэсээрээ нүхэдтэеэ хубаалдаха, .

Бэеэ даажа хэшээлдэ табигдаһан зорилгонуудые хүсэд бэелүүлхэ арга боломжонуудые түсэблэхэ, нэмэри литературатай хүдэлжэ шадаха г.м.

Түсэблэһэн тобшо конспект.

Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

16-17.

Сажа Бандида Гунгаажалцан «Сайн үгэтэ эрдэниин сан субашад»

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри – зохёолой сэдэбүүдые элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха .

Бүлэгөөр хүдэлмэри – һургаалнуудай удхаар схемэ зураха, оньһон ба хошоо үгэнүүдые тааруулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, бүлэгүүдэй удхаар иллюстрацинуудые бэлдэхэ.

Сажа Бандида Гунгаажалцанай намтар үзэхэ. Һургаалнуудай онсо шэнжэнүүдые, мүн сэдэбүүдыень элирүүлжэ шадаха, байгуулгыень шэнжэлхэ, юрэнхыдөө текстнүүд дээрэ үндэһэлжэ, анализ хэжэ шадаха.

Ниитэ монгол зохёолнуудые һонирхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл, эртэ дээрэ сагһаа сахижа ябаһан һургаал заабаринуудыень ойлгожо, хадуужа, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Һуралсалай зорилго шиидхэбэринүүдые бэелүүлхэдээ, хэр зэргэ зүбөөр хэжэ байһанаа сэгнэжэ шадаха, өөрөө өөрыгөө сэгнэлгын, хиналгын, шалгалгын шадабаринуудаа хэрэглэжэ шадаха, мүн хүгжөөхэшье. Хэшээлдээ харюусалгатайгаар хандаха. Эрдэм мэдэсэ намда хэрэгтэй гээшые ойлгохо.

Сэгнэлгын хуудаһан.  Уншагшын дэбтэр.

Сээжэлдэхэ (багшын үзэмжөөр).

Тобшо тайлбаритай зураг зураха (1-2 һургаалай удхаар).

18.

Четвертиин дүн гаргалга.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

Арадай аман зохёолой жанрнуудые, тоонто тайха, милаан, сээр тухай ойлгосотой болохо, үльгэр, тэрэнэй удха, байгуулга тайлбарилжа шадаха, үльгэрэй баатарта, мүн бусад геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха, ниитэ монгол зохёолой һургаалнуудые мэдэхэ.

Түрэл арадайнгаа аман зохёолнуудые омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ   өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.  

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан.  Уншагшын дэбтэр.

Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.


2-дохи четверть  (14 саг)

п/п

Хэшээлэй сэдэб

Саг

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

түсэбɵɵр

бодото байдалаар

1-3.

Ринчен Номтоев “Аршаанай дуһал”.

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – зохёолой сэдэбүүдые элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, тайлбари зохёолой байгуулын анализ хэхэ, гол идей гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – тайлбари зохёолой удхаар оньһон ба хошоо үгэнүүдые тааруулха, түсэб табиха, сюжедыень схемээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри –  тайлбари зохёолой удхаар синквейн зохёохо, үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, иллюстрацинуудые бэлдэхэ, тобшо гү, али дэргэрэнгы хөөрөө бэлдэхэ.

Тайлбари зохёол тухай тодо ойлгосотой болохо, жанрай онсо илгануудые элирүүржэ һураха,

сюжедэй hубарил тэмдэглэхэ. Ринчен Номтоевой намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ.

Ниитэ монгол уран зохёолнуудые омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Һургаалнуудыень жэшээ болгожо, ажабайдалдаа хэрэглэжэ ябаха. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Тест.  Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан.  Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха. Синквейн зохёохо. Презентаци бэлдэхэ. Элидхэл бэшэхэ. Зохёолго бэшэхэ (Багшын үзэмжөөр).

4-5.

“Шэдитэ хүүр” хадамал туужа.

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри – зохёолой сэдэбүүдые элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, тайлбари зохёолой байгуулын анализ хэхэ, гол идей гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – тайлбари зохёолой удхаар оньһон ба хошоо үгэнүүдые тааруулха, түсэб табиха, сюжедыень схемээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри –  ниитэ монгол уран зохёолой жанрнуудаар түшэглэһэн схемэ бэлдэхэ, үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, зохёолнуудай удхаар иллюстрацинуудые бэлдэхэ, тобшо гү, али дэргэрэнгы хөөрөө бэлдэхэ.

Тайлбари зохёол тухай тодо ойлгосотой болохо, хадамал туужа гэһэн жанрай онсо шэнжэнүүдые элирүүржэ шадаха,зохёолой рамочна байгуулга тухай ойлгоод абаха,

сюжедэй hубарил тэмдэглэхэ. Ринчен Номтоевой намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ.

Ниитэ монгол уран зохёолнуудые омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Һургаалнуудыень жэшээ болгожо, ажабайдалдаа хэрэглэжэ ябаха. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)

Тест. Зачет. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха. Синквейн зохёохо. Презентаци бэлдэхэ. Элидхэл бэшэхэ. Зохёолго бэшэхэ, зохёолой текст албан хэрэгэй стильдэ болгожо туршаха г.м. (Багшын үзэмжөөр).

6.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ. Презентаци бэлдэхэ – Ниитэ монголой уран зохёолнуудые уншаад…

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ.  Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Д-Н. Дугаровай “Үльгэршэн” зураг дээрэ хаража, “Эрдэм бэлиг – эрхим баян” гэһэн зохёолго-бодомжолго бэшэжэ тушааха.

XX зуун жэлэй буряад уран зохёол

7.

Уянга гү, али уянгата зохёол тухай.

Б. Абидуев “Сонхоор малайһан һара”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ  геройн сэдьхэлэй байдал задалха, буряад шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха, тусхай тэмдэгүүдээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – сээжэлдэхэ, уран гоёор уншаха, шүлэг зохёожо туршаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёолтой танилсаха, илгаха. Пейзажна уянга гэжэ тодорхой ойлгосотой болохо, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай танилсаха, уран аргануудыень олохо.

Б. Абидуевай намтар, зохёолнуудтайнь танилсан, зохёолнуудайнь сэдэб, гол бодол тухай мэдэсэтэй болохо, уран аргануудыень оложо, тайлбарилха. Шүлэгэй түүхэ тухай мэдэхэ.

Буряад уянгата зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет) Пейзажна лирикээр бэшэгдэһэн шүлэгүүдые илгаруулжа шадаха. Ород поэзитэй зэргэсүүлэн үзэхэ.  Уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй анализ

Шүлэг соохи зарим үгэнүүдэй удхыень тайлбарилха.

Сээжэлдэхэ.

Зураг зураха.

Һарын дүрэ гаргаха.

А. Пушкинай шүлэгтэй зэргэсүүлхэ.

8.

Вл. Петонов “Минии Росси”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ  геройн сэдьхэлэй байдал задалха, шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – сээжэлдэхэ, уран гоёор уншаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёолтой, поэдэй намтар ба зохёохы замтай дүтөөр  танилсаха. Эхэ орон тухай уянга гэжэ ойлгосотой болохо, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай баримталха, шүүлбэрилхэ, уран аргануудыень олохо.

Эхэ орон тухайгаа  сэдьхэлээ хүдэлгэн, омогорхон уран гоёор уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет).  Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй анализ

Сээжэлдэхэ. Шүлэг зохёохо. Анализ хэхэ.  

9.

Д. Жалсараев “Эхэ тухай дуун”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри –уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри –  уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые олохо, лирическэ  геройн сэдьхэлэй байдал задалха, шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха.

Д. Жалсараевай намтар, зохёолнуудтайнь танилсан, зохёолнуудайнь сэдэб, гол бодол тухай мэдэсэтэй болохо, уран аргануудыень оложо, тайлбарилха. Шүлэг удхын, байгуулгын талаһаа шүүлбэри хэхэ.

Эжы тухайгаа  сэдьхэлээ хүдэлгэн, уран гоёор уншаха, шүлэг сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ.  Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Шүлэгэй хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет).  Уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй удхын анализ

Сээжэлдэхэ.

Шүлэг зохёожо туршаха.

10.

Классһаа гадуур уншаха шүлэгүүдээр  уран уншалгын хэшээл (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ  геройн сэдьхэлэй байдал задалха, буряад шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха, тусхай тэмдэгүүдээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – уран гоёор уншаха, шүлэг зохёожо туршаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёол илгаха, байгуулгыень задалжа шадаха. Уянга гэжэ ойлгосоёо үргэдхэхэ, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай танилсаха, уран аргануудыень олохо.

Буряад уянгата зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет) Уянгата шүлэгүүдые илгаруулжа шадаха.

Шүлэгэй анализ

Сээжэлдэхэ. Шүлэг зохёохо. Анализ хэхэ.  

11-13.

Үргэлжэлһэн зохёол тухай.  

Ц-Д. Дамдинжапов “Юрын буряад эхэ”

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – үргэлжэлһэн зохёолнууд тухай түшэглэһэн схемэ зохёохо. “Юрын буряад эхэ” хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – хөөрөөн соохи геройнуудай дүрэ зураглаха. Буряад эхэнэр тухай бодомжолхо, В. Гончарай “Һаалишанай дүрэ” зураг хаража, аудиобэшэлгэ шагнажа, бодомжолго гү, али зураглал бэшэхэ.

Үргэлжэлһэн зохёол тухай тодорхой ойлгосотой болохо, илгажа, онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, хөөрөөнэй сюжет зуража, тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, зохёолой гол герой Бүмбүү хүгшэнэй жэшээ хаража, юрын буряад эхэнэр тухай, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай үедэ эгэршэгүй зориг харуулһан эхэнэр тухай бодомжолхо, нютагайнгаа ажалай ба дайнай ветеранууд тухай мэдээсэл суглуулха, уулзажа хөөрэлдэхэ, хэлэһэн юумыень сэдьхэлдээ хадуужа абаха гэжэ оролдохо, хүндэлэн ябаха, омогорхохо.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)

Тест. Зачет. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Аудиобэшэлгэ шагнаха. Зохёолго бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).

14.

Четвертиин дүн гаргалга.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

Ниитэ монголой уран зохёолнуудые мэдэхэ, һургаалнуудайнь удха шанар тайлбарилан хөөрэхэ, 20-дохи зуун жэлэй буряад уран зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, уянга, тэрэнэй удхаараа яажа илгардагыень мэдэхэ, уран аргануудыень элирүүлжэ шадаха, үргэлжэлһэн зохёол тухай ойлгосотой болохо, геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ   өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.  

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан.  Уншагшын дэбтэр.

Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.


3-дахи четверть (20 час)

п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгал-тын түхэл-нүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

Түсэбɵɵр

Бодото байдалаар

1-3.

С.С.

Цырендоржиев

“Шобоодой”

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, бүлэгүүдтэ нэрэ һанаха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг хаража, тэрэ үеын пионернүүд тухай мэдээсэл суглуулха, портретнэ характеристикэ үгэхэ, зохёол сооһоо оньһон, хошоо үгэнүүдые түүжэ бэшээд, удхыень тайлбарилха.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, зохёолой гол герой Шобоодойн баатаршалга тухай бодомжолхо, түрэл хэлэнэйнгээ үүргыень ойлгохо.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан г.м.)

Түүхын мэдээсэлнүүдые хэрэглэжэ шадаха.

Тест. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха. Зохёолго бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).

4.

Л.Д. Тапхаев “Фермын үхибүүд”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри –  Жамса Раднаевай зурагууд, мүн Лопсон Тапхаевай шүлэг

хоорондоо ямар холбоотой байhыень элирүүлхэ, шүлэгэй геройнуудта өөрынгөө үгөөр характеристикэ үгэхэ кроссворд тааха .

Индивидуальна хүдэлмэри – уран гоёор уншаха, оньһон үгэнүүдые тааруулжа бэшэхэ.

Уран зохёолшын намтартай танилсаха, шүлэгэй удха ба

уран арганууд дээрэ хүдэлмэрилхэ, буряад

Харюусалгатай хандаса, нигүүлсэхы сэдьхэл уран hайханай бүтээлнүүд дээрэ

үндэhэлэн харуулжа, сэгнэжэ hураха. Оршон тойронхи байдалые обёорон

мэдэржэ, тойронхи байгаалидаа гэртээ мэтэ, ёhотой эзэн мэтэ

байха ёһотойб гэжэ ойлгохо.

Уншаһанаа хөөрэжэ шадаха, харюугаа жэшээнүүдээр баталха, арадайнгаа ёhо заншал шудалха.  Буряад арадайнгаа мал ажахы тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, 5 хушуу малаа мэдэхэ.

Уншагшын дэбтэр.

Хүдөө нютагай ажабайдалда зорюулжа шүлэг гү, али хөөрөө

өөрынгөө дураар зохёохо.

5-6.

Ц.Р. Галанов “Хүгжэм”

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – портретнэ характеристикэ үгэхэ, зохёолой сэдэбтэ тааруулан үгтэһэн оньһон үгэнүүдэй удха тайлбарилха, 1-дэхи нюурһаа хөөрэхэ.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, зохёолой гол герой болохо Балжима тухай, ажалша, сэбэр абари зан тухайнь бодомжолхо, буряад эхэнэр хүнэй зол заяа, үри бэедээ энхэрхэ, хайрлаха сэдьхэлые ойлгохо.  Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)

Тест. Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Буряад эхэнэрнүүдэй дүрэнүүд – зэргэсүүлгын ажал (Бүмбүү Базаровна Мухашханай Балжима хоёр)

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Презентаци бэлдэхэ. Элидхэл бэшэхэ. г.м. (Багшын үзэмжөөр).

7.

Творческо практикум гү, али классһаа гадуур уншалга

(Багшын үзэмжөөр).

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри – зохёолго бэшэхэ.

“Эхын сагаан сэдьхэл” гэһэн сэдэбээр зохёолго бэшэхэ.

Зохёохы дадалаа үргэдхэхэ.

Үгын баялиг, бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ хүгжөөхэ.

8-10.

Ч.Ц. Цыдендамбаев “Шэнэ байшан”

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, гал гуламта, гэр бүлын удха шанар тухай хэлсэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – портретнэ характеристикэ үгэхэ, зохёол соохи оньһон үгэнүүдэй удхаар хөөрэхэ. Бүлэгүүдтэ нэрэ һанаха.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, буряад арад зонойнгоо ёһо заншалнуудыень, ажалша абари зангыень сэгнэн омогорхохо, хамтын ажал тухай мэдэхэ. Гэр, гал гуламта гэһэн ойлгосонууд хүнэй наһанда ямар үүргэ дүүргэнэб гэжэ бодомжолхо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)

Тест. Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зохёолшын намтараар презента ци бэлдэхэ. Видеозураглал хараха г.м. (Багшын үзэмжөөр).

11-12.

Ч.Ц. Цыдендамбаев “Талын аадар”

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, А.П. Чехов тухай һонирхон хөөрэлдэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зохёолой хөөрэгшые зураглажа туршаха, тэрэ үеын саг тухай баримталан хөөрэхэ, байгаали зураглаһан хэһэг уран гоёор уншаха.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройдо тодорхойлолто  үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.  Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.). Түүхын баримтануудые хэрэглэхэ.

Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Байгаали зураглаһан хэһэг сээжэлдэхэ (Багшын үзэмжөөр).

13.

Творческо практикум гү, али классһаа гадуур уншалга (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ. Презентаци бэлдэхэ – Буряад арадайм түүхэ уран зохёолнууд соо...

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ.  Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Презентаци, элидхэл гү, али реферат

Хани нүхэсэл

14-18.

Ж.Б. Балданжабон “Алханын  нюусанууд”

5 саг

Фронтальна хүдэлмэри – туужын гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, буряад арадай ёһо заншалнууд, арадай боро арга, монгол бэшэг, нютагайнгаа һайхан байгаали, эрдэмтэд тухай хэлсэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха, бүлэгүүдэй нэрэнүүдые тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – нютагайнгаа ургамалнууд, амитад тухай мэдээсэеэ үргэдхэхэ, эдир аяншадай абари зан тодорхойлхо, нютагайнгаа домогто һайхан газарнууд тухай бэшэхэ.

Туужын онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха, нютаг ороноо шэнжэлэлгээр һонирхохо, шэнэ мэдэсэнүүдтэй болохо. Аглаг һайхан  Алхана, тэрэнэй  байгаалитайнь танилсаха, домог түүхэнүүдыень һонирхон уншаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, оршон тойрон байгаалидаа гамтайгаар хандаха гэжэ мэдэрэл хүмүүжүүлхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.). Географи, биологиин хэшээлнүүдтэ абаһан мэдэсэнүүдээ хэрэглэжэ шадаха.

Тест. Викторина.Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Проект.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зохёолшын намтараар презента ци бэлдэхэ, зурагуудые зураха, шүлэг зохёохо, элидхэл бэлдэхэ, тест зохёохо г.м. (Багшын үзэмжөөр).

19.

Творческо практикум (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ.

Нааданай түхэлөөр  хэшээл үнгэргэхэ.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ.  Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Проект.

20.

Четвертиин дүн гаргалга.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

20-дохи зуун жэлэй буряад уран зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ,  үргэлжэлһэн зохёол тухай ойлгосотой болохо, геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, түүхын баримтануудые уран зохёол соо тэмдэглэхэ,  индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ   өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.  

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан.  Уншагшын дэбтэр.

Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.


4-дэхи четверть (16 саг)

п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгал-тын түхэл-нүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

Түсэбɵɵр

Бодото байдалаар

Түрэл нютагай байгаали

1-3.

Ц.Н. Номтоев “Эдэбхи”

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – туужын гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, нютагайнгаа һайхан байгаали, загаһад, ойн амитад тухай хэлсэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха, бүлэгүүдтэ нэрэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – нютагайнгаа загаһад тухай мэдээсэеэ үргэдхэхэ, эдир аяншадай абари зан тодорхойлхо, зураг зураха.

Туужын онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха, нютаг ороноо шэнжэлэлгээр һонирхохо, шэнэ мэдэсэнүүдтэй болохо.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, оршон тойрон байгаалидаа гамтайгаар хандаха гэжэ мэдэрэл хүмүүжүүлхэ, хамтын ажалай удха ойлгохо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.). Географи, биологиин хэш-тэ абаһан мэдэсэнүүдээ хэрэглэжэ шадаха.

Тест. Викторина.Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Проект.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зохёолшын намтараар презента ци бэлдэхэ, зурагуудые зураха, элидхэл бэлдэхэ, тест зохёохо, толи бүридхэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).

4.

Творческо практикум (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр гү, али индивидуальна хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ.

“Түрэл байгаалияа гамная!” гэһэн зохёолго гү, али презентаци бэлдэхэ.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ.  Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Проект.

5.

Г. Х. Базаржапова-Дашеева “Зунай үдэшэ”, “Нара хүлеэнэб”.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ  геройн сэдьхэлэй байдал задалха, буряад шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха, тусхай тэмдэгүүдээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – сээжэлдэхэ, уран гоёор уншаха, шүлэг зохёожо туршаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёолтой танилсаха, илгаха. Уянга гээшые мэдэхэ, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай танилсаха, уран аргануудыень олохо.

Г.Х. Базаржапова-Дашеевагай намтар, зохёолнуудтайнь танилсан, зохёолнуудайнь сэдэб, гол бодол тухай мэдэсэтэй болохо, уран аргануудыень оложо, тайлбарилха.

Буряад уянгата зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (олицетворени, эпитет). Ород поэзитэй зэргэсүүлэн үзэхэ.  Уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй анализ

Шүлэг соохи зарим үгэнүүдэй удхыень тайлбарилха.

Сээжэлдэхэ.

Зураг зураха. Ном соохи “Улаалзайн хаһа” гэжэ зурагаар хүдэлмэри.

6-7.

Басни тухай ойлгосо.

Б. Базарон “Эрдэмтэ эрбээхэй”,

Э.С. Манзаров. “Золдоо хатарһан зомгооһон”.

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри – басниин гол удха, һургаалыень элирүүлхэ, асууд-та харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, басни соо харуулагдаһан дүрэнүүд дээрэ тобшолонуудые гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – басниин байгуулга харуулха, сценари бэшэжэ туршаха, оньһон үгэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, басни зохёохо.

Басни тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, 5-дахи класста үзэһэнөө һанажа, басниин бии болоһон түүхэ баримталан хөөрэхэ, аллегори тухай мэдэхэ, басниин онсо шэнжэнүүдыень гаргажа, байгуулгыень элирүүлжэ шадаха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад баснинуудые һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха,  басниин геройнуудай жэшээ дээрэ, эрдэм һуралсал гээшэ хүнэй ажабайдалда хэрэгтэйень ойлгохо. Ажабайдалда дайралдадаг дутуу дундануудые элирүүлжэ, урагшаа һанаатай, эрмэлзэлтэй, зоригтойгоор хүмүүжэхэ, ургаха.

Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха, басни зохёохо, сценари бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).

8.

Классһаа гадуур уншалга

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – басниин гол удха, һургаалыень элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, басни соо харуулагдаһан дүрэнүүд дээрэ тобшолонуудые гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – басниин байгуулга харуулха, сценари бэшэжэ туршаха, оньһон үгэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, басни зохёохо.

Басни тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, 5-дахи класста үзэһэнөө һанажа, басниин бии болоһон түүхэ баримталан хөөрэхэ, ондоо уран зохёолшодой баснинуудые уншаха, аллегори тухай мэдэхэ, басниин онсо шэнжэнүүдыень гаргажа, байгуулгыень элирүүлжэ шадаха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад баснинуудые һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха,  басниин геройнуудай жэшээ дээрэ, эрдэм һуралсал гээшэ хүнэй ажабайдалда хэрэгтэйень ойлгохо. Ажабайдалда дайралдадаг дутуу дундануудые элирүүлжэ, урагшаа һанаатай, эрмэлзэлтэй, зоригтойгоор хүмүүжэхэ, ургаха.

Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха, басни зохёохо, сценари бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).

9.

Баллада тухай ойлгосо.

Ц.Ц. Дондогой. Гэр тухай баллада.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – баллада тухай уншажа, жанрай

онсо шэнжэнүүдые ойлгожо абаха, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, басни соо харуулагдаһан дүрэнүүд дээрэ тобшолонуудые гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – басниин байгуулга харуулха, сценари бэшэжэ туршаха, оньһон үгэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, басни зохёохо.

Баллада тухай ойлгосотой болохо, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройн сэдьхэлэй байдал тухай хөөрэхэ, баллада соо байһан дүрэнүүдые зураглан хөөрэхэ.

Буряад балланадуудые һонирхожо уншаха, баллада бэшэдэг уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха. Балладын дүрэнүүд дээрэ үе сагай һубарилдаан, үйлэ хэрэгүүдэй һэлгэлдээн тухай бодомжолхо.

Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ, мүрнүүдэй дундуур уншажа, зэргэсүүлжэ шадаха.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Сээжэлдэхэ.

Зураг зураха.

10.

Творческо практикум гү, али классһаа гадуур уншалга (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые, текстнүүдые хэрэгл.

Индивидуальна – уншаха, түсэб табиха, асуудалнуудые бэлдэхэ, зохёохо.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха.  Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

11-13.

Хүүгэдэй драматическа буряад уран зохёолой онсо шэнжэнүүд.

М.Ж. Батоин. “Хүхэ зүһэтэй үнэгэн”.

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – драмада тодорхойлолто үгэхэ, асуудалнуудта харюусаха, тобшолонуудые гаргаха. Ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, ролёор уншаха, али нэгэн үзэгдэл зурагаар сценари бэшэжэ туршаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зүжэгэй байгуулгын онсо шэнжэнүүдые элирхэйлэн харуулха, онтохонтой зэргэ-сүүлжэ хараха, үгы һаа онтохон болгожо бэшэхэ. Сюжедыень зураха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, зүжэгэй дүрэнүүдтэ характеристикэ үгэхэ, түсэб табиха.

Драма тухай ойлгосотой болохо, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ.  Тус жанр тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, онсо шэнжэнүүдые мэдэхэ.

Зүжэгүүдээр һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха. Хүнэй һайн ба муу талануудые зүбшэн хэлсэхэ,  худал үнэн хоёрые илгаруулха, шүүмжэлхэ, нүхэсэл тухай бодомжолхо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, бэе бэеэ хүндэлхэ, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Тест. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Зураг зураха. Оньһон үгэнүүдые һанаха, тайлбарилха. Сценари бэшэхэ.

Р. Номтоевой ба М. Батоинай зохёолнуудые зэргэсүүлэн үзэхэ.

14.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр гү, али индивидуальна хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ, “Худал элирбэ, үнэн диилэбэ” гэһэн сэдэбээр зохёолго гү, али хуряангы хөөрөө бэлдэхэ.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ.  Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

15.

Шалгалтын хүдэлмэри

(тест)

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри – бэшэмэл хүдэлмэри гү, али онлайн-тест дүүргэхэ.

Жэл соо үзэһэнөө шалгаха.

Бэеэ даажа хүдэлмэрилхэ.

Схемэнүүдые зураха, таблица хүсэлдүүлэн бэшэхэ, элдэб түхэлэй тестын дааб-е дүүргэхэ, зэргэсүүлхэ, бусад хэш-тэй холбожо харюусаха г.м.

16.

Четвертиин дүн гаргалга.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин, жэлэй дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

20-дохи зуун жэлэй буряад уран зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ,  шүлэглэмэл, үргэлжэлһэн, зүжэглэмэл зохёолнууд тухай мэдэсэнүүдээ бүридхэхэ, тобш-л гаргаха, онсо шэнжэнүүдыень, уран арг-нь элирүүлжэ, байгуулгыень задалжа, анализ хэхэ шадабарияа харуулха, литер. теориин томьёо үгэнүүдые тодорхойлжо шадаха, портретнэ харак-кэ зураглан үгэхэ дадалаа харуулха г.м.

Буряад зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ   өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.  

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан.  Уншагшын дэбтэр.

Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.

4. Һуралсалай методическа хангалга.

  1. Цыденова Х.Г., Цыренова Ц.Б., Жамбуева Ж.Д. Буряад литература. 6-дахи класста үзэхэ һуралсалай ном-хрестомати : хоёр хубитай. 1-дэхи хуби. 2-дохи хэблэл, заһагдаһан, нэмэгдэһэн. – Улаан-Үдэ : “Бэлиг”  түб, 2018. – 164 х., хабсаргалта.
  2. Цыденова Х.Г., Цыренова Ц.Б., Жамбуева Ж.Д. Буряад литература. 6-дахи класста үзэхэ һуралсалай ном-хрестомати : хоёр хубитай. 2-дохи хуби. 2-дохи хэблэл, заһагдаһан, нэмэгдэһэн. – Улаан-Үдэ : “Бэлиг”  түб, 2018. – 164 х., хабсаргалта.
  3. “Эхэ хэлэн” буряад хэлэнэй сахим hураха ном. – Улаан-Үдэ, 2012.
  4. Цыренова Ц.Б., Батуева М.Ш. Булагай эхин. – Улаан-Үдэ : “Бэлиг” түб, 2002.
  5. Жамбуева Ж.Д., Ивахинова Я.Ц. Методические рекомендации к сочинениям по бурятской литературе. Улан-Удэ : «Бэлиг», 2002.
  6. Литературная энциклопедия терминов и понятий / Сост. и гл. ред. А.Н. Николюкин. М., 2001.

  1. Ажалай программа заһабарилгын хуудаһан

Четверть

Һалбариин нэрэ, сэдэб

Түсэбөөр үнгэргэхэ үдэр

Заһабарилгын шалтагаан

Заһабарилгын хэмжээ ябуулганууд

Үнэн дээрэ үнгэргэһэн үдэр



Предварительный просмотр:

ГБОУ Республиканский Бурятский Национальный лицей-интернат № 1

УТВЕРЖДАЮ:

Директор школы

Шойнжонов Б.Б.

_______________

СОГЛАСОВАНО: Зам.директора по УВР Цыбикова Д.Д.

________________

РАССМОТРЕНО:

на заседании МО

Мункуева М.Б.

_______________

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

Рабочая программа

Бадмацыренова Цырендолгор Бадмаевна, высшая категория

Предмет:буряад хэлэн

Класс:  6

Рассмотрено на заседании

                                                                                                           педагогического совета

протокол № 1 от

«26 » мая 2022   г.

 

  1. учебный год

1.Тайлбари бэшэг

Тус программа гүрэнэй Федеральна стандарт, Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерствын туршалгын программа дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет болгогдожо, үзэгдэжэ байдаг гээшэ. Энэ программа мүнѳѳ үеын ФГОС баримталан, 5-дахи классай «Бэлиг» хэблэлээр гараһан Б.Гомбоев, Б.Будаин, С.Будаинай зохёоһон «Буряад хэлэн» гэһэн номдо таарууланхай.

   Программын шухала зорилгонь хадаа:

1. Һурагшадай түрэлхи хэлэ үзэлгэ хадаа оршон тойронхи байдалые ойлгоходонь, мүн ород хэлэ болон бэшэшье предмедүүдые үзэхэ хэрэгтэнь ехэ туһа хүргэдэг. Гадна һурагшадые болбосоруулха, хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ туһалха арга боломжотой. Ушар тиимэһээ түрэлхи хэлэнэй үүргые саашань улам дээшэлүүлхэ, энэ предмет заалгые, хэшээл бүхэнэй үрэ дүнгые һайжаруулха шухала.

2. Багшын шухала зорилгонуудай нэгэниинь хадаа һурагшадые алдуугүйгөөр, зүбөөр бэшүүлжэ һургаха болоно. Бэшэгэй дүримүүдые, сэглэлтын тэмдэгүүдые үзэхэдөө, һурагшад зүбөөр ойлгоод, тэдээнээ алдуугүйгөөр хэрэглэжэ һураха ёһотой.

3. Түрэлхи хэлые литературатайнь нягта холбоотойгоор зааха хэрэгтэй. Тиихэдээ литературын хэшээлдэ үзэһэн уран зохёолой хэлэ, найруулга, холбоо үгэнүүд, оньһон болон хошоо үгэнүүд, зэргэсүүлгэнүүд, зохид мэдүүлэлнүүд, богонихон текстнүүд гэхэ мэтые буряад хэлэнэй хэшээлнүүдтэ үргэнөөр хэрэглэхэ шухала.

 4. Түрэлхи хэлэ, литературын хэшээлнүүдтэ хэлэлгэ хүгжөөлгэ хараалагданхай. Тиимэһээ изложени болон сочинени бэшэлгэ, хөөрэжэ һургалга гэхэ мэтэ хүдэлмэринүүд дүүргэгдэхэ ёһотой.

5. Буряад хэлэ үзэлгэ бэшэ предмедүүдые үзэлгэтэй нягта холбоотой. Жэшээлхэдэ, буряад хэлэндэ түшэглэн, ород хэлэнэй олон ойлгосонуудые һурагшадта ойлгуулжа, хоёрдохи хэлэндэнь һургаха зэргэтэй.

6. Ургажа ябаа үетэндэ эрдэм болбосоролой үндэһэ һууриие гүнзэгыгөөр ба бата бэхеэр үгэхэ, тэдэниие ажал дээрэ хэрэглэхэ, дадал шадабаритай болгохо, хүгжэлтын юрэнхы үзэл бодолтойгоор хүмүүжүүлхэ.

2. Программын байгуулга ба удха

Табадахи класста  үзэhэнөө дабталга (4 час.)

Аялгануудые зүб бэшэлгэ. Абтаhан үгэнүүдэй hүүлэй аялганиие буряадшалжа бэшэлгэ; үгэнүүдые абяануудаарнь, бүридэлөөрнь; мэдүүлэлнүүдые байгуулгаарнь шүүлбэрилгэ дабталга.

Фразеологи (4 час.)

Буряад хэлэнэй үгын сан дабталга; буряад хэлэнэй үгэнүүдэй хэрэглэлгээрээ илгарал; фразеологи тухай юрэнхы ойлгосо; фразеологизмуудай шанар шэнжэ ба гол түлэбүүд; оньhон, хошоо ба хурса мэргэн үгэнүүд.

Морфологи тухай юрэнхы ойлгосо. (2 час.)

Морфологиин шэнжэлдэг гол зүйл –үгэ. Үгын бүридэл. Үгын үндэhэн. Түрэл үгэнүүд. Хэлэлгын хубинууд. Бэеэ дааhан ба туhалагша хэлэлгын хубинууд.

 Юумэнэй нэрэ (20 час.)

Юумэнэй нэрын удха шанар. Тэрэнэй морфологическа шэнжэнүүд ба синтаксическа үүргэ. Тусхайта ба юрын юумэнэй нэрэнүүд. Юумэнэй нэрын хубилалга: тоо, зохилдол,хамаадал. Падежнүүдэй ба хамаадалай залгалтануудые зүбөөр хэлэхэ, бэшэхэ шадабари, дадал бэхижүүлхэ.

Тэмдэгэй нэрэ (6 час.)

Тэмдэгэй нэрын удха шанар. Тэрэнэй морфологическа шэнжэнүүд ба синтаксическа үүргэ. Тэмдэгэй нэрын илгарал. Тэмдэгэй нэрын бии бололго. Тэмдэгэй нэрын зохилдол, хамаадал.  

Тоогой нэрэ (6 час.)

Тоогой нэрэ тухай юрэнхы ойлгосо. Тэрэнэй морфологическа шэнжэнүүд ба синтаксическа үүргэ. Тоогой нэрын илгарал. Юрын ба бүридэмэл тоогой нэрэнүүд. Тоогой нэрын зохилдол, хамаадал.

Түлөөнэй нэрэ  (6 час.)

Түлөөнэй нэрэ тухай юрэнхы ойлгосо. Морфологическа гол шэнжэнүүд ба синтаксическа үүргэ. Түлөөнэй нэрын илгарал. Түлөөнэй нэрын хубилалга ба ондоо үгэнүүдтэй холболдолго. Түлөөнэй нэрэнүүдэй олоной тоо. Зохилдол. Хамаадал.

Дайбар үгэнүүд (5 час.)

Дайбар үгэнүүдэй удха шанар. Тэрэнэй морфологическа шэнжэнүүд ба синтаксическа үүргэ. Дайбар үгэнүүдэй удхаараа илгарал. Дайбар үгэнүүдэй бии болодог арганууд. Дайбар үгэнүүдэй хамаадал.

Жэл соо үзэһэнѳѳ дабталга. (4 час.)

Юумэнэй нэрын, тэмдэгэй нэрын, тоогой нэрын, түлөөнэй нэрын, дайбар үгэнүүдэй гол морфологическа шэнжэнүүдые ба синтаксическа үүргэнүүдые бэхижүүлхэ , хэлэлгын хубинууд тухай дүримүүдые хүсэнэг болгон дабталга. Хэлэлгын хубинуудаар морфологическа шүүлбэринүүдые хэлгэ

Холбоо хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ (10 час.)

Үгүүлэл, тэрэнэй янзанууд. Юрэ хөөрэһэн текстээр найруулга бэшэлгэ. Уран зохёолой хэһэгээр дэлгэрэнгы ба хуряангы найруулга, һонирхолтой ушар тухай үгүүлэл бэшэлгэ, ажаглан хадуужа абаһанаа зураглалга, характеристикэ үгэлгэ, һанамжаяа бэшэлгэ, оршуулга, уран гоёор сээжээр ород ба буряад хэлэн  дээрэ хөөрэлгэ.

3. Календарна-тематическа түсэблэлгэ

6. Буряад хэлэн, 6 класс, 1 четверть. 18  час.

Хэшээ

лэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэг

лэлгэ

Болзор

предметнэ

личностно

Метапредмет

нэ

Түсэбѳѳр

үнэн

1.

Оролто хэшээл. Буряад хэлэн ХХI зуун жэлэй эхиндэ.

1 час

Индивидуаль

на хүдэлмэри- уншалга.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри – литературна буряад хэлэнэй шэнжэнүүдые шүүмжэлхэ.

Фронтальна- шалгалтын асуудалнуудта харюусаха. (4 н.)

Б-Б. Намсарайн текст уншаад, гол бодолыень элирүүлхэ, авторай асуудалда харюусаха. Д-Х. Цынгуева

гай «Буряад хэлэн» гэhэн шүлэг уран уншалга. ХХI зуун жэлэй эхиндэ  буряад хэлэмнай ямар байдалда байнаб? Өөрынгөө hанамжа, хандаса харуулха.

Буряад хэлэнэй удха шанар тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ.

Уншаһан текстынгээ удхаар тобшолол хэхэ, һанамжаяа баталха.

Д-Х. Цынгуе

ва

гай  «Буряад  хэлэн» гэhэн шүлэг сээжэлдэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

2.09

Табадахи класста үзэһэнѳѳ дабталга. 4  час.

2

Фонетикэ

Абяан ба үзэгүүд. Аялгануудай тааралдал.

1 час

Индивидуаль

на-упражненинүүдые дүүргэхэ(Упр 4-5).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- (Упр 6, 6 н.) Үгэнүүдые 3 бүлэгтэ хубааха, дүрим нэрлэхэ. Хоёр хоёроороо хүдэлхэ. Фронтальна- шалгалта (Упр 15, 9 н.) (Ямар дүримөөр бэшэгдэхэ үгэнүүд бэ?)

 Абяан ба үзэгүүдые илгаруулха. Фонетическэ шүүлбэри хэхэ.

 Д-Р. Намжилоной  «Дохолон» гэһэн текст уншахадаа, зүбѳѳр абяануудые үгүүлхэ, точконуудай орондо таараха аялган үзэгүүдые бэшэхэ. Ямар дүрим хэрэглэhэнээ баталха.

Текстын гол удха элирүүлхэ, ямар hургаал абахаар бэ, юу мэдэхэ болобобта, харюу үгэхэ.

Ном соо үгтэһэн (Упр 12, 13 дүүргэхэ), вариантаар шалгаха.

 Упр  15, 9 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

3.09

3

Дабталга. Лексикэ.

1 час

Индивидуальна-упражнени

нүүдые дүүргэхэ (Упр 18-19).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 36. Бүдэгөөр хүдэлжэ, харилсааень олохо.

Абтаhан үгэнүүдые дүримөөр

нь илгажа бэшэхэ. Антониуудые, синонимуу

дые  hанаха, эхир үгэнүүдые бүрилдүүлхэ.

Антонимуудые, синонимуудые, эхир   үгэнүүдые зүбѳѳр илгаруулха, харюугаа баталха.

Л. Тапхаевай «Миисгэй» уранаар уншаха. Абтаһан үгэнүүдыень анхаралдаа абаха. + Гэрэй ямар нэгэ амитан тухай рассказ, шү лэг гү, али зохёолго бэшэхэ.

Упр 33, 14 н.. (Эхир үгэнүүдые тааруулан холбохо.  Өөрыгөө сэгнэхэ.) Упр 35 (эдэ үгэнүүд ямар нютаг хэлэндэ хэрэглэгдэ

дэг бэ?)

 Упр 31.

13 н. Б. Барадин.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

8.09

4

Үгын бүридэл. Синтаксис.

1 час

Индивидуаль

на-упражнени

нүүдые дүүргэхэ (Упр 37, 38 , Упр 39.

Упр 45, 51 н, 18-19 н. ).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 40, 17 н. (үгэнүүдые зохилдуулха). Упр 41 (залгабаринуудыень тэмдэглэхэ.) Упр 50, 19 н. Д-Р. Намжилоной «Гурбан нохой» уншаад, хоёр хоёроороо хүдэлжэ, үгтэhэн  үгэнүүдhээ мэдүүлэлнүү

дые зохёохо. Фронтальна- Упр 47, 18 н. Доро үгтэhэн схемэ тайлбарилха.

Текст соо тэмдэгэй ба тоогой нэрэнүүдые оложо шадаха, гол  морфологи

ческа шэнжэнүү

дээрнь  илгаруулха. Yгтэhэн үгэнүүдые мэдүүлэл болгохо, текст ямар мэдүүлэл

нүүдһээ бүридэнэб илгаруул

ха.  

Точконуу

дай орондо таараха газартань аялган үзэгүүдые табин бэшэхэ. Зүйр үгэнүүдэй бэшэлгэ тайлбарилха. (Упр 42, 17 н). Мэдүүлэлнүүдые зүбѳѳр зохёохо, текст ба мэдүүлэлнүүдые илгаруулха.

Упр 52 уншаад, гол удхынь элирүүлхэ, түсэб та Упр 52 уншаад, гол удхынь элирүүлхэ, түсэб табиха.  

Ном соо үгтэһэн упр 44 дүүргэхэ. Үгын бүридэлөөр шүүлбэри хэхэ, бэе бэеэ шалгаха. Шалгалтын хүдэлмэри. Упр 54. «hанагдаа

гүй hайхан намар» (+), 21 н.

 Упр 43, 19 н. 17 н, доро үгтэһэн схемэ

нүү

дээр үгэнүүдые зохёохо, үгын бүридэлөөр шүүлбэ

ри хэхэ (жэшээнүүд дабтагда

ха ёhогүй.) Шалгалтын диктант

да бэлэдхэл.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

10.09

5

Шалгал

тын диктант.

1 час

Шалгалтын диктант.

Шалгалтын диктант грамматическа даабаринууд

тай.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

15.09

6

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

1 час

Орфографи

ческа ба пунктуацион

но алдуунуудаа зүбѳѳр заһаха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Словар

на диктант

да бэлэд

хэл.

17.09

 Фразеологи. 3 час.

7.

Фразеологи.

1 час

Индивидуальна-упражнени

нүүдые дүүргэхэ (Упр 55,22 н. Упр 56, 23 н Д. Ошоров «Унаһан малгайгаа абангүй»).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 58, 24 н. (хоёроороо  хүдэлжэ, үгтэһэн фразеологиз

муудай удхыень тайлбарилха).

Буряад хэлэнэй сан дабталга; тэрэнэй хүгжэлтын тобшо түүхэтэй танилсуулга.

Буряад хэлэнэй үгын санда боложо байгаа һүүлэй үеын хубилалта

нууд тухай.

Фразеологиз

муудай удха тайлбарилха, мэдүүлэлнүү

дые зохёохо. («Буряад хэлээр тестнүүд» упр 1, 37 н).

Упр 57., 23 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

22.09

8.

Фразеологи.

1 час

Индивидуаль

на-упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 60, 24 н, Упр 61. 24 н. ).

 

Буряад хэлэнэй үгэнүүдэй хэрэглэлгээ

рээ илгарал, тэдэниие зүбѳѳр нэрлэхэ.

Ц-Д. Дамдинжаповай  «Юрын буряад эхэ» гэһэн зохёолһоо хэһэг  уншаад, тогтомол холбуулал

нуудые олоод, удхыень тайлбарилха. (Упр 59, 24 н.)

Упр 64, 25 н. Дүтэрхы удхатай буряад хэлэнэй фразеологиз

муудые һанаха.

Фразеологизмуудые хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

 Упр 63, 25 н. (Асуудал

нуудта харюусаха).

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

24.09

9

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 62, 25 н, Упр 65. 25 н. ).

 

 Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Дуратай зохёолойн

гоо геройнуудай абари зандань тогтомол холбуулал

нуудтай мэдүүлэл

нүүдые зохёогоод бэшэхэ.

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

 Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

29.09


Морфологи тухай юрэнхы ойлгосо (2 час).

10

Морфологи тухай юрэнхы ойлгосо.

1 час

Индивидуальна- упр 66, 27 н. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 69, 27 н. Фронтальна-(27 н. уншаад, таблицаар хүдэлмэри. 28 н.)

Морфоло

гиин шэнжэлдэг гол зүйл-үгэ гэһэн ойлгосотой танилсуулга.

Бэеэ дааһан ба туһалагша хэлэлгын хубинуудай  илгарал дабтаха, бэхижүүлхэ.

Хэлэлгын хубинуудые зүбѳѳр хэрэглэхэ.

Таблицаар хүдэлмэри. (28 н.) Жэшээ

нүү

дые зүбѳѳр һанажа, дэбтэртээ бэшэхэ.

Хэлэлгын хубинуудые зүбѳѳр хэрэглэн, мэдүүлэлнүү

дые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

1.10

11

Практическа хγдэлмэри.

1 час

Индивидуальна

хγдэлмэри- уншалга.  Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 71, 28 н. «Дэлхэйн хүн зон адли бэшэ…»  

«Хγн зон тγрэhэн нютагаа мартаха ёһогγй гэһэн ойлгосо γргэдхэхэ.

Ямар хэлэлгын хубида хабаатай байнаб гэжэ  үгэнүүд дээрэ тэмдэглэхэ.

Уншаһан текстынгээ удхаар тобшолол хэхэ, һанамжаяа баталха.

Практическа хγдэлмэри. Бэхижγγлгэ

Морфологи дабтаха.  (3-3 мэд. зохёохо).

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

6.10

Юумэнэй нэрэ. 20 час.

12

Юумэнэй нэрэ. Юумэнэй нэрэ тухай ойлгосо.

1 час

Индивидуальна- § 1 уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 72, 30 н, Упр 73. 31 н. ).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 74, 31 н. Фронтальна- (Упр 76, 31 н, алиш тээшээ адляар уншагдаха  үгэнүүдые һанаха.

Юумэнэй нэрын морфологическа шэнжэнүүдтэ

нь ба синтаксическа  үγргэдэнь  анхаралаа хандуулха.

«Буряад хэлээр тестнүүд» 1 даабари 39 н., 2 даабари 39 н.

дүγргэхэ.

Упр 75, 31 н. уранаар уншаха. «Гэр бγлэ тухайгаа»  дэлгэрэнгы

гээр хѳѳрэхэ.Юу

мэнэй нэрэнүүдые хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүү

дые зохёохо.

Алиш тээшээ адляар уншагдаха  үгэнүүдые һанаха.

§ 1 уншаха. Упр 75, (+) 31 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

8.10

13

Юумэнэй нэрэ юу тэмдэглэ

дэг бэ?

1 час

Индивидуальна- § 2 уншаха. Упр 77, 32 н.  Буряад хэлээр тестнүүд» 1 даабари 39 н. (Шалгалтын даабари). Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- (Упр 78, 33 н .) Фронтальна- Упр 80, 33 н. хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ.  

«Буряад хэлээр тестнүүд» 1 даабари 39 н. (Шалгалтын даабари). Юумэнэй нэрэнүүдые олоод, доогуурнь зураха.)

Ц-Х. Дарибазарова

гай «Нэрһэн» шγлэг уранаар уншаха.

Юумэнэй нэрэнүүдые хэрэглэн, жэмэстэ ошоһон, тγγһэн тухайгаа бишыхан зохёолго бэшэхэ.

§ 2, 33 н.  (Жэмэсэй нэрэнүүдые һанаха, 2-2 мэдүүлэл зохёохо.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

13.10

14.

Юрын ба тусхайта юумэнэй нэрэнγγд.

1  час

Индивидуальна- юрын ба тусхайта юумэнэй нэрэнγγдэй илгарал тухай  уншаха.(§ 3, 34 н.)

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 82, 35 н. + Буряад Республикын карта хараад, мэд. зохёохо. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ.  

Упр 81, 34 н. Э. Дугаровай «Буряадайм нютагууд» гэһэн шγлэг уранаар уншаад, тусхайта юумэнэй нэрэнγγдые олохо.

Упр 82 «Буряад орон» уншаад, ород хэлэндэ сээжээр оршуулха. (35 н.)

Упр 85, 36 н. географическа нэрэнүүдые һанажа бэшэхэ.

Упр 86, 36 н. (Yлүү юумэнэй нэрэ олохо.)

§3 уншаха. Упр 83, 35 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

15.10

15

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна-   Упр 84, 36 н. тус карта хараха. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 92, 39 н. Байгал далайн олтирогууд тухай хѳѳрэлгэ бэлдэлгэ.  Фронтальна- (Упр 90, 38 н, домог уншаад, географическа нэрын түүхэ баримталан домог бэшэхэ.

Карта хаража, үгүүлэл зохёохо. (Упр 84, 36 н.)

Хѳѳрэлгэ бэлдэхэдээ, мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха. (Упр 92, 39 н.)

 Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэлнүү

дые зохёон байгуулха.

Творческо хүдэлмэри. Зохёохы шадабари шалгаха.

§ 3 уншаха. Упр 91, 38 н. (Алдуунуудыень заһажа бэшэхэ).

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

20.10

16

Юумэнэй нэрын бии бололго.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлээр тестнүүд». (Юумэнэй нэрын гаралга.) Даабари 1, 42 н. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  (Упр 98, 41 н.

Фронтальна- Упр 99. 41 н. Yлүү үгэ олохо.

Буряад хэлэндэ юумэнэй нэрэнүүд 4 аргаар бии болодог гэһэн ойлгосотой танилсуулга.

«Буряад хэлээр тестнүүд». (Шалгалтын даабаринууд. Даабари 1, 43 н. (Гараһан һууритай юумэнэй нэрэ илгаха.)  Хүдэлмэриеэ сэгнэлгэ.

Юумэнэй нэрэнүүд  4 аргаар бии болодог гэһэн ойлгосо үргэдхэн, мэдүүлэлнүү

дые зохёон, үгүүлэл болгохо.

§ 4 уншаха. Дүрим бүхэндэ 3-3 үгэ һанаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

22.10

17

Шалгалтын хүдэлмэри.

1 час

Фронтальна-

 шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматичес

ка даабаринуу

даа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

27.10

18

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Четвер

тиин дүн гаргалга.

1 час

Индивидуальна- Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-    нэмэлтэ даабаринуу

дые дүүргэхэ.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Алдуунуудаа зүбѳѳр заһахаяа оролдохо.

Алдуунуудаа заһахадаа, жэшээнүү

дые зүбѳѳр хэрэглэжэ,  харюунуудаа баримталха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

29.10

Корректировка рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

Приложение для учителя (конструктор для листа корректировки в программе не указываем)

Возможные причины корректировки:  

отмена занятий в связи с низкой температурой воздуха  с_____ по____,  

отмена занятий в связи с карантином с_____ по____,

отмена занятий в связи с праздниками с_______по_____,

отмена занятий в связи с непредвиденными обстоятельствами с_______по_____,

отмена занятий в связи с болезнью педагога с_______по_____,

отмена занятий в связи с административным отпуском педагога с_______по_____.

Корректирующие мероприятия:

Объединение, укрупнение дидактических единиц,

Слияние близких по содержанию тем уроков,

Использование резервных часов, предусмотренных для обобщения и повторения программного материала,

Организация блочно-модульной подачи учебного материала,

Организация самостоятельной работы учащихся для изучения темы,

Использование дистанционной формы обучения, электронных образовательных ресурсов,

Использование часов внеурочной деятельности, часов, отводимых на консультацию.

В конце года необходимо в листе корректировке записать: «Программный материал пройден. Отставаний нет».

Календарна-тематическа түсэблэлгэ

Буряад хэлэн, 6 класс, 2 четверть. 14  час.

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэглэлгэ

Болзор

предметнэ

личностно

метапредметнэ

түсэбѳѳр

үнэн

1.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуаль

на- үгтэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- түсэб табиха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Бэшэһэн хүдэлмэри

дээ зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Зохёолгодоо  тобшолол хэхэ, ѳѳрынгѳѳ хандаса харуулха.

Творческо хүдэлмэ

ри бэшэхэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. «Орой намар» гэһэн сэдэбтэ мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

10.11

2.

Юумэнэй нэрын морфологическа аргаар гаргалга.

1 час

Индивидуальна- § 4 (2) уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 100, 42 н, Упр 101, 42 н. ).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 102, 42 н, Упр 103, 42 н. (Залгабаринуудыень сээжээр олохо.)  Фронтальна- (Упр 104, 42 н, залгабарииень элирүүлээд, сээжээр харюусаха.  

Юумэнэй нэрэнүүд ехэнхидээ морфологическа аргаар гарадаг гэһэн ойлгосотой танилсуулга.

Залгабаринуу

дай хүсѳѳр шэнэ үгэнүүдые  бии болгохо ба  үгын бүридэлѳѳр шүүлбэри хэхэ.

Схемэнүү

дээр юумэнэй нэрэнүүдые зохёохо. Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулха.

Yгын бүридэ

лѳѳр шүүлбэри хэхэ. (Упр 112, 45 н.)

§ 4 (2). Уншаха. Упр 109, 44 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

12.11

3

Юумэнэй нэрын нэгэнэй ба олоной тоо.

1 час

Индивидуальна- §5 (2) уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 114, 45 н).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 115, 45 н, (олоной тоогой залгалтануудые тайлбарилха.) Фронтальна- (Упр 117, 46 н.) Алдуутай үгэнүүдые оложо заһаха, бэшэһэнээ баталха.  

Упр 121 , 47 н.  Даабари дүүргэхэдээ, олоной тоогой түхэлтэй болгохо, бэшэлгэ тайлбарилха.

Упр 118, 47 н. Буруу зохёогдоһон холбуулал

нуудые заһаха.

Упр 119. 47 н. (Холбуулал

нуу

дые ород хэлэнһээ оршуулха.) Наадан-мүрысѳѳ үнгэргэхэ.- Упр 120, 47 н.

Упр 123, 48 н. Ном соо үгтэһэн диктант үнгэргэхэ.

§5 уншаха. . Упр 116, 46 н. Б. Ябжанов «Хэрмэшэ».

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

17.11

4

Абтаһан үгэнүүдые олоной тоодо зүб бэшэлгэ.

1 час

Индивидуальна- дүрим уншалга, таблицаар хүдэлмэри (50 н.)

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 127, 49 н.  Фронтальна-  упр 125, 49 н. (Олоной тоогой залгалтануудые бэшэхэ, бэшэлгэеэ баримталха.)

Упр 128, 50н.

(Таараха аялган үзэгүүдые бэшэхэ, харюугаа баримталха.)

Упр 10., 51 н. «Успех Наруто» оршуулхадаа, зүбѳѳр мэдүүлэлнүү

дээ зохёохо. Мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэлнүү

дые зохёон байгуулха.

Зохёохы шадабари шалгаха.

§ уншаха, дабтаха. Упр 129, 50 н. уншаха, хадуужа абаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

19.11

5

Юумэнэй нэрын зохилдол. Нэрын падеж. Хамаанай падеж.

1 час

Индивидуальна- § 6 дүрим уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 131, 52 н. Упр 144, 58 н.).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 132, 53 н, (2 бүлэг болгоод бэшэхэ.) Упр 149, 60 н. Фронтальна- (Упр 133, 53 н.) Yгын бүридэлѳѳр шүүлбэри.  Упр 146, 58 н.  

Б. Мунгоновой зохёолһоо хэһэг уншаха. Упр 143., 57 н. уншаха,  үгэнүүдые падеждэ зохилдуу

лан уншаха.

Упр 132 дүүргэхэдээ, хэр зэргэ зүбѳѳр хэһэнээ шалгаха. Упр 145, 58 н. Буряад орон тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ.

Упр 134., 53 н. «Хасуури хаялтай гү?» сээжээр ород хэлэндэ оршуулха, асуудалда харюусаха, юумэнэй нэрын падеж элирүүлхэ. Буряад ороной сэсэгүүд…» гэһэн сэдэбтэ материал суглуулха. (Упр 148, 60 н.)

Юумэнэй нэрэнүү

дые зохилдуул

ха. Упр 153, 61 н. Yгүүлэл оршуулха. «Цветки лотоса…»

§ 6. (3-3 юумэнэй нэрэнүүдые зохилдуулха). § уншаха, упр 150, 61 н. үгтэһэн үгэнүүдэй зүб вариант тэмдэглэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

24.11

6.

Зүгэй падеж. Yйлын падеж.

1 час

Индивидуаль

на-    упражненинүүдые дүүргэхэ(упр 155, 156, 62-63 н.) таблицаар хүдэлмэри хэхэ. Упр 161, 65 н.

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 159, 64 н. Зүб вариантыень шэлэхэ, харюугаа баталха. Упр 162, 65 н.  Фронтальна- (Упр 160. 64н. Таараха падеждэ табин бэшэхэ, залгалтануу

дыень тэмдэглэхэ. Упр 165, 67 н. Таабаринуу

дые тааха, ажаглаха, бэеэ шалгаха. Ямар  алдуунууд байнаб? Алдуунуудаа заһаха.

Ц. Цырендоржиевай «Намар» шүлэг  уранаар уншаха, падежэй залгалтын хажуугаар ямар залгалтанууд байнаб? Yгэнүүдые таараха падеждэ табяад бэшэхэ. Yгын бүридэлѳѳр шүүлбэри хэхэ.

Оньһон үгэнүүдые уншаха, лексическэ  шүүлбэри хэхэ. Удхаараа дүтэрхы оньһон үгэнүүдые  хараадаа абаха. (Упр 162., 65н.)

«Минии дуратай саг» гэһэн сэдэбтэ шүлэг зохёожо туршаха. Уранаар уншаха. Yгын бүридэлѳѳр  шүүлбэри зүбѳѳр хээд, тэдэ үгэнүүдээ хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Упр 159 (64 нюурта.)

Yгэнүү

дэй зүб вариан

тыень шэлэхэ, харюугаа баталха. Һурагшын «Yбэл» гэһэн диктант уншаха, алдуунуудыень олохо, харюугаа тайлбарил

ха.

§ уншаха, упр 150, 61 н. үгтэһэн үгэнүүдэй зүб вариант тэмдэглэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

26.11

7.

Дидактичес

ка материалнуудаар хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлээр тестнүүд». (Юумэнэй нэрын зохилдол). Даабари 1, 2, 45 н. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  ( Даабари 3, 4, 45 н.

Фронтальна-

 Упр 164, 66 н. н. Туһалагша үгэ хэрэглэжэ, зүб вариантыень шэлэхэ.

« Буряад хэлээр тестнүүд». Даабаринуу

дые дүүргэхэ.

Даабари 1, 463 н. Шалгалтын даабаринуудые дүүргэхэ. Ямар дүрим баримталаг

дааб? Харюугаа баримталха.

Упр 166, 67 н. Ород хэлэнһээ оршуулха, холбуулалнуудые зүбѳѳр хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Юумэнэй нэрэнүүд

ые падеждэ тааруулан бэшэхэ.

§ уншаха, дабтаха. Yгтэһэн  үгэнүүдые зохилдуул

ха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

1.12

8.

Зэбсэгэй падеж.

1 час

Индивидуальна- § 7 (5) дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ(Упр 171, 69 н).

 Фронтальна- Упр 172, 69 н.(точкын орондо таараха үзэгүүдые табяад, холбуулалнуудые бэшэхэ,  шалгаха.  

Зэбсэгэй падеждэ –аар, -яар, -гаар залгалтануудые абадаг гэһэн ойлгосотой танилсуулха.

Оньһон үгэнүүдэй удха тайлбарилха.Упр 171. 69 н.

Yгын бүридэлѳѳр шүүлбэри хэхэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Словарна диктант бэшэхэ.

§7 (5). Yгтэһэн  үгэнүүдые зэбсэгэй падеждэ зохилдуул

ха, үгэнүүдтэй мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

3.12

9.

Хамтын падеж. Гаралай падеж.

1 час

Индивидуальна- упражнени

нүүдые дүүргэхэ: (упр 174, 177, 71 н.)  Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  ( Упр 176, 70 н харюугаа харилсуулха.)

Фронтальна-

 Упр 179, 72 н. Рассказ сэгнэхэ.

Yгтэһэн  үгэнүүдые хамтын ба гаралай падежнүүд

тэ зохилдуул

ха, үгэнүүдтэй мэдүүлэлнүүдые зохёо

хо .

Даабаринуу

дые дүүргэхэ.

Упр 178, 71 н. Эхэ эсэгын һургаал, захяа уншаха, тобшолол хэхэ, хадуужа абаха. Харюугаа баримталха.

Упр 175, 70 н. Буряад орон тухай текст оршуулха. Yгэнүүдые зүбѳѳр хэрэглэн, холбоо текст  болгохо.

Д. Улзытуе

вай шүлэг уншаад, хаалта соохи юумэнэй нэрэнүүдые удхаарнь таараха падеждэ табяад бэшэхэ, падежыень зааха. (Упр 180, 72 н.)

§7 дабтаха. Урда үзэһэнѳѳ дабтаха, юумэнэй нэрэнүүдые зохилдуул

ха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

8.12

10.

Практическа хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- § 7  дүрим уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ. («Буряад хэлээр тестнүүд» Даабари 5, 45, №6 , 46 н).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- («Буряад хэлээр тестнүүд» Даабари 5, 45, №6 , 46 н. Фронтальна-   дүүргэһэн даабаринуу

даа  шалгаха.)    

Номоор хүдэлмэри. Юумэнэй нэрэнүүдые зохилдуулха. (Таблица хэрэглэхэ 52 н.)

Упр 128. 69 н. (Yгын бүридэлѳѳр шүүлбэри хэхэ. Мэдүүлэлнүүдые зохёохо).

«Байгаалиин шэнжэлэл» ,  ном,  «Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэжэ, «Yбгэн буурал үбэлнай…» гэһэн сэдэбтэ холбоо текст  бэшэхэ.

Зохёолго бэшэлгэ.

§7 анхаралтай

гаар  уншаха. (Юумэнэй нэрэнүүдые зохилдуулха)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

10.12

11.

Юумэнэй нэрын хамаадал. Нюурта хамаадалай залгалта зүб бэшэлгэ.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри §§ 8.9. 73-74 н уншаха. Таблицаар хүдэлмэри. (74 н.) Упр 181, 73 н;  Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 184, 74 н. (Фронтальна-

Упр 187, 75 н. (Нюурта хамаадуулха, залгалтануу

дыень тэмдэглэхэ.)

Номоор хүдэлмэри. Бэеэ даагаад хэхэ хүдэлмэри. Упр 182. 73 н. (Ямар хубилалта болоноб?)

Упр 183. 73 н. Холбуулалнуудые ород хэлэндэ оршуулха. Тобшолол гаргаха. Yгэнүүдые хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо. Зохёоһон мэдүүлэлнүүдээ уншаха.

Упр 185, 74 н. «Добрые слова ценнее золота»  гэhэн текст оршуулхадаа, нюурта хамаадалай залгалтануудыень зүбѳѳр хэрэглэхэ.

Упр 186. 75 н. Һурагшын зохёоһон шүлэг уранаар уншаха, шүлэг, басни гү, али рассказ зохёохо.

§ 8,9., уншаха. Упр 187, 75 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

15.12

12

Нюурта хамаадалай залгалта зүб бэшэлгэ. 1-дэхи нюурта хамаадал ба 2-дохи нюурта хамаадал.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 9 (1, 2) дүрим уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 188 , 189, 76 н).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 190, 1-дэхи олон нюурта зохилдуулха, залгалтануудыень тэмдэглэхэ. Фронтальна-  дүүргэһэн даабаринуу

даа шалгаха.)    

1-дэхи  ба 2-дохи нюурта хамаадал тухай ойлгосотой танилсуулга. Номоор хүдэлмэри.

Упр 191, 77 н. (Эдэ үгэнүүдые 2-дохи ганса ба олон нюурта хамаадуулхадаа, залгалтыень тэмдэглэхэ.

Упр 192., 77 н. уранаар уншаад, асуудалда харюусаха.

§ 9. (3-3  үгэ падеждэ зохилдуу

лаад, нюурта хамаадуулха.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

17.12

13

Шалгалтын хүдэлмэри.

1 час

Фронтальна-

 шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматичес

ка даабаринуу

даа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

22.12

14

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Четвертиин дүн гаргалга.

1 час

Индивидуальна- Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  (  Нэмэлтэ даабаринууд-ые дүүргэхэ.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Алдуунуудаа зүбѳѳр заһахаяа оролдохо.

Алдуунуу-

даа заһахадаа, жэшээнүүд-ые зүбѳѳр хэрэглэжэ,  харюунуу-

даа баримталха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

24.12

Корректировка рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

Приложение для учителя (конструктор для листа корректировки в программе не указываем)

Возможные причины корректировки:  

отмена занятий в связи с низкой температурой воздуха  с_____ по____,  

отмена занятий в связи с карантином с_____ по____,

отмена занятий в связи с праздниками с_______по_____,

отмена занятий в связи с непредвиденными обстоятельствами с_______по_____,

отмена занятий в связи с болезнью педагога с_______по_____,

отмена занятий в связи с административным отпуском педагога с_______по_____.

Корректирующие мероприятия:

Объединение, укрупнение дидактических единиц,

Слияние близких по содержанию тем уроков,

Использование резервных часов, предусмотренных для обобщения и повторения программного материала,

Организация блочно-модульной подачи учебного материала,

Организация самостоятельной работы учащихся для изучения темы,

Использование дистанционной формы обучения, электронных образовательных ресурсов,

Использование часов внеурочной деятельности, часов, отводимых на консультацию.

В конце года необходимо в листе корректировке записать: «Программный материал пройден. Отставаний нет».


Календарна-тематическа түсэблэлгэ

Буряад хэлэн, 6 класс, 3 четверть. 20 час.

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэглэлгэ

Болзор

предметнэ

личностно

метапредметнэ

түсэбѳѳр

үнэн

1.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуаль

на- үгтэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- түсэб табиха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Бэшэһэн хүдэлмэри

дээ зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Зохёолгодоо  тобшолол хэхэ, ѳѳрынгѳѳ хандаса харуулха.

Творческо хүдэлмэ

ри бэшэхэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. «Yбэлэй аашанууд» гэһэн сэдэбтэ мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

2

Нюурта хамаадалай залгалта зүб бэшэлгэ. 3-дахи нюурта хамаадал.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 9 дүрим уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 193 , 78 н).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 196, 80 н. оньһон үгэнүүдэй удха тайлбарилха. Фронтальна-  дүүргэһэн даабаринуу

даа шалгаха.)    

3-дахи нюурта хамаадал тухай ойлгосотой танилсуулга.

Номоор хүдэлмэри.

Упр 194, 79 н. Ш-Н. Цыденжапо

вай үгтэһэн  хэһэг уншаад, нюурта хамаадалда байһан юумэнэй нэрэнүүдые түүжэ бэшээд, үгын бүридэлѳѳр шүүлбэри хэхэ.

Упр 199, 80 н. Yгтэһэн текст оршуулхадаа,  үгэнүүдые зүбѳѳр нюурта хамаадуулан  бэшэхэ.

Упр 198, 80 н. (Задача бодохо.)

§ 9. Упр 14

197, 80 н. (Холбуулал

нуудые оршуулха.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

???

3

Бэхижүүл

гын хэшээл.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлээр тестнүүд». (Даабари 1, 47 н. Фронтальна-

 Даабари 3., 4, 47 н.

«Буряад хэлээр тестнүүд». Даабари 5, 47 н.

Юумэнэй  нэрэнүүдые падеждэ зохилдуу

лаад, нюурта хамаадуулха. Зүбѳѳр хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад литература» гэһэн  ном сооһоо нюурта хамаадалда

байһан юумэнэй нэрэнүүдтэй мэдүүлэл

нүүдые түүжэ бэшэхэ. Хэлэлгэ соо зүбѳѳр хэрэглэхэ.

Бэхижүүлгэ.

§ 7. Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

4

Юумэнэй нэрын ѳѳртэ хамаадал.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 10 дүрим уншаха, упражнени

нүүдые дүүргэхэ(Упр 201 , 81 н).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 202, 81 н.      

« Буряад хэлээр тестнүүд». Даабаринуу

дые дүүргэхэ. ( 1, 48 н.) Ѳѳртэ хамаадалай залгалтатай үгэнүүдые олохо.

Юумэнэй нэрэнүүд ѳѳртэ хамаадахадаа, тус юумэн ѳѳрын гэһэн удхатай болодог гэжэ ойлгохо шухала. (Таблицаар хүдэлмэри: 82 н.)

« Буряад хэлээр тестнүүд». Даабаринуу

дые дүүргэхэ (даабари 3, 49 н.) Буряад арадайнгаа ёһо заншал сахижа ябая… ѳѳртэ хамаадалай залгалтатай юумэнэй нэрэнүүдые олохо, үргэлжэлэл бэшэхэ.

 Ажаглалта хэхэ. «Буряад литература» гэһэн ном сооһоо  ѳѳртэ хамаадалай залгалтатай юумэнэй нэрэнүүдые түүжэ бэшэхэ.

§ 10. Упр 203, 82 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

5

Ѳѳртэ хамаадалай залгалтануудые зүб бэшэлгэ.

1 час

Индивидуальна- номоор хүдэлмэри § 11. Упр 204, 82 н. Фронтальна-

 Упр 208, 85., «Шагтаяа дээрэһээ тайла». Ѳѳртэ хамаадалай залгалтатай юумэнэй нэрэнүүдые  түүжэ бэшээд, үгын бүридэлѳѳр шүүлбэри хэхэ.

Номоор хүдэлмэри: упр  209, 85 н. Оньһон үгэнүүдые уншаха, ямар һургаал заанаб? Юумэнэй нэрэнүүдэй залгалтануу

дые сээжээр тайлбарилха.

«Аяга сай» упр 212. 87 н. Текст уранаар уншаха, гол бодолыень элирүүлхэ, нюурта ба ѳѳртэ хамаадаһан юумэнэй нэрэнүүдые түүжэ бэшэхэ, зүбѳѳр хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Творческо проект дүүргэхэ (упр 213, 87 н.) «Хүнэй наһанда аба эжы хоёр ехэ һуури эзэлдэг…» гэһэн сэдэбтэ проект зохёохо. (Шэнжэлэл

гын шэглэл ба сэдэб үгтэнхэй.)

Творческо проект дүүргэхэ.

§ 11. Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. Упр 210, 86 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

6

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- үгтэһэн хэһэг уншаха.

(Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга). Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- зураг сээжээр зураха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ.

Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга.

Оршуулха-

даа зүбѳѳр мэдүүлэлнүү-дээ зохёохо. Мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэл-

нүүдые зохёон байгуулха.

Творческо хүдэлмэри. Зохёохы шадабари шалгаха.

Зохёолго бэшэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг-

лэлгэ.

Толи хэрэг-

лэлгэ.

7

Ээ-эй, ээ-ѳѳ аялгануудые зүб бэшэлгэ.

1 час

Индивидуаль

на- § 12 дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ (Упр 217 , 89 н)., упр 226, 92 н.

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Упр 215, 88 н. Харюугаа тайлбарилан, таблицаар харуулха.  Фронтальна- (Упр 214. 88 н.) «Сагаан эдеэн», һурагшын бэшэһэн диктант шалгаха, алдуунуудыень олохо.    

«Соохор

хон инзаган», упр 221., 91 н. уншаха,  аялган үзэгүүдые зүбѳѳр табиха.

Упр 218, 89 н. Yгүүлэл

дэ нэрэ һанаха, хэдыдэхи абзац соо үгүүлэлэй гол бодол байнаб? Yгэнүүдые хүсэлдүүлжэ бэшэхэ, харюугаа баталха.

«Эхэ эсэгын һургаал, захяа…» упр 222, 91 н. + Танай аба эжы, хүгшэн болон нагаса аба эжынэртнай ямар һургаалнуудые заадаг бэ? Һанамжаяа бэшэхэ… Yгтэһэн сэдэбтэ материал суглуулха.

Упр 220, 90 н. «Ёлка» һурагшын оршуулга заһаха, үгүүлэл үргэлжэлүүлхэ.

§ 12 уншаха, упр 216, 89 н. үгтэһэн оньһон үгэнүүдые уншаха,  дүримэй ёһоор бэшэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

8

Бэхижүүлгын хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- упр 223, 91 н. Yлүү 2 үгэ олохо. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: упр 225, 92 н. бүлэгѳѳр хүдэлжэ, ээ-эй аялгануудай зүб бэшэлгэдэ таблица, схёмэ зохёохо, жэшээтэ таблица үгтэнэ. Фронтальна-

 Упр 226, 92 н.

Ээ-эй, ѳѳ табяад бэшэхэ, дүрим баримталха.

Номоор хүдэлмэри. Упр 219, 90 н. Ц. Номтоевой «Һохор һамган» гэһэн арадай наадан тухай уншаха, аялган үзэгүүдые табиха, харюугаа тайлбарилха.

-Ээ-эй, ээ-ѳѳ аялгануудые  зүб бэшэлгэдэ анхаралаа хандуулха, эдэ аялгануудтай  үгэнүүдые хэрэглэжэ, зүбѳѳр мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Утята и стрекоза» Б. Житков.(упр 224. 92 н,) оршуулхадаа, юумэнэй нэрэ тухай мэдэсэеэ хэрэглэхэ.

Бэхижүүл

гын хүдэлмэри.

§ 12 дабтаха. Шалгалтын асуудалнуудта харюу бэлдэхэ (94 н.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

Тэмдэгэй нэрэ. (6  час.)

9

Тэмдэгэй нэрэ.

1 час

Индивидуальна- 95 н. Мойһон ямар бэ, зураглаха. Упражненинүүдые дүүргэлгэ: упр 228, 96 н «Гүлгэн» уншаха, гүлгэн ямархан бэ гэжэ шадаха гүт? Юундэ? Зохёол һонирхолтой болгон бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: упр 231, 97 н, үлүү үгэнүүдые олохо, бэе бэеэ шалгаха. Фронтальна- 236, 98 н. Зүбѳѳр үгтэһэн үгэнүүдыень олохо, жэшээнүүдые һанаха.

Тэмдэгэй нэрын гол  морфологическа шэнжэнүүдтэйнь ба синтаксическа үүргэтэйнь танилсуулха.

Тэмдэгэй нэрэнүүдтэ таарамжатай юумэнэй нэрэнүүдые һанан бэшэхэ. (Упр 232, 97 н.)

Yгтэһэн үгэнүүдтэ синонимуудые һанажа бэшэхэ, нэгэ бүлэг синонимуудтай мэдүүлэлнүүдые һанаха. (Упр 235, 97 н.)

Зохёохы шадабари шалгаха.

§ 13. Упр 236, 98 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

10

Шанарта ба харилсаата тэмдэгэй нэрэнүүд.

1 час

Тэмдэгэй нэрэнүүд удхаараа шанарта болон харилсаата гэжэ илгардаг гэһэн ойлгосотой танилсуулха. Индивидуальна- номоор хүдэлмэри. § 14, 98 н. Упр 239, 100 н. Упр 240, 100 н. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: Упр 249, 103 н. (Хоёроороо хүдэлжэ, ород хэлэнһээ оршуулхадаа, тэмдэгэй нэрэнүүдые зүбѳѳр хэрэглэхэ.)

Шанарта ба харилсаата тэмдэгэй нэрэнүүдые зүбѳѳр илгаруулжа шадаха.

Харилсаата тэмдэгэй нэрэнүүдэй залгабарииень илгажа шадаха, абтаһан тэмдэгэй нэрэнүүдые зүбѳѳр бэшэхэ арга үргэдхэхэ.

Буруу зохёогдоһон холбуулалнуудые заһаха, мэдүүлэлнүүдые зохёохо. (Упр 241, 100 н.)

Алдуутай холбуулалнуудые заһажа бэшэхэ. (Упр 240, 100 н.)

§ 14. (Харилсаата тэмдэгэй нэрэнүүдтэй мэдүүлэлнүүдые зохёохо.)

11

Тэмдэгэй нэрын шанарай зэргэнүүд.

1 час

Индивидуальна- § 15. 103 н. Упр 251. 103 н. (Ямар амитан тухай хэлэгдэнэб, тааха.) + 2-хи абзац… Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: Упр 252, 103 н. Фронтальна- упр 254, 104 н. шэлэн оршуулха.

Тэмдэгэй нэрэ 3 зэргэтэй байдаг гэһэн ойлгосотой танилсуулга.

Нэгэ текстыень шэлэн оршуулхадаа, зүбѳѳр мэдүүлэлнүүдээ зохёохо, зэргыень тэмдэглэхэ.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ.

Оршуулга (упр 254, 104 н.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

12

Тэмдэгэй нэрые юумэнэй нэрын орондо хэрэглэлгэ.

1 час

Индивидуальна-номоор хүдэлмэри § 16. Упр 255. 105 н. Уншаха, оньһон үгэ бүхэнэй удха тайлбарилха. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: Упр 257, 106 н (Харилсуулха.) Фронтальна- упр 256, 106 н. 1 даабарииень шэлэжэ хэхэ, шалгаха.

Олонхи ушарта тэмдэгэй нэрэнүүд юумэнэй нэрын орондо хэрэглэгдэдэг гэһэн ойлгосотой танилсуулха.

Нэгэ текстыень шэлэн оршуулхадаа, зүбѳѳр мэдүүлэлнүүдээ зохёохо. «Улаан шоно», «Хэрмэн» ород хэлэндэ оршуулха. (107 н.)

«Синица» текст оршуулаад, саашань үргэлжэлүүлхэ.

Зохёохы шадабарияа үргэдхэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

13

Тэмдэгэй нэрын падеждэ зохилдол.

2 час

Индивидуальна-номоор хүдэлмэри § 17. Упр 260. 108 н. (Падеждэ зохилдуулха). + Мэдүүлэлнүүдые зохёохо.  Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: «Буряад хэлээр тестнүүд» даабари 1, 53 н, даабари 2, 53 н. даабари 3, 53 н,  даабари 4, 53 н. Фронтальна- упр 261, 108 н.

Тэмдэгэй нэрэнүүдые зохилдуулхада, юумэнэй нэрын зохилдолой дүрим баримталагдадаг гэһэн ойлгосо үргэдхэхэ.

Юумэнэй нэрын зохилдолой дүрим баримталан, тэмдэгэй нэрэнүүдые падеждэ зохилдуулха.

Yгэ ямар аялганаар, хашалганаар һүүлтэнэб, тэрээнһээ дулдыдажа залгалтануудыень бэшэхэ.

§ 17 уншаха. (Тэмдэгэй  нэрэнүүдые падеждэ зохилдуулха.)

Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

14

 Тэмдэгэй нэрэнүүдэй хамаадал.

2 час

Индивидуальна-номоор хүдэлмэри § 18. Упр 262. 109 н. (Нюурта хамаадуулха). + Упр 263, 109 н. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: упр 264, 109 н (Тэмдэгэй нэрэнүүдые ѳѳртэ хамаадуулха.) «Буряад хэлээр тестнүүд» даабари 6, 54 н, даабари 7, 54 н. даабари 8, 54 н,  даабари 4, 53 н. Фронтальна- упр 266, 109 н. (һубарюулан бэшэхэ.)

Тэмдэгэй нэрэнүүдые нюурта ба ѳѳртэ хамаадуулхада, юумэнэй нэрын хамаадалай залгалтануудые абадаг гэһэн ойлгосо үргэдхэлгэ.

Б. Барадинай «Сэнгэ баабай» гэһэн зохёолһоо хэһэг уншаад, шүүлбэринүүдые хэхэ. (Упр 270, 111 н.)

«Гал тухай домог» упр 274. 113 н. Текст уншаад, найруулга бэшэлгэ. Ойлгоһон мэдэсэеэ хэрэглэжэ, үгүүлэл соохи юумэнэй ба тэмдэгэй нэрэнүүдые зүбѳѳр бэшэхэ, хэрэглэхэ.

§ 18, упр 271. 112 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

15

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Баир Барадиевай «Гурбан зѳѳлэн» гэһэн зурагаар зохёолго бэшэхэ.

1 час

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгын хэшээл. Упр 279, 116 н. «Эхэ эсэгын һургаал, захяа»  Буряад зоной һургаал тухай уншаха.

Зураг дээрэ юу хараһанаа бодомжолхо.

Зурагай гол удха (сюжет) элирүүлхэ.

Уран гоёор, тодо хурсаар зохёолгоёо бэшэхэ.

Шалгалтын асуудалнуудта харюу бэлдэхэ. (117 н.) Зачёдто бэлэдхэл.

Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Тоогой нэрэ (6 час.)

16

Тоогой нэрэ.

1 час

Индивидуальна- § 19, упр 280. 119 н.(тоогой нэрэнүүдые түүжэ бэшэхэ.) Тоогой нэрээр схемэ  зохёохо. «Буряад хэлээр тестнүүд» даабари 3, 55 н, даабари 4, 55 н. дүүргэлгэ. Фронтальна- упр 281, 120 н. Тоогой нэрэнүүдые харилсуулха, шалгаха.

Тоогой нэрын гол  морфологическа шэнжэнүүдтэйнь ба синтаксическа үүргэтэйнь танилсуулха.

Тоогой нэрэнүүдтэ таарамжатай юумэнэй нэрэнүүдые һанан бэшэхэ.

 Тоолоһон, дугаарлаһан тоогой нэрэнүүдые хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Зохёохы шадабари шалгаха.

§ 19., (тоогой нэрэнүүдые хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

17

Тоолоһон тоогой нэрын һүүлэй н хашалганиие зүб бэшэлгэ.

1 час

Индивидуальна- номоор хүдэлмэри: § 20, упр 282.., 121 н.(тоогой нэрэнүүдые зүбѳѳр үгүүлжэ уншаха.) Упр 284. 121 н. һүүлэй н хашалганиие зүб бэшэхэ. Фронтальна- упр 287, 122 н. Тоогой нэрэнүүдые бэшэмэл болгохо, харюугаа баталха.

Тоогой нэрэнүүдые хэрэглэхэдэ, зарим ушарта һүүлэйнь н хашалган унадаг  гэһэн ойлгосотой танилсуулха.

Эдэ тоогой нэрэнүүд түүхын ямар үйлэ гэршэлнэб? Сээжээр мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Тоолоһон  тоогой нэрэнүүдые хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо, һүүлэй н хашалганиие зүб бэшэлгэдэ анхаралаа хандуулха.

Бэшэмэл ба сээжэ харюу шалгаха.

§ 20, упр 286, 122 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

18

Тоогой нэрэнүүдэй илгарал.

1 час

Индивидуальна- § 21, 122 н. уншаха. Таблицаар хүдэлмэри (123 н.) упр 288, 123 н., упр 289, 290. 123 н. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: Упр 291, 123 н. Упр 292, 124 н.  Фронтальна- упр 295, 124 н. Алдуунуудыень заһаха, харюугаа тайлбарилха.

Тоогой нэрэнүүд удхаараа ба хэрэглэлгээрээ хэдэн янза болон илгардаг   гэһэн ойлгосотой танилсуулха.

Эдэ тоогой нэрэнүүдые бүлэгүүдтэ хубилган бэшэхэ, залгалтыень тэмдэглээд, илгаралыень бэшэхэ. Сээжээр мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Yгүүлэлэй гол бодол элирүүлжэ, нэрэ үгэхэ. Ѳѳрынгѳѳ һанамжа бэшэхэ. А. Жамбалоной «Арад зонойнгоо түлѳѳ…»

Упр 297, 125 н. «Буряадууд хэдыбибди?..» + дүүргэхэ.

Холбуулалнуудые оршуулха, мэдүүлэлнүүдые зохёохо (упр 296, 124 н)

§ 21, упр 298., 125 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

19

Шалгалтын хүдэлмэри.

1 час

Фронтальна-

 шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматичес

ка даабаринуу

даа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

20

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Четвертиин дүн гаргалга.

1 час

Индивидуальна- Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-    Нэмэлтэ даабаринууд-ые дүүргэхэ.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Алдуунуудаа зүбѳѳр заһахаяа оролдохо.

Алдуунуудаа заһахадаа, жэшээнүү

дые зүбѳѳр хэрэглэжэ,  харюунуудаа баримталха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.


Корректировка рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

Приложение для учителя (конструктор для листа корректировки в программе не указываем)

Возможные причины корректировки:  

отмена занятий в связи с низкой температурой воздуха  с_____ по____,  

отмена занятий в связи с карантином с_____ по____,

отмена занятий в связи с праздниками с_______по_____,

отмена занятий в связи с непредвиденными обстоятельствами с_______по_____,

отмена занятий в связи с болезнью педагога с_______по_____,

отмена занятий в связи с административным отпуском педагога с_______по_____.

Корректирующие мероприятия:

Объединение, укрупнение дидактических единиц,

Слияние близких по содержанию тем уроков,

Использование резервных часов, предусмотренных для обобщения и повторения программного материала,

Организация блочно-модульной подачи учебного материала,

Организация самостоятельной работы учащихся для изучения темы,

Использование дистанционной формы обучения, электронных образовательных ресурсов,

Использование часов внеурочной деятельности, часов, отводимых на консультацию.

В конце года необходимо в листе корректировке записать: «Программный материал пройден. Отставаний нет».

Календарна-тематическа түсэблэлгэ

Буряад хэлэн, 6 класс, 4 четверть.  14 час.

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэглэлгэ

Болзор

предметнэ

личностно

метапредметнэ

түсэбѳѳр

үнэн

1.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуаль

на- үгтэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- түсэб табиха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Бэшэһэн хүдэлмэри

дээ зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Зохёолгодоо  тобшолол хэхэ, ѳѳрынгѳѳ хандаса харуулха.

Творческо хүдэлмэ

ри бэшэхэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. «Хабарнай дуулаһаар…» гэһэн сэдэбтэ мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэл

гэ.

2

Тоогой нэрын падеждэ зохилдол.

1 час

Индивидуальна- § 22, 128 н. уншаха. Таблицаар хүдэлмэри (128 н.) упр 304, 128 н., упр 305, 128.  Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: Упр 308, 129 н. Упр 309, 129 н.  Фронтальна- упр 307, 129 н. Алдуунуудыень заһан, мэдүүлэлнүүдые буулгажа бэшэхэ.

Тоогой нэрэнүүд юумэнэй нэрын удхатай болоходоо зохилдодог, нюурта ба ѳѳртэ хамаададаг гэһэн ойлгосотой танилсуулха.

Хэн эгээ түргэнѳѳр хэлэжэ шадахаб? Уранаар, тодоор хэлэжэ һургаха.

Нэгэ текстыень шэлэн оршуулхадаа. тоогой нэрэнүүдые зүбѳѳр бэшэхэ. (Упр 306. 129 н.)

Х. Намсараевай «Морхонсой хурьган» рассказ уншаад, удхыень тобшоор дамжуулха, һанамжаяа хэлэхэ.

§ 22, упр 308, 129 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

3

Тоогой нэрын хамаадал

1 час

Индивидуальна- § 23, 131 н. уншаха. Таблицаар хүдэлмэри (131 н.) упр 312, 131 н., упр 313, 132.  Бүлэгѳѳр хүдэлмэри: Упр 318, 133 н. Упр 319, 133 н.  Фронтальна- упр 321, 134 н. уншаха, тоонууд болон үнгэнүүд ямар үүргэтэйб?, алдуугүйгѳѳр буулгажа бэшэхэ, номоороо шалгаха.

Тоогой нэрэнүүд юумэнэй нэрэнүүдтэ адли  нюурта ба ѳѳртэ хамаададаг гэһэн ойлгосотой танилсуулха.

Сэсэн үгэнүүдэй удха тайлбарилха, тоогой нэрэнүүдэй мэдүүлэлнүүд соохи үүргэ элирүүлхэ. (Упр 317, 132 н.)

Далай лама тухай мэдэсэеэ нэмэжэ хѳѳрэхэ. (Упр 320. 133 н.)

С. Батажаргалай «Бурханһаа заяатай, дэлхэйдэ суурхаһан буряад хубсаһанда бузар халдахагүй…» гэһэн текст уншаад, тоонууд болон үнгэнүүд ямар үүргэтэйб? гэһэн асуудалда дэлгэрэнгы харюу үгэжэ шадаха.

Шалгалтын асуудалнуудта харюу бэлдэхэ (138 н.) Зачёдто бэлэдхэл.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

4

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- үгтэһэн хэһэг уншаха. «Баргузинский заповедник», «Государственный парк «Тункинский» уншаад, нэгэ үгүүлэл шэлэжэ оршуулхадаа, тоогой нэрэнүүдые зүбѳѳр хэрэглэхэ.

(Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга). Фронтальна- оршуулга.

Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга.

Оршуулха-

даа зүбѳѳр мэдүүлэлнүү-дээ зохёохо. Мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэл-

нүүдые зохёон байгуулха.

Творческо хүдэлмэри. Зохёохы шадабари шалгаха.

Зохёолго бэшэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг-

лэлгэ.

Толи хэрэг-

лэлгэ.

Түлѳѳнэй нэрэ (6  час.)

5

Түлѳѳнэй нэрэ.

1 час

Индивидуальна- § 24, упр 329. 140 н.(Уран уншалга. Басни ямар һургаал үгэнэб? «Гэрэл ба Һармагшан». н Түлѳѳнэй нэрэнүүдые түүжэ бэшэхэ.) «Эхэ Орон» Ц-Д. Дондоковагай шүлэг соохи  түлѳѳнэй нэрэнүүдые ажаглаха.

Фронтальна- упр 331, 141 н. (Түлѳѳнэй нэрэ хэрэглэхэ.)

Түлѳѳнэй  нэрын гол  морфологическа шэнжэнүүдтэйнь ба синтаксическа үүргэтэйнь танилсуулха.

Түлѳѳнэй нэрэнүүдые олохо. Ямар шэнжэнүүдээрнь олообта? Харюугаа баталха. (Упр 332, 142 н.) Г. Чимитов «Манай һургуули».

 Түлѳѳнэй нэрэнүүдые  хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Зохёохы шадабари шалгаха.

§ 24.,  н Түлѳѳнэй нэрэнүүдые хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

6

Түлѳѳнэй нэрын удхаараа илгарал.

1 час

Индивидуальна- § 25, упр 333. 143 н.(Ямар ушарнуудта нюурай ба зааһан  түлѳѳнэй нэрэ болоноб? Упр 334, 143 н. түлѳѳнэй нэрэнүүдые ажаглаха.

Фронтальна- упр 337, 144 н. (Түлѳѳнэй нэрэнүүдые тааруулан бэшэхэ, шалгаха.)

Түлѳѳнэй нэрэнүүд 6 янзаар илгардаг гэһэн ойлгосо үргэдхэхэ.

Д. Ошоровой «Зуруул»  гэһэн текст уншаад, түлѳѳнэй нэрэнүүдые олохо, илгаралыень зааха. Упр 335, 143 н. + Хѳѳрэлдѳѳ үнгэргэхэ.

Түлѳѳнэй нэрэнүүдые тааруулан бэшэхэ. Упр 337, 144 н. + Мэдүүлэлнүүдээ зүбѳѳр зохёохо.  

Түлѳѳнэй нэрын удхаараа илгарал хэр зэргэ ойлгоһые

нь шалгаха.

§ 25, упр 339, 145 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

7

Түлѳѳнэй нэрын олоной тоо.

1 час

Индивидуальна- § 26, упр 341. 145 н.(  түлѳѳнэй нэрэнүүдые  болоноб?  түлѳѳнэй нэрэнүүдые ажаглаха.

 (Түлѳѳнэй нэрэнүүдые тааруулан бэшэхэ, шалгаха.)

Түлѳѳнэй нэрэнүүд тоодо хубилхадаа, зариманиинь ондоо һууритай болодог гэһэн ойлгосотой танилсуулха.

Yгтэһэн түлѳѳнэй нэрэнүүдые олоной тоодо табяад, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэн, холбоо текст зохёохо.

§ 26. (Холбоо текст зохёохо.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

8

Түлѳѳнэй нэрын зохилдол.

1 час

Индивидуальна- § 27, 146 н. уншаха. Таблицаар хүдэлмэри (146 н.) упр 342, 146 н.  Фронтальна- упр 346, 147 н.

Түлѳѳнэй нэрэнүүд  зохилдодог. Бэшэхэ дүримынь юумэнэй нэрэнүүдэй дүримдэ адли гэһэн ойлгосо үргэдхэхэ.

Ц. Номтоевой «Таряан тухай домог»  уншаад, түлѳѳнэй нэрэнүүдые олохо, залгалтануу

дыень зааха. Упр 344, 147 н.

Түлѳѳнэй нэрэнүүдые хэрэглэнгээ оршуулха. Упр 345, 147 н. + Мэдүүлэлнүүдээ зүбѳѳр зохёохо.

Түлѳѳнэй нэрэнүүдэй зохилдол хэр зэргэ ойлгоһые

нь шалгаха.

§ 27, упр 343, 146 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

9

Түлѳѳнэй нэрын хамаадал.

1 час

Индивидуальна- § 28, 148 н. уншаха. Таблицаар хүдэлмэри (148 н.) упр 350, 150 н.  Фронтальна- упр 353, 151 н.

Түлѳѳнэй нэрэнүүд  нюурта ба ѳѳртэ хамаададаг. Бэшэхэ дүримынь юумэнэй нэрэнүүдэй дүримдэ адли гэһэн ойлгосо үргэдхэхэ.

Х. Намсараевай зохёолһоо хэһэг уншаад, түлѳѳнэй нэрэнүүдые олохо, залгалтануу

дыень зааха. Упр 348, 149 н.

«Мама- первый твой друг…» үгүүлэл оршуулха, нэрлэхэ. (Упр 354, 151 н.)

Түлѳѳнэй нэрэнүүдэй хамаадал хэр зэргэ ойлгоһые

нь шалгаха.

§ 28, упр 357, 153 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

10

Практическа хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- упр 360, 153 н.  Фронтальна-

 Упр 358, 153 н.

Түлѳѳнэй  нэрын гол  морфологическа шэнжэнүүдынь ба синтаксическа үүргэнь, түлѳѳнэй нэрын бэшэхэ дүримынь юумэнэй нэрэнүүдэй дүримдэ адли гэһэн ойлгосо үргэдхэхэ.

Ц-Ж. Жимбиевэй «Гал могой жэл» гэһэн зохёолһоо текст уншаха, үгүүлэлдэ нэрэ һанаха.

«Наказ матери» уншаха, сээжээр оршуулха. Гол бодолыень элирүүлхэ. Түлѳѳнэй нэрэнүүдые  хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Түлѳѳнэй  нэрын гол  морфологическа шэнжэнүүдынь ба синтаксическа үүргынь, түлѳѳнэй нэрын бэшэхэ дүримынь хэр зэргэ ойлгоһыень шалгаха.

§§ дабтаха, мэд зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Дайбар үгэ. (2 час.)

12

Дайбар үгэ.

1 час

Индивидуальна- § 29, упр 366. 159 н. Упр 368, 159 н.  Тэмдэгэй нэрэнүүдһээ дайбар  үгэнүүдые бүрилдүүлхэ.)

Фронтальна- упр 369, 160 н.

Дайбар үгын   гол  морфологическа шэнжэнүүдтэйнь ба синтаксическа үүргэтэйнь танилсуулха.

Дайбар үгэнүүдые олохо. Ямар шэнжэнүүдээрнь олообта? Харюугаа баталха. (Упр 367, 159 н.

 Дайбар үгэнүүдые  хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо. (Упр 367, 159 н.)

Зохёохы шадабари шалгаха.

§ 29., (Дайбар үгэнүүдые хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

13

Дайбар үгэнүүдэй удхаараа илгарал.  

1 час

Индивидуальна- § 30, упр 370. 161 н. Упр 371, 161 н.  

Фронтальна- упр 380, 164 н.

Дайбар үгэнүүд удхаараа 6 бүлэгтэ илгардаг гэһэн ойлгосотой танилсуулга.  

Асуудалнуудта харюусаха (упр 377, 163 н.)

«Гроза» гэһэн текст оршуулха упр 374, 162 н.

«Һүниин манаан» алдуутайгаар бэшэгдэһэн үгэнүүдыень заһан бэшэхэ. Упр 382, 165 н.

§ 30, упр 381, 165 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

14

Жэл соо үзэһэнѳѳ дабталга.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлээр тестнүүд».

Урда үзэһэн темэнүүдээ бэхижүүлгэ.

Yзэһэн темээр һонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ.

Yгын баялиг, бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ хүгжѳѳхэ.

Бэхижүүлгэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

 

Фронтальна-

 шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматичес

ка даабаринуу

даа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

Корректировка рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

4 четв, бур.хэл.

отмена занятий в связи с праздниками

Слияние близких по содержанию тем уроков

Дайбар үгэ.

6.05

13.05

Дайбар үгэнүүдэй удхаараа илгарал.  

7.05

13.05

Шалгалтын хүдэлмэри.

13.05

20.05

Жэл соо үзэһэнѳѳ дабталга.

14.05

21.05

Приложение для учителя (конструктор для листа корректировки в программе не указываем)

Возможные причины корректировки:  

отмена занятий в связи с низкой температурой воздуха  с_____ по____,  

отмена занятий в связи с карантином с_____ по____,

с_______по_____,

отмена занятий в связи с непредвиденными обстоятельствами с_______по_____,

отмена занятий в связи с болезнью педагога с_______по_____,

отмена занятий в связи с административным отпуском педагога с_______по_____.

Корректирующие мероприятия:

Объединение, укрупнение дидактических единиц,

,

Использование резервных часов, предусмотренных для обобщения и повторения программного материала,

Организация блочно-модульной подачи учебного материала,

Организация самостоятельной работы учащихся для изучения темы,

Использование дистанционной формы обучения, электронных образовательных ресурсов,

Использование часов внеурочной деятельности, часов, отводимых на консультацию.

В конце года необходимо в листе корректировке записать: «Программный материал пройден. Отставаний нет».

4. Һуралсалай методическа хангалга

  1. Цыремпилова О.Ш, Жанчипова Ц.С. «Буряад хэлэн», Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2013 он.
  2. С. Будаин, Ж. Жамбуева, Я. Ивахинова, Ц. Лубсанова «Буряад хэлээр тестнүүд», Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2007 он.
  3. Б-Д. Батоев, С. Будаев, Б. Будаин «Буряад хэлэн» 5-9 кл., Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2006 он.
  4. Х. Дамдинова, Цыремпилун «Буряад хэлээр дидактическа материалнууд», Улаан- Yдэ., 1983 он.
  5. «Буряад хэлэн» сахим hураха ном. 2012 он.
  6. Д. Доржиев, Р-Х. Санжимитыпова  «Буряад хэлээр хэрэглэхэ дидактическа материалнууд». Улаан- Yдэ., 1992  он.
  7. Д. Амоголонов «Буряад хэлэнэй орфографическа словарь», Буряадай номой хэблэл,

           Улаан- Yдэ., 1976  он.

  1. «Буряад хэлэнэй тобшо тайлбари толи» Буряадай номой хэблэл,

           Улаан- Yдэ., 1992  он.

  1. Л. Шагдаров, Н. Очиров «Ород-буряад толи» Россиин эрдэмэй академи…
  2. «Буряад hургуулиин программанууд»,  «Буряад хэлэн 5-11 классууд» Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2008 он.

           

Шэнэ онол арга:

  1. Компьютер
  2. Проектор
  3. Интерактивна самбар
  4.  «Буряад хэлээр сахим һураха ном»
  5. Буряад уран зохёолой соносохо номой һан (аудиобиблиотека)

Шалгаха хэрэгсэл :

  • Шалгалтын асуудалнууд ба даабаринууд;
  • М-тест
  • Электрон номой тестнүүд

Интернет онол арга:



Предварительный просмотр:

ГБОУ « Республиканский Бурятский Национальный лицей-интернат № 1»

УТВЕРЖДАЮ:

Директор школы

Шойнжонов Б.Б.

_______________

СОГЛАСОВАНО: Зам.директора по УВР Цыбикова Д.Д.

________________

РАССМОТРЕНО:

на заседании МО

Мункуева М.Б.

_______________

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

Рабочая программа

Бадмацыренова Цырендолгор Бадмаевна, высшая

Предмет: Буряад хэлэн

Класс:  8

Рассмотрено на заседании

                                                                                                           педагогического совета

протокол № от

«   » ___________  2022   г.

2022-2023 учебный год

  1. Тайлбари бэшэг

Тус программа гүрэнэй Федеральна стандарт, Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерствын туршалгын программа баримталан табигданхай. Буряад дунда hургуулида буряад хэлэн hуралсалай предмет боложо үзэгдэнэ.

Программа иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, hуралсалай- тематическа түсэб,программын байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд, Һуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

Буряад хэлэнэй программада дидактикын хамтын түхэлэй принципүүдhээ гадна, ѳѳрсэ маягтай эрдэмэй методическа принципүүд оронхой, мүн программын эрдэмтэ ёhыень баримталhан эрдэмэй-лингвистическэ мэдээнүүд, ойлгосонууд, грамматикын дүримүүд оронхой. Программаар үзэгдэхэ сэдэбүүд, дүүргэгдэхэ даабаринууд коммуникативна шэглэлтэй. Тодорхойлбол: һурагшад дунда һургуули дүүргэхэдээ, түрэлхи хэлэн дээрээ тон һайнаар хэлэжэ, хөөрэжэ, харилсажа, һанал бодолоо зүбөөр найруулан дамжуулжа шадаха болохо ёһотой.

 Буряад хэлэн тухай эрдэмэй гол бүлэгүүдые 5—9 -дэхи классуудта удаа дараалан үзэлгын шухала заршам (принцип последовательности) баримталагдаа.

Һурагша бүхэнэй эрдэм мэдэсын хэмжээн адли бэшэ, тиимэһээ хэшээлэй алишье шатада һурагшын мэдэсын хэмжээндэ тааруугаар даабаринуудые дүүргүүлхэ, литературын хэшээлнүүдтэй нягта холбоотойгоор, элдэб онол аргануудаар, жэшээлхэдэ, интегрированнэ аргаар, заагдажа байгаа предмедүүд хоорондын харилсаанай аргаар бэелүүлэгдэхэ. «Творческо даабари», «Творческо практикум», г.м. коммуникативно-творческо ажалнуудые үнгэргэхэ, метапредметнэ, личностнэ болон предметнэ шадабаринуудые олгуулха даабаринууд хараалагдана.      

2. Һуралсалай түсэбтэ үзэхэ зүйлэй эзэлһэн һуури

Россиин Федерациин һуралсалай эмхинүүдэй федеральна һуралсалай түсэбѳѳр 8-дахи класста түрэлхи хэлэндэ 68 саг үгтэгдэнэ.

Программна материал

Часууд

Оролто хэшээл. Буряад хэлэн ХХI зуун жэлэй эхиндэ.

1 час

Урда классуудта үзэһэнѳѳ дабталга.

5 час

Холбуулал.

5 час

Мэдүүлэл.

4 час

Юрын мэдүүлэл.

4 час

Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд.

4час

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд.

6 час

Мэдүүлэлэй нэгэ түрэл гэшүүд.

4 час

Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүд. Тэдэнэй илгарал.

4 час

Мэдүүлэлэй тододхоһон гэшүүд

4 час

Дахуулалтай мэдүүлэлнүүд.

5 час

Жэл соо үзэһэнѳѳ дабталга.

7 час

Холбоо хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.

10час

        

  1. Һуралсалай буряад хэлэ гүйсэд шудалхын тула личностнэ, метапредметнэ болон предметнэ дүнгүүд

        Мүнѳѳ үеын Федеральна һуралсалай стандартын ёһоор буряад хэлээр үхибүүд иимэ личностнэ дүнгүүдые харуулха ёһотой:

  1. Һурагшад түрэлхи хэлэ шудалан үзэхэдѳѳ, буряад хэлэнэйнгээ баялигтай гүнзэгыгѳѳр танилсаха, һайнаар хэлэдэг, уншадаг, бэшэдэг болохоһоо гадна, буряад арадайнгаа ажабайдал, түүхэ, заншал, зан абари үзэжэ байгаа зохёолнууд дээрэ үндэһэлэн, һайнаар ойлгохо, ухаан сэдьхэлдээ шэнгээхэ;
  2. Һурагшад түрэл хэлэнэйнгээ сэнтэйень ойлгохо, хүндэлхэ, түрэл хэлээрээ омогорхохо ёһотой;
  3. Yндэһэн соёлойнгоо гол хубинь болохо түрэл хэлэндээ гамтайгаар, наринаар хандахые оролдохо, тордиһогүй дуугаржа һураха, бэшэмэл ба холбоо хэлэлгэдээ жэл бүхэндэ үгынгѳѳ сан баяжуулха шухала.

Буряад хэлээр һурагшадай метапредметнэ дүнгүүдынь иимэ байха жэшээтэй:

  1. Хэлэлгын ажаябуулгын ямаршье түхэлѳѳр хаанашье хэлэеэ хэрэглэжэ шадаха;
  2. Интернедһээ гү, али бэшэшье материалһаа мэдээнүүдые суглуулан бүридхэжэ шадаха;
  3. Элдэб толинуудые, номуудые хэрэглэжэ шадаха;
  4. Ойлгоһон материалаараа бэшэмэлшье, сээжэшье харюусажа шадаха;
  5. Багахан элидхэлнүүдые бэлдээд, нүхэдэйнгѳѳ урда хэлэжэ шадаха;
  6. Һанаһанаа сээжээршье, бэшэмэлээршье дамжуулха;

Һурагшадай предметнэ дүнгүүдынь иимэ байха ёһотой:

  1. Хэлэн тухай бүхэли мэдэсэтэй болохо;
  2. Гуманитарна эрдэмүүд соо буряад хэлэнэй олоһон һуури;
  3. Лингвистикын үндэһэ һууриие үзэһэниинь;
  4. Уран хурса үгэнүүдые, тогтомол холбуулалнуудые хэрэглэжэ, хэлэеэ хурса болгохо, хэлэнэй орфографическа,лексическэ, грамматическа, сэглэлтын дүримүүдые мэдэхэ;
  5. Эпическэ зохёолоор гү, али тэрэнэй таарамжатай хэһэгээрнь түсэб табиха, ѳѳрынгѳѳ дураар шэлэжэ уншаһан зохёол тухайгаа ѳѳрынгѳѳ мүн һанамжаяа хэлэхэ, хѳѳрэхэ.


  1. Программын байгуулга ба удха (68 час)

Оролто хэшээл. Буряад хэлэн ХХI зуун жэлэй эхиндэ (1 час)

Буряад хэлэн – буряад арадай үндэһэн хэлэн.

Буряад хэлэнэй хүгжэлтын шатанууд.

Буряад хэлэн ХХI зуун жэлэй эхиндэ…

Урда классуудта үзэһэнѳѳ дабталга(5 час)

Дабтагдаха жэшээтэ сэдэбүүд:

  1. Yйлэ үгын морфологическа шанар шэнжэнүүд ба синтаксическа үүргэ. Yйлэ үгын һуури.Yйлэ үгын мэдүүлһэн, хандаһан, причастна, деепричастна түлэбүүд.
  2. Дахуул үгэ. Туһалагша хэлэлгын хубинууд тухай юрэнхы ойлгосо.
  3. Дахуул үгэнүүдэй бии бололго. Дахуул үгэнүүдэй дахаһан үгынгѳѳ залгалтануудые абалга.
  4. Холболто. Юрын ба бүридэмэл холболтонууд. Ниилэлдүүлһэн ба дахалдуулһан холболтонууд тухай ойлгосо үргэдхэхэ. Дүтэрхы удхатай холболтонуудые хэрэглэхэ шадабари дабтаха.
  5. Зүйр үгэ. Зүйр үгэнүүдые хамаатай үгэтэйнь сугтань ба амяарнь бэшэхэ дүрим. Нюурай зүйр үгэнүүдые зүбѳѳр хэрэглэн, хамаатай үгынь хойно залгалга. Зүйр үгэнүүдые хэлэлгэдээ зүбѳѳр хэрэглэлгэ.
  6. Аянгалһан үгэ. Аянгалһан үгэнүүдэй удха, тэдэнэй хэлэлгэ соохи үүргэ. Абяа дууряаһан үгэнүүд.

Холбуулал (5 час)

Холбуулал тухай ойлгосо. Холбуулалнуудай илгарал: тогтомол ба сүлөө холбуулалнууд. Холбуулалнуудай бүридэлдэ ороhон үгэнүүдэй харилсаан.

Мэдүүлэл (4 час)

Олон янзын (юрэ хөөрэhэн, асууhан, идхаhан, мэдүүлэлнүүд. Тэдэнэй илгаанууд ба сэглэлтын тэмдэгүүд. Удхын сохилто. Удхын сохилто ба үгэнүүдэй hуури байра хэрэглэжэ, мэдүүлэлэй шухала үгэ илгаруулан хэлэжэ hургалга.

Юрын мэдүүлэл (4 час)

Юрын болон орео мэдүүлэлнүүдэй ойлгосо. Мэдүүлэл соохи үгэнүүдэй холбоо. Yгэнүүдэй нягта ба нягта бэшэ холбоонууд.Мэдүүлэлэй гэшүүд. Хоёр бүридэлтэ ба нэгэ бүридэлтэ юрын мэдүүлэлнүүд.Юрын мэдүүлэлэй илгарал. Дутуу мэдүүлэл.

Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд (4 час)

Нэрлүүлэгшэ, тэрэнэй гаралга. Нэрлүүлэгшые заагша. Хэлэгшэ, тэрэнэй гаралга.Юрын хэлэгшэ. Бүридэмэл хэлэгшэ. Бүридэмэл нэрэ хэлэгшэ. Бүридэмэл үйлэ хэлэгшэ. Хэлэгшын холболто. Нэрлүүлэгшэ хэлэгшэ хоёрой хоорондо зурлаа табилга. Хэлэгшын зүйр үгэнүүд.

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд (6 час)

Элирхэйлэгшэ, тэрэнэй гаралга. Хабсаргалта, тэрэнэй илгарал. Нэмэлтэ. Сэхэ ба хазагай нэмэлтэ. Ушарлагша. Тэрэнэй илгарал. Мэдүүлэл соохи үгэнүүдэй байра. Юрын гэшүүдые хэлэлгэдээ зүбөөр хэрэглэжэ hуралга. Нэмэлтэ, элирхэйлэгшын орондо таараха синонимуудые хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлэй нэгэ түрэл гэшүүд. (6 час)

Нэгэ түрэл гэшүүд тухай ойлгосо. Нэгэ түрэл ба нэгэ түрэл бэшэ элирхэйлэгшэнүүд. Нэгэ түрэл гэшүүдэй холболто үгэнүүд. Хоолойн аялгаар холболдоhон нэгэ түрэл гэшүүд. Хэдэн зэргэлээ нэгэ түрэл гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүд. Хамтадхаhан үгэ. Нэгэ түрэл гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүдтэ сэглэлтын тэмдэгүүдые табиха шадабаритай болголго.

Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүд (4 час)

Хандалга тухай үзэһыень дабталга. Оролто   үгэнүүдтэй мэдүүлэлнүүд, оролто үгэнүүдые ба оролто мэдүүлэлнүүдые хоолойн аялгаар илгалта. Сэглэлтын тэмдэгүүд.

Мэдүүлэл дотор хандалгын һуури. Хандалгые дуунайнгаа аялгаар илгалга ба хандалгын сэглэлтын тэмдэгүүд. оролто мэдүүлэлнүүдые запятой, зурлаа, хаалтаар илгалга. Хэлэһэн һанал бодолдоо хандалгаяа оролто үгэнүүдэй туһаар гарган харуулжа шадалга.
Хандалгатай, оролто үгэнүүдтэй, междометинүүдтэй мэдүүлэлнүүдые зүб нугалбаритайгаар хэлэхэ шадабаритай бололго. Эдэ мэдүүлэлнүүдтэ сэглэлтын тэмдэгүүдые табиха шадалтай болголго.

Мэдүүлэлэй тододхоһон гэшүүд (4 час)

Тусгаарлалга тухай ойлгосо. Тусгаарлагдаһан гэшүүдые дуунайнгаа аялгаар илгалга. Хабсаргалта тусгаарлалга, тэрэнэй сэглэлтын тэмдэг.

Мэдүүлэлэй гэшүүдые, тодо болгоһон үгэнүүдые тусгаарлалга. Тусгаарлалгын сэглэлтын тэмдэгүүд. Тусгаарлалгатай, хабсаргалтатай мэдүүлэлнүүдые нугалбаритайгаар хэлэжэ, уншажа һуралга. Тусгаарлагдаһан гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүдые зүбөөр үгүүлхэ шадабаритай болгохо. Иимэ мэдүүлэлнүүдые алдуугүйгөөр бэшэхэ дадалтай болгохо.

Дахуулалтай мэдүүлэлнүүд (5 час)

Дахуулал тухай юрэнхы мэдээ үргэдхэхэ; причасти, деепричасти дабтаха.Юрын дахуулал, бэеэ дааhан дахуулал.

Жэлэй һүүлдэ дабталга (7 час)

«Буряад хэлэнэй сахим һураха ном» сооһоо һонирхолтой үгүүлэлнүүдые, хэһэгүүдые хэрэглэн, хэлэлгын хубинуудые дабталга.  Тус ном сооһоо хэлэлгын хубинуудые бэхижүүлхэ тестнүүдые дүүргэлгэ.

Хэлэлгын хубинууд тухай дүримүүдые хүсэнэг болгон дабталга.

Хэлэлгын хубинуудаар морфологическа шүүлбэринүүдые хэлгэ.

Холбоо хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ (10 час)

Бүхэли зохёолой гү, али тэрэнэй али нэгэ бүлэгэйнь удхада дүтэрхыгөөр, синтаксисэйнгээ талаар бүри сложно (дэлгэрэнгы простой мэдүүлэлнүүдтэй) текстнүүдые удхадань дүтэрхыгөөр хөөрэлгэ ба изложени бэшэлгэ.Бүхэли зохёолой гү, али тэрэнэй али нэгэ удха тухай өөрынгөө һанал бодомжо харуулангаа, хуряангыгаар аман хөөрэлгэ ба изложени бэшэлгэ. Уншаһан зохёолой удхада табигдаһан асуудалнуудта элдэб цитата, баримтатай дэлгэрэнгы харюунуудые бэшэлгэ.Урид зохёоһон түсэбэй ёһоор литературна геройнуудта (ганса геройдо гү, али зэргэсүүлһэн) характеристикэ бэшэлгэ (жэшээнь: Хэшэгтэдэ, Мэргэндэ г. м.). “Мэргэн” комеди ба “Энхэ-Булад баатар” драмын геройнуудта аман үгөөр гү, али бэшэмэлээр характеристикэ үгэлгэ. Кинофильмын, спектаклиин ба уран зохёолой ямар нэгэн герой тухай (һурагшадай һайхашааһан герой тухай) зохёолго бэшэлгэ.Юрын байгуулгатай сложно мэдүүлэлнүүдһээ бүридэһэн хөөрэн харуулһан рассказуудые ородһоо буряад хэлэн дээрэ оршуулга.

Календарна-тематическа түсэблэлгэ

Буряад хэлэн. 8 класс. 1-дэхи четверть. 18 час.

Хэшээ

лэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэг

лэлгэ

Болзор

предметнэ

личностно

метапредметнэ

Түсэбѳѳр

үнэн

1.

Оролто хэшээл. Буряад хэлэн ХХIзуун жэлэй эхиндэ.

1 час

Индивидуальна хүдэлмэри- уншалга.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри – литературна буряад хэлэнэй шэнжэнүүдые шүүмжэлхэ.

Фронтальна- (Д-3, 4 н.) (Yгтэһэн текст оршуулха.)

Ш-Х. Базарсадаевагай «Түрэлхи хэлэн» гэһэн шүлэг уншаад, гол бодолыень элирүүлхэ, авторай асуудалда харюусаха. Д-Р. Дамбаевай«Түрэһэн намаяа эхэмни…»  гэhэн шүлэг уран уншалга. ХХI зуун жэлэй эхиндэ  буряад хэлэмнай ямар байдалда байнаб? Өөрынгөө hанамжа, хандаса харуулха.

Буряад хэлэнэй удха шанар тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ.

Уншаһан текстынгээ удхаар тобшолол хэхэ, һанамжаяа баталха.

Д-Р. Дамбаевай «Түрэһэн намаяа эхэмни…» гэhэн шүлэг сээжэлдэхэ. (5 н.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

2.09

Урда классуудта үзэһэнѳѳ дабталга. 5 час.

2

Фонетикэ.

Абяан ба үзэгүүд. Аялгануудай тааралдал.

1 час

Индивидуальна-упражненинүүдые дүүргэхэ(Д-4-5).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- (Д- 7, 5 н.) Уранаар уншалга. Хоёр хоёроороо хүдэлхэ. Фронтальна- шалгалта (Д- 8, 6 н.) Ц. Шагжинай «Будамшуу». (Ямар дүримөөр бэшэгдэхэ үгэнүүд бэ?)

 Абяан ба үзэгүүдые илгаруулха. Фонетическэ шүүлбэри хэхэ.

 Л. Тапхаевай «Монгол туургата арадууд…» гэһэн текст уншахадаа, зүбѳѳр абяануудые үгүүлхэ. Yгэнүүдые хубаарилан бэшэхэ. (Д-10, 6 н.) Ямар дүрим хэрэглэhэнээ баталха.

Текстын гол удха элирүүлхэ, ямар hургаал абахаар бэ, юу мэдэхэ болобобта, харюу үгэхэ.

Ном соо үгтэһэн  (Д-12, 7 н. дүүргэхэ), вариантаар шалгаха.

 (Д-11, 7 н.) «Аадар» Ш. Байминов.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

4.09

3

Дабталга. Лексикэ.

1 час

Индивидуальна-упражненинүүдые дүүргэхэ (Д- 14-15).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- (Д- 18., 10 н.) Бүдэгөөр хүдэлжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо. Фронтальна- (Д-20, 11 н. «Алтан таряан».)

Шүлэгэй хэлэнэй уран аргануудые, шэлжэһэн удхатай үгэнүүдые элирүүлхэ.

Антонимуудые, синонимуудые, эхир   үгэнүүдые зүбѳѳр илгаруулха, харюугаа баталха.

(Д- 19. 11 н.)  Мэдэрэлэй нэрэнүүдые хэлэхэ. Нэрлэһэн үгэнүүд ямар үйлэ үгэнүүд болоноб? Юундэ?

Д-23, 12 н.. (Зэргэсүүлгэнүүд доогуур зураха.Өөрыгөөсэгнэхэ.)

 Д- 24, 12 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

9.09

4

Юумэнэй нэрэ.

1 час

Индивидуальна-упражненинүүдые дүүргэхэ (Д-25, 26 , 13 н.)

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-28, 15 н.)

Фронтальна- Д-32, 17 н. Н. Намсараев. (Yйлэ үгэнүүдэй залгалтануудые тааруулан бэшэхэ.)

Текст соо тоогой  нэрэнүүдые үгѳѳрнь бэшэхэ. (Д-33, 18 н.)  Морфологическа шүүлбэри хэхэ)

(Д-41, 22 н.) Уран уншалга. Һанажа абаха. Гараһан һууритай юумэнэй нэрэнүүдые олоод, үгын бүридэлѳѳр шүүлбэри хэхэ.

(Д-37, 19 н. текст  уншаад, гол удхынь элирүүлхэ. Һанамжаяа бэшэхэ.

Ном соо үгтэһэн Д- 38, 20 н. «Шара набшын халуун» гэһэн диктант бэшэхэ, бэе бэеэ шалгаха.

 Упр 43, 19 н. 17 н, доро үгтэһэн схемэнүүдээр үгэнүүдые зохёохо, үгын бүридэлөөр шүүлбэри хэхэ (жэшээнүүд дабтагдаха ёhогүй.) Шалгалтын диктантда бэлэдхэл.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

11.09

5

Х.х.х. Найруулга «Жэргэмэл- бүлбэнүүр».

1 час

Индивидуальна (-Д-43, 23 н.) Текст 2 дахин уншаха.)

Ойлгогдоогүй үгэнүүдые толи соо хараха.

Текстын гол удха элирүүлхэ.

Найруулгаяа бэшэхэ, сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбѳѳр хэрэглэхэ.

Найруулга бэшэлгэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

16.09

6

Шалгалтын диктант.

1 час

Шалгалтын диктант.

Шалгалтын диктант грамматическа даабаринуудтай.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

18.09

7

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

1 час

Орфографическа ба пунктуационно алдуунуудаа зүбѳѳр заһаха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Словарна диктантда бэлэдхэл.

23.09

Холбуулал. 5 час.

8.

Синтаксис тухай юрэнхы мэдээн. Холбуулал.

1 час

Индивидуальна-упражненинүүдые дүүргэхэ (Д- 45,27 н. Д- 46, 28 н.) Ямар холбуулалнууд байнаб?

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Упр 47, 28 н. Фронтальна- Д-49, 28 н. (Амһартын нэрэнүүдые зохёохо.)

Буряад хэлэнэй синтаксис тухай юрэнхы мэдээнтэй танилсуулга.

Синтаксиста холбуулал, мэдүүлэл,  үгүүлэл, тэрэнэй байгуулга ба илгарал үзэдэг гэһэн ойлгосо үргэдхэлгэ.

«Һанагдаагүй һайхан намар» уншаха, удхыень хѳѳрэхэ. Холбуулал, мэдүүлэл, үгүүлэлыень илгаруулха.

(1-2-хи абзац уншаад, диктант бэшэхэ. Д-44, 24 н.)

Д-44, абзац мэд гэш. шүүлбэри.), 24 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

25.09

9.

Холбуулалнуудай бүридэлдэ ороһон үгэнүүдэй харилсаан.

1 час

Индивидуальна- § 3 уншаха. Упражненинүүдые дүүргэхэ (Д-61, 32 н.) Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-62, 32 н. Схемэ зураха.

Холбуулалнуудай бүридэлдэ ороһон үгэнүүдэй харилсаан тухай ойлгосотой танилсуулга.

В. Намсараевай  «Тоонто һайхан газарайнгаа…» гэһэн шүлэг  уншаад, точконуудай орондо таараха үзэгүүдые табиха.

Д- 63, 33 н. Yгэнүүдэйнь хоорондохи холбоонуудые тайлбарилха.

Холбуулалнуудые хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

(Асуудалнуудта харюусаха 33 н.)

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

30.09

10-11

Холбуулалнуудай шүүлбэри.

2  час

Индивидуальна- упражненинүүдые дүүргэхэ (Д- 50, 28 н.Д-  52., 29 н. ). Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-53, 29 н. Фронтальна- Д- 55, 29 н. (Yлүү үгэ олохо. Эдэ булта амһартанууд гү? Мэд. зохёохо.)

Д-53, 29 н. Тогтомол холбуулалнуудые оложо, хаалта соо синонимуудые бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Дуратай зохёолойнгоо геройнуудай абари зандань тогтомол холбуулалнуудтай мэдүүлэлнүүдые зохёогоод бэшэхэ.

Холбуулалнуудай шүүлбэри хэлгэ. (33 н.)Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

 Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

6.10

9.10

12

Практическа хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- Д-56, 29 н. (Холбуулалнуудые зохёохо.)

Фронтальна- Д-58, 30 н. Х. Намсараев.

Урда үзэһэнѳѳ бэхижүүлгэ.

Д-59, 30. (Сүлѳѳ ба тогтомол холбуулалнуудые түүжэ бэшээд, илгааень зааха.)

Д-60, 30 н. Тогтомол холбуулалнуудта синонимуудые һанаха.

Практическа хүдэлмэри.

§§1-3 дабтаха. «Намарай тэн» гэһэн сэдэбтэ текст зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

13.10

Мэдүүлэл. 4 час.

15

Бэхижүүлгын  хγдэлмэри.

1 час

Индивидуальнахγдэлмэри- Д-4, 79 н. уншалга. Д-5, 79 н. Фронтальна-Д- 5, 79 н.

Мэдүүлэлэй сэглэлтын тэмдэгүүдые табингаа, тэрэнэй илгааень зааха.

Yргэн талын дунда хүсэн түгэс Бүргэд һууна… Мэдүүлэл зорилгоороо ямар бэ? гэжэ элирүүлхэ.

Уншаһан текстынгээ удхаар тобшолол хэхэ, һанамжаяа баталха.

Практическа хγдэлмэри. Бэхижγγлгэ

§ 4 дабтаха.  (3-3 мэд. зохёохо).

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

16.10

16

Холбуулал мэдүүлэл хоёр ямар илгаатайб?

1 час

Индивидуальна- § 4 уншаха (35 н.) Упражненинүүдые дүүргэхэ «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд" Д-11, 77 н (Д- 12, 77 н.)

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-  Д- 13, 77 н.

Холбуулал ба мэдүүлэл удхаараа, түхэлѳѳрѳѳ, үгүүлбэреэрээ илгардаг гэжэ ойлгуулха шухала.

Холбуулалнуудай шүүлбэри … ба грамматическа даабаринуудые  дүγргэхэ.

 «Минии эгээл дүтын нүхэр…» гэһэн сэдэбтэ дэлгэрэнгыхѳѳрѳѳ бэлдэхэ. Холбуулалнуудые  хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Алиш тээшээ адляар уншагдаха  үгэнүүдые һанаха.

§ 4 уншаха. Холбуулалнуудые мэдүүлэлнүүд болгон зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

20.10

17

Шалгалтын хүдэлмэри.

1 час

Фронтальна- шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматическа даабаринуудаа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

18

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Четвертиин дүн гаргалга.

1 час

Индивидуальна- Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-    нэмэлтэ даабаринуудые дүүргэхэ.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Алдуунуудаа зүбѳѳр заһахаяа оролдохо.

Алдуунуудаа заһахадаа, жэшээнүүдые зүбѳѳр хэрэглэжэ,  харюунуудаа баримталха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

23.10

Лист корректировки рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

1 четверть

Буряад хэлэн. 8 класс. 2-дохи четверть. 14 час.

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэглэлгэ

Болзор

предметнэ

личностно

метапредметнэ

түсэбѳѳр

үнэн

1.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- үгтэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- түсэб табиха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Бэшэһэн хүдэлмэридээ зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Зохёолгодоо  тобшолол хэхэ, ѳѳрынгѳѳ хандаса харуулха.

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. «Орой намар» гэһэн сэдэбтэ мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

10.11

2.

Мэдүүлэл. Практическа хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- упражнениүүдые дүүргэхэ «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд" Д-7, 80 н ( Д- 8, 81 н.)

Фронтальна- (Д-9, 82 н, мэ»үүлэл болон холбуулалнуудые илган тодоруулха. Асуудалнуудта  харюусаха.  

Холбуулал ба мэдүүлэл удхаараа, түхэлѳѳрѳѳ, үгүүлбэреэрээ илгардаг гэжэ ойлгуулха шухала.

Холбуулалнуудай шүүлбэри … ба грамматическа даабаринуудые  дүγргэхэ.

Схемэнүүдээр холбуулалнуудые ба  мэдүүлэлнүүдые зохёохо. Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулха.

Холбуулалнуудые  хэрэглэжэ, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

§ 4 уншаха. Холбуулалнуудые мэдүүлэлнүүд болгон зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

13.11

        Юрын мэдүүлэл. 4 час.

3-4.

Юрын мэдүүлэл тухай ойлгосо. Нэгэ бүридэлтэ ба хоёр бүридэлтэ мэдүүлэлнүүд.

2 час

Индивидуальна- дүрим уншалга, таблицаар хүдэлмэри (35 н.)

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-64, 37 н. Д-65, 37 н.  Фронтальна-  Д-70, 38 н. (Yгтэһэн текст сооһоо холбуулал, мэдүүлэлнүүдые олохо.) Бэшэлгэеэ баримталха.)

Юрын мэдүүлэлнүүд байгуулгаараа 1 бүридэлтэ ба 2 бүридэлтэ  гэжэ ойлгуулха.

Д-69, 38 н. Yүр сайба… Текст үргэлжэлүүлхэ,мэдүүлэлнүүдээ зүбѳѳр зохёохо. Мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха. 9Д-72, 39 н. Yгтэһэн хэһэг мэдүүлэлнүүд болгон бэшэхэ.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэлнүүдые зохёон байгуулха.

Зохёохы шадабари шалгаха.

§ 5 уншаха, дабтаха. Упр , 50 н. уншаха, хадуужа абаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

17.11

20.11

5

Мэдүүлэл  соохи үгэнүүдэй холбоо.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд" уншаха (87 н.) Д-1, 87 н (Д- 2, 88 н.)  упражненинүүдые дүүргэхэ.  Фронтальна- (Упр 133, 53 н.) Yгын бүридэлѳѳр шүүлбэри.  Упр 146, 58 н.  

Д. Дамбаевай «Ажабайдал» гэһэн шүлэг уранаар уншаад, гол  һанал бодолыень элирүүлхэ.

Д-89, 44 н. дүүргэхэдээ, хэр зэргэ зүбѳѳр хэһэнээ шалгаха. Шүлэгэй жанр нэрлэхэ.

Д-87, 43 н, В. Сыренов «Дайда дэлхэйдэ үхибүүн ябааб…» Ямар мэдүүлэлнүүд оронхойб?

«Сай баригты» Д-77, 40 н. Диктант бэшэхэ.

Д-88, 43 н, «Ариг сэбэр ябая!» .ууд  доогуур зураха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

24.11

6.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- (Д-78, 40 н.) үгтэһэн хэһэг уншаха. Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- зураг сээжээр зураха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ. Зүб вариантыень шэлэхэ, харюугаа баталха.  Ямар  алдуунууд байнаб? Алдуунуудаа заһаха.

Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга.

Оршуулхадаа зүбѳѳр мэдүүлэлнүүдээ зохёохо. Мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха. Удхаараа дүтэрхы оньһон үгэнүүдые  хараадаа абаха.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэлнүүдые зохёон байгуулха.

Творческо хүдэлмэри. Зохёохы шадабари шалгаха. алдуунуудыень олохо, харюугаа тайлбарилха.

§ уншаха, Д-86, 42 н.үгтэһэн үгэнүүдэй зүб вариант тэмдэглэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

27.11

7.

Дидактическа материалнуудаар хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд» Д-3, 88 н ( Д- 4, 88 н.)  упражненинүүдые дүүргэхэ.

Фронтальна-Д-5, 89 н. Зүб вариантыень шэлэхэ.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринуу» Даабаринуудые дүүргэхэ.

Даабари 8, 41 н. (учебник). Гэнтэ Хангилгорхон тээһээ… Сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбѳѳр табин буулгаха. Харюугаа баримталха.

Ж. Батуевай «Хүдѳѳ нютаг…» гэһэн сюитэ шагнаха. Зохёолго бэшэхэдээ, эдэ ойлгосо, холбуулалнуудые хэрэглэхэ. Д-81, 41 н. зүбѳѳр хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Д-79, 41 н. Мэдүүлэлэй түхэл элирүүлхэ.

§5  уншаха, дабтаха. Д-76, 40 н. «Эдеэн». Рассказ   үргэлжэлүүлхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

1.12


Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд. 4  час.

8.

Мэдүүлэлэй гэшүүд. Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд тухай ойлгосо.

1 час

Индивидуальна- § 6-7  дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ (Д-90, 47 н).  Фронтальна- Д-92, 47 н. (үгтэһэн хэлэгшэнүүдые хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Мэдүүлэлэй гэшүүд. Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд тухай  ойлгосотой танилсуулха.

Д-95. 48 н. Оньһон үгэнүүд ба афоризмуудай  удха тайлбарилха.

Yгтэһэн үгэнүүдые хэрэглэн, мэдүүлэлнүүдые зохёохо. (Д-96, 48 н.)

Yгтэһэн үгэнүүдые хэрэглэн, нэрлүүлэгшэнүүд болгожо, мэдүүлэлнүүдые  зохёохо. (Д-97, 48 н.) Словарна диктант бэшэхэ.

§6-7 . Д-99, 49 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

4.12

9.

Нэрлүүлэгшэ, тэрэнэй гаралга.

1 час

Индивидуальна «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд» - упражненинүүдые дүүргэхэ: (Д- 1, 177, 90 н.)  

Фронтальна-

 Д-2, 90 н. Ямар мэдүүлэлнүүд бэ гэжэ тодоруулха.

Нэрлүүлэгшэ, тэрэнэй гаралга тухай, ойлгоһоноо даабаринуудаар бэхижүүлхэ.  Мэдүүлэлнүүдые зохёохо. Даабаринуудые дүүргэхэ.

Д-103, 50 н. Оньһон үгэнүүдые, һургаал, захяа уншаха, тобшолол хэхэ, хадуужа абаха. Харюугаа баримталха.

Д-101, 49 н.Ямар зохёолһоо абтаһан текст бэ? Мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Д-102, 50 н. «Хонин тѳѳлэй болон хүндын табагууд…» уншаад, сэглэлтын тэмдэгүүдые  табиха.

§6-7 дабтаха. Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. Д-107, 52 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

8.12

10.

Хэлэгшэ, тэрэнэй гаралга.

1 час

Индивидуальна «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд» -упражненинүүдые дүүргэхэ: (Д- 1, 91 н.)  Д-2, 91 н.

Фронтальна-  Д-3, 92 н. Хэлэгшыень олоод, ямар хэлэлгын хубяар гарааб гэжэ элир-хэ.

Хэлэгшэ, тэрэнэй гаралга тухай, ойлгоһоноо даабаринуудаар бэхижүүлхэ.  Мэдүүлэлнүүдые зохёохо. Даабаринуу

дые дүүргэхэ.

Д- 4, 92 н. Мэдүүлэлнүүдые уншаха, хэлэгшэнүүд юрын гү, али бүридэмэл гү гэжэ элирүүлхэ, тобшолол хэхэ, хадуужа абаха. Харюугаа баримталха.

Д-7, 93 н. Мэдүүлэлэй шухала гэшүүдыень олохо, ямар хэлэлгын хубяар гарааб гэжэ хэлэхэ.

«Булагаа шэргээһэн нютаг нютаг бэшэ…» гэһэн сэдэбтэ бишыхан зохёолго бэшэхэ. Д-6, 93 н.  «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд»

Д-11, 54 н. Мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

11.12

11

Практическа хүдэлмэри.

1 час

Индивидуальна- § 7  дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ. Даабари 104, 51 н.

Фронтальна- Д-105, 51 н.    дүүргэһэн даабаринуудаа  шалгаха.)    

Номоор хүдэлмэри.

Д-110. 53 н. Э.Дугаровай «Нэмэлгэтэй мүрнүүд» энэ шүлэг хүсэлдүүлэн бэшэхэ. Мэдүүлэлэй грамматическа һуури доогуур зураха.

«Номоо гамнаха ёһотой» гэһэн гаршагтай зохёолго бэшэхэ. Д-111, 53 н. Хэрэглэхэ үгэнүүд, холбуулалнууд үгтэнэ.  «Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэхэ.

Зохёолго бэшэлгэ.

§7 анхаралтай

гаар  уншаха. Д-113, 54 н. Мэдүүлэлэй шухала гэшүүд доогуурнь зураха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

15.12

12

Нэрлүүлэгшэ хэлэгшэ хоёрой хоорондо зурлаа табилга.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд» номоор хүдэлмэри. §   дүрим уншаха (93 н.), упражненинүүдые дүүргэхэ: Д-1, 93 н. Фронтальна-  дүүргэһэн даабаринуудаа шалгаха.)    

Нэрлүүлэгшэ хэлэгшэ хоёрой хоорондо зурлаа табилга тухай ойлгосотой танилсуулга. Номоор хүдэлмэри.

Д- 94, 48 н. (Таараха газартань зурлаа табижа буулгаха. Харюугаа тайлбарилха.)

Д-1., 93 н. Муу хүн – зондо бог, мухар түгсэг-ойдо бог… уншаад, буулгажа бэшэхэ, сэглэлтын тэмдэгүүдые тайлбарилха. харюусаха.

Эрдэм бэлиг-эрхим баян… гэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ.

§ уншаха, дабтаха. Д-99, 49 н. Хэлэгшэнүүдыень антонимуудаар һэлгэн бэшэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

18.12

13

Шалгалтын хүдэлмэри.

1 час

Фронтальна-  шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматическа даабаринуудаа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

22.12

14

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Четвертиин дүн гаргалга.

1 час

Индивидуальна- Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-    (Нэмэлтэ даабаринууд-ые дүүргэхэ.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Алдуунуудаа зүбѳѳр заһахаяа оролдохо.

Алдуунуу-даа заһахадаа, жэшээнүүд-ые зүбѳѳр хэрэглэжэ,  харюунуудаа баримталха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

25.12

Лист корректировки рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

2 четверть


Буряад хэлэн. 8 класс. 3-дахи четверть. 20 час.

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэглэлгэ

Болзор

предметнэ

личностно

метапредметнэ

түсэбѳѳр

үнэн

1.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- үгтэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- түсэб табиха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Бэшэһэн хүдэлмэридээ зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Зохёолгодоо  тобшолол хэхэ, ѳѳрынгѳѳ хандаса харуулха.

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. «Yбэлэй аашанууд» гэһэн сэдэбтэ мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд. 6 час.

2

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд. Элирхэйлэгшэ, тэрэнэй илгарал ба хэрэглэлгэ.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 8 дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ (Д-114,57 н).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-115, 57 н. Элирхэйлэгшэ доогуурнь зураха. Фронтальна- Д-117, 57 н. мэдүүлэлнүүдые зохёохо, дүүргэһэн даабаринуудаа шалгаха)

Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд. Элирхэйлэгшэ, тэрэнэй илгарал ба хэрэглэлгэ тухай ойлгосотой танилсуулга.

Номоор хүдэлмэри.

Д-116, 57 н. Э. Дугаровай үгтэһэн  шүлэг уншаад, буулгажа бэшээд, элирхэйлэгшэнүүд доогуурнь зураад, шүлэгэй гол бодол элирүүлхэ.

Д-120, 58 н. Оньһон   үгэнүүдые хүсэлдүүлэгты. Ѳѳрын дайда …Хүнэй дайда …

Д-119, 58  н. Гунгаа Чимитов тухай үгүүлэл үргэлжэлүүлхэ.

§ 8. Д- 121, 58 н. Текст саашань үргэлжэлүүлхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Хабсаргалта.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд» дүрим уншаха. (Даабари 1, 96 н.

Фронтальна- Даабари 2,  96 н. Сэглэлтын тэмдэгүүдые тайлбарилхаОнон мүрэнэй эрьеэр…

Хабсаргалта хабаатай үгэдѳѳ нэрэ үгэдэг гэһэн ойлгосотой танилсуулга.

Д-132, 62 н. … Эсэгэ! Ори ганса энээхэн үгэ…. Текстын гол һанал бодол элирүүлэн, ѳѳрынгѳѳ һанамжа бэшэхэ.  

«Буряад литература» гэһэн  ном сооһоо хабсаргалтатай   мэдүүлэл

нүүдые түүжэ бэшэхэ. Хэлэлгэ соо зүбѳѳр хэрэглэхэ.

Д-122, 59 н. Диктант бэшэхэ. Хүдѳѳ талын хүнгэрэг саһан һэрхиигээд…

§ 7. Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

4

Нэмэлтэ, тэрэнэй гаралга.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 8 дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ(Д-128, 61 н. Д-129, 61 н).

 Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-130, 61 н. (Тааруулан бэшээд, һанажа абаха.)

Нэмэлтэ, тэрэнэй гаралга тухай ойлгосо үргэдхэлгэ.

Д-125, 60 н. Ч. Дарибазароной шүлэг уранаар уншаха. Нэмэлтэ доогуур зураха.

Буряад арадайнгаа ёһо заншал сахижа ябая… мэдүүлэлнүүдые зүбѳѳр зохёохо. Ажаглалта хэхэ.

Д-124, 59 н. Ольхонский район-это удивительно…оршуулга хээд, нэмэлтэнүүдэй падежнүүдые элирүүлхэ.

§ 8. Упр Д-131, 62 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

5

Ушарлагша, тэрэнэй гаралга.

1 час

Индивидуальна- номоор хүдэлмэри  Д-134, 63 н. Д-135, 63 н. Фронтальна-  Д-137, 63 н. Ц-Б. Бадмаевай зохёолһоо текст уншаха.Ушарлагшануудыень түүжэ бэшэхэ.

Номоор хүдэлмэри: Д- 139, 64 н. Эдэ  үгэнүүдые хэрэглэн, мэдүүлэл зохёогоод, тэрээн соо ямар гэшүүн болоһыень зааха.

Д-141, 64 н. «Байгаалияа гамная!»гэһэн гаршагтай зохёолго бэшэхэ, үгтэһэн шүлэгэй мүрнүүдые эпиграф болгон хэрэглэхэ.

Д-142, 64 н. Буулгажа бэшээд, ушарлагшануудыень асуудалаарнь олохо.

Табан толгой мал-… хѳѳрѳѳнэй темэ олохо. Ямар шухала бодолтойб? (Д-143, 65 н.)

 Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. Д-144, 65  н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг

лэлгэ.

6

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- үгтэһэн хэһэг уншаха. Д-146, 66 н. Ещё вчера было по-осеннему уныло…

(Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга). Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- зураг сээжээр зураха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ.

Ород хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулга.

Оршуулхадаа зүбѳѳр мэдүүлэлнүүдээ зохёохо. Мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэл-нүүдые зохёон байгуулха.

Творческо хүдэлмэри. Зохёохы шадабари шалгаха.

Зохёолго бэшэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэг-лэлгэ.

Толи хэрэглэлгэ.

8

Мэдүүлэлэй гэшүүдэй шүүлбэри.

1 час

Индивидуальна- §  дүрим уншаха (67 н.), упражненинүүдые дүүргэхэ (Д-1 , 100 н)., упр 226, 92 н. «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд»

Фронтальна- (Д-3, 101 н. )

Д-133, 62 н. «Угсаата арадаймнай угай һургаалнуудһаа…»Буулгажа бэшэхэдээ, мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Д-138, 63 н.«Yдэр соохи минии заршам» гэһэн гаршагтай текст бэшэхэ.

«Эхэ эсэгын һургаал, захяа…» Танай аба эжы, хүгшэн болон нагаса аба эжынэртнай ямар һургаалнуудые заадаг бэ? Һанамжаяа бэшэхэ… Yгтэһэн сэдэбтэ материал суглуулха.

Үгүүлэл зохёохо.

§  уншаха, Д-145, 65 н.  үгтэһэн жороо үгэнүүдые уншаха,  түргѳѳр хэлэжэ һураха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлэй нэгэ түрэл гэшүүд. 5 час.

9.

Мэдүүлэлэй нэгэ түрэл гэшүүд (НТГ) тухай ойлгосо. Нэгэ түрэл ба нэгэ түрэл бэшэ элирхэйлэгшэнүүд.

1 час

Индивидуальна- Д-151, 69 н.

Фронтальнахүдэлмэри: Д-153. “Сагаан эдеэн”тухай уншаха, точконуудай орондо таараха залгалтануудые нэмэхэ, харюугаа тайлбарилха

НТГ тухай мэдэсэеэ дээшэлүүлхэ, тэдэниие зүб аялгатайгаар уншалгада анхаралаа хандуулха.Дүрим хэрэглэжэ, схемэ зураха.

Д-156, 71 н. бүлэгѳѳр хүдэлжэ, өөрынгөө угсаатан тухай хөөрэлдэхэ. Бэе бэедээ асуудал табихадаа, мүн асуудалнуудта харюусахадаа, НТГ хэрэглэхэ. Д-154, 70 н. үгтэһэн хөөрэлдөөнэй асуудал-харюу баримталжа болохо.

Д-152. Сагаалганай амаршалгануудые, юрөөлнүүдые зохёохо. Шүлэг сээжэлдэхэ.

НТГ мэдүүлэлнүүдые зохёожо, схемэнүүдыень зураха.

§ 9 дабтаха. Д-149, 69 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

10.

Мэдүүлэлэй НТГ-ые холбодог гол арганууд.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 9 дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ.«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 102 н. Даабари 1.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-162, 73 н. НТГ доогуурнь зураха, хоолойн аялга баримталжа уншаха.

Фронтальна- Д-161, 73 н. Ямар мэдүүлэлнүүд соо НТГ сэглэлтын тэмдэгүүд буруу табяатайб гэжэ тайлбарилха

Мэдүүлэлэй НТ гэшүүдэй холболто үгэнүүд тухай ойлгосотой бололго. Хоолойн аялгаар холболдоһон НТГ мэдүүлэлнүүдые зүб аялгатайгаар хэлэжэ һуралга. Эдэ мэдүүлэлнүүд соо сэглэлтын тэмдэгүүдые табиха шадабаритай бололго.

Д-163. Текст уншаха. НТГ хоолойн аялга баримталжа, зүбөөр уншаха. Монгол туургата арад тухай, тэдэнэй ниитэ нэгэн соёл, харилсаа холбоо тухай, юрэнхыдөө дэлхэйн арадуудай хани барисаа тухай хөөрэлдэхэ.

Д-164, 74 н. Таабаринуудые тааха. Литературын хэшээлдэ үзэһэн таабаринуудаа жэшээ болгон хэлэхэ. НТ гэшүүдыень зааха.

Үзэһэнөө бэхижүүлжэ, түшэглэһэн хүсэнэг гү, али схемэ зураха.

Д-158, 72 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

11.

НТ гэшүүдтэй мэдүүлэл доторхи хамтадхаһан үгэнүүд.

1 час

Индивидуальна- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 103 н. дүрим хэрэглэхэ. Энэл ном сооһоо даабари 2дүүргэхэ, 104 н.

Фронтальна- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 105 н. Даабари 8.

Хэдэн зэргэлээ НТ гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүд тухай ойлгосо үргэдхэлгэ. Хамтадхаһан үгэтэй мэдүүлэлнүүдтэ зүбөөр сэглэлтын тэмдэгүүдые табижа һуралга, хэлэлгэ соогоо хэрэглэлгэ. НТГ мэдүүлэлнүүдые шүүлбэри хэлгэ.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 106 н. Даабари 9. Текст уншангаа, НТГ мэдүүлэлнүүдые олохо. Хамтадхаһан үгэтэй НТГ мэдүүлэлнүүдые зохёожо, текстдэ тобшолол хэхэ.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 106 н. Даабари 7. Буряад арадай хүндын хоол тухай хэлсэхэ, ажаглалтануудые хэхэ. НТГ түүжэ бэшээд, толи хэрэглэжэ, оршуулха. Хонин төөлэйдэ хабаатай үгэнүүдые сээжэлдэхэ.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд». 173-174 н. – тест (1-8 даабаринууд).

Буряад литература сооһоо (уншажа байһан зохёолһоо) НТГ-тэй мэдүүлэлнүүдтэ 5 жэшээ бэшээд, мэдүүлэлнүүдэйнгээ схемэ $зураха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

12.

Мэдүүлэлэй гэшүүдэй шүүлбэри.

1 час

Индивидуальна- §  дүрим уншаха (68 н.).

Фронтальна-«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд» Даабари 5, 104 н. Мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Д-157, 72 н. Буулгажа бэшэхэдээ, мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Д-165, 75 н. Буряад нэрэнүүдэй удха тайлбарилха.

Өөрынгөө, аба эжынгээ, нүхэдэйнгөө г.м.  нэрэнүүдые бэшээд, гарбалыень, удхыень тайлбарилха, оршуулха.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд». 173-174 н. – тест (9-16 даабаринууд).

§  уншаха, Д-166. Юртэмсын гурбан. Уншаад, удхыень элирүүлхэ. Хэлэлгэдээ зүбөөр хэрэглэхэ. Али нэгыень сээжэлдэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

13.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- үгтэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- түсэб табиха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Бэшэһэн хүдэлмэридээ зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Зохёолгодоо тобшолол хэхэ, ѳѳрынгѳѳ хандаса харуулха.

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлэй  тододхоһон гэшүүд. 5 час.

14.

Тододхоһон гэшүүд тухай ойлгосо. Илгарал. Сэглэлтэ.

1 час

Индивидуальна- § 10, дүрим уншаха. «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 107 н. Даабари 1.

Фронтальна хүдэлмэри: Д-170, 79 н. (учебник). 3-дахи мэдүүлэлэй синтаксическа шүүлбэри хэхэ.

Тододхоһон гэшүүдые мэдүүлэл оложо һуралга, хоолойн аялгаар илгалга, сэглэлтын тэмдэгүүдыень зүбөөр табилга.

Үзэһэн сэдэбээ һайнаар хадууха. Тододхоһон гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүдые шүүлбэри хэхэ.

Д-173, 80 н. Ц. Номтоевой «Эдэбхи» туужаһаа хэһэг уншаад, тододхоһон гэшүүдые оложо, ямар үгэнүүдые тододхоноб гэжэ тайлбарилха.

Үзэһэнөө бэхижүүлжэ, түшэглэһэн хүсэнэг гү, али схемэ зураха.

§ 10, дүрим уншаха. Д-168, 78 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

15.

Тододхоһон нэмэлтэ, тододхоһон лирхэйлгшэ, тододхоһон ушарлагша.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 10, упражненинүүдые дүүргэхэ. Д-169, 78 н.

Фронтальна хүдэлмэри- Д-174, Д-176 80 н. Тододхоһон гэшүүдые точконуудай орондо оруулжа, зохихо сэглэлтын тэмдэгүүдыень тайлбарилха. Доогуурнь зураха, хоолойн аялга баримталжа уншаха.

Тододхоһон гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүдые илгажа һуралга, тэдэниие зүб аялгатайгаар хэлэжэ, уншажа, хэлэлгэ соогоо хэрэглэжэ һуралга. Тододхоһон нэмэлтэ, элирхэйлэгшэ, ушарлагшада өөрөө жэшээ үгэжэ һуралга.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 108 н. Даабари 3. Дүримэй ёһоор сэглэлтын тэмдэгүүдые табиха, тайлбарилха.

Д-178, 81 н. (учебник).

Оршуулга хэхэ.

Али нэгэн хэмжээ ябуулга (баяр ёһолол, һайндэр) тухай соносхол гү, али тоосоо (отчет, анализ) бэшэхэ. Тододхоһон гэшүүдые үргэнөөр хэрэглэхэ.

Д-175, 80 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

16.

Тусгаарлагдаһан хабсаргалтатай, тододхоһон гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүд.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 10, упражненинүүдые дүүргэхэ. Д-169, 78 н.

Фронтальна хүдэлмэри- Д-174, Д-176 80 н. Тододхоһон гэшүүдые точконуудай орондо оруулжа, зохихо сэглэлтын тэмдэгүүдыень тайлбарилха. Доогуурнь зураха, хоолойн аялга баримталжа уншаха.

Тусгаарлагдаһан хабсаргалтатай, тододхоһон гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүдые бэе бэеһээнь илгаруулха шадабаритай болголго. Иимэ мэдүүлэлнүүдые алдуугүйгөөр бэшэхэ дадалтай болголго.

Д-180, 82 н. Шүлэг уран гоёор уншаха, сэбэрээр дэбтэртээ буулгаха. Мэдүүлэлнүүдэй схемэ зураха.

Д-182, 83 н. Текст уншаад, эрэ хүнэй һүр һүлдэ тухай һанал бодол үргэлжэлүүлхэ. Тододхоһон гэшүүдые хэрэглэхэ шухала.

Шалгалтын тестдэ бэлдэхэ. Ном соохи асуудалнуудта харюусаха.

Д-186, 86 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ

17.

Электронно номоор шалгалтын тест гү, али бэшэмэл тест (дэбтэртээ). Багшын үзэмжөөр.

1 час

Индивидуальна.

Буряад хэлэнэй сахим һураха бэшэг.

Синтаксис – Юрын мэдүүлэл – Мэдүүлэлэй тододхоһон гэшүүд (5.5) – Шалгалтын тест.

Тододхоһон гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүдые илгажа һуралга, тэдэниие зүб аялгатайгаар хэлэжэ, уншажа, текст соо оложо һуралга.

Тусгаарлагдаһан хабсаргалтатай, тододхоһон гэшүүдтэй мэдүүлэлнүүдые бэе бэеһээнь илгаруулха шадабаритай болголго.

Асуудалнуудаа анхаралтайгаар уншаха, электронно ном соо хүдэлхэ дадал үргэдхэхэ, бэеэ даагаад хүдэлмэрилхэ.

Шалгалтын хүдэлмэридэ харюусалгатайгаар хандаха, тобшолол гаргажа һураха.

Тест.

Үзэһэнөө дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

18.

Мэдүүлэлэй гэшүүдэй шүүлбэри.

1 час

Индивидуальна- §  дүрим уншаха (68 н.).

Фронтальна-«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд» Даабари 5, 104 н. Мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Д-157, 72 н. Буулгажа бэшэхэдээ, мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Д-165, 75 н.  Буряад нэрэнүүдэй удха тайлбарилха.

Өөрынгөө, аба эжынгээ, нүхэдэйнгөө г.м.  нэрэнүүдые бэшээд, гарбалыень, удхыень тайлбарилха, оршуулха.

Практическа хүдэлмэри.

§  уншаха, Д-166. Юртэмсын гурбан. Уншаад, удхыень элирүүлхэ. Хэлэлгэдээ зүбөөр хэрэглэхэ. Али нэгыень сээжэлдэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

19.

Шалгалтын хүдэлмэри.

1 час

Фронтальна-  шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр, сэбэрээр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматическа даабаринуудаа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

20.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Четвертиин дүн гаргалга.

1 час

Индивидуальна- Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-    Нэмэлтэ даабаринууд-ые дүүргэхэ.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Алдуунуудаа зүбѳѳр заһахаяа оролдохо.

Алдуунуудаа заһахадаа, жэшээнүүд-ые зүбѳѳр хэрэглэжэ,  харюунуудаа баримталха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Буряад хэлэн. 8 класс. 4-дэхи четверть. 18 час.

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

ИКТ хэрэглэлгэ

Болзор

предметнэ

Личностно

метапредметнэ

түсэбѳѳр

үнэн

1.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна- үгтэһэн сэдэбтэ зохёолго бэшэхэ. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- түсэб табиха. Фронтальна- хѳѳрѳѳ эмхидхэхэ

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Yгтэһэн даабарияа һайнаар дүүргэхэ.

Бэшэһэн хүдэлмэридээ зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Зохёолгодоо  тобшолол хэхэ, ѳѳрынгѳѳ хандаса харуулха.

Творческо хүдэлмэри бэшэхэ.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха. «Хабартаа» гэһэн сэдэбтэ холбуулалнуудые, мэдүүлэлнүүдые зохёохо. НТГ, тододхоһон гэшүүдые хэрэглэхэ.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүд. 6 час.

2.

Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүд тухай юрэнхы ойлгосо. Тэдэнэй илгарал.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 11. Дүрим уншаха, упражненинүүдые дүүргэхэ (Д-128, 61 н. Д-129, 61 н).

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-191, 88 н. Мэдүүлэлнүүдые тааруулан бэшэхэ. Гэшүүдэй доогуур зураха.

Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүд тухай ойлгосотой бололго. Тэдэниие хоолойн аялгаар илгажа һуралга.

Бэе бэедээ (эжыдээ, багшадаа...) хандажа, үреэл гү, амаршалга гү, шүлэг гү зохёолго. Ямар үгэнүүд, холбуулалнууд мэдүүлэлэй гэшүүд болоногүйб гэжэ ажаглалта хэлгэ.

Д-193, 89 н. “Шүдөө гамнагты” – хөөрэлдөө эмхидхэхэ. Хандалга, оролто үгэнүүдые, аянгалһан үгэнүүдые хэрэглэхэ.

Тобшо конспект гү, али схемэ бэшэхэ. Тэрэнээ тайлбарилжа шадаха.

Д-191, 88 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

3.

Оролто үгэнүүдтэй мэдүүлэлнүүд. Оролто мэдүүлэлнүүд.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. Оролто үгэнүүдээр схемэ зураха.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Д-191, 88 н. Мэдүүлэлнүүдые тааруулан бэшэхэ. Гэшүүдэй доогуур зураха.

Оролто үгэ, оролто мэдүүлэл тухай ойлгосотой бололго. Тэдэниие хоолойн аялгаар илгалга.

Оролто үгэнүүдэй сэглэлтын тэмдэгүүд. Оролто мэдүүлэлнүүдые запятой, зурлаа, хаалтаар илгалга.

§ 11. Дүрим соохи оролто үгэнүүдтэй (жэшээнүүдтэй) мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

Д-189, 88 н.

Литературын хэшээлдэ уншажа байһан зохёолой удхаар хөөрэлдэхэдөө, баталһан, зааһан, холбоһон ажаглалтануудые харуулһан оролто үгэ, мэдүүлэлнүүдые хэрэглэлгэ. “Минии һанахада, ....”

Ямар нэгэн уран зохёолһоо гү, али сонин сэтгүүлһээ оролто үгэнүүдтэй  мэдүүлэлнүүдые буулгажа бэшэхэ, сэглэлтын тэмдэгүүдыень тайлбарилха.

Д-196, 90 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

4.

Хандалга.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. Хандалга тухай схемэ зураха. Схемэ бүхэндөө жэшээ һанаха.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- Хандалгатай мэдүүлэлнүүдые бэшэхэ. Гэшүүдэй доогуур зураха.

Фронтальна - «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 110 н. Даабари 1.

Мэдүүлэл дотор хандалгын һуури. Хандалгые хоолойн аялгаар илгалга ба хандалгын сэглэлтын тэмдэгүүд. Һанал бодолоо оролто үгэнүүдэй туһаар гарган, харуулжа шадалга.

Б. Батоев “Дидактическа материал”. Буряад хэлэн. 5-9 классууд. 148 н., № 2.

“Манай Эхэ орон”, “Байгал далаймнай”, “Түрэл һургуулимнай” г.м. (багшын үзэмжөөр)  темэдэ хандалгануудые хэрэглэжэ, шүлэг зохёожо туршаха. Али нэгэн поэдэй шүлэгыень уншажа, жэшээ харуулха.

Электронно номоор дасхал дүүргэлгэ.

Мэдүүлэлнүүдые зохёохо, схемыень зураха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

5.

Аянгалһан үгэнүүд ба үгэ мэдүүлэлнүүд.

1 час

Индивидуальна- дифференцированна даабаринууд (багшын үзэмжөөр).

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- аянгалһан үгэнүүдтэй мэдүүлэлнүүдые бэшэхэ. Сэдьхэлэй ямар байдал, мэдэрэл дамжуулнаб гэжэ тайлбарилха.

Фронтальна - «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 110 н. Даабари 1.

Мэдүүлэл дотор аянгалһан үгэнүүдэй һуури. Аянгалһан үгэнүүдые хоолойн аялгаар илгалга. Сэглэлтын тэмдэгүүдынь.

7-дохи ангиин учебник хэрэглэжэ, аянгалһан үгэнүүдые дабтаха, схемэ гү, али таблица зуралга. Жэшээнүүдые дэбтэртээ бэшээд, ямар мэдэрэл дамжуулһыень тодорхойлхо.

Д-192, 89 н. «Хүхы» уран гоёор уншаха. Аянгалһан үгэ юу тэмдэглэнэб гэжэ тодорхойлхо. Амитадай (гэрэй, зэрлиг) абяа дууряаһан үгэнүүдтэ жэшээнүүдые олохо. Э. Дугаровай ном хэрэглэхэдэ болохо.

Ондоо хэлэнтэй зэргэсүүлхэ (ород, англи).

Д-197, 91 н. Текст үргэлжэлүүлхэ.

Аянгалһан үгэнүүд, үгэ мэдүүлэлнүүд тухай асуудалнуудые зохёохо.

Д-190, 88 н. Мэдүүлэлнүүдые зохёохо.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

6.

Практическа хүдэлмэри (багшын үзэмжөөр).

1 час

Индивидуальна.

Буряад хэлэнэй сахим һураха бэшэг.

Синтаксис – Юрын мэдүүлэл – Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүд – Шалгалтын тест.

Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүдые илгажа һуралга, тэдэниие зүб аялгатайгаар хэлэжэ, уншажа, текст соо оложо һуралга. Сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр табижа, тайлбарилжа һуралга.

Асуудалнуудаа анхаралтайгаар уншаха, электронно ном соо хүдэлхэ дадал үргэдхэхэ, бэеэ даагаад хүдэлмэрилхэ.

Шалгалтын хүдэлмэридэ харюусалгатайгаар хандаха, тобшолол гаргажа һураха.

Тест.

Үзэһэнөө дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

7.

Х.х.х. Творческо хүдэлмэри. Багшын үзэмжѳѳр.

1 час

Индивидуальна - үгтэһэн хэһэг (багшын үзэмжөөөр) уншаха, гол бодолыень элирүүлхэ. Хүшэр үгэнүүдтэ тайлбари үгэхэ. Толи хэрэглэхэ.

Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүдые хэлэлгэдээ хэрэглэжэ һуралга. Эдэ мэдүүлэлнүүдтэ сэглэлтын тэмдэгүүдые табиха шадабари үргэдхэлгэ.

Бэшэхэдээ зүбѳѳр мэдүүлэлнүүдээ зохёохо. Мэдүүлэлэй байгуулгада анхаралаа хандуулха. Сэглэлтын тэмдэгүүдые табихадаа, дүримөө баримталха.

Yгтэһэн даабаридаа зохёохы шадабари хэрэглэхэ. Удхатай, дэлгэрэнгы мэдүүлэлнүүдые зохёон байгуулха.

Творческо хүдэлмэри. Зохёолго-бодомжолго.

Уншаһан зохёолоороо өөрынгөө һанал бодомжо бэшэхэ шадабари үргэдхэхэ.

Үзэһэнөө дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Дахуулалнуудтай мэдүүлэлнүүд. 5 час.

8.

Дахуулал тухай юрэнхы ойлгосо. Дахуулалай байгуулга.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 12. Дүрим уншаха, таблица хэрэглэхэ. Түшэглэһэн схемэ дэбтэртээ зураха; упражненинүүдые дүүргэхэ (Д-199, 93 н.).

Фронтальна - «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 113 н. Даабари 2.

Дахуулалнууд тухай ойлгосотой бололго.  Дахуулалай байгуулгатай танилсалга. Дахуулагша үйлэдэгшэ хоёр. Юрын ба бэеэ дааһан дахуулалнууд тухай мэдэсэтэй бололго.

Д-200. Уран гоёор шүлэгэй бадаг уншаха. Сэглэлтын тэмдэгүүдыень тайлбарилха. Дахуулал, НТГ олохо. Дахуулал буулгажа бэшээд, байгуулгыень схемээр харуулха.

Д-207. Текст уншаад, гол удхыень элирүүлхэ. Хонид, хони үсхэбэрилгэ тухай ойлгоһоноо,мэдэһэнээ дамжуулхадаа, дахуулалнуудые хэрэглэхэ.

Үзэһэн сэдэбээрээ 5 асуудал зохёохо. Тэдээндээ тодо харюу үгэжэ шадаха.

Д-206,  95 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

9.

Причастна дахуулал, тэрэнэй илгарал, байгуулга.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 12. Таблица хэрэглэхэ.«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 114 н. Даабари 4.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 114 н. Даабари 4.Гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Причастна дахуулалнууд тухай ойлгосотой бололго.  Юрын ба бэеэ дааһан причастна дахуулалнууд тухай мэдэсэтэй бололго. Тэдэниие зүб аялгатайгаар үгүүлэлгэ ба сэглэлтын тэмдэгүүд.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 116 н. Даабари 11.

Д-209, 97 н. «Монгол һэеы гэр» тухай текст уншаад, тобшо түсэб табижа хөөрэлдэлгэ үнгэргэлгэ. Текст соохи причастна дахуулалнуудые буулгажа бэшээд, шүүлбэри хэлгэ.

Уран зохёол сооһоо гү, али сонин сэтгүүлһээ причастна дахуулалнуудта жэшээнүүдые бэшээд, шүүлбэри хэлгэ.

Д-207, 94 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

10.

Деепричастна дахуулал, тэрэнэй илгарал, байгуулга.

1 час

Индивидуальна- Номоор хүдэлмэри. § 12. Таблица хэрэглэхэ. Упражненинуудые дүүргэлгэ. Д-200, 93 н.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 114 н. Даабари 4.Гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ.

Деепричастна дахуулалнууд тухай ойлгосотой бололго.  Юрын ба бэеэ дааһан деепричастна дахуулалнууд тухай мэдэсэтэй бололго. Сэглэлтэ. Тэдэниие зүб аялгатайгаар үгүүлэлгэ ба сэглэлтын тэмдэгүүд.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 115 н. Даабари 6.

Д-208, 96 н. “Һэеы гэрэй юрөөлнүүд”. Үреэл буулгажа бэшэхэ, сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр табиха.

Һэеы гэр тухай мэдэсэеэ үргэдхэлгэ. Интернет, номууд сооһоо һэеы гэр хуряалга тухай материал оложо уншаха.

Д-210, 98 н.

“Минии харгы” диктант бэшэлгэ.

Д-211, 98 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

11.

Дахуулалнуудай шүүлбэри.

1 час

Индивидуальна- Учебник, 99 н. Дахуулал шүүлбэрилхэ алгоритм.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 115 н. Даабари 7.Гэшүүдээр шүүлбэри хэхэ (багшын үзэмжөөр).

Фронтальна - «Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 116 н. Даабари 11, 117 н. Даабари 14.

Дахуулалнуудые мэдүүлэл соо оложо, сэглэлтын тэмдэгүүдыень зүбөөр табижа, хоолойн аялга баримталжа уншалга. Тэдэнэй байгуулгада схемэ зуралга. Асуудал зүбөөр табижа, дахуулагша, үйлэдэгшыень оложо шадалга. Причастна, деепричастна дахуулалнуудые бэе бэеһээнь илгажа һуралга. Дахуулалнуудай шүүлбэри хэлгэ. Дахуулалнуудай хүсөөр юрын мэдүүлэлнүүдые дэлгэрүүлжэ һуралга.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 115 н. Даабари 8.

Литературын хэшээлдэ уншажа байһан зохёол сооһоо дахуулалнуудтай мэдүүлэлнүүдые түүжэ, шүүлбэри хэхэ.

Учебник, 99 н. Дабталгын асуудалнуудта харюусаха.

«Буряад хэлэнэй грамматикаар даабаринууд болон тайлбаринууд», 175-177 н.

Д-205, 95 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

12.

Практическа хүдэлмэри (багшын үзэмжөөр).

1 час

Индивидуальна.

Буряад хэлэнэй сахим һураха бэшэг.

Синтаксис – Юрын мэдүүлэл –Дахуулал – Шалгалтын тест.

Дахуулалнуудые илгажа һуралга, тэдэниие зүб аялгатайгаар хэлэжэ, уншажа, текст соо оложо һуралга. Сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр табижа, тайлбарилжа һуралга.

Асуудалнуудаа анхаралтайгаар уншаха, электронно ном соо хүдэлхэ дадал үргэдхэхэ, бэеэ даагаад хүдэлмэрилхэ.

Шалгалтын хүдэлмэридэ харюусалгатайгаар хандаха, тобшолол гаргажа һураха.

Тест.

Үзэһэнөө дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

Дабталга. 6 час.

13.

Үзэһэнөө дабталга.

1 час

Индивидуальна – Д-214. Мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри (багшын үзэмжөөр).

Бүлэгөөр – Д-219. Сэглэлтын тэмдэгүүдыень тайлбарилха. Һургуулиингаа номой сан тухай хөөрэлдэхэ (диалог).

Жэл соо үзэһэнөө дабталга. Синтаксис тухай юрэнхы мэдээн. Үгэ, холбуулал, мэдүүлэл дабталга. Мэдүүлэлэй шухала ба юрын гэшүүд. НТ гэшүүд, тододхоһон гэшүүд, мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй гэшүүд, дахуулалнуудтай мэдүүлэлнүүдые зүбөөр байгуулжа, зүб аялгатайгаар хэлэжэ, уншажа, текст соо ололго. Сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр табижа, тайлбарилга г.м.

Бусад шүүлбэринүүдые (морфологическа) хэлгэ.

Д-218, 103 н. Мэдүүлэлэй грамматическа һуури оложо, ямар мэдүүлэл бэ гэжэ элирүүлхэ. Текстын удхаар асуудалнуудые зохёохо. Текстдэ нэрэ һанаха.

Д-218, 103 н. Декабристнууд тухай хөөрэлдөө эмхидхэхэ. “Түүхын хуудаһууд” гэһэн темээр багахан элидхэл бэлдэхэ.

Д-216, 102 н. Бэе бэеэ шалгалга, сэгнэлгэ.

Д-217, 102 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

14.

Үзэһэнөө дабталга.

1 час

Индивидуальна – Д-225, 227, 106-107 н.

Бүлэгөөр – Д-226. Уран гоёор уншалга. Үгүүлэлэй гол бодол элирүүлхэ.

Жэл соо үзэһэнөө дабталга. Синтаксис тухай юрэнхы мэдээн. Үгэ, холбуулал, мэдүүлэл дабталга. Мэдүүлэлэй шухала ба юрын гэшүүд. НТ гэшүүд, тододхоһон гэшүүд, мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй гэшүүд, дахуулалнуудтай мэдүүлэлнүүдые зүбөөр байгуулжа, зүб аялгатайгаар хэлэжэ, уншажа, текст соо ололго. Сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр табижа, тайлбарилга г.м.

Бусад шүүлбэринүүдые (морфологическа) хэлгэ.

Д-228, 107 н.

Арадай сэсэн үгэнүүдэй удха дээрэ бодомжолжо, тобшолол гаргаха. Өөрынгөө жэшээнүүдые дэбтэртээ бэшэхэ.

Д-230, 108 н. Хүршэ Монгол орон тухай хөөрэлдэхэ. Үгүүлэлээ, мэдүүлэлнүүдээ зүбөөр байгуулха.

Д-231, 109 н. Найруулга-оршуулга.

Д-232, 109 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

15.

Үзэһэнөө дабталга.

1 час

Фронтальна – Д-233, 110 н. 3-дахи абзац - мэдүүлэлэй схемэ зураха. 1-дэхи абзац – мэдүүлэлэй гэшүүдээр шүүлбэри.

Д-234, 110 н. (сээжээр). Тододхоһон гэшүүдые олохо.

Бүлэгөөр – Д-235, 110 н.  Дахуулалнуудай шүүлбэри.

Жэл соо үзэһэнөө дабталга. Синтаксис тухай юрэнхы мэдээн. Үгэ, холбуулал, мэдүүлэл дабталга. Мэдүүлэлэй шухала ба юрын гэшүүд. НТ гэшүүд, тододхоһон гэшүүд, мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй гэшүүд, дахуулалнуудтай мэдүүлэлнүүдые зүбөөр байгуулжа, зүб аялгатайгаар хэлэжэ, уншажа, текст соо ололго. Сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр табижа, тайлбарилга г.м.

Бусад шүүлбэринүүдые (морфологическа) хэлгэ.

Д-236, 111 н. Текстын удха дээрэ үндэһэлжэ, бэеын энхэ элүүр тухай тобшохон хэлсэхэ.

“Бэеэ залууһаа гамна” гэһэн темэдэ уряалһан удхатай багахан текст (реклама) зохёохо. Зураг зуража болохо. Хандалга, НТ гэшүүдые, тододхоһон гэшүүдые, аянгалһан үгэнүүдые, оролто мэдүүлэлнүүдые, дахуулалнуудые хэрэглэхэ гэжэ оролдохо.

Зохёохы шадабари шалгаха.

Д-237, 111 н.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

16.

Шалгалтын хүдэлмэри.

1 час

Фронтальна-  шалгалтын хүдэлмэри.

Шалгалтын диктант бэшэхэ.

Зүбѳѳр, сэбэрээр бэшэхэеэ оролдохо.

Yгтэһэн грамматическа даабаринуудаа зүбѳѳр дүүргэхэ.

Шалгалтын хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

17.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Четвертиин дүн гаргалга.

1 час

Индивидуальна- Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Бүлэгѳѳр хүдэлмэри-    Нэмэлтэ даабаринууд-ые дүүргэхэ.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Алдуунуудаа зүбѳѳр заһахаяа оролдохо.

Алдуунуудаа заһахадаа, жэшээнүүд-ые зүбѳѳр хэрэглэжэ,  харюунуудаа баримталха.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

Урда үзэһэнѳѳ дабтаха.

«Буряад хэлэн» сахим һураха ном хэрэглэлгэ.

18.

Жэлэй дүн гаргалга.

1 час

Зундаа буряад уран зохёол уншаха.



Предварительный просмотр:

ГБОУ «Республиканский Бурятский Национальный лицей-интернат № 1»

УТВЕРЖДАЮ:

Директор школы

Шойнжонов Б.Б.

_______________

СОГЛАСОВАНО: Зам.директора по УВР Цыбикова Д.Д.

________________

РАССМОТРЕНО:

на заседании МО

Мункуева М.Б.

_______________

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

Рабочая программа

ФИО, категория

Бадмацыренова Цырендолгор Бадмаевна, высшая

Предмет:

Класс: 8

Рассмотрено на заседании

                                                                                                           педагогического совета

протокол № от

«   » ___________  2022 г.

 

2022-2023 учебный год

1.Тайлбари бэшэг

Тус программа гүрэнэй Федеральна стандарт, Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерствын туршалгын программа дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет болгогдожо, үзэгдэжэ байдаг гээшэ.

Программа иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, hуралсалай- тематическа түсэб, программын байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд, hуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

         Буряад литература үзэлгэ болбол имагтал образоор харуулдаг дээрэhээ hурагшадые арад зондоо үнэн сэхээр хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ тон ехэ удха шанартай.

Түрэлхи литературын программа тематическа принципэй үндэhэн дээрэ байгуулагдаба. Эндэ арадай аман зохёолнууд, буряад литература сооhоо удхын ба байгуулалтын талаар hурагшадай ойлгосо, мэдэсэдэ таарамжатай уран hайханай зохёолнууд шэлэгдэн абтажа, тайлбарилан уншахаар, шудалан үзэхѳѳр хараалагдаба. Эдэ зохёолнууд хадаа түүхын үе сагтай, арад зоной үйлэ хэрэгтэй, түүхэтэй, түрүү  хүнүүдэй дүрэтэй сэхэ холбоотой юм.

Буряад литературын VIII-IХ классуудай программа литературно- хронологическа принципэй ёhоор табигдана. Туд программа V-VII классуудай түрэлхи литературын программада түшэглэн, саашань үргэлжэлүүлнэ, тиихэдээ hургуулида литература үзэлгын шэнэ шата боложо үгэнэ.

Эндэ түрэлхи литератураар урдахи классуудта hурагшадай олоhон мэдэсэ, дүршэл, шадабари үргэдхэхэ, гүнзэгырүүлэгдэхэ, саашадаа Х-ХI классуудта буряад литература шудалхаар нарин бэлэдхэлтэй болохо юм.

Туд классуудай программа соо обзорноор үзэгдэхэ материалнууд- арадай аман зохёол ба тэрэнэй жанрнууд, үльгэрнүүд ба үльгэршэд, мүнѳѳ үеын хэдэн уран зохёолшодой зохёолнууд ороhон байна. Эндэ лекционно метод, хѳѳрэлдѳѳнүүдые хэрэглэхэдэ таарамжатай.

        VIII-IХ классуудай программын ёhоор буряад литература үзэжэ дүүргээд байхадаа, hурагшад арадай аман зохёолой бии болоhон, хүгжэhэн, түрүүшын уран зохёолшодой зохёолнууд тухай гүнзэгы мэдэсэтэй болоhон байха ёhотой.

        Литературын теориин ойлгосонуудые hурагшад V-VII классуудта шудалжа эхилээд, VIII-IХ классуудта үргэлжэлүүлнэ, хүгжѳѳнэ.

2.Һуралсалай- тематическа түсэб

Программаар узэхэ материал

Темээр угтэхэ саг

  1. Арадай аман зохеолой уран hайханай заншал

1

Аман зохеолой заншалые литературада хэрэглэлгэ.

1

2

Мифүүд. Дэлхэй яажа бии болооб? Арааха.

1

3

Домогууд. Хори тухай домог. Хонгоодор тухай домог. Сартуул яhатанай домог

1

4

Дуунууд. Оньhон ба хошоо үгэнүүд.

1

5

Таабаринууд. Үреэлнүүд.

1

6

Үльгэрнүүд. «Абай Гэсэр хүбүүн»

Холбоо хэлэ хугжоолгэ (багшын узэмжоор)

7+2

7

Арадай аман зохеолой уран hайханай заншал гэhэн разделээр творческо практикум

2

 II. Буряад арадай XYIII-XIX зуун жэлнүүдэй бэшэмэл зохеолнууд ба тэдэнэй уран hайханай заншалнууд

8

«Монголой нюуса тобшо»

Тэмүүжэнэй уг гарбал, бага, эдир наhан

2

9

Тэмүүжэндэ Чингис хаан солые олгоhониинь

2

10

Творческо практикум

1

11

Замай тэмдэглэлнүүд.

Дамба-Даржаа Заяев. Замай тэмдэглэлнүүдhээ

1

12

Б. Барадин «Замай тэмдэглэлнүүд»

 

1

13

Б.Рабданов «Худалдаа наймаан, түбэд эхэнэрнүүд»

1

14

Творческо практикум

1

15

III.Буддын шажанай зохеолнууд ба тэдэнэй заншалнууд.

Э. Ч. Дугаров.

1

16

Четвертиин дүн.

1

17

III.Буддын шажанай зохеолнууд ба тэдэнэй ёһо заншалнууд

Э. Дугаров Будда Шакьямуни

3

18

Творческо практикум

1

19

IV. ХХ-дохи зуун жэлэй буряад литература ба тэдэнэй ёһо заншалнууд

Буряад арадаа гэгээрүүлэгшэд.

Ч-Лх. Базарон. “Хаарташан”

2

20

Творческо практикум

1

21

Д-Р Намжилон. “Буряад аршааншадай байдал”

2

22

Творческо практикум

1

23

Б.Барадин “Сэнгэ баабай”

5

24

Творческо практикум

1

25

Б.Барадин “Буряад-монголой уг гарбалай домог”

1

26

Творческо практикум

1

27

 V. Поэт-реформатор. Д.Дашанимаев.

1

28

Д.Дашанимаев. “Тоёон”. “Туг”

1

29

Четвертиин дүн.

1

30

VI. Романтическа ёһо заншалые буряад литературада хэрэглэлэгэ

31

Романтическа ёhо заншалай нүлѳѳн

Солбонэ Туяа. Шулэгууд «М.Н.Богдановай дурасхаалда», «Энэл  даа турэhэн таламни», «Ангар»

2

32

Ч.Ц. Цыдендамбаев . Шулэгууд «Энхэрэл», «Хурса зэбсэг»

1

33

Ч.Ц. Цыдендамбаев «Концерт (Хѳѳрѳѳн)»

1

34

Творческо практикум

1

35

Д-Д. Ж.Мункоев. Поэмэ «Таладаа гарабаб…»

2

36

Творческо практикум

1

37

VII. Реалистическэ ёһо заншалые буряад литературада хэрэглэлэгэ

38

Реализм.Ц.Доной зохёохы зам

1

39

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Бурхан торхо хоер»

1

40

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Тармалгын үе»

1

41

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Хоер бэшэг». «Буруулган бүрхэг үдэр»

1

42

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Хагсуутай харанхы hүни». «Тэрэшни манай хүн гээшэ»

1

43

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Гэмынь урдаа, гэмшэлынь хойноо»

1

44

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Хабарай үдэшэ», «Хоер баяр тохеолдобо», «Шэнэ бэрхэшээл»

3

45

Творческо пратикум

1

46

VIII.Гушаад онуудай ба эсэгэ ороноо хамгаалгын агууехэ дайнай уе буряад литературада

47

К.Ш. Цыденов. «Хээрэ (хѳѳрѳѳн)»

2

48

Творческо практикум

1

49

Ц.Р. Галанов. «Эсэгын хубуун»

3

50

Творческо практикум

1

51

Ц.Ц. Дондогой. «Эхэ тухай поэмэ»

3

52

Творческо практикум

1

53

Четвертиин  дүн.

1

54

IX. Буряад сонет. 

 Сонедэй түүхэһээ. М.Ж.Самбуев «Аласай замда юрөөнэб»

3

55

Творческо практикум

1

56

X.Хүн түрэлтэн, уг гарбал, уг изагуур.

Л.Д.Тапхаев «Угай түүхэ». (поэмэһээ хэһэгүүд)

2

57

Творческо практикум

1

58

А.Г-Н. Лыгденов «Үншэн»

3

59

А.Г-Н.Лыгденов «Нюдэнэй аршаан»

3

60

Творческо практикум

1

61

XI.Арадай аман зохеолой заншалые буряад литературада хэрэглэлгэ.

 Д.Н. Сультимов "Амиды зула"

4

62

Творческо практикум

1

63

Жэл соо  үзэһэнөө дабталга.

3

64

Дабталга-бүридхэлгэ. Жэлэй дүн гаргалга.

2

3.Программын байгуулга ба удха

Yзэхэ материал

Саг

Һурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал хүгжөөхэ зорилгонууд

Бэшэмэл ба аман хэлэлгэ хүгжөөлгын хүдэлмэринүүд

Ажаглалта

1.

Аман зохёолой заншалые литературада хэрэглэлгэ

1+2

Арадай аман зохёол   - буряад литературын үндэhэ hуури болоhон түшэг.Энэ ойлгосо hурагшадта дамжуулхадаа, арадай аман зохёолой hалбаринуудтай, жанрнуудтай танилсуулха, арадай аман зохёолой заншалые литературада хэрэглэhыень ойлгуулжа үгэхэ.

Обзорно темээр реферат бэшүүлхэ, олоной урда шэнжэлhэн хүдэлмэриеэ хамгаалха дадал хүгжөөхэ.

Һурагшадай конференци үнгэргэхэ. Соносхол, доклад, реферат.

2.

Мифүүд. Дэлхэй яажа бии болооб?

1

Мифүүд болбол арадай аман зохёолой жанрнуудай үлгы гэhэн ойлгосотой танилсуулха, арадай аман зохёолой түрүүшын жанртай танилсуулха.

Эрдэмтэдэй хүдэлмэринүүдые хэрэглэн, өөрынгөө hанамжануудаар хубаалдаха.

Мифүүдые тематикаарнь бүлэгүүд болгожо хубааха.

3.

Домогууд. Хори тухай домог. Хонгоодор зоной домог.

Сартуул яhатанай домог.

1

Буряад арадай аман зохёолой гол жанр болохо домогуудтай танилсалга, мэдэсыень үргэдхэхэ, текст дээрэhээ уншалгын дадал hайжаруулха. Домогуудай хэлэнэй уран аргануудые тодорхойлхо, удха дээрэнь хүдэлхэ.

Нютаг нютагайнгаа түүхэ домогуудаар реферат бэлдэхэ.

Арадай домогуудаар когнитивнэ карта бэлдэхэ.

4.

Дуунууд. Оньhон ба хошоо үгэнүүд.

1

Буряад арадай аман зохёолой шүлэглэмэл жанрнуудтай танилсалга. Yхибүүдтэ гоё hайхан мэдэрэл түрүүлхэ. Дуунууд удха болон аялгаараа арадай ажабайдалай хүгжэлтэдэ, үйлэ хэрэгүүдтэ арад зоной ямар сэгнэлтэ үгэhыень тайлбарилха. Оньhон хошоо үгэнүүд  ухаан сэдьхэлэй, соёл болбосоролой таhаршагүй хубинь гэжэ ойлгуулха.

Арадай дуунуудые тематикаарнь хубаагаад, хөөрэлдөө бэлдэхэ, нютаг нютагай дуунуудай онсо шэнжые илгаруулжа шадаха.

Буряадай карта дээрэ дуунуудай өөрын карта зохёохо (урид зонhоо hуралгын хүдэлмэри ябуулха). Эжы абаhаа оньhон хошоо үгэнүүдые бэшэжэ абаха.

5.

Yреэлнүүд. Таабаринууд.

1

Эдэ жанрнуудай уран аргануудыень тодорхойлхо, удха дээрэнь хүдэлхэ. Конспект бэшэхэ дадалынь үргэдхэхэ. Yгтэhэн темээр түсэб табиха, түсэбэй ёhоор хуряамжалhан, дэлгэрэнгы конспект бэшүүлхэ.

Конспект хэрэглэн аман хөөрөө (дискусси) бэлдэхэ.

Конспект, хөөрөөн, хуряангы. Дэлгэрэнгы түсэб.

6.

Yльгэрнүүд. Абай Гэсэр хүбүүн

(эпосhээ хэhэгүүд)

7+2

Буряад арадай аман зохёолой шүлэглэмэл жанрнуудтай танилсалга. Шүлэглэмэл hалбариин үльгэрэй жанр тухай мэдэсыень үргэдхэхэ. Yльгэрэй гол удхатай танилсуулха. Гэсэрэй дүрэ, дайшалхы хэрэг, ябадалайнь зорилго hурагшадтаяа элирүүлэн гаргахаар практическа хүдэлмэринүүдые үнгэргэхэ. Yльгэрэй текст дээрэ уншалгын дадал hайжаруулха. Yльгэрэй хэлэнэй уран аргануудые тодорхойлхо, удха дээрэнь хүдэлхэ.

Һалаануудай удхаарнь тодорхой хөөрөө бэлдэхэ. «Гэсэрэй баатаршалганууд», «Yльгэр соохи эхэнэрнүүдэй дүрэнүүд» гэhэн темэнүүдтэ найруулга бэшэлгэ.

Гэсэрэй баатаршалгануудаар когнитивнэ карта зуралга

7.

«Монголой нюуса тобшо»

Тэмүүжэнэй уг гарбал, бага, эдир наhан.

Тэмүүжэндэ Чингис хаан солые олгоhониинь.

Творческо практикум

2

2

1

«Монголой нюуса тобшо» гэһэн зохёолые ямар эрдэмтэд шэнжэлһэн байнаб гэжэ элирүүлхэ. Зохёол соо аман зохёолой  зүйлнүүдые олохо.

Тэмүүжэнэй уг гарбал тухай хѳѳрэхэ. «Чигнис хаан бүхы дэлхэйдэ мянган жэлэй хүн» һанамжаяа бэшэхэ.

Чингис хаанай ябаhан газарай когнитивнэ карта зураха.

8.

Замай тэмдэглэлнүүд

Дамба-Даржаа Заяев.

Базар Барадин

Будда Рабданов «Худалдаа наймаан, түбэд эхэнэрнүүд»

3+1

Уран зохёолой «Замай тэмдэглэлнүүд» гэhэн жанртай танилсуулха, тэрэ сагай эртэмтэдэй, түлөөлэгшэдэй үүсхэлээр Буряад орон зүүн зүгэй оронуудтай дүтэ харилсажа эхилhыень ойлгуулха.

Реферат бэшэлгэ.

Түлөөлэгшэдэй аяншалhан газараар когнитивнэ карта зуралга

9.

Буддын шажанай зохеолнууд ба тэдэнэй заншалнууд.

Э. Ч. Дугаров.

1

Эрдэни Чимитович Дугаров – зохёохы зам.

Хүүгэдэй мэдээжэ уран зохёолшо гэжэ танилсуулха

Конспект бэшэлгэ

10.

Четвертиин дүн гаргалга

1

Х.х.х. Багшын үзэмжөөр

11.

. Эрдэни Дугаров «Будда Шакьямуни»

Творческо практикум

3

1

Буряад-монгол арадуудай Буддын шажанда hүзэглэжэ эхилhэн түүхэтэй танилсуулха. Будда Шакьямуни хэн гээшэб гэжэ олйгуулха, буддын шажан тухай хуряангы конспект бэшүүлхэ.

Конспект хэрэглэн аман хөөрөө бэлдэхэ.

Мүнөө сагта Буддын шажанай дэлгэрhэн гүрэнүүдэй когнитивнэ карта бэлдэхэ.

12.

20-дохи зуун жэлэй эхинэй буряад литература ба тэдэнэй ёhо заншалнууд. Буряад арадай гэгээрүүлэгшэд.

Ч-Л Базарон «Хаарташан» зүжэг

 Д.Намжилон «Буряад аршааншадай байдал»

Б.Барадин «Сэнгэ баабай»

«Буряад –монголой уг гарбалай домог»

1+1

2+1

5+1

1+1

20-дохи зуун жэлэй эхинэй буряад литература ба тэдэнэй ёhо заншалнуудтай танилсуулха, тэрэ сагта буряад арадаа гэгээрүүлэгшэдэй буряад соёлдо оруулhан нүлөөн, уран зохёолшодой нюдөөр ойлгуулжа үгэхэ.

Обзорно темээр соносхол бэшүүлхэ, хүдэлмэриеэ хамгаалха дадал хүгжөөхэ.

Хэшээл-конференци үнгэргэхэ.

13.

Поэт-реформатор Д.Дашинимаев

«Тоёон», «Туг»

2

Д.Дашанимаев – поэт-реформатор. Буряад ороной хүгжэжэ, индустриин бии болоhониие магтан дуулаhан түрүүшын зохёолшодой нэгэн гэжэ харуулха. Шүлэгэй удха республикынгаа түүхын хуудаhануудтай холбон, хөөрөөгөө бэелүүлхэ.

Шүлэгэй байгуулга, хэлэ, түүхэл дээрэ хүдэлхэ, шүлэгэй шүүлбэри схемын ёhоор үнгэргэхэ.

Сээжэ, уран уншалга үнгэргэхэ.

14.

Четвертиин дүн гаргалга

1

Х.х.х. Багшын үзэмжөөр

15.

Ном-хрестоматиин 2-дохи хуби

Романтическа ёhо заншалые буряад литературада хэрэглэлгэ. Романтическа ёhо заншалай нүлөөн. Солбоной Туяа «М.Н.Богдановай дурасхаалда», «Энэл даа түрэhэн таламни», «Ангар»

2

Баруун гүрэнүүдэй уран зохёолой шэглэл дууряажа, романтическа ёhо заншалые буряад литературада нэбтэрүүлгэ тухай мэдэсээ үргэдхэхэ. Солбоной Туяагай намтартай, зохёохы замтайнь, бүтээлнүүдтэйнь танилсуулха.

«М.Н.Богдановай дурасхаалда», «Энэл даа түрэhэн таламни», «Ангар» гэhэн шүлэгүүдэй байгуулга, хэлэ, түхэл дээрэ хүдэлхэ, шүлэгүүдэй шүүлбэри.

Сээжэ, уран уншалга үнгэргэхэ.

16.

Ч.Цыдендамбаевай намтар, зохёохы зам  «Концерт» хөөрөөн.

2+1

Ч.Цыдендамбаевай поэт-лирик, прозаик байhыень элирүүлжэ hураха. «Концерт» (хөөрөөн)гэжэ зохёолтой танилсалга.

Нютаг соогоо хүндэтэй, ниитын ажал хүдэлмэридэ эдэбхитэйгээр хабаадаhан

Пресс-конференци, дүхэриг шэрээ үнгэргэхэ.

17.

Д.Мункоевай намтар, зохёохы зам. «Таладаа гарабаб» поэмэ

2+1

Буряад литературада Д.Мункоевай оруулhан нүлөөн. Поэмэтэйнь танилсаха. Хөөрэлгэ бэелүүлхэ.

Поэмэhээ хэhэг сээжэлдэхэ, тэрэнэй философско удхатай байhыень лирическэ геройн бодолой гэршэлгэ.

Реферадуудые бэлдэлгэ.

18.

Реалистическэ ёhо заншалые буряад литературада хэрэглэлгэ. Реализм. Ц.Дон «Хиртэhэн hара»

9+1

Ц.Доной намтар. Творческо замтайнь танилсуулха. «Хиртэhэн hара» туужа тэрэ үеын бодото байдал дээрэ үндэhэлэгдэнхэйень ойлгуулжа үгэхэ.

Нютагайнгаа тэрэ үеын байдал тухай хүгшэн эжы абаhаа hураhан hанамжаараа өөhэд хоорондоо андалдаха, хубаалдаха.

Зохёолго бэшэхэ.Когнитивнэ карта зохёохо.

19.

1930-аад онуудай ба Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай үе буряад литературада.

К.Цыденовэй намтар, зохёохы зам. «Хээрэ» хөөрөөн

2+1

К.Цыденовэй намтар, зохёохы замтайнь танилсуулха. «Хээрэ» хөөрөөнтэйнь танилсуулха. «Эрэ хүнэй досоо эмээлтэ хазаарта багтаха» гэжэ олйгосын удха тайлбарилха.

Обзорно темээр соносхол бэшүүлхэ, хүдэлмэриеэ хамгаалха дадал хүгжөөхэ

Конспект, хөөрөөн, хуряангы. Дэлгэрэнгы түсэб

20.

Ц.Галановай намтар, зохёохы зам. «Эсэгын хүбүүн»

3+1

Ц.Галановай намтар, зохёохы замтайнь танилсуулха. «Эсэгын хүбүүн» хөөрөөнтэй танилсалга. Дайнай үеын үхибүүдэй байдал зураглалга.

Нютагайнгаа тэрэ үеын байдал тухай хүгшэн эжы абаhаа hураhан hанамжаараа өөhэд хоорондоо андалдаха, хубаалдаха.

Конспект, хөөрөөн, хуряангы. Дэлгэрэнгы түсэб

21.

Ц.Дондогойн намтар, зохёохы зам. «Эхэ тухай поэмэ»

3+1

Ц.Дондогойн намтар, зохёохы замтайнь танилсуулха. «Эхэ тухай поэмэ» соохи  эхын дүрэтэй танилсалга.

Эхын захиhан захяанууд, ажал хүдэлмэриин дүршэл тухай хэлэhэн үгэнүүдые түүжэ бэшэхэ. «Эхэ – нангин үгэ» зохёолго бэшэхэ.

Ц.Дондогой – журналист, публицист гэжэ сэдэбээр дүхэриг шэрээ үнгэргэхэ.

22.

Четвертиин дүн гаргалга

1

Х.х.х. Багшын үзэмжөөр

23.

Буряад сонет. Сонедүүдэй түүхэhээ.

М.Самбуевай намтар, зохёохы зам. «Аласай замда юрөөнөөб» сонедүүдэй гүрлөө.

3+1

М.Самбуевай намтар, зохёохы замтай танилсуулга. Сонет тухай ойлгосотой танилсуулха. Буряад шүлэгшэд сооhоо сонедүүдые бэшэдэг поэдүүдтэй танилсуулха, мэдэсыень үргэдхэхэ.

 «Аласай замда юрөөнөөб» сонедүүдэй гүрлөөhөө hургаал захяань ургажа ябаhан үхибүүдтэ шухалыень мэдүүлхэ.

Зохёолго бэшэлгэ.

24.

Хүн түрэлтэн, уг гарбал, уг изагуур. Л.Тапхаевай намтар, зохёохы зам. «Угай түүхэ» поэмэ.

2+1

Л.Тапхаевай намтар, зохёохы замтайнь танилсуулха. «Угай түүхэ» поэмэ соохи гол темэ, уг гарбалаа заабол мэдэхэ гэжэ мэдэрэл түрүүлхэ.

Yхибүүд уг гарбалайнгаа шухалыень мэдэхын тула хүн бүхэнэйнь угай hарбалжаан зуруулха.

Конференци үнгэргэхэ.

25.

А.Лыгдэновэй намтар, зохёохы зам. «Нюдэнэй аршаан», «Yншэн» хөөрөөнүүд.

3+1

А.Лыгдэновэй намтар, зохёохы замтайнь танилсалга. «Нюдэнэй аршаан», «Yншэн» хөөрөөнүүдэй гол темэ элирүүлгэ.

Наhатай зониие, эжы абаяа хайрлаха, тэдэндээ туhалха г.м. сэдэбээр эссе бэшэхэ.

Презентаци бэлдэхэ.

26.

Арадай аман зохёолой заншалые буряад литературада хэрэглэлгэ. Буряад литературада арадай аман зохёолой үзүүлhэн нүлөөн. Д.Сультимовай намтар, зохёохы зам. «Амиды зула» зүжэг.

4+1

Арадай зохёол дээрэ үндэhэлэн, буряад литературын хүгжэлтые харуулха, яажа үндэhэ hууринь боложо, баяжаhан тухайнь мэдэсыень үргэдхэхэ. Д.Сультимовай намтар, зохёохы зам. «Амиды зула» зүжэгтэй танилсалга.

Зүжэг соохи хабаадаhан нюурнуудай, дуулаhан дуунай hанал бодол тайлбарилха, ямар hургаал зааhыень элирүүлхэ.

Зохёолго бэшэлгэ.

27.

Жэл соо үзэһэнөө дабталга.

3

Тестовэ хүдэлмэри

28

Дабталга-бүридхэлгэ. Жэлэй дүн гаргалга.

2

Багшын үзэмжѳѳр. Сээжэ харюу.

4. Календарно-тематическа түсэб

Буряад литература. 8-дахи класс. 1-дэхи четверть

Программаар узэхэ материал

Разделээр узэхэ саг

Темээр угтэхэ саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

Шабинарай бэеэ дааhан худэлмэри

  1. Арадай аман зохеолой уран hайханай заншал

16

1

Аман зохеолой заншалые литературада хэрэглэлгэ.

1

3.09

Сахим ном хэрэглэлгэ

Карта зураха

2

Мифүүд. Дэлхэй яажа бии болооб? Арааха.

1

4.09

3

Домогууд. Хори тухай домог. Хонгоодор тухай домог. Сартуул яhатанай домог

1

8.09

4

Дуунууд. Оньhон ба хошоо үгэнүүд.

1

10.09

Сахим ном хэрэглэлгэ

5

Таабаринууд. Үреэлнүүд.

1

11.09

6

Үльгэрнүүд. «Абай Гэсэр хүбүүн»

Холбоо хэлэ хугжоолгэ (багшын узэмжоор)

7+2

15,17,18,

22,24,25,

29 сент

Сахим ном хэрэглэлгэ

7

Арадай аман зохеолой уран hайханай заншал гэhэн разделээр творческо практикум

2

6,8,9окт

 II. Буряад арадай XYIII-XIX зуун жэлнүүдэй бэшэмэл зохеолнууд ба тэдэнэй уран hайханай заншалнууд

9

Сахим ном хэрэглэлгэ

8

«Монголой нюуса тобшо»

Тэмүүжэнэй уг гарбал, бага, эдир наhан

5

1

13.10

9

Тэмүүжэндэ Чингис хаан солые олгоhониинь

2

15.10

Чингис хаанай ябаhан газарай когнитивнэ карта зураха

10

Творческо практикум

1

16.10

11

Замай тэмдэглэлнүүд.

Дамба-Даржаа Заяев. Замай тэмдэглэлнүүдhээ

4

1

20.10

Аяншалагшадай ябаhан газарай когнитивнэ карта зураха

12

Б. Барадин «Замай тэмдэглэлнүүд»

 

1

22.10

13

Б.Рабданов «Худалдаа наймаан, түбэд эхэнэрнүүд»

1

23.10

14

Творческо практикум

1

27.10

15

Буддын шажанай зохеолнууд ба тэдэнэй заншалнууд.

Э. Ч. Дугаров.

1

29.10

Сахим ном хэрэглэлгэ

Буддын шажанай дэлгэрhэн газарнуудай когнитивнэ карта зураха

16

Четвертиин дүн.

1

1

30.10

Лист корректировки рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

1 четверть

Буряад литература 8-дахи класс II-дохи четверть 

Программна материал

Разделээр үгтэһэн саг

Темээр үгтэһэн саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

Һурагшадай бэеэ дааһан хүдэлмэри

1

Буддын шажанай зохеолнууд ба тэдэнэй ёһо заншалнууд

4

10.11

Электрон ном хэрэглэлгэ

2

Э. Дугаров Будда Шакьямуни

1

12.11

Электрон ном хэрэглэлгэ

Тестовэ хүдэлмэри зохеолго

3

Э. Дугаров Будда Шакьямуни.

1

13.11

Электрон ном хэрэглэлгэ

Реферат бэлдэлгэ

4

Э. Дугаров Будда Шакьямуни

1

17.11

5

    Творческо практикум

1

19.11

6

ХХ-дохи зуун жэлэй буряад литература ба тэдэнэй ёһо заншалнууд

Буряад арадаа гэгээрүүлэгшэд.

Ч-Лх. Базарон. “Хаарташан”

14

2

20.11

24.11

Электрон ном хэрэглэлгэ

Реферат бэлдэлгэ

Творческо практикум

1

26.11

7

Д-Р Намжилон. “Буряад аршааншадай байдал”

2

27.11

1.12

Электрон ном хэрэглэлгэ

Реферат бэлдэлгэ

8

Творческо практикум

1

3.12

9

Б.Барадин “Сэнгэ баабай”

5

4,8,10,

11,15дек

Электрон ном хэрэглэлгэ

10

Творческо практикум

1

17.12

11

Б.Барадин “Буряад-монголой уг гарбалай домог”

1

18.12

Электрон ном хэрэглэлгэ

12

Творческо практикум

1

22.12

13

Поэт-реформатор. Д.Дашанимаев.

2

1

24.12

Электрон ном хэрэглэлгэ

Реферат бэлдэлгэ

14

Д.Дашанимаев. “Тоёон”. “Туг”

1

25.12

Электрон ном хэрэглэлгэ

15

Четвертиин дүн гаргалга

1

1

29.12

Электрон ном хэрэглэлгэ

Лист корректировки рабочей программы

Четверть

Название раздела, темы

Дата проведения по плану

Причина корректировки

Корректирующие мероприятия

Дата проведения по факту

2 четверть

8-дахи класс буряад литература III-дахи  четверть

Литератураар

үзэхэ материал

Разделээр үгтэhэн

Саг

Темээр

Yгтэhэн

 Саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

hурагшадай бэеэ дааhан хүдэлмэри

Романтическа ёһо заншалые буряад литературада хэрэглэлэгэ

8

Хронологическа таблица

1

Романтическа ёhо заншалай нүлѳѳн

Солбонэ Туяа. Шулэгууд «М.Н.Богдановай дурасхаалда», «Энэл  даа турэhэн таламни», «Ангар»

2

2

2

Ч.Ц. Цыдендамбаев . Шулэгууд «Энхэрэл», «Хурса зэбсэг»

3

1

Электрон ном

Презентаци

3

Ч.Ц. Цыдендамбаев «Концерт (Хѳѳрѳѳн)»

1

4

Творческо практикум

1

5

Д-Д. Ж.Мункоев. Поэмэ «Таладаа гарабаб…»

3

2

6

Творческо практикум

1

7

Реалистическэ ёһо заншалые буряад литературада хэрэглэлэгэ

10

8

Реализм.Ц.Доной зохёохы зам

1

9

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара”

«Бурхан торхо хоер»,

1

Ород литературын шүлэгэй хэмжүүртэй зэргэсүүлгэ

10

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара”

«Тармалгын үе»

1

Асуудалнуудта харюусаха

11

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара”

«Хоер бэшэг». «Буруулган бүрхэг үдэр»

1

Электрон ном

презентаци

Зохёолой удхаар асуудалнуудые зохёохо.

12

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара”

«Хагсуутай харанхы hүни». «Тэрэшни манай хүн гээшэ»

1

Электрон ном

презентаци

13

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Гэмынь урдаа, гэмшэлынь хойноо»

1

Асуудалнуудта харюусаха

14

Ц. Дон. “Хиртэћэн ћара” «Хабарай үдэшэ», «Хоер баяр тохеолдобо», «Шэнэ бэрхэшээл»

3

15

Х.Х.Х. Багшын үзэмжѳѳр

1

Электрон ном

презентаци

Гушаад онуудай ба эсэгэ ороноо хамгаалгын агууехэ дайнай уе буряад литературада

11

сочинени бэшэхэ

16

К.Ш. Цыденов. «Хээрэ (хѳѳрѳѳн)»

3

2

«Булагай эхин»

Х.Х.Х. Багшын үзэмжѳѳр

1

17

Ц.Р. Галанов. «Эсэгын хубуун»

4

3

18

Х.Х.Х. Багшын үзэмжѳѳр

1

19

Ц.Ц. Дондогой. «Эхэ тухай поэмэ»

4

3

20

Х.Х.Х. Багшын үзэмжѳѳр

1

21

Четвертиин дүн

1

1

Буряад литература. 8-дахи класс. 4 -дэхи четверть

Программаар узэхэ материал

Разделээр үзэхэ саг

Темээр үгтэхэ саг

Бол

зор

ИКТ хэрэглэлгэ

Шабинарай бэеэ дааhан хүдэлмэри

1

Буряад сонет. Сонедэй түүхэһээ. М.Ж.Самбуев «Аласай замда юрөөнэб»

4

3

Сахим ном хэрэглэлгэ

Уншалга. Сонедүүдэй байгуулга ажаглаха

2

Творческо практикум

1

3

Хүн түрэлтэн, уг гарбал, уг изагуур. Л.Д.Тапхаев «Угай түүхэ». (поэмэһээ хэһэгүүд)

2

Творческо хүдэлмэри

4

Творческо практикум

1

5

А.Г-Н. Лыгденов «Үншэн»

3

3

Уран зохеолшын зохеохы зам. Уншалга. Асуудалнуудта харюусалга. Аман хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

6

А.Г-Н.Лыгденов «Нюдэнэй аршаан»

3

3

Сахим ном хэрэглэлгэ

Уншалга. «Угсаата зоноймнай угай һургаалнуудһаа…» найруулга бэшэлгэ.

7

Творческо практикум

1

8

Арадай аман зохеолой заншалые буряад литературада хэрэглэлгэ. Д.Н. Сультимов "Амиды зула"

5

4

«Үлүү хаража, буруу химэлхэ гээшэ намһаа удхатай…» гэһэн үгэнүүдэй удха тайлбарилха. Бэшэмэл хүдэлмэри.

9

Творческо практикум

1

10

Жэл соо үзэһэнөө дабталга.

3

3

Сахим ном хэрэглэлгэ

Уншалга- хөөрэлгын дадал шалгалга.

11

Дабталга-бүридхэлгэ. Жэлэй дүн гаргалга.

2

2

Сахим ном хэрэглэлгэ

Жэлэй дүн.

        

5.  Һурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд

I

                     Һурагшад иимэ юумэ мэдэхэ ёһотой:
       — уран зохёолой текст; темэ, үзэл бодол, уран дүрэ (уран һайханай образ), үзэгдэһэн зохёолой геройнуудые, сюжет;
        — байгуулгын (композициин) шухала онсо янзануудые, хэлэнэй зураглан тодорхойлхо арга хэрэгсэлнүүдые.
        һурагшад иимэнүүд юумэ шадаха зэргэтэй:
        — үзэгдэжэ байһан зохёолнуудай байгуулгын (композициин) зүйлнүүдые илгажа ба тэдэнэй үүргэ тодорхойлжо;
        — зохёолой геройнуудай өөр өөрын ба бултандань хабаатай шэнжэнүүдые тодорхойлон, характеристикэ үгэжэ, тэдэндэ авторай ямараар хандажа байһые элирүүлхэ зорилготойгоор геройнуудые зэргэсүүлжэ;
        — эпическэ, лирическэ, драматическа зохёолнуудые илгаруулжа;

II

        — уран зохёолнуудай текст лирическэ, эпическэ, драматическа жанрай байһаарнь тэдэниие хараадаа абажа, тодоор, уранаар уншажа;
        — үзэжэ байһан зохёолой геройнууд тухай, тэдээндэ авторай ямараар хандажа байһые хараадаа абан, һурагша бүхэнэй, бүхы һурагшадай зэргэсүүлһзн аман гү, али бэшэмэл өөрын бодомжолготой сочинени (сочинени-бодомжо) зохёожо;
        — уран зохёолой геройнуудта характеристикэ үгэхэ орёо түсэб табижа;
        — бэеэ даагаад уншаһан литературна зохёолоор, зохёолой геройнуудта өөрөө ямараар хандажа байһанаа харуулан аман гү, али бэшэмэл һанамжа үгэжэ;        

Һурагшадта зорюулжа хэблэгдэһэн научно-популярна номой тайлбари үгэдэг оньһо, мүн литературна нэрэ томьёотой толи хэрэглэжэ шадаха ёhотой.

ҺУРАЛСАЛАЙ БУСАД ПРЕДМЕДҮҮДТЭЙ ХОЛБООН

        Буряад, ород, англи хэлэнүүд. Эдэ хэшээлнүүдтэ һурагшадай хэлэжэ, хөөрэжэ, уншажа, найруулга ба зохёолго бэшэжэ шадаха дүршэлынь үргэдхэлгэ. Зохёолго бэшэлгэ. Хэрэгтэй материал суглуулалгаар, шэлэн абалгаар гуримтай болголго, орёо түсэб табюулга; эпическэ зохёолой тусхай хэһэгэй текстын удхаар тобшо, түүбэри удхатай найруулга бэшэлгэ үргэлжэлүүлэлгэ, хүнэй хэһэн хэрэг, ажал, үйлэ тушаа зохёолго бэшэлгэ, байгаалиин үзэгдэл тухай, гэр байра соохи оршон тойрониие зураглан зохёолго бэшүүлэлгэ.

6. Һуралсалай методическа хангалга

1. Бадмацыренова Ц.Б., Гармаева К.Н., Ширапова Б.Ш. Буряад литература. 1-дэхи, 2-дохи хуби. Ном-хрестомати. Улаан-Үдэ, «Бэлиг» хэблэл,2013 он.

2. Булагай эхин. Хрестомати. Улаан-Үдэ, «Бэлиг» хэблэл,2005 он

3. Алтан гадаһан. Хрестомати. Улаан-Үдэ, «Бэлиг» хэблэл,2008 он

4. Мүнөө үеын буряад уран зохеол. Улаан-Үдэ, «Бэлиг» хэблэл,2010 он

Шэнэ онол арга:

  1. Компьютер
  2. Проектор
  3. Интерактивна самбар
  4.  «Буряад хэлээр сахим һураха ном»
  5. Буряад уран зохёолой соносохо номой һан (аудиобиблиотека)

             Шалгаха хэрэгсэл :

  • Шалгалтын асуудалнууд ба даабаринууд;
  • М-тест
  • Электрон номой тестнүүд

               Интернет онол арга:

7.Хабсаргалта

Литературна диктант

  1. Номой тобшо удха
  2. Хуушан саарһануудые хадагалдаг газар
  3. Ухэ мэхэтэй, хүхуюн литературна наадан, шүлэгэй рифмэ баримталһан байдаг.
  4. 48 хуудаһанһаа сааша гараагүй заахан ном.
  5. Ном суглуулдаг хүнүүд
  6. Урданай, хоморой ном
  7. Справочна аппарадай хуби, эхитэйгээр ябталаатай карточканууд
  8. Багахан зохёол
  9. Саг сагтаа дабтагдан гаража байдаг хуби
  10. Нэгэ темээр нэгэдэһэн хэблэл
  11. Зохёолшодой нюуса нэрэ
  12. Зохёолой үйлэдэгшэ нюур, персонаж
  13. Хоёр гү, али хэдэн хүнэй хоорондохи хөөрэлдөөн
  14. Ушаралнуудай гү, али геройн оршон тойрон байһан байдалые, тэрэнэй хэжэ байһан үйлые, һанаа сэдьхэлыень һонирхолтойгоор, уранаар бэшэлгэ.
  15. Байгаалиин үзэгдэл уран гоё үгэнүүдээр зураглан харуулга
  16. Геройн газаа дүрсыень харуулхын тулада тэрэнэйнгээ түхэл маяг, шэг шарай, үмдэжэ ябаһан хубсаһа хунарыень ураар зураглан харуулга

Харюу:

1. аннотаци

2. архив

3. буриме

4. брошюра

5. библиофил

6. антикварна ном

7. картотекэ

8. миниатюра

9. рубрика

10. сери

11. псевдоним

12 литературна герой

13. диалог

14. зураглал

15 пейзаж

  1. портрет

Литературна диктант 8 класс

«Арадай аман зохёол дабталга»

  1. Арадай аман зохёол байгуулгаараа иимэнүүд жанрнууд боложо илгардаг: …., …., …..

2. Аман зохёолой олон жанрнууд сооһоо эгээ түрүүн … бии болоһон

3. Хорёодой Мэргэн, Бабжа –Барас баатар, Гаагай Мэргэн, Бальжан хатан тухай уянгата хөөрөөнүүдые бидэ …. гэжэ нэрлэдэгбди.



Предварительный просмотр:

ГБОУ «Республиканский Бурятский Национальный лицей-интернат № 1»

УТВЕРЖДАЮ:

Директор школы

Шойнжонов Б.Б.

_______________

СОГЛАСОВАНО: Зам.директора по УВР Цыбикова Д.Д.

________________

РАССМОТРЕНО:

на заседании МО

Мункуева М.Б.

_______________

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

Рабочая программа

Бадмацыреновой Цырендолгор Бадмаевны, учитель высшей категории

Предмет: Буряад хэлэн

Класс:  9 а

Рассмотрено на заседании

                                                                                                           педагогического совета

протокол № 1 от

« 26» мая 2022  г.

 

2022-2023 учебный год

Тайлбари бэшэг

Тус программа гүрэнэй Федеральна стандарт, Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерствын туршалгын программа дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет болгогдожо, үзэгдэжэ байдаг гээшэ. Энэ программа мүнѳѳ үеын ФГОС баримталан, 5-дахи классай «Бэлиг» хэблэлээр гараһан Б.Гомбоев, Б.Будаин, С.Будаинай зохёоһон «Буряад хэлэн» гэһэн номдо таарууланхай.

Программын шухала зорилгонь хадаа:

1. Һурагшадай түрэлхи хэлэ үзэлгэ хадаа оршон тойронхи байдалые ойлгоходонь, мүн ород хэлэ болон бэшэшье предмедүүдые үзэхэ хэрэгтэнь ехэ туһа хүргэдэг.Гадна һурагшадые болбосоруулха, хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ туһалха арга боломжотой. Ушар тиимэһээ түрэлхи хэлэнэй үүргые саашань улам дээшэлүүлхэ, энэ предмет заалгые, хэшээл бүхэнэй үрэ дүнгые һайжаруулха шухала.

2. Багшын шухала зорилгонуудай нэгэниинь хадаа һурагшадые алдуугүйгөөр, зүбөөр бэшүүлжэ һургаха болоно. Бэшэгэй дүримүүдые, сэглэлтын тэмдэгүүдые үзэхэдөө, һурагшад зүбөөр ойлгоод, тэдээнээ алдуугүйгөөр хэрэглэжэ һураха ёһотой.

3. Түрэлхи хэлые литературатайнь нягта холбоотойгоор зааха хэрэгтэй. Тиихэдээ литературын хэшээлдэ үзэһэн уран зохёолой хэлэ, найруулга, холбоо үгэнүүд, оньһон болон хошоо үгэнүүд, зэргэсүүлгэнүүд, зохид мэдүүлэлнүүд, богонихон текстнүүд гэхэ мэтые буряад хэлэнэй хэшээлнүүдтэ үргэнөөр хэрэглэхэ шухала.

 4. Түрэлхи хэлэ, литературын хэшээлнүүдтэ хэлэлгэ хүгжөөлгэ хараалагданхай. Тиимэһээ изложени болон сочинени бэшэлгэ, хөөрэжэ һургалга гэхэ мэтэ хүдэлмэринүүд дүүргэгдэхэ ёһотой.

5. Буряад хэлэ үзэлгэ бэшэ предмедүүдые үзэлгэтэй нягта холбоотой. Жэшээлхэдэ, буряад хэлэндэ түшэглэн, ород хэлэнэй олон ойлгосонуудые һурагшадта ойлгуулжа, хоёрдохи хэлэндэнь һургаха зэргэтэй.

6. Ургажа ябаа үетэндэ эрдэм болбосоролой үндэһэ һууриие гүнзэгыгөөр ба бата бэхеэр үгэхэ, тэдэниие ажал дээрэ хэрэглэхэ, дадал шадабаритай болгохо, хүгжэлтын юрэнхы үзэл бодолтойгоор хүмүүжүүлхэ.

Һуралсалай- тематическа түсэб

Программна материал

часууд

1

Дабталга

2

2

Хэлэн тухай шухала мэдээн

2

3

Сложно мэдүүлэл

1

4

Ниилэлдэhэн сложно мэдүүлэл

3

5

Дахалдаhан сложно мэдүүлэл

12

6

Союзгүй сложно мэдүүлэл

3

7

Дабталга. Лексикээр, фонетикээр, грамматикаар, бэшэгэй дүримөөр, сэглэлтын тэмдэгүүдээр

5

8

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ

7

Программын байгуулга ба удха

Дабталга (2 час).

Урда классуудта үзэhэнөө. Фонетическэ, үгын бүридэлөөр, морфологическа шүүлбэринүүд.

Хэлэн тухай шухала мэдээн (2 час).

Буряад хэлэнэй түүхэhээ. Хэлэн тухай найруулганууд.

Сложно мэдүүлэл (Орёо мэдүүлэл ).  (1 час).

Юрын мэдүүлэлэй байгуулга. Юрын мэдүүлэлэй бүридэл, сложно мэдүүлэлэй илгаань.

Ниилэлдэhэн сложно мэдүүлэл (3 час).

Союзууд. Ниилэлдүүлhэн, дахалдуулhан союзуудай илгаа. Юрын мэдүүлэлнүүдые сложно болгохо. Мэдүүлэлэй гэшүүд. Сэглэлтын тэмдэгүүд.

Дахалдаhан сложно мэдүүлэл (12 час).

Союз ба союзна үгэнүүд. Дахалдуулhан союзууд. Ород хэлэнэй дахалдаhан сложно мэдүүлэлэй байгуулга. Мэдүүлэлэй юрын гэшүүд. Сэглэлтын тэмдэгүүд.

Союзгүй сложно мэдүүлэл. (3 час).

Юрын ба сложно мэдүүлэлэй байгуулга. Мэдүүлэлэй шухала ба юрын гэшүүд.Yгүүлэл. Yгүүлэлэй стильнүүд.

Дабталга. Лексикээр, фонетикээр, грамматикаар, бэшэгэй дүримөөр, сэглэлтын тэмдэгүүдээр. (5 час).

Холбуулал мэдүүлэл хоёрой илгаа. Янза бүриин шүүлбэринүүд.

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ. (7 час).

Мэдүүлэлнүүдэй байгуулга. Зохёолго яагаад бэшэхэб? Зурагаар яагаад хүдэлхэб? Yгүүлэл.Yгүүлэлэй стильнууд.

Календарно-тематическа түсэб

Iчетверть

Грамматика ба бэшэгэй дγримѳѳр γзэхэ материал

Разделээр γгтэhэн саг

Темээр γгтэhэн саг

Болзор

ИКТ

Һурагшадай  бэеэ дааhан

 хγдэлмэри

1-2.

Дабталга.

Мэдүүлэл, холбуулал.

Мэдүүлэлэй шухала ба юрын гэшүүд.

2 час

2час

Электрон ном

хэрэглэлгэ

Тест зохёохо

3.

Шалгалтын диктант

1час

Дабталга-бэхижүүлгэ

4.

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

1 час

Дүрим дабтаха

5-6

Орёо мэдүүлэл, тэрэнэй илгаа, сэглэлтын тэмдэгүүд.

2 час

Электрон ном хэрэглэлгэ

Зохёолгодо  бэлдэлгэ

7.

Х.Х.Х.зохёолго

1 час

Зохёолго бэшэхэ

8-9

Ниилэлдэhэн орёо мэдүүлэл, тэрэнэй илгаа, сэглэлтын тэмдэгүүд.

2 час

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри хэхэ

10

Холбоhон харилсаатай мэдүүлэлнүүд.

1 час

Электрон ном хэрэглэлгэ

Асуудалнуудта харюусалга

11

Илгаhан харилсаатай мэдүүлэлнүүд.

1час

Электрон ном хэрэглэлгэ

Опорно схемэ зохёолго

12

Практическа хүдэлмэри

1 час

Бэхижүүлгын упражненинуудые дидактическа материалнуудаар дүүргэлгэ

13

Зүрилдэhэн харилсаатай мэдүүлэлнүүд.

1час

Опорно схемэ зохёолго

14

Залгаhан харилсаатай мэдүүлэлнүүд.

1час

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри хэхэ

15

Практическа хүдэлмэри

1 час

Дабталга-бэхижүүлгэ

16

Х.Х.Х. найруулга

1 час

Зохёолго бэшэхэ

17

Шалгалтын диктант

1 час

18

Алдуу дээрэ хүдэлмэри.

1 час

Дабталга, бэхижүүлгэ

2 четверть

Грамматика ба бэшэгэй дүримөөр үзэхэ материал

Разделээр үгтэhэн саг

Темээр үгтэhэн саг

Болзор

ИКТ хэрэглэлгэ

Һурагшадай  бэеэ дааhан хүдэлмэри

1

Урда үзэһэнөө дабталга

Ниилэлдэhэн орёо мэдүүлэлнүүдэй илгаа. Синтаксическашүүлбэри.

1 час

Электрон ном хэрэглэлгэ

Литературна зохёолнууд сооhоо мэдүүлэлнүүдые тааруулан буулгажа бэшэхэ, синтаксическа шүүлбэри хэхэ.

2

Х.Х.Х. багшын үзэмжѳѳр

1 час

Найруулга бэшэхэ

3

Ниилэлдэhэн орёо мэдүүлэлые холбодог холболтонууд

1час

Мэдүүлэлнүүдэй схемэ зохёолго.

4

Практическа хүдэлмэри.

1 час

Дабталга. Бэхижүүлгэ

5-6

Х.Х.Х.найруулга

2 час

Найруулга бэшэхэ

7-8

Дахалдаhан орёо мэдүүлэлэй шухала ба нүхэсэл мэдүүлэлнүүд

2 час

Электрон ном хэрэглэлгэ

Литературна зохёолнууд сооhоо мэдүүлэлнүүдые тааруулан буулгажа бэшэхэ.

9-10

Дахалдаһан орёо  мэдүүлэлнүүдые холбодог холболтонууд ба холболто үгэнүүд.

2 час

Электрон ном хэрэглэлгэ

Мэдүүлэлнүүдэй схемэ зохёолго. Синтаксическа шүүлбэри.

11-12

Практическа хүдэлмэри

1 час

Дабталга. Бэхижүүлгэ

13

Шалгалтын диктант

1 час

14

Диктантын шүүлбэри.

Хахад жэлэй дүн.

1 час

Дабталга. Бэхижүүлгэ

9- дэхи класс  буряад хэлэн III-дахи  четверть

Грамматика ба бэшэгэй дүримѳѳр үзэхэ материал

Темээр

үгтэhэн

 саг

Болзор

ИКТ  хэрэглэлгэ

Һурагшадайбэеэ дааhан хүдэлмэри

1

Дабталга. Дахалдаhан орёо мэдүүлэлнүүд.

1

Электронно ном хэрэглэлгэ

Бэхижүүлгэ

2-3

Тайлбарилһан нүхэсэл мэдүүлэл

2

Таблицаар хүдэлмэри,

упражненинүүдые дүүргэлгэ.

4

Практическа хүдэлмэри

1

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри

5

Холбоо хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ

1

Творческо хγдэлмэри.

6-7

Элирхэйлhэн нүхэсэл мэдүүлэл

2

Электронно ном хэрэглэлгэ.

«Буряад хэлээр тестнүүд

8

Практическа хүдэлмэри

1

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри

9-10

Холбоо хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ

2

Найруулга бэшэхэ

11

Ушарлаhан нүхэсэл мэдүүлэл

1

Электронно ном хэрэглэлгэ.

Упражненинүүдые дүүргэлгэ.

12

Аргын, байрын ушарлаhан нүхэсэл мэдүүлэлнүүдэй илгаа

1

Электронно ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри

13

Сагай,шалтагаанай ушарлаhан нүхэсэл мэдүүлэлнүүдэй илгаа

1

Электронно ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри

14

Практическа хүдэлмэри

1

Упражненинүүдые дүүргэлгэ

15

Зорилгын, хэмжээнэй ушарлаhан нүхэсэл мэдүүлэлнүүдэй илгаа

1

Электронно ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри

16

Болзоогой, ѳѳрсэгүйн ушарлаhан нүхэсэл мэдүүлэлнүүдэй илгаа

1

Электронно ном хэрэглэлгэ.

Мэдүүлэлнүүдэй шүүлбэри

17

Практическа хүдэлмэри

1

Упражненинүүдые дүүргэлгэ

18

Холбоо хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ

1

Найруулга

19

Шалгалтын диктант

1

20

Алдуу дээрэ хүдэлмэри

1

Алдуунуудай  шүүлбэри

4 четверть

Грамматика ба бэшэгэй дүримөөр үзэхэ материал

Разделээр үгтэhэн саг

Темээр үгтэhэн саг

Болзор

ИКТ

Һурагшадай  бэеэ дааhан

 хүдэлмэри

1

Х.Х.Х. багшын үзэмжѳѳр

1 час

Творческо хүдэлмэри дүүргэхэ

3-4

Холболтогүй орёо мэдүүлэл

2час

Электрон. Ном хэрэглэлгэ

Мэдүүлэлнүүдэй схемэ зохёолго. Синтаксическа шүүлбэри.

5.

Практическа хүдэлмэри

1 час

Мэдүүлэлнүүдэй схемэ зохёолго. Синтаксическа шүүлбэри.

Бэхижүүлгын упражненинуудые дидактическа материалнуудаар дүүргэлгэ

6

Сэхэ хэлэлгэтэй орёо мэдүүлэлэй шэнжэ болон байгуулга, сэглэлтэнүүд

1

1 час

Электрон. Ном хэрэглэлгэ

Упражненинүүдые дүүргэлгэ

7-9

Сэхэ ба өөршэлэн хэлэлгэ

2 час

Электрон. Ном хэрэглэлгэ

Авторай ба сэхэ хэлэлгэ илгажа һураха

 10

Текст ба тэрэнэй байгуулга

2

1 час

Текст байгуулгаарнь илгаруулха, хөөрэлгэ, бодомжолго, зураглалтай

текст литературна зохёолнууд сооhоо  тааруулан буулгажа бэшэхэ.

11

Хөөрэлгэ, бодомжолго, зураглалтай

текст

1 час

Электрон ном хэрэглэлгэ

Бэхижүүлгын упражненинуудые дидактическа материалнуудаар дүүргэлгэ

12

Үгүүлэл, тэрэнэй янзанууд

1

1

Электрон ном хэрэглэлгэ

Эрдэм һуралсалай, ниитын, хэрэгэй, хөөрэлдөөнэй, уран һайханай үгүүлэл литературна зохёолнууд сооhоо мэдүүлэлнүүдые тааруулан буулгажа бэшэхэ.

13

Шалгалтын диктант.

1

14

Алдуу дээрэ хүдэлмэри. Жэлэй дүн

Алдуунуудай  шүүлбэри хэхэ

5. Һурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд

Һурагшад 9-дэхи класс дүүргэхэдээ, иимэнүүд шадабари ба дадалтай болохо ёһотой:

мэдүүлэлнүүдые байгуулгаарнь шүүмжэлхэ, юрын болон орёо мэдүүлэлнүүдые зохёохо; буряад болон абтаһан үгэнүүдэй бэшэгэй дүрим мэдэхэ, тэрэниие баримталан, үгэнүүдые болон мэдүүлэлнүүдые зүб үгүүлхэ, бэшэхэ; юрэ хѳѳрэһэн, бодомжолһон, зураглаһан найруулгануудые бэшэхэ түсэб табижа шадаха.

Фонетикэ, графика, орфоэпи, орфографи шудалан үзэлгэ хадаа буряад хэлэнэй абяанай системын онсо зүйлнүүдые харуулха, абяан үзэг хоёрые худхахагүй, литературна үгүүлбэриин хэм баримталха, зүб бэшэлгын дүримүүдые хэрэглэжэ шадаха болохо ёһотой. Үгэнүүдые, мэдүүлэлнүүдые, үгүүлэлнүүдые зүбөөр галиглажа һурабал, фонетическэ шүүлбэри зүбөөр хэгдэхэ.

Тус программа соо лексикологи ба фразеологи гэһэн сэдэбүүдтэ онсо һуури үгтэнэ. Буряад хэлэнэй үгын баялиг, тэрэниие баяжуулха гол арганууд, хэлэнэй уран аргануудые: эпитет, метафора, синекдохэ, гиперболэ – эдэ бүгэдые һурагшад эдэбхитэйгээр хэрэглэжэ һураха ёһотой. Лексикологёор мэдэсэнүүд морфологи, синтаксисшье шудалха үедөө нэмэгдэхэ, бэхижүүлэгдэхэ. Буряад литературын хэшээлнүүдтэ зохёолой хэлэнэй шүүмжэлгэ хэхэдэ, лексикээр хүдэлмэри ябуулагдаха болоно. Түрэл хэлэнэйнгээ арга боломжые, тодо, хурса, ураниие улам бүри дүүрэнээр хэрэглэжэ һургаха шухала. Һурагшадые лексическэ шүүлбэридэ һургаха хэрэгтэй.

Морфологи шудалан үзэхэдөө, һурагшад үгын бүридэл ба үгын бии болодог аргануудтайнь танилсана. Үгын удхата хубинууд – үндэһэн ба залгабаринуудай үүргэ тухай, үгэнүүдые холбодог арга зэбсэгынь болохо залгалта тухай ойлгосо һурагшадта үгэхэ, үгые ганса бүридэлөөрнь шүүлбэрилжэ һураха бэшэ, мүн баһа ямар үгэһөө яагаад бии болоһыень ойлгуулха шухала юм. Үгын бүридэлөөр ба үгын бии бололгоор шүүлбэридэ наринаар хандаха, зүб бэшэлгэтэйнь холбоотойгоор хараха. Хэлэлгын хубинуудай морфологическа шэнжэнүүдые ойлгон, тэдэнэй хоорондохи адли ба ондоо зүйлнүүдые мэдэжэ абаха зорилго табигдана.

Синтаксис шудалан үзэхэдөө, һурагшад үгэнүүдэй холбоо, мэдүүлэл, мэдүүлэл доторхи үгэнүүдэй холбоо, мэдүүлэлэй шухала ба юрын гэшүүд, мэдүүлэлэй тусгаарлагдаһан гэшүүд, причастна ба деепричастна дахуулалтай мэдүүлэлнүүд, юрын ба орёо мэдүүлэлнүүдэй гол янзанууд тухай мэдэсэ, хэрэглэхэ шадабари бата бэхеэр ойлгожо абаха ёһотой. Мэдүүлэлнүүдые уншахадаа, хоолойн аялга ашагладаг байха хэрэгтэй. Һурагшадые сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр табиха дүй дүршэлтэй болгохоһоо гадна, мүн баһа уран уншалгыень хүгжөөхэ байна. Морфологи синтаксис хоёрой хоорондохи холбоое хараада абаха шухала юм. Зүб бэшэлгын дүримүүд, сэглэлтын тэмдэгүүдээр дүримүүд, шалгахань бэрхэтэй орфограммануудта анхарал хандуулагдаха ёһотой.

Грамматикын тодорхойлолгонуудые ба дүримүүдые сээжэлдэхэ гэһэн зорилготой бэшэшье һаань, тэдэниие сохом тодоор, удхыень ойлгожо, найруулан хэлэхэ эрилтэ һурагшадта табиха.

Лингвистическэ шүүлбэринүүдые саг үргэлжэ үнгэргэжэ байхада, һурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал гуримшаха ёһотой.

Һуралсалай мониторинг хэхэ эрилтэнүүд

 Буряад хэлээр һуралсалай мониторинг четвертьнүүдэй һүүлээр гү, али түрүүшын ба хоёрдохи һуралсалай хахад жэлнүүдэй дүнгүүдээр гэршэлэгдэдэг.

Мониторинг һурагшадай һуралгын дүнгүүдые сасуулан, зэргэсүүлэн, шүүлбэрилэн хэгдэхэ ёһотой. Удаадахи хүдэлмэринүүдэй дүнгүүдээр һуралсалай мониторинг элирүүлэгдэхэ: шалгалтын упражненинүүд, бэшэмэл харюунууд, тестнүүд, диктантнууд, шалгалтын холимог хүдэлмэри, аман шалгалта, хөөрэлдөөн, һурагшадтай уридшалан хүдэлэлгэ, хүсэд шиидхэгдээгүй асуудалнуудые шэнжэлүүлэн тайлбарилга, реферадуудые бэшэлгэ, олониитын ажалда хабаадалга, элидхэл хэлгэ ба бусад.

Аман шалгалтаар элирүүлэгдэхэ үрэ дүнгүүд: һурагшадай хэлэн тодо сэбэр, уян нугархай, һанал бодолоо эли тодоор холбожо, мэдүүлэл, үгүүлэл болгон хэрэглэжэ шадаха ёһотой. Һуралсалай мониторинг элирүүлгэдэ холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгын хүдэлмэриин дүнгүүд оролсодог.

Хэшээлһээ гадуур хүдэлмэри

 Буряад хэлэнэй багша хэшээлнүүдээ классһаа гадуур хэгдэдэг хүдэлмэреэр баяжуулдаг. Буряад хэлээр хэшээлһээ гадуурхи хүдэлмэри элдэб янзын байха ушартай: кружогууд, бүлгэмүүд (жэшээлхэдэ, түрэлхи хэлэндээ дуратайшуулай бүлгэм, аман зохёолой кружок г. м.), конкурснууд ба олимпиаданууд (уранаар уншагшадай, хөөрэгшэдэй, зохёолшодой, уран зохёол шүүмжэлэгшэдэй мүрысөөнүүд, грамматическа олимпиада г. м.), тусхай сэдэбтэ зорюулһан Баярай үдэрнүүд, буряад хэлэнэй танхим байгуулга; буряад хэлэндэ, хэлэ шэнжэлдэг эрдэмтэдтэ, дурасхаалта һайндэрнүүдтэ зорюулагдаһан тусхай ханын сонин гү, али бюллетень гаргалга, сониндо үгүүлэл бэшэлгэ ба бусад.

Һурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал сэгнэхэ хэм

Һурагшадай аман харюу сэгнэлгэ

Грамматикаар һурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал элирүүлхэ аргын нэгэн хадаа аман асуудал болоно.

Тусхай темээр һурагшын аман харюу холбоо удхатай мэдээсэл боложо, грамматика хэр зэргэ тодорхойгоор мэдэдэг, ойлгодог байһыень элирүүлнэ.

Һурагшын аман харюу удаа дараалан һубариһан байха ёһотой.

Жэшээлхэдэ, түлөөнэй нэрын удха шанар, илгаа тухай асуудалда һурагша иимэрхүү харюу үгэхэ болоно:

– түлөөнэй нэрын тодорхойлолго;

– түлөөнэй нэрэ юумэнэй, тэмдэгэй, тоогой нэрэнүүдэй али нэгэнэй түлөө хэрэглэгдэдэг гэжэ жэшээ дээрэ харуулха;

– түлөөнэй нэрын илгаае (нюурай, зааһан, асууһан г. м.) нэрлэхэ, жэшээ дээрэ харуулха.

Һурагшын хөөрэжэ дүүргэхэдэ, материал хэр зэргэ мэдэрэлтэйгээр, гүнзэгыгөөр ойлгон абаһыень багша асуудалаар элирүүлнэ. Эндэ һурагшад үгын удха зүбөөр ойлгоһоноо, үгтэһэн үгэдэ түрэл үгэ тааруулан олохо, үндэһыень ойлгохо, үгэ ба конструкци һэлгэхэ шадабаритай байһанаа харуулна.

Һурагшадай мэдэсэ, шадабари, дүршэл шалгалгада грамматическа шүүлбэри ехэ туһатай. Шүүлбэри һурагшадай хэлэлгэ хүгжөөлгэдэ ехэ үүргэтэй, тэдэнэй грамматикын дүримүүдые ойлгоходо туһа боложо үгэдэг.

Һурагшадай аман харюу сэгнэхэдээ, иимэ юумэндэ анхаралаа хандуулха:

– харюунь зүб, дүүрэн гү;

– үзэһэн материалаа хэр зэргэ ойлгооб;

– үгэ хэлэеэ хэр зэргэ зүб найруулжа харюусааб;

– мэдүүлэл һайнаар зохёожо, мэдүүлэл соо хоолойн аялга зүбөөр табижа, үгэ зүбөөр хэрэглэжэ, грамматическа шүүлбэри хэжэ шадана гү;

–       һурагшын зохёоһон мэдүүлэлэй найруулал зүб гү.

Аман харюу сэгнэхэдээ, иимэ эрилтэ баримталха:

«5» сэгнэлтэ хэрбээ һурагшын шудалан үзэһэн материалаа хүсэд дүүрэнээр мэдэхэ, тодорхой һайнаар найруулжа, хэлэн тухай ойлгосодо зүб тодорхойлго үгэжэ, һанамжаяа үндэһэ баримтатай болгожо, өөрынгөө зохёоһон жэшээ харуулжа, материалай удаа дараае алдангүй, литературна хэлээр, эли тодоор дамжуулжа шадаха байхадань;

«4» сэгнэлтэ хэрбээ һурагшын харюу «5» гэһэн сэгнэлтэдэ табигдадаг эрилтэ хангамаар аад, зүгөөр 1–2 алдуутай, багшын ажаглаһанай хойно, тэрэнээ өөрөө заһажа, найруулан хэлэхэдээ, удаа дараагай ба хэлэнэй 1—2 алдуу гаргаһан байхадань;

«3» сэгнэлтэ хэрбээ һурагша тус темын гол зүйл мэдэхэ ба ойлгохо байһанаа харуулжа, материалаа дутуу найруулһан, ойлгосо тодорхойлгодо гү, али дүрим дутуу мэдэхэ, һанамжаяа үндэһэ баримтатай болгожо, өөрөө жэшээ үгэжэ шадаагүй, материал найруулхадаа удаа дарааень эбдэһэн, хэлэнэй талаар алдуу гаргаһан байхадань;

«2» сэгнэлтэ хэрбээ һурагша үзэһэн материалаа ехэнхииень мэдэхэгүй, тодорхойлго ба дүрим хэлэхэдээ удхыень хазагайруулһан, материал ойлгожо ядангяар, гуримгүйгөөр найруулһан байхадань табиха.

Хангалтатай сэгнэлтэ («5», «4», «3») нэгэ доро үгтэһэн харюугай түлөө (һурагшын бэлэдхэл шалгалгада тусхай саг үгтэһэн байхадань) табигдахаһаа гадна, мүн таһалдаһан, бүхэли хэшээлэй турша соо һурагшын үгэһэн хэдэн багашаг харюугай түлөө хамтаруулан табигдаха.

 Диктант сэгнэлгэ

Диктант бэшэлгэ хадаа һурагшадые бэшэгэй дүримдэ, сэглэлтын тэмдэгүүдтэ, найруулалда, бэшэмэл хэлэлгэдэ һургаха арга зэбсэгэй нэгэн болоно. Диктант һурагшадай анхарал дээшэлүүлдэг, һанал бодолыень зүбөөр эмхидхэдэг, өөһэдыгөө шалгаха дүршэлтэй болгодог. Диктант бэшүүлхын тула холбоотой текст хэрэглэбэл зохистой. Энэ текст мүнөө үеын уран зохёолой хэлэнэй эрилтэ баримталһан байха ёһотой.

Диктантын аша туһань хоёр зүйлһөө дулдыдаха: а) текстын шанарһаа; б) текст зүбөөр бэшүүлхэ багшын шадабариһаа.

Диктантын текст иимэ байха ёһотой:

1. Диктантын текст уран зохёолой хэлэн дээрэ бэшэгдэһэн байха зэргэтэй.

2. Текст соохи мэдүүлэл дүүрэн удхатай байха. Шадаал һаа, холбоотой текст бэшүүлхэ хэрэгтэй. Текстын ба тэрэнэй үгын удха һурагшадта бэлээр ойлгогдохо ёһотой.

3. Диктант һурагшадай үзэһэн, мэдэхэ дүримдэ бэшүүлхэ. Нэгэ текст соо олон хүшэр дүрим орохо ёһогүй.

Багша диктантын текст һайнаар, тодоор, уран гоёор уншаха уялгатай.

4. Диктантын текст класс класста таараһан, һурагшадай бэшэжэ шадахаар байха ёһотой.

Диктант бэшүүлхэ текстын юрэнхы хэмжээн:

5 класста – 70–80 үгэ;

6 класста – 80–90 үгэ;

7 класста – 90–100 үгэ;

8 класста – 100–110 үгэ;

9 класста – 110–130 үгэ;

10 класста – 130–150 үгэ;

11 класста – 150–180 үгэ.

Ажаглалта: хэрбээ диктантда грамматическа даабари үгтэһэн байгаа һаань, хэмжээнь 10–15, дээдэ классуудта 20–30 үгөөр үсөөн болохо.

Словарна диктант хүндэ бэшэлгэтэй үгэ һурагшадай хэр зэргэ зүбөөр бэшэжэ шадаха болоһыень шалгадаг. Словарна диктантын үгэнүүдэй тоо:

5 класста – 10–15 үгэ;

6 класста – 15–20 үгэ;

7 класста – 20–25 үгэ;

8 класста – 25–30 үгэ;

9 класста – 30–40 үгэ.

Словарна диктант сэгнэхэдээ, иимэ сэгнэлтэ табиха:

«5» сэгнэлтэ алдуугүй диктантын түлөө;

«4» сэгнэлтэ 2–3 алдуутай диктантын түлөө;

«3» сэгнэлтэ 3–5 алдуутай диктантын түлөө;

«2» сэгнэлтэ 6-һаа дээшэ алдуутай диктантын түлөө.

Зохёолго сэгнэлгэ:

«5» сэгнэлтэ темэдэ сэхэ, дүүрэн харюу үгэһэн, литературна материал һурагшын гүнзэгыгөөр ойлгожо, мэдэжэ хэрэглэһые харуулһан, бэшэгдэһэн ушарта сэгнэлтэ үгэжэ шадаһан, һанал бодолойнгоо бэеэ даангиие харуулһан, үгэ шэлэн абалга ба мэдүүлэл байгуулгада алдуугүй, тодо хурсаар ба уран һайханаар найруулагдаһан, бэшэгэй дүримдэ алдуугүй бэшэгдэһэн зохёолгын түлөө;

«4» сэгнэлтэ литературна материал һурагшын һайн мэдэһэн, һанал бодолоо удаа дараа үндэһэ баримтатайгаар найруулжа, шухала хэрэгтэй тобшолол ба хамтадхал хэжэ шададагые харуулһан, зүб литературна хэлээр бэшэгдэһэн аад, 2–3 найруулалай алдуутай, 3-һаа дээшэ бэшэ бэшэгэй дүримэй, сэглэлтын тэмдэгээр 3-һаа дээшэ бэшэ алдуутай байһан зохёолгодо;

«3» сэгнэлтэ темэдээ гол түлэб тааруу аад, һурагшын схематична харюу үгэһэн, үгышье һаа фактическа материал найруулхадаа, зарим тодо бэшэ зүйл гаргаһан гү, али зохёолгодоо удаа дарааень эбдэһэн, 3–4 найруулалай алдуу хэһэн, 6-һаа дээшэ бэшэ бэшэгэй дүримэй, сэглэлтын тэмдэгээр 6-һаа дээшэ бэшэ алдуу гаргаһан зохёолгодо;

«2» сэгнэлтэ темэеэ һурагшын ойлгоогүй гү, али литературна материал мэдэхэгүй байһанаа харуулһан, 5–6-һаа дээшэ найруулалай алдуутай байһан, «3» сэгнэлтэдэ тогтоогдоһон эрилтэһээ дээшэ бэшэгэй дүримэй, сэглэлтын тэмдэгээр 7–8-һаа дээшэ алдуутай байһан зохёолгодо табиха.

Найруулга сэгнэлгэ

Найруулга бэшүүлхэ текст һургалгын, болбосоролой, хүмүүжүүлгын зорилго хангаһан, удхынгаа ба үгэ хэлэнэйнгээ талаар һурагшадай бэшэжэ шадахаар байха ёһотой.

5-дахи класста найруулга бэшүүлхэдээ, багашаг хөөрөө гү, али уран зохёол сооһоо богонихон зураглал үгэдэг. Найруулгын текстын удха ойлгосотой бэшэгдэһэн, авторай тайлбарилгатай, зохёолой геройн һанал бодол, тэрэнэй сэдьхэл элеэр харуулагдаһан байха ёһотой.

5–6-дахи классуудта бэшүүлхэ текстнүүд адлирхуу байхадаа болохо. Мүн багахан характеристикэ, дэлгэрэнгыгээр зураглаһан уран зохёолой хэһэг үгэхэдэ болохо. Хэһэг гол түлэб юрэ хөөрэһэн байха зэргэтэй.

7-дохи класста диалог ба шүүмжэлэн бодомжолгын зүйлөөр орёошог болгогдоһон характеристикэ, зураглагдаһан хэһэг зохёолһоо үгтэхэ.

Найруулга бэшэхэ текстын хэмжээ:

5 класста – 90–100 үгэ;

6 класста – 100–130 үгэ;

7 класста – 140–170 үгэ;

8 класста – 180–200 үгэ;

9 класста – 210–230 үгэ.

Һуралсалай бусад предмедүүдтэй холбоон

        Буряад, ород, англи хэлэнүүд. Эдэ хэшээлнүүдтэ һурагшадай хэлэжэ, хөөрэжэ, уншажа, найруулга ба зохёолго бэшэжэ шадаха дүршэлынь үргэдхэлгэ. Зохёолго бэшэлгэ. Хэрэгтэй материал суглуулалгаар, шэлэн абалгаар гуримтай болголго, орёо түсэб табюулга; эпическэ зохёолой тусхай хэһэгэй текстын удхаар тобшо, түүбэри удхатай найруулга бэшэлгэ үргэлжэлүүлэлгэ, хүнэй хэһэн хэрэг, ажал, үйлэ тушаа зохёолго бэшэлгэ, байгаалиин үзэгдэл тухай, гэр байра соохи оршон тойрониие зураглан зохёолго бэшүүлэлгэ.

6. Һуралсалай методическа хангалга

  1. В. Патаева, О -Х. Нанзанова «Буряад хэлэн», Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2012 он.
  2. С. Будаин, Ж. Жамбуева, Я. Ивахинова, Ц. Лубсанова «Буряад хэлээр тестнүүд», Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2007 он.
  3. Б-Д. Батоев, С. Будаев, Б. Будаин «Буряад хэлэн» 5-9 кл., Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2006 он.
  4. Х. Дамдинова, Цыремпилун «Буряад хэлээр дидактическа материалнууд», Улаан- Yдэ., 1983 он.
  5. «Буряад хэлэн» сахим hураха ном. 2012 он.
  6. Д. Доржиев, Р-Х. Санжимитыпова  «Буряад хэлээр хэрэглэхэ дидактическа материалнууд». Улаан- Yдэ., 1992  он.
  7. Д. Амоголонов «Буряад хэлэнэй орфографическа словарь», Буряадай номой хэблэл,

           Улаан- Yдэ., 1976  он.

  1. «Буряад хэлэнэй тобшо тайлбари толи» Буряадай номой хэблэл,

           Улаан- Yдэ., 1992  он.

  1. Л. Шагдаров, Н. Очиров «Ород-буряад толи» Россиин эрдэмэй академи…
  2. «Буряад hургуулиин программанууд»,  «Буряад хэлэн 5-11 классууд» Улаан- Yдэ., «Бэлиг», 2008 он.

Шэнэ онол арга:

  1. Компьютер
  2. Проектор
  3. Интерактивна самбар
  4.  «Буряад хэлээр сахим һураха ном»
  5. Буряад уран зохёолой соносохо номой һан (аудиобиблиотека)

Шалгаха хэрэгсэл :

  • Шалгалтын асуудалнууд ба даабаринууд;
  • М-тест
  • Электрон номой тестнүүд

Интернет онол арга:

Хабсаргалта

Орёо мэдүүлэл тухай ойлгосо.

  1. Орёо мэдүүлэлнүүдые ологты.
  1. Ћургаалтай үхибүүд шэнэбэнэжэ хэлэхэдэ ойлгохо, шэмхэлжэ үгэхэдэ садаха.
  2. Їдэрынь яћала халуун болодог аад, ћїниндєє хїйтэн хоножо, гол горхоной ућан захаараа хайнагтана.
  3. Мїнєєдэр сэлмэг аад, хїйтэн.

2. Юрын мэдїїлэлнїїдые ологты.

  1. Сэлэнгын полкын морин сэрэгшэдэй дайлалдаћан түүхэ Малахов Курганай хїшєє дээрэ алтан үзэгүүдээр  бэшэгдэнхэй.
  2. Элинсэг хулинсагуудайнгаа хирэ тооћогїй сэбэр агаар, арюун сэл хүхэ ућа дамжуулћандань баярлан, саашанхи үедөө, үри хүүгэдтээ тэрэ зандань дамжуулаял.
  3. Ургаар мори бариха улаан гарай хїсэн, урин ћайхан ябаха ухаан бэлигэй хүсэн.

3. Зїб харюу ологты.

  1. Дахуулалнууд, тусгаарлаћан хабсаргалтанууд, тододхоћон гэшүүд юрын мэдүүлэлые дэлгэрэнгы болгодог.
  2. Юрын болон орёо мэдүүлэлнүүд хоёр гү, али хэдэн үгэћөө бүридэдэг
  3. Орёо мэдїїлэлнїїд ниилэлдэћэн, дахалдаћан, холболтогїй гэжэ илгарн

4. Эдэ мэдүүлэлнүүдые илгагты.

1) Юрын                         2) Орёо

А) Зунай ћїниин тэн їнгэржэ, тэнгэриин зїйдэл тэмгэ Викторэй дээрэ ерэбэ.

Б) Зїїн урдаћаа баруун тээшээ огторгойе бїћэлћэн Галактикын эдэ багса мүшэдые Тэнгэриин зүйдэл гэдэгћаань, харин газар дээрэхи энэ Байгалые тойроћон Саяанай, Алтайн, Памирай, Тянь-Шаниин, Гималайн ууланууд газарай зүйдэл болоно ёћотой. (1-а, 2-б)

  1. Орёо мэдүүлэлнүүдые ологты
  1. Амжалта туйлаћанаа баабайнгаа шэхэнэй шэмэг, нюдэнэй хужар болгон бэшэћэйб.
  2. Гэрэй оройћоо мүнгэн дућалнууд шолд-шолд унана.
  3. Манай нютагай саада тээ багахан горхон урдана, харин саашаа ой модоор бүрхөөгдэћэн тала нэмжынэ.

Ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл

1. Ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл соохи юрын  мэдүүлэнүүд хоорондоо адли эрхэтэй байдаг гэћэн ћанамжа

  1. Зүб
  2. Буруу

2. Холбоћон харилсаатай ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл ологты

  1. Нохой ами бэеэ гамнангүй, эзэеэ аршалдаг, тиимэ хадань тэрэниие хүнэй хани нүхэр гэдэг.
  2. Эрдэм бэлиг – эрихм баян гэжэ багаћаа хойшо мэдэнбди
  3. Оршон тойрон абяа шэмээгүй, харин гансал ой модон оёорћоо аалиханаар дүнгинэнэ.

3. Энэ мэдүүлэл

Модо тарихадаа, нэгэ гэбэл эртэ хабар, апрель ћара соо,үгы гэбэл алтан намарай һүүлээр, орой намар таридаг байна.

  1. Холбоћон харилсаатай ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл
  2. Зүрилдэћэн харилсаатай ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл
  3. Илгаћан харилсаатай орёо мэдүүлэл.

4. Энэ мэдүүлэл

Сэнхир хүхэ огторгойдо нэгэшье үүлэгүй, зүгөөр баруун голой эрье дээүүрнь, тээ саанахана үргэлжэ ханатаћан элдэб янзын ой гэжэ аяншад тэмдэглэбэд.

  1. Холбоћон харилсаатай ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл
  2. Зїрилдэћэн харилсаатай ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл
  3. Илгаћан харилсаатай орёо мэдүүлэл

5. Энэ мэдүүлэл

Шасаргана хүйтэнћөө айдаггүй юм, тиимэћээ тэрэниие байрын саћанай ороћон хойно суглуулжа болохо.

  1. Юрын
  2. Ниилэлдэћэн орёо мэдүүлэл

1. Таабари таагаад, хоёр абяа тэмдэглэhэн аялгантай үгэнүүдые ологты.

  Гайхама ехэ бэетэй, газарта хүрэмэ дэлhэтэй.

    2. Мэдүүлэл сооhоо хэлэнэй хойгуурхи хашалгантай үгэнүүдые ологты.

   Шубуудай аян хүнэй досоо гуниг түрүүлдэг.

  3. Ямар үгэнүүдтэ ИИ бэшэхэб?

Ш…дхэхэ, ш…раг, биш…хан, дүт…н, h...хэ, д…лэхэ, эж…н, м…нтэ.

 4. Буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэнүүд доогуур зурагты.

Машина, шэниисэ, ручка, поэмэ, вагон, лампа, пеэшэн, саaхар, касса,     углуу, үйлсэ, клуб.

5. Эдэ үгэнүүд сооhоо омонимуудые ологты.

  1). Унтари заhа, хоолойгоо заhа; нэрээ хухалха, яhаа хухалха.

  2). Хара үнгэ, арhа үнгэ; уhанай эрье, наашаа эрье.

6. Оньhон үгэнүүдые ологты.

    1. Хүсэжэ ядаад хусаба.

    2. Эльгэ нимгэн.  3. Долоон голтой.

    4. Бахын hанаан далайда.    5. Бүдүүн  хүзүүтэй.

 6. Мухар хутага зурааша. 7. Барюу гартай. 8. Дуутай тэнгэри бороогүй.

7. Энэ hургаал уншаад, түрэл үгэнүүд доогуур зурагты.

Ѳөрынгөө хэлэhэн үгэдэ өөрөө бү энеэ.

     Нэгэ хурса үгэ хэлэhэн дары олоной нюурые бү хара.

8. Yгтэhэн үгэнүүдhээ абяанай аргаар шэнэ үгэнүүдые бии болгогты.

   Унаган, юhэн, буха, бүлэг, уялга, шааха

9. Энэ hургаал уншаад, туhалагша хэлэлгын хубинуудые ологты.

     Гудамжаар ябахадаа огторгой өөдэ бү хара,

    Ябагаар ябаха сагтаа газар руу хаража бү яба.

    Тэрэ хадаа зүрхэгүй гү, үгышье hаа, муу hаналтай мэтээр үзэгдэхэ.

10.  Yреэл уншаад, үйлэ үгэнүүдые түхэлөөрнь хубаажа бэшэгты.

         Гэрээpтнай дүүрэн гэрэл бадараг, альгаартнай дүүрэн ажал бадараг.

       Алтан богоhыетнай алхан орожо, аяга сайетнай амасан уужа,

       Айл зонтнай ябажа байг. Ороhон гэртнай уужам боложо,

       Ерэhэн гэртнай ехэ боложо байг.

 11. Тогтомол холбуулал доогуур зурагты.

Зүрхэ алдаха, эбээ таhарха, мэдээ алдаха, боро морин, бэеэ бариха, тушаал   дааха, нооhо сохихо, тархяа эрьехэ, тархяа гээхэ, хамар сохихо, тоомоо таhарха.

12. Илгагдаhан үгэнүүд мэдүүлэлэй ямар гэшүүд болоноб?

      1. Би багахан ойн соорхой холоhоо обёорбоб.

      2. Орохо тэнгэри оройhоо соорхой.

13. Мэдүүлэлэй юрын хэлэгшые бүридэмэл болгогты.

      1. Шинии хэлээшэ зүб.

      2. Дааража ябанхаар, даажа ядаhаниинь дээрэ.

      3. Минии эжын нагаса Бадма.

14. Мэдүүлэлэй гэшүүд болодоггүй үгэнүүдые ологты.

     1. Урдань, табин жэлэй саaна, эндэ нуур хүхэржэ байгаа.

     2. Татай! Энэш тиимэ нэрэтэй юм гү?

     3. Yхибүүд, таанар гайхаад абяагүй  бү байгты.

15. Орёо мэдүүлэл ологты.

1. Энэ гол нарин, теэд гүнзэгы.

2. Yүр сайба, сагаан толон сасаршаба.

3. Yхибүүд hургаалтай байхадаа, муу ябадал гаргадаггүй.

Хоёрдохи бүлэг

1.  «Саг сагтаа, сахилза хүхэдөө» гэhэн оньhон үгын удхые ойлгоhоноо тайлбарилан бодомжолго бэшэгты.

Харюунууд

Нэгэдэхи бүлэг  

      1. Харюу:  наран. Ехэ, бэетэй

      2. Харюу:  аян, гуниг

     3. Харюу:  шиираг, шиидхэхэ, hиихэ, диилэхэ, миинтэ.

 4. Харюу:  шэниисэ,  поэмэ, лаампа,  пеэшэн, саахар, углуу, Yйлсэ.

     5. Харюу:  2.

      6. Харюу: 1, 4, 6, 8.

      7. Харюу: шшрынгшш, шшршш

      8. Харюу: үнэгэн, яhан, баха, хүлэг (түлэг), аялга, дааха (тааха).

      9. Харюу: шшдэ, бү, руу, бү, гү, үгышье hаа

     10. Харюу: Мэдүүлhэн: хүсэнэбди; Хандаhан: бадараг, бадараг, ябажа                 байг, боложо байг;  Причастна: ороhон, ерэhэн;

Деепричастна: орожо, уужа, боложо

11. Харюу: зүрхэ алдаха, эбээ таhарха,  бэеэ бариха, тушаал дааха,                                                  тархяа гээхэ, хамар сохихо.

     12. Харюу: нэмэлтэ, хэлэгшэ

     13. Харюу:    1. Шинии хэлээшэ зүб байгаа.

                            2. Дааража ябанхаар, даажа ядаhаниинь дээрэ байха.

                           3. Минии эжын нагаса Бадма болоно.

   14. Харюу: 2, 3

   15. Харюу: 1, 2

1.  Буряад хэлэндэ хэды аялган абяанууд бииб, тоологты?

2. Таабари таагты. Зөөлэн хашалгантай үгэнүүдые ологты.

       Хээр морин хэжэмтэй,            Сасаг бүреэ монсогтой,

       Хэжэм бүреэ сасагтай,             Монсог бүреэ эдеэтэй.

     3. Эдэ үгэнүүдые аялганай тааралдал, hубарил ба нугаралай ёhоор                                                   хубаажа бэшэгты.

Ургамал, тодоруулба, мэндэшэлхэ, үгүүлхэ, тоолохо, ойлгуулая, түхеэрхэ, ехэдхэе, шууяха.

Тааралдал:                              Һубарил:                                Нугарал:

4. Оньhон үгэнүүдые уншаад, точконуудай орондо ээ  баөө үзэгүүдые табигты.                                            1. Yнэнh... туhа, үнеэнh... тоhон.

          2. Yнэн  юумэн үн…р... , үнэгэн малгай үh...р…

          3. Элжэгые шэх…рнь, эрьюуе үг…рнь мэдэхэ.

  5. Yгтэhэн үгэнүүдые антонимууд ба синонимууд болгон хубаагты.

Хэлэхэ, зүрхэтэй, харгы, худал, зоригтой, муу, зам, үнэн, уужам, гүйхэ, hүни,  яриха, уйтан, харайха, үдэр, hайн.

Синонимууд:   Антонимууд:

  1. Фразеологизмуудтай мэдүүлэл ологты.
  1. Моринойнгоо амыень татангүй гүйлгэбэ.
  2. Тэдэ hуyгаашадай амыень татахаар болоо.
  3. Нохойн дуун ойртобо.
  4. Олон нохойн хусалдаха дуулдаба.
  1. Таабари таагаад, үгэнүүдэй анхан hуури илгагты.

             Нюдэндэ харагдахагүй,

Аминда мэдэгдэхэгүй,

Гарта баригдахагүй,

Хүлдэ торолдохогүй.

8. Аялган абяануудые hэлгэжэ шэнэ үгэнүүдые бии болгогты.

Жэшээнь: ула,  уула, уйла        

   Заха, сана, хана, тала.

  1. Yреэл уншаад, юумэнэй нэрэнүүд доогуур зурагты.

 Абынгаа сэдьхэлэй захяае бадаруулжа,

Эжынгээ зүрхэнэй үреэлые баяжуулжа,

Солотой, суутай айл боложо,

Жаргажа hуухатнай болтогой!

10. Yгтэhэн «Гүрлөө бадагууд» соо илгагдаhан тэмдэгэй нэрэнүүдые сасуулhан, үлүүлhэн шанарай зэргэнүүдээр хубилгагты.

   Тугас шубуунай hүүл ехэ,

Туранхай малай яhан ехэ,

Тэнэг хүнэй hанаан ехэ.

11. Таабари таагты. Зүйр үгэнүүд доогуур зурагты.

     1. Би тэрээгүүр ошохоб,                    2. Буха бэшэ аад лэ, эбэртэй

        Ши тэрээгүүр ошохош.                      Барас бэшэ аад лэ, эреэн.

       Тангаасайн газаа ерээд мүргэлдүүжэбди.

12. Эдэ холбуулалнуудай алиниинь сүлөө холбуулал болоноб?

А)  Нүхэд болохо, hүхөө бүлюудэхэ, шабар худхаха, шэрээ доро унаха.

      Б) Гал уhан болохо, амаа бүлюудэхэ, доро унаха.

13. Мэдүүлэлэй юрын гэшүүдые түүжэ бэшэгты.

      Он жэлнүүдэй үнгэрөөшье hаа, түүхэтэ хэрэгүүдээр баян энэ жэлые хүн зон сэдьхэлээ хүдэлгэн дурдаха байха.

14. Хоёр бүридэлтэ мэдүүлэлнүүдые нэгэ бүридэлтэ болгогты.

     1. Би харанаб.  2. Yглөөнэй жабар шангарна.  3. Та зүб юумэ хэлэнэт.

    4. Ши өөрөө бэеэ гамныш.

15. Дутуу мэдүүлэлнүүдые хүсэд болгожо бэшэгты.

                - Хаана ошообши?

                - Ахайтанайда.

                - Юугээр хүндэлүүлээбши?

                - Ууса шагайта хоёроор.

Хоёрдохи бүлэг

1. Э-Х. Галшиевай hургаалай үгэнүүдые уншаад, удхыень тайлбарилан багахан бодомжолго бэшэгты.

                    Түрэhөөр ухаатай болобошье,

                    Улам лэ эрдэмдэ hура.

                     Ниидэхэ жэгүүртэй аад лэ,

                    Огторгойдо ниидэхэгүй гээшэ hаа,

                    Ядуу хэрэг мүн.      

Фонетикэ, графика, орфоэпи, бэшэгэй дүрим.

  1. Хэлэлгын абяануудые шэнжэлдэг хэлэн тухай эрдэмэй хуби юун гэжэ нэрэтэйб?

А. Синтаксис.    Б. Фонетикэ.      В.Морфологи.  

2. Хэлэлгын эгээл богони единицэ юун бэ?

А. Мэдүүлэл.      Б. Үгэ.                В. Абяан.

3. Хэлэлгын абяанууд юу бии болгодог бэ?

А. Мэдүүлэлнүүдые. Б. Үгэнүүдые. В. Холбуулалнуудые.

4. Буряад хэлэнэй алфавидта хэды үзэг бэ?

А. 33.           Б. 36.         В. 35.

5. Алфавидай хэды үзэгынь аялган үзэгүүд гэжэ нэрэтэйб?

А. 21.           Б. 22.         В. 24.

6. Хэды үзэг гансал абтаhан үгэнүүдтэ бэшэгдэдэг бэ?

А. 10.           Б. 4.           В. 6.

7. Хэды үзэг гансал үндэhэн буряад үгэнүүдтэ бэшэгдэдэг бэ?

А. 3.             Б. 5.           В. 1.

8. Хүнэй нэрэнүүд сооhоо тоо тэмдэглэhэн үгэ ологты.

А. Баяр.       Б. Түмэн.   В. Солбон.

9. Эдэ тусхайта нэрэнүүдэй алиниинь сэтгүүлэй нэрэ болоноб?

А. «Хараасгай».   Б. «Толон».   В. «Дүхэриг».

10. Али тусхайта нэрын hүүлэй аялган буряадшалжа бэшэгдэхэб?

А. Россия.            Б. Москва.      В. Иркутск.

11. Буряад хэлэндэ хэды дифтонг бииб?

А. 5.                      Б. 6.                 В. 4.

12. Али үгэдэнь –ээ бэшэгдэхэб?

А. Түүх….            Б. Түүрх….    В. Тэм…н.

13. Али үгэдэнь –эй бэшэгдэхэб?

А. Төөл…             Б. Эш…н.       В. Шэр….

14. Али үгэдэнь –үй бэшэгдэхэб?

А. Г…гүүлхэ.       Б. Г…хэ.        В. Г…наха.

15. Али үгэдэнь –ы бэшэгдэхэб?

А. Ш…раг.           Б. Гарааг….    В. Хүх….

16. Буряад хэлэндэ  хэды хашалган абяан бииб?

А. 21.                     Б. 22.               В. 23.

17. Хэды хашалган абяан гансал абтаhан үгэнүүдтэ хэрэглэгдэдэг бэ?

А.4.                        Б. 5.                 В. 6.

18. Ямар үгэ соо гансал абтаhан үгэдэ бэшэгдэдэг хашалган байнаб?

А. Анзаhан.          Б. Баабай.        В. Велосипед.

19. Хашалган абяанууд ямар байдаггүйб?

А. Хатуу.              Б. Зөөлэн.        В. Шанга.

20. Үгэ зүбөөр үгүүлхэ дүримүүдые үзэдэг хэлэн тухай эрдэмэй нэгэ хуби.

А. Графика.          Б. Орфографи. В. Орфоэпи.

21. Булкаар, ручкаар, сумкаар- эдэ үгэнүүдтэ ямар удаан аялган үгүүлэгдэхэ ёhотойб?

А. Аа.                    Б. Ээ.                В. Оо.

22. Али үгэ соонь илгаhан ъ бэшэгдэхэб?

А.Под…езд.              Б. Хар…я.     В. Жэр…еэн.

23. Али үгэ соонь  ь илгаhан тэмдэг болоноб?

А. Ольга.                  Б. Фельетон.   В. Мүльhэн.

24. Алиниинь буряадаар бэшэгдэдэг абтаhан үгэб?

А. Бригада.               Б. Хармаан.    В. Литература.

25. Эдэ абтаhан үгэнүүдэй алиниинь хубилалтагүйгөөр бэшэгдэхэб?

А. Россия.                Б. Якутск.        В. Волга.

26. Баня, щётка, репа - эдэ абтаhан үгэнүүдые буряадшалжа бэшэхэдээ, о. э,и аялгануудые зүбөөр бэшэгты.

А. Бан…                   Б. Щётк…       В. Реп….

Лексикологи.

  1. Лексикэ гэжэ юун бэ?

А. Абтаhан үгэнүүд.

Б. Үндэhэн буряад үгэнүүд.

В. Хэлэнэй словарна бүридэл.

2. Үгэнүүдэй удха ямар толи соо хаража болохоб?

А.Орфографическа.  Б.Тайлбарилhан. В Орфоэпическэ.

3. Хамтадаа нэгэ удха тэмдэглэдэг хоёр үгые юун гэдэг бэ?

А. Омонимууд.        Б.Холбуулалнууд.  В. Эхир  гэнүүд.

4. Алиниинь эхир үгэ бэшэб?

А. Үбhэ ногоон.      Б. Үбhэ эдюулнэ.       В. Адууhа мал.

5. Алиниинь эхир үгэб?

А. Тарган мал.         Б. Мал хараха.            В. Адууhа мал.

6. Эдэ эхир үгэнүүдэй алиниинь амhартада хамаатайб?

А. Түлеэ залhан.      Б. Аяга шанага.         В. Хутага шүбгэ.

7. Сэбэр нюур, эшэхэ нюур, номой нюур-холбуулалнууд соо нюур гэжэ үгэ ямар болоноб?

А. Ганса удхата.      Б. Хэдэн удхата.        В. Олон удхата.

8. Нэгэ удхатай үгэнүүдые юун гэжэ нэрлэдэг бэ?

А. Ганса удхата.      Б. Хэдэн удхата.        В. Нэгэ удхата.

9. Ямар холбуулал соо шүдэн гэжэ үгэ сэхэ удхатайб?

А. Хурса шүдэн.     Б. Тармуурай шүдэн.  В. Борнойн шүдэн.

10. Алиниинь шэлжэhэн удхатай холбуулал бэ?

А. Булад hэлмэ.       Б. Булад шудхалга.     В. Булад зүрхэн.

11. Хэлэхэдэшье, бэшэхэдэшье адлинууд аад, тад ондоо удхатай үгэнүүд юун болодог бэ?

А. Синонимууд.      Б. Антонимууд.          В. Омонимууд.

12. Адли гү, али дүтэрхы удхатай үгэнүүдые юун гэдэг бэ?

А. Эхир үгэнүүд.     Б. Синонимууд.         В. Омонимууд.

13. Ямар үгэнүүд синонимууд болоногүйб?

А. Сомоо-hүри.        Б. Гар-толгой.             В. Сухал-уур.

14. Ардаг, агта, хүлэг, эмниг- эдэ синонимууд табан хушуу адуу малай алиндань хамаатайб?

А. Үхэртэ.                 Б. Адуунда.                 В. Тэмээндэ.

15. Бэе бэедээ харша удхатай үгэнүүдые юун гэдэг бэ?

А. Синонимууд.       Б. Омонимууд.            В. Антонимууд.

16. Ямар үгэнүүд антонимууд болохогүйб?

А. Эндэ-тэндэ.          Б. Нарай-нялха.           В. Үндэр-набтар.

Үгын бүридэл ба үгын бии бололго.

  1. Үгын залгалтагүй хубиие юун гэдэг бэ?

А. Залгабари.      Б. Үндэhэн.      В. Һуури.

2. Үгын hуурида юуниинь ородоггүйб?

А. Үндэhэн.        Б. Залгалта.      В. Залгабари.

3. Эдээнэй алиниинь гараhан hууритай үгэб?

А. Аяга.               Б. Таабари.       В. Далай.

4. Түрэл үгэнүүдые гаргаhан анхан hууриие юун гэдэг бэ?

А. Һуури.            Б. Залгалта.      В. Үндэhэн.

5. Үгын үндэhэндэ залгагдажа,  шэнэ үгэнүүдые бии болгодог хуби.

А. Залгабари.      Б. Залгалта.      В. Частица.

6. Таримал, зураг, сабшалан – эдэ үгэнүүдэй үндэhэнүүдые ологты.

А. Таримал.         Б. Зураг.            В. Сабшалан.

7. Тулуур- үгын hуурида залгабари нэмэхэдэ, hууриин hүүлэй ямар түргэн аялган унааб?

А. А.                     Б. О.                  В. Э.

8. Малаагшан, элhэлиг, тоhотой- залгабари, залгалта нэмэжэ бэшэхэдэ, үгэнүүдэй анхан hуурида ямар үзэг унанхайб?

А. Г.                      Б. Т.                   В. Н.

9. Дабhан, толгой, сэмгэн, арhан –эдэ ямар хэлэлгын хуби үгэнүүдтэ тодо бэшэ аялганууд бэшэгдэнэгүйб?

А. Тоогой нэрэ.   Б. Юумэнэй нэрэ. В. Дайбар   үгэ.

10. Дэбhэ, шалга, тэмсэ, үргэ – эдэ ямар хэлэлгын хуби үгэнүүдтэ тодо бэшэ аялганууд бэшэгдэнэгүйб?

А. Үйлэ үгэ.        Б. Түлөөнэй нэрэ.  В. Зүйр үгэ.

Синтаксис, хоолойн аялга ба сэглэлтын тэмдэгүүд.

  1. Удхаараа холбоотой үгэнүүдые юун гэдэг бэ?

А. Хөөрөөн.      Б. Холбуулал.    В.  Мэдүүлэл.

2.  Холбуулалнууд ехэнхидээ хэды үгэhөө бүридэдэг бэ?

А. Дүрбэн.         Б. Гурбан.          В. Хоёр.

3. Холбуулалай дулдыданги үгэдэ юунhээ асуудал табигдадаг бэ?

А. Шухала үгэhөө. Б. Гол үгэhөө. В. Тусхай үгэhөө.

4. Тэргэhээ буулгаба – холбуулалай гол үгэ ямар хэлэлгын хубиб?

А. Үйлэ үгэ.           Б. Тэмдэгэй нэрэ.  В. Дайбар үгэ.

5. Мэдүүлэл юунhээ бүридэдэг бэ?

А. Абяануудhаа.  Б. Үгэнүүдhээ. В. Холбуулалнуудhаа.

6. Мэдүүлэлэй хүсөөр юун харуулагдадаг бэ?

А. Юумэн.           Б. Һанал бодол. В. Үйлэ.

7. Мэдүүлэлнүүд удхаараа ямар байдаг бэ?

А. Дүүрэhэн. Б. Хүсэд.  В. Нэгэ янза.

8. Юумэн тухай юрэ мэдээсэhэн мэдүүлэлые ямар мэдүүлэл гэнэб?

А. Асууhан.   Б. Хөөрэhэн. В. Идхаhан.

10. Ямар нэгэн юумэн тухай hураhан мэдүүлэлые ямар мэдүүлэл гэнэб?

А. Асууhан.    Б. Хөөрэhэн.  В. Идхаhан.

11. Хэн нэгэниие үйлэ дүүргүүлхээр баалаhан удхатай мэдүүлэлые ямар мэдүүлэл гэнэб?

А. Асууhан.    Б. Хөөрэhэн.  В. Идхаhан.

12. Айл бүхэнэй үрхэhөө утаан бааяна. Хэлэгдэhэн зорилгоороо энэ ямар мэдүүлэл бэ?

А. Асууhан.    Б. Идхаhан.    В. Хөөрэhэн.

13. Мүнөөдэрэй хэшээлдэ юу мэдэхэ болоод ерэбэш? Хэлэгдэhэн зорилгоороо энэ ямар мэдүүлэл бэ?

А.Хөөрэhэн.   Б. Асууhан.    В. Идхаhан.

14. Хэн? Юун? гэhэн асуудалнуудта харюусадаг үгэ мэдүүлэлэй юун болоноб?

А. Үйлэдэгшэ. Б. Хэлэгшэ.  В. Нэрлүүлэгшэ.

15. Нэрлүүлэгшэ хэлэгшэ хоёр мэдүүлэлэй ямар гэшүүд болоноб?

А. Шухала.      Б. Гол.            В. Бодото.

16. Сагаан мори унаhан нэгэ үгытэй хүнэй басаган ерэбэ. (Онтохон). Мэдүүлэлэй грамматическа hуурииень ологты.

А. Мори унаhан. Б. Басаган ерэбэ. В. Үгытэй хүнэй.

17. Гансал шухала гэшүүдhээ бүридэhэн мэдүүлэлые ямар мэдүүлэл гэнэб?

А. Богони.           Б. Хуряангы.        В. Тобшо.

18. Шухала болон юрын гэшүүдтэй мэдүүлэлые ямар мэдүүлэл гэнэб?

А. Дэлгэрэнгы.   Б. Ута.                    В. Задагай.

19. Элирхэйлэгшэ, ушарлагша, нэмэлтэ- мэдүүлэлэй ямар гэшүүд бэ?

А. Туhалагша.     Б. Юрын.                В. Шухала.

20. Хазагай падежнүүдэй асуудалнуудта харюусадаг мэдүүлэлэй гэшүүн юун болодог бэ?

А. Элирхэйлэгшэ.  Б. Нэмэлтэ.          В. Ушарлагша.

21. Үйлын падежэй асуудалда харюусаhан нэмэлтые ямар нэмэлтэ гэдэг бэ?

А. Тэгшэ.                 Б. Зүб.                   В. Сэхэ.

22. Бусад падежнүүдэй асуудалнуудта харюусаhан нэмэлтые ямар нэмэлтэ гэдэг бэ?

А. Хазагай.              Б. Сэхэ бэшэ.        В. Сэхэ.

23. Мэдүүлэл соо Ямар? Али? Хэды? Хэдыдэхи? гэhэн асуудалнуудта харюусаhан юрын гэшүүниие юун гэдэг бэ?

А. Нэмэлтэ.             Б. Элирхэйлэгшэ.   В. Ушарлагша.

24. Үйлын саг, байра, шалтагаан, зорилго, арга гэхэ мэтые харуулдаг мэдүүлэлэй юрын гэшүүн юун гэжэ нэрэтэйб?

А. Нэрлүүлэгшэ.    Б. Хэлэгшэ.               В. Ушарлагша.

25. Мэдүүлэл соо нэгэ асуудалда харюусадаг, нэгэ үгэдэ хабаатай үгэнүүдые юун гэдэг бэ?

А. Шухала гэшүүд. Б. Юрын гэшүүд.     В. Нэгэ түрэл гэшүүд.

26. Хэлэлгэ соо хүндэ гү, али ямар нэгэ юумэндэ хандаhые юун гэжэ нэрлэнэб?

А. Нэрлүүлэгшэ.     Б. Хандалга.              В. Юумэнэй нэрэ.

27. Хүнэй хэлэhэн үгэ хубилгангүй дамжуулhые юун гэдэг бэ?

А. Өөршэлэн хэлэлгэ.  Б. Мэдүүлэл.        В. Сэхэ хэлэлгэ.

28. Авторай үгын хойно, сэхэ хэлэлгын урда ямар сэглэлтэ табигдадаг бэ?

А. Хоёролжон точко. Б. Запятойтой точко. В. Ута зурлаа.

29. Сэхэ хэлэлгын хойно, авторай үгын урда ямар сэглэлтэ табигдадаг бэ?

А. Ута зурлаа.             Б. Хаалта.                     В. Богони зурлаа.

30. Хоёр гү, али хэдэн хүнэй хөөрэлдөөе юун гэдэг бэ?

 А. Сэхэ хэлэгэ.           Б. Хөөрэлдөөн.            В. Диалог.



Предварительный просмотр:

ГБОУ «Республиканский Бурятский Национальный лицей-интернат № 1»

УТВЕРЖДАЮ:

Директор школы

Шойнжонов Б.Б.

_______________

СОГЛАСОВАНО: Зам.директора по УВР Цыбикова Д.Д.

________________

РАССМОТРЕНО:

на заседании МО

Мункуева М.Б.

_______________

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

«_» августа 2022 г.

Рабочая программа

Бадмацыренова Цырендолгор Бадмаевна

Предмет: буряад литература

Класс:  9а

Рассмотрено на заседании

                                                                                                           педагогического совета

протокол № от

«   » августа _ 2022  г.

1.Тайлбари бэшэг

Тус программа гүрэнэй Федеральна стандарт, Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерствын туршалгын программа дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет болгогдожо, үзэгдэжэ байдаг гээшэ. Энэ программа мүнѳѳ үеын ФГОС баримталан, 9-дэхи классай «Бэлиг» хэблэлээр гараһан С.А.Ошоровагай, Ц.Б. Цыденовэй зохёоһон «Буряад литература» гэһэн номдо таарууланхай.

Программа иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, һуралсалай программын онсо шэнжэ, материал шэлэн абалгын заршам, һуралсалай түсэбтэ үзэхэ зүйлэй эзэлһэн һуури, һуралсалай буряад хэлэ, литература гүйсэд шудалхын тула личностнэ, метапредметнэ болон предметнэ дүнгүүд, программын байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

              6-9-дэхи классай литературын курс hурагшадые уран зохёол абьяастайгаар уншаха дуратай, ходорхойгоор, тодо зүбөөр уншаха шадабариинь хүгжэхэ, уншаhан зохёолоо ухаандаа буйлуулан, удхыень зүбөөр элирүүлэн ойлгодог, hонирходог болгохоhоо гадна hурагшадай зохёол шудалан, шэнжэлэн үзэхэ эхин дадалнуудые бүридүүлхэ, түрэлхи литература тухайгаа юрэнхы мэдэсэтэй болгохо гэhэн зорилгонуудые табина.

        Литература үзэлгын гол шэглэлынь гэбэл, уран hайханай литературые үгын искусство гэжэ шэнжэлэн үзэлгэ болоно. 9-дэхи класста текстнүүдэй удхаар зүбөөр гаргажа hуралга гэhэн зорилго табигдана. Литература шудалан үзэлгэ 9-дэхи класста ехэ удха шанартай. Урда жэлнүүдтэ ойлгожо абаhан мэдэсэ, шадабари бүридхэгдэжэ ябталагдана ба hурагшадые историко-литературна курс үзэлгэдэ бэлэдхэнэ. Ондоогоор хэлэхэдэ, 9-дэхи класста литература үзэлгын нэгэ шата дүүрэжэ, нүгөө шатада оролгын бэлэдхэл эхилнэ.

2. Программын байгуулга ба удха

Оролто хэшээл.  Литература, тэрэнэй хүнэй сэдьхэлэй байдалда оруулдаг үүргэ. Уран зохёол- үгын уран һайхан. (1 час)

ХYIII-ХIХ зуун жэлнүүдэй буряад арадай бэшэмэл зохёолнууд. «Тобчи домуг» гэжэ бэшэмэл зохёол тухай. Буряад арад зониие гэгээрүүлхэ ажаябуулга. А. Игумнов болон бусад гэгээрүүлэгшэд тухай. (2 час)

XX-дохи зуун жэлэй 1-дэхи хахадай буряад литература

Мүнхэ Сарьдаг (Будажаб Цыренович Найдаков) «Саяанда». (2 час)

Д. Дашинимаевай зохёохы зам тухай. «Тоёон» гэһэн шүлэг тухай. «Тоёон», «Мүнхэ Һарьдаг». Шүлэгэй ритм. (2 час)

Цэдэн Галсанович Галсанов «Табан таанараа магтанам»,  «Хэнгэргэ» (2 час)

Пейзаж ба тэрэнэй үүргэ.

ХХ  зуун жэлэй 2-дохи хахадай буряад уран зохёол

Д.Батожабай «Багшашни хэн бэ?» (6  час.)

Туужа гэжэ юун бэ гэhэн ойлгосо үгэхэ. Д.-Р.Батожабайн творчество тухай мэдэсэ  үргэдхэхэ. Ажабайдал туужын бодото үндэhэн. Зохёолой нэрын сэхэ ба далда удха. Байгаалиин, ажабайдалай, тоонто нютагай, түрэл зоной, үетэн нүхэдэй, хүн бүхэнэй хүмүүжэхэдэ багшань болодог гурим.

«Нэрээ хухаранхаар, яhаа хухара» гэhэн оньhон үгын  удха зохёолой удхаар тайлбарилха. Зохёолой нравственна, этическэ, эпическэ ба лирическэ таланууд ба образуудынь. Бэшэмэл хүдэлмэри.

Классһаа гадуур уншалга. М. Самбуев «Минии таабай». «Һайн даа, Урбаан таабай» гэһэн шүлэгүүд. (1 час)

Шүлэгүүдэй цикл тухай ойлгосо. Буряад хүбүүнэй философско удхата образ. Гүнзэгы философско  удхатай, үргэн дэлисэтэй уянгата образуудые зохёохо шэнэ ёhо гуримай бии болон бүхэжэлгэ.

Н. Дамдинов. «Ѳѳрѳѳ урдатнай энэб…» гэһэн статья. «Декабристын бэһэлиг» (5 час)

Творческо практикум. «Декабристын бэһэлиг» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри. (1 час)

Цырен Раднаевич Галанов  «Саран хүхы». (6 час)

Уран зохёол бэшэхэдээ, домогууд, оньhон үгэнүүд, таабаринууд гэхэ мэтэ аман зохёолнуудые хэрэглэлгэ-уран зохёолой нэгэ ёhо гурим, заншал.

Творческо практикум. Ц. Галановай «Саран хүхы» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри. (2 час)

Ч-Р. Намжилов. «Арбан табанай һарын толондо…» (2 час)

Классhаа гадуур уншалга. Шираб Нимбуев «Эхын юрөөл» (2 час)

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг» ( 7 саг)

Творческо практикум. Ц-Д. Хамаевай «Ута намарай сэсэг» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри. (2 час)

Классhаа гадуур уншалга. Балдан Насанович Ябжанов  «Эхэ шоно» (2 час)

Хүн ба байгаали. Туужын уянгата үндэhэниинь.

Даша-Дабаа Жалсараевич  Мункоев «Эхэ тухай дуун». (2 час).

Уянгата зохёол.

М.Осодоев «Ууган хүбүүн» (5 саг)

Творческо практикум. М.Осодоевой «Ууган хүбүүн» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри. (1 час)

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада» (8 саг)

Творческо практикум. Дайн хүнэй ба арад зоной ажабайдалда (1 час)

Уран зохёол бэшэлгэдэ аман зохёолнуудые, арадай хатар наадануудые хэрэглэлгэ.

Б.Эрдынеевэй уран hайханай юртэмсэ «Хазаар хара hахал». (3 час)

Арадай дундаhаа гараhайн геройе шэнэ ёhоор тайлбарилга. Арад зоной сэсэн мэргэн ухаан. Аман зохёолой поэтикэ хэрэглэлгэ.

Творческо практикум. (1 час)

Жэл соо үзэhэнѳѳ бүридхэл. (2 час)

4. 2021 -2022  hуралсалай жэлэй календарно-тематическа түсэб

9  класс. Буряад литература.  I  четверть. 18 саг.

п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Болзор

предметнэ

личностно

метапредметнэ

түсэбɵɵр

Бодото байдалаар

1

I. Оролто хэшээл.  Литература, тэрэнэй хүнэй сэдьхэлэй байдалда оруулдаг үүргэ. Уран зохёол- үгын уран һайхан.

1ч.

Индивидуальна хүдэлмэри-  Уран зохёол- үгын уран һайхан гэһэн статья  уншалга.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри – уран зохёол хүнэй сэдьхэлэй байдалда ямар үүргэ дүүргэнэб гэжэ баталха.

« Уран зохёол- үгын уран һайхан » гэhэн мэдэсэ тобшолон онсодхохо.

Шэнэ юумэ мэдэхэ дадал үргэдхэхэ.

Уран зохёолой гол хэрэгсэлынь юун болоноб гэһэн асуудалда дэлгэрэнгы харюу үгэхэ, жэшээнүүдээр баримталха. (Ород уран зохёол хэрэглэжэ болохо.)

Дэлгэрэн

гы сээжэ харюу.

2-3

ХYIII-ХIХ зуун жэлнүүдэй буряад арадай бэшэмэл зохёолнууд. «Тобчи домуг» гэжэ бэшэмэл зохёол тухай. Буряад арад зониие гэгээрүүлхэ ажаябуулга. А. Игумнов болон бусад гэгээрүүлэгшэд тухай.

2 ч.

Индивидуальна хүдэлмэри-текст  уншаха.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри – бүлэг бүхэн  тусхай даабари дүүргэхэ.

«Тобчи домуг» гэжэ бэшэмэл зохёолой автор, удха, жанр, онсо шэнжэ дээрэ тогтожо,  зохёолой түсэб табижа һураха.

 Буряад арадые гэгээрүүлхэ хэрэгтэ багшанарай, эрдэмтэдэй, аяншалагшадай оруулһан үүргэдэ һурагшадай анхарал татаха.

Харюугаа тодоор, зүбөөр дамжуулха, гэгээрүүлхэ ажал ябуулагшадай ажабайдал, бэшэһэн хүдэлмэринүүдэйнь гол удха тобшохоноор харуулха.

Асуудал-

да харюу, мэдээсэл бэлдэхэ.

4

ХХ зуун жэлэй 1-дэхи хахадай буряад уран зохёол. Уянгата болон уянгата- үргэлжэлһэн зохёол. Мүнхэ Сарьдаг (Б. Ц. Найдаков) «Саянам», «Саяандаа».

1 час

Индивидуальна хүдэлмэри- тобшо конспект  бэшэхэ.  Бүлэгөөр- Уянгата болон уянгата- үргэлжэлһэн зохёол уншаад, тон шухала зүйлнүүдыень шэлэжэ бэшэхэ.

 

Бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ  зүбөөр хэрэглэхэ,

бүридхэхэ.

Мүнхэ Сарьдагай абари зан, хүсэл эрмэлзэл, ажалдаа хандаса, тэрэнэй түрүүшын уран зохёол шүүмжэлэгшэ  байһан тухай тэмдэглэхэ шухала.

Һурагшадай ѳѳһэдынь hанамжа элирүүлхэ.

Дэлгэрэн

гы сээжэ харюу.

5-6

Д. Дашинимаевай зохёохы зам тухай. «Тоёон» гэһэн шүлэг тухай. «Тоёон», «Мүнхэ Һарьдаг». Шүлэгэй ритм.

2 час

Индивидуальна- шухала мэдээсэлнүүдые дэбтэртээ бэшэхэ.

Бүлэгөөр- бэе бэеэ шалгалга.

Фронтальна-асуудалнуудта харюу.

«Тоёон» шүлэгэй уран уншалга, ном соо үгтэһэн асуудалнууд дээрэ хүдэлмэри үнгэргэхэ.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, дэлгэрэнгы  харюу бэлдэхэ. (Д. Дашинимаев буряад уран зохёолой булагай эхиндэ байлсаһан бэлиг түгэлдэр хүн болоно гэжэ тэмдэглэхэ шухала.)

Д. Дашини

маев үзэһэн хараһан тухайгаа бодотоор бэшэхые оролдо

дог  һэн гэжэ жэшээнүүдээр баримталха.

7-8

Ц. Галсанов. «Табан таанараа магтанам», «Хэнгэргэ».

2 саг

Фронтальна –  Ц. Галсановай  «Табан таанараа магтанам», «Хэнгэргэ» шүлэгүүдые уншаха, асуудалнуудта харюусаха.

Индивидуальна- текст дээрэ ажал.

Уран шүлэгшын оршуулагшын ябуулгада, зохёолнуудайнь сэдэб, жанрта анхаралаа хандуулха.

«Хэнгэргэ» гэһэн шүлэгэй удха дээрэ хүдэлхэдѳѳ, уран шүлэгшэ түрэл оронойнгоо байгаалиие магтан дуулана гэжэ тобшолол гаргаха.

Уран уншалга үнгэргэхэ, зурагаар  хөөрэлдѳѳ эмхидхэхэдээ, Ц. Галсановай санаша басагадай дүрэ, мүн үгтэһэн зураг дээрэхи дүрэ зэргэсүүлхэ.

Нютагайн

гаа горхон тухай эссе бэшэхэ.

9-10

ХХ зуун жэлэй 2-дохи хахадай буряад уран зохёол. Д. Батожабай «Багшашни хэн бэ?» «Нэрээ хухаранхаар, яһаа хухара», «Түрүүшын үдэрнүүд».

2 час

Фронтальна – (55-62 н.) бэеэ даагаад уншаха, зохёолой эхиндэ Чулуун-Батын абари зангай онсо шэнжэнүүдтэ анхаралаа  хандуулха.

Индивидуальна- текст дээрэ ажал

Һурагшад хоёр хоёроороо хубааржа, түрүүшын графа соо бэшэнэ: энэ сэдэбээр би юу мэдэхэбиб?

Тус бүлэгүүдэй удхаар хүдэлмэри ябуулхадаа, гол геройн ажабайдал урдань ямар байгааб, ямар бэрхэшээлнүүдые дабажа, тэрэ зүб харгыда орооб гэһэн асуудалнууд дээрэ тогтохо.

Ажабайдал соогоо ямар юумэ хэжэ болохогүйб, һуралсалдаа ямараар хандаха ёһотойб гэжэ ойлгуулха шухала.

Шүүмжэ

лэн- тайлбарилгын хѳѳрэл

дѳѳ үнгэргэхэ.

11-12

 Д. Батожабай «Багшашни хэн бэ?».  «Хоёр атаман», «Жаргал гээшэ юун гээшэб?».

1 саг

  Фронтальна – «Хоёр атаман», «Жаргал гээшэ юун гээшэб?» гэһэн бүлэгүүдэй удха тайлбарилан, уншалгын арга хэрэглэн уншалга.  Бүлэгөөр- ном соо үгтэһэн асуудалнуудта харюусаха.

Зохёогшо- Дүрэ Уншагша гэһэн шэглэлээр Чулуун-Батын дүрэ зураглахадаа, шүүмжэлэн бодожо үзэлгын арга хэрэглэхэ. (графическа бүридхэлгэ )

Суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Холбоо хэлэлгэеэ хурсадхаха.

Аман хэлэлгэ дээрэ ажаллаха.

Хүсэнэг дээрэ  хүдэлмэ-ри. Синквейн зохёолго.

13-14

«Багшашни хэн бэ?» гэһэн туужа тухай, туужын байгуулга, сюжет. Зохёолой уран тодорхой зүйл.

2 саг

Индивидуальна- ном соо үгтэһэн статья уншаха, асуудалнуудта харюусаха.

Д. Батожабайн «Багшашни хэн бэ?» гэһэн зохёол реализм шэглэлдэ хабаатай гэжэ тэмдэглэхээр.

Ургажа ябаһан залуу хүнэй ёһотой хүнэй нэрэ зэргэтэй бололгодо анхаралаа хандуулха.

Үгын баялиг, бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ хүгжөөхэ. Уншаһанаа оршон тойронхи байдалтай зэргэсүүлэн хараха.

Бэшэмэл хүдэлмэ-ридэ бэлэдхэл.

15-16

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ. Д. Батожабайн «Багшашни хэн бэ?» гэһэн туужаар бэшэмэл хүдэлмэри.

2 саг

Индивидуальна- бэеэ даагаад хүдэлмэри.

Зохёолгын сэдэбүүд: 1. «Хүн болохо багаһаа, хүлэг болохо унаганһаа». (Оньһон  үгэ). (Д. Батожабайн «Багшашни хэн бэ? » гэһэн туужаар. 2. «Ажал гээшэ жаргал» (Д. Батожабайн «Багшашни хэн бэ?» гэһэн туужын удхаар. 3. А. Окладниковай «ПВЗ» гэһэн зурагаар бэшэмэл хүдэлмэри.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.        

Зохёолгоёо уранаар найруулан бэшэхэ. Бэшэһэн ажалаа анхаралтайгаар шалгаха.

Бэшэмэл хүдэлмэ

ри.

17

Классһаа гадуур уншалга. М. Самбуев «Минии таабай». «Һайн даа, Урбаан таабай» гэһэн шүлэгүүд.

1 час

Индивидуальна- текст дээрэ  хүдэлмэри.

Бүлэгөөр 1-дэхи бүлэг «Минии таабай»; 2-дохи бүлэг «Һайн даа, Урбаан таабай» уншаад, шүүмжэлэл хэхэ. Фронтальна-асуудалнуудта харюу.

М. Самбуев ямар дүрэ харуулнаб? Энэ дүрэ гансал буряад уран зохёол соо дайралдадаг гү? Танда энэ дүрэ һайшаагдана гү? Юундэ?

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Урбаан таабайе ямараар һанаандаа оруулнабта? Аман зураглалга үгэхэ.

Юундэ М. Самбуев энэ хоёр шүлэгѳѳ

рѳѳ уг изагуур

таа ханданаб? Асуудал-да харюу.

18-22

Н. Дамдинов. «Ѳѳрѳѳ урдатнай энэб…» гэһэн статья. «Декабристын бэһэлиг» .1-дэхи бүлэг: «Ородой флодой түүхэ бэшэгшэ».

1 час

  Индивидуальна- «Декабристын бэһэлиг»  1-дэхи бүлэг: «Ородой флодой түүхэ бэшэгшэ» текст дээрэ  хүдэлмэри.

Фронтальна-зохёолой  удха ойлгожо, гол зүрилдѳѳень элирүүлхэ.

Зохёол соохи үйлын боложо байһан үе сагта анхаралаа хандуулха.

Тэрэ саг болон мүнѳѳнэй саг хоёр ямар илгаатайб гэжэ харуулхада шухала.

Теоретическэ материалтай танилсуулжа, һурагшадай хэлэлгэ зүрилдѳѳн, сюжет, жанрнууд: комеди, трагеди, драма г.м. ойлгосонуудаар баян болохо зэргэтэй.

  Ном соо үгтэһэн асуудал

нууд болон даабари

нууд дээрэ хүдэлмэ

ри үнгэргэхэ.

9  класс. Буряад литература.  II  четверть. 14 саг.

п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалт- ын түхэл-нүүд

Болзор

предметнэ

личностно

Метапредмет-

нэ

Түсэбɵɵр

Бодото байдалаар

Н. Г. Дамдинов «Декабрис

тын бэһэлиг». 2-дохи бүлэг: «Сибириин нүхэн хаалгануудаар».

1 час

Индивидуальна- 2-дохи бүлэг  «Сибириин нүхэн хаалгануудаар» (122-136 н.) ролёор уншалга, текст дээрэ  хүдэлмэри. Бүлэгөөр- бэе бэеэ шалгалга.

Фронтальна-  удха тайлбарилха.

Тус бүлэг соо декабристнуудай хаана байһан тухай хэлэгдэнэб? Драмын гол бодол элирүүлжэ һураха.

Декабристнууд ажабайдалай хүшэр хүндэ бэрхэшээлнүүдые яажа дабанаб? Геройнуудай абари зан дээрэ арадай сэдьхэжэ ябаhан идеал гаргаха.  

Өөрынгѳѳ hанамжа хэлэжэ hураха, жэшээгээр баталха. Интернет-ресурс хэрэглэхэ.

«Сиби

риин нүхэн хаалгануудаар» гэһэн бүлэгэй удха хөөрэлгэ,  асуудалнуудта  харюуса

ха. (136 н.)

Н. Г. Дамдинов «Декабрис

тын бэһэлиг» 3-дахи бүлэг «Сэлэнгэ мүрэнэй эрьедэ».

1  саг

Индивидуальна- » 3-дахи бүлэг «Сэлэнгэ мүрэнэй эрьедэ» (137-152 н.) ролёор уншалга, текст дээрэ  хүдэлмэри.

Фронтальна- 3-дахи бүлэгэй удха тайлбарилха.

Аха дүүнэр Бестужевууд хэд тухай, ямар юумэн тухай хѳѳрэлдэнэб? Буряад нютаг, арад тухай Н. Бестужев ямар бодолнуудтай байнаб? Н. Бестужевай хэлэһэн бодолнуудые, тобшололнуудые шүүжэ абаха,  саашадаа зохёолго, шүүлбэри хэхэдээ зүбѳѳр хэрэглэхэ.

Удхалан хѳѳрэхэ, тобшолол хэхэ, зохёохы шадабарияа hайжаруулха.

Н. Бестужев декабристнуу

дай буһалгаан хооһоор һалаагүй гэжэ тэрэ юун дээрэһээ ойлгооб? Декабристнууд хэниие «һэргээгээб?» Хэн Россиин «сүлѳѳтэ үгые хонходол дэлхэйгээр наяргахаб?» тобшолол хэхэ, харюугаа баталха.

«Декабристнууд Буряад орондо» гэһэн сэдэбээр элидхэл- презента

ци бэлдэхэ.

  Н. Г. Дамдинов «Декабрис

тын бэһэлиг» гэһэн шүлэглэмэл драма тухай. Шүлэглэмэл зүжэг зохёол.

 2 час

Бүлэгөөр- зүжэг бэшэгшын хараа бодол эли байдаггүй, анхаралтайгаар уншажа, хаража, бодомжолжо байгаад тэрэниие олохо хэрэгтэй.

Фронтальна- драмын удха  тайлбарилха, нюур бүхэнэй хэһэн хэрэгүүдэй, хэлэһэн үгэнүүдэй далда ойлгожо абаха шухала.

Энэ зохёолой нэрэ ямар удха абажа ябанаб, яажа ойлгонобта? «Зохёолой нюурнуудые ямар бүлэгүүдтэ хубаажа болохоб?» гэһэн асуудалда харюусаха, харюугаа тобшолхо.

Зохёол соохи үйлын боложо байһан үе сагта анхаралаа хандуулга ехэ аша  үрэтэй. Юуб гэхэдэ, тэрэ саг болон мүнѳѳнэй саг хоёр ямар илгаатайб гэжэ харуулха шухала.

Зүжэг зохёолой шүүмжэлэл хэхэдээ, нюурнуудай хэлэндэ, янза маягта ходо анхаралаа хандуулжа байха хэрэгтэй. Юуб гэхэдэ, гансал хэлэниинь геройн абари зан, сэдьхэлэйнь байдал задалан харуулна.

Зохёолго-бодомжолгодо бэлэдхэл.

23

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.  Н. Г. Дамдиновай  «Декабрис

тын бэһэлиг» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри.

1 час

 Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.  Н. Г. Дамдиновай  «Декабрис

тын бэһэлиг» гэһэн зохёолоор зохёолго- бодомжолго бэшэлгэ.

Сэдэбүүд: 1. Юундэ Н. Дамдинов зүжэг зохёолоо «Декабристын бэhэлиг»  гэжэ нэрлээб?

2. Н. А. Бестужев тухай минии бодолнууд (Н. Дамдиновай «Декабристын бэһэлиг» гэһэн зохёолоор).

Зүжэг бэшэгшын боложо байһан үйлэдэ ѳѳрынь хандаса ямар байнаб гэжэ элирүүлхэ хэрэгтэй.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэхэ.  Һурагшад зохёолгоо бэшэхэдээ, буряад хэлэнэйнгээ баялиг хэрэглэн, уншаһан зохёолойнгоо удха, сэдэб дэлгэрэнгыгээр задалха зэргэтэй.

Зохёолго- бодомжолго бэшэлгэ.

24-29.

Ц. Галановай намтар, зохёохы зам. «Саран хүхы» 1, 2-дохи бүлэгүүд.

1 час

Индивидуальна-  Ц. Галановай намтар, зохёохы зам уншаха,  хуряангы конспект бэшэхэ.  «Саран хүхы» 1, 2-дохи бүлэгүүдые уншаха, текст дээрэ  хүдэлмэри.

Фронтальна- 1, 2 -дохи бүлэгүүдэй удха тайлбарилха.

Ц. Галановай буряад литературада оруулһан үүргэ, тэрэниие «буряад туужын мастер» гэжэ нэрлэдэг байһые тэмдэглэхэ.

Ц. Галанов туужын эхиндэ байгаалиие ямараар зураглааб? Энэ хэһэг зохёолой үйлэтэй, гол удхатай ямар холбоотойб? гэһэн асуудалнуудта дэлгэрэнгы харюу үгэхэ.

Саашадаа зохёолой үйлэ яажа үргэлжэлхэб гэжэ һурагшад ѳѳһэдынгѳѳ һанамжа. сэдьхэл ухаан соонь бии болоһон мэдэрэл тухай хэлэхэ ёһотой.

Тайлбарилан уншалга.

Ц. Галанов «Саран хүхы» 3 4, 5, 6 -дахи бүлэгүүд.

1 час

Индивидуальна-  Ц. Галановай  «Саран хүхы» 3,4, 5, 6- дахи бүлэгүүдые уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус бүлэгүүдэй удха тайлбарилха.

«Орон дэлхэй аргатай, эм дом элбэгтэй ха юм даа» гэһэн үгэнүүдэй удха тайлбарилха. (180 н.)

Уран зохёолшо энэ хэһэг соогоо Гомбо-Доржо үбгэнэй бодол юун гэжэ дамжуулхаяа һанааб? Һанал, бодолоо дамжуулха.

Зэрлиг ангуушадай гаргаһан муухай хэрэгтэ, тэдэнэрэй абари занда, үйлэ хэрэгүүдтэ сэгнэлтэ үгэхэ.

3-6-дахи бүлэгүүдые уншаад, асуудалнуудта харюуса

ха.

Ц. Галанов «Саран хүхы» 7-8, 9, 10 -дахи   бүлэгүүд.

1 час

Индивидуальна-  Ц. Галановай  «Саран хүхы»  7-8, 9, 10- дахи бүлэгүүдые уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус бүлэгүүдэй удха тайлбарилха.

7-8-дахи бүлэгүүдэй хуряангы удха хѳѳрэхэ. Виктор үбгэжѳѳл хоёр зэрлиг ангуушад тухай юун гэжэ хѳѳрэлдэнэб? Ѳѳрынгѳѳ һанамжа  хэлэхэ, жэшээнүүдээр баталха.

Уран зохёолшо ямар зорилготойгоор шанга дуутай аадарай ороһон тухай үзэгдэл зураглан харуулнаб? Юун гэжэ бодонобта? Бодомжолго.

Энэ бүлэгэй эсэстэ автор ямар аргаар уншагшадайн

гаа һонирхол хурса болгоноб? (205 н.) Тобшо харюу бэшэхэ.

Хуряангы бэшэмэл харюу.

 Ц. Галанов «Саран хүхы» 11, 12 - дохи бүлэгүүд.

1 час

Индивидуальна-  Ц. Галановай  «Саран хүхы» 11, 12- дохи бүлэгүүдые уншаха,  гол удхынь дамжуулха.

Фронтальна-  тус бүлэгүүдэй  удхааар асуудалнуудые зохёохо.

Гаани Һахалта хоёрой хѳѳрэлдѳѳ ролёор уншаад, удхыень хѳѳрэхэ. (208 н.) Зүгѳѳр ши бидэ хоёрой арга ехэ ондоо… (абзац )… юушье хэлэжэ үгэхэгүй гэжэ һананаб.

Гаани Һахалта хоёрой хѳѳрэлдѳѳнһѳѳ эдэ ямар зон гэжэ ойлгобот? Энэ юрын геройнуудта уран зохёолшын хандаса ямар байнаб гэжэ элирүүлхэ.

Ц. Галанов туулгатай хада ямараар зурагланаб? Туулган гээшэ үнэн дээрээ ямархан шулуун байшооб? (214 н.) Текст сооһоо уншаад, юундэ Виктортэ баярлаха баяр, хүсэл түрѳѳгүйб? Тус асуудалда харюусаха.

Ц. Галано

вай «Саран хүхы» туужын һайн ба муу талын геройнуудта характеристикэ бэшэхэ.

 Ц. Галанов «Саран хүхы» гэһэн туужа тухай.  Арадай аман үгэ уран зохёол соо.

2 час

Индивидуальна-  Ц. Галановай  «Саран хүхы»  гэһэн туужа сооһоо  арадай  аман  зохёолой зүйлнүүдые оложо,  тэдэнэй дүүргэһэн үүргэ тухай олоод, дэбтэртээ бэшэхэ.

«Саран хүхы» гэһэн туужаар тобшолол хэхэдээ, зохёолой Зохёогшо- Дүрэ – Уншагша гэһэн шэглэл тобойлгон гаргаха.

Ц. Галановай «Саран хүхы» гэһэн туужын фольклоризм элирүүлхэ.

Хүн болон байгаали хоёрой хоорондохи харилсаан туужа соо ямараар зураглагданаб? Жэшээнүүдээр баримталха.

« Ц. Галано

вай «Саран хүхы» гэһэн  зохёол соо арадай аман зохёол хэрэглэл

гэ, тэрэнэй үүргэ» гэһэн мини-зохёолго бэшэхэ.

30-31

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ. Ц. Галановай «Саран хүхы» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри.

2 час

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.  Ц. Галановай  «Саран хүхы» гэһэн зохёолоор  бэшэмэл хүдэлмэри.

Энэ хүдэлмэри үнгэргэхэ хэдэн вариант дурадхагдана: 1. «Саран хүхы» гэһэн зохёолоор зохёолгын сэдэбүүд:

- Виктор Горбуновой абари занда болоһон хубилалтанууд;

- Гомбо-Доржо үбгэн – ёһотой ойн харуулшан;

-  Хүн болон байгаали хоёрой хоорондохи харилсаан.

2. «Ц. Галановай

«Саран хүхы» гэһэн

зохёол соо арадай аман

зохёол хэрэглэлгэ,

тэрэнэй үүргэ» гэһэн

зохёолго бэшэхэ.  

Зохёолгын түсэб табиха, юун тухай, хайшан гэжэ сэдэбээ задалжа харуулха, яажа тобшолол хэгдэхэб гэжэ ойлгуулха.

Һурагшад үзэһэн зохёолоороо дунда зэргын хэмжээнэй зохёолго бэшэхэ.

Хэлэлгэ хүгжѳѳл гэ. Ц. Галано вай «Саран хүхы» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэ

ри.

32-33

Ч-Р. Намжилов. «Арбан табанай һарын толондо…» гэһэн статьятай танилсалга. «Монголой дэбтэрһээ» («Монгол ороной морид хурдан», «Сагаан үнгэ һайхан», «Урилдаан дээрэ») абтаһан шүлэгүүдэй удха болон уран арганууд.

2 час

Индивидуальна - Ч.-Р. Намжиловай намтар болон зохёохы зам тухай элидхэл шагнаха.

Бүлэгѳѳр хүдэлмэри- «Арбан табанай һарын толондо…» гэһэн статьягай түсэб табиха.  

«Монгол ороной морид хурдан» гэһэн шүлэгэй шүүмжэлэл хэхэ. Ч-Р. Намжиловай нэгэ шүлэг сээжэлдэхэ.

Уран шүлэгшын «Сагаан үнгэ һайхан», «Урилдаан дээрэ» гэһэн шүлэгүүдэй уран гоёор уншалга үнгэргэхэ, үгтэһэн асуудалнуудаарнь шүүмжэлэл хэхэ.

Шүлэгүүдэй гол удха- Эхэ орондоо дурлал- ямар аргаар гаранаб гэжэ элирүүлхэ хэрэгтэй.

Уран уншалгын хэшээл.  Эхэ орон тухай шүлэгүүдые уран уншалга, сээжэ уншалга.

Аман хэлэлгэ хүгжѳѳл

гэ.

9  класс. Буряад литература.  III  четверть. 20 саг.

п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалт- ын түхэл-нүүд

Болзор

предметнэ

личностно

Метапредмет-

нэ

Түсэбɵɵр

Бодото байдалаар

1

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг». 1 бүлэг

7 саг/

1 саг

Ц-Д. Хамаевай намтар болон зохёохы зам тухай элидхэл шагнаха.

 

Бухаади үбгэнэй байра байдал шэнжэлхэ

Конспект

        

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо

Үзэһэнөө, мэдэсэеэ холбон хөөрэхэ, зэргэсүүлхэ.

2

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг». 2,3 бүлэг

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри- тобшо конспект  бэшэхэ.  Бүлэгөөр- 2, 3 бүлэг уншаад, тон шухала зүйлнүүдыень шэлэжэ бэшэхэ.

Бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ  зүбөөр хэрэглэхэ,

бүридхэхэ.

Зохёолой шэнжэлэл хэхэ анха дадал үргэлжэлүүлхэ, гүнзэгырүүлхэ

Холбоо хэлэлгэеэ хурсадхаха.

Аман хэлэлгэ дээрэ ажаллаха.

Тайлбарилан уншалга.

3

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг». 4-5 бүлэг

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри- тобшо конспект  бэшэхэ.  

Бүлэгөөр- 4,5 бүлэг уншаад, тон шухала зүйлнүүдыень шэлэжэ бэшэхэ.

Түүхын баримтанууд

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо

геройнуудта характеристикэ бэшэхэ.

4

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг». 6 бүлэг

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри- тобшо конспект  бэшэхэ.  Бүлэгөөр- 6-7 бүлэг уншаха

Бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ  зүбөөр хэрэглэхэ, бүридхэхэ.

Уран уншалга, сээжэ уншалга

Тайлбарилан уншалга.

5

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг». 7 бүлэг

1 саг

Индивидуальна-  7-8, 9, 10- дахи бүлэгүүдые уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус бүлэгүүдэй удха тайлбарилха.

7-8-дахи бүлэгүүдэй хуряангы удха хѳѳрэхэ. Ѳѳрынгѳѳ һанамжа  хэлэхэ, жэшээнүүдээр баталха.

Уран зохёолшо ямар зорилготойгоор залуу наһанайнь зураглал харуулнаб? Юун гэжэ бодонобта? Бодомжолго.

Энэ бүлэгэй эсэстэ автор ямар аргаар уншагшадайн

гаа һонирхол хурса болгоноб? Тобшо харюу бэшэхэ.

Хуряангы бэшэмэл харюу.

6

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг». Бухаади үбгэнэй дүрэ.Туужын уянгата үндэһэн

1 саг

Асуудалнуудые уншаха

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг»зохёолой Зохёогшо- Дүрэ – Уншагша гэһэн шэглэл тобойлгон гаргаха.

Зохёолой гол дүрэнүүд

Эсэгэнэр болон үхибүүдэй хоорондохи харилсаан

Асуудалнууд-та харюусаха

7

Ц-Д. Хамаев. «Ута намарай сэсэг». Туужын байгуулга

1 саг

Энэ зохёолой нэрэ ямар удха абажа ябанаб, яажа ойлгонобта? «Зохёолой нюурнуудые ямар бүлэгүүдтэ хубаажа болохоб?» гэһэн асуудалда харюусаха, харюугаа тобшолхо.

Зохёол соохи үйлын боложо байһан үе сагта анхаралаа хандуулга ехэ аша  үрэтэй. Юуб гэхэдэ, тэрэ саг болон мүнѳѳнэй саг хоёр ямар илгаатайб гэжэ харуулха шухала.

геройн абари зан, сэдьхэлэйнь байдал задалан харуулха.

Зохёолго-бодомжолгодо бэлэдхэл.

Түшэглэhэн схемэ зураха

8-9

Творческо практикум. Ц-Д. Хамаевай «Ута намарай сэсэг» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри. (2 час)

2 саг

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ. . Ц-Д. Хамаевай «Ута намарай сэсэг» гэһэн  зохёолоор  бэшэмэл хүдэлмэри.

Энэ хүдэлмэри үнгэргэхэ хэдэн вариант дурадхагдана

Зохёолгын түсэб табиха, юун тухай, хайшан гэжэ сэдэбээ задалжа харуулха, яажа тобшолол хэгдэхэб гэжэ ойлгуулха.

Һурагшад үзэһэн зохёолоороо дунда зэргын хэмжээнэй зохёолго бэшэхэ.

Зураглал

 

10-13

Классhаа гадуур уншалга. Балдан Насанович Ябжанов  «Эхэ шоно»

3 саг

Индивидуальна-  зохёол уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Хүн ба байгаали. Туужын уянгата үндэhэниинь.

Геройн абари зан, сэдьхэлэйнь байдал задалан харуулха.

Хүн болон байгаали хоёрой хоорондохи харилсаан туужа соо ямараар зураглагданаб? Жэшээнүүдээр баримталха.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

14

Даша-Дабаа Жалсараевич  Мункоев «Эхэ тухай дуун»

2 саг

Индивидуальна-  зохёол уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус бүлэгүүдэй удха тайлбарилха.

Уран гоёор уншаха.

Уянгын гол нюур элирүүлхэ.

Өөрын уран уншалгын дадалаа дээшэлүүлхэ

Асуудалнуудта харюусаха.

Сээжэ, уран уншалга үнгэргэхэ.

15

М.Осодоев «Ууган хүбүүн»

«Эдирхэг хаһа»

5 саг/

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Уран гоёор уншаха.

Уншалга

Асуудалнуудта харюусаха.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

16

М.Осодоев «Ууган хүбүүн»

Бүхэ барилдаан. Уулзалга.

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Эрын гурбан наадан тухай мэдээсэл олохо

Уншалга, геройнуудай характеристикэ бэшэлгэ

Конспект

Хуряангы бэшэмэл харюу.

17-18

М.Осодоев «Ууган хүбүүн»

Баатарай нэрые мүнхэлһэн бэшэгүүд

2 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Уран гоёор уншаха.

Уянгын гол нюур элирүүлхэ.

Когнитивнэ карта

Шүлэгэй байгуулга, хэлэ, түүхэл дээрэ хүдэлхэ, шүлэгэй шүүлбэри схемын ёhоор үнгэргэхэ.

Сээжэ, уран уншалга үнгэргэхэ.

19

М.Осодоев «Ууган хүбүүн». Тобшолол.

В.Бильдушкино-вай дүрэ. Баримтата туужа.

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Зохёол соохи үйлын боложо байһан үе сагта анхаралаа хандуулга ехэ аша  үрэтэй.

Когнитивнэ карта

Түүхын баримтанууд

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

20

Творческо практикум. М.Осодоевой «Ууган хүбүүн» гэһэн зохёолоор бэшэмэл хүдэлмэри.

1 саг

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.  Зохёолоор  бэшэмэл хүдэлмэри.

Энэ хүдэлмэри үнгэргэхэ хэдэн вариант дурадхагдана

Зохёолгын түсэб табиха, юун тухай, хайшан гэжэ сэдэбээ задалжа харуулха, яажа тобшолол хэгдэхэб гэжэ ойлгуулха.

Холбоо хэлэлгэеэ хурсадхаха.

Аман хэлэлгэ дээрэ ажаллаха.

Зохёолго

9  класс. Буряад литература.  IV  четверть. 14 саг.

п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалт- ын түхэл-нүүд

Болзор

предметнэ

личностно

Метапредмет-

нэ

Түсэбɵɵр

Бодото байдалаар

1

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Зохёолой  удха, гол бодол элирүүлжэ һураха

Түүхын баримтанууд, геройнуудай абари зан, ажалдаа хандаса зураглалга.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

2

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Зохёол соохи үйлын боложо байһан үе сагта анхаралаа хандуулга ехэ аша  үрэтэй.

Когнитивнэ карта

Түүхын баримтанууд

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

3

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Зохёолой шэнжэлэл хэхэ анха дадал үргэлжэлүүлхэ, гүнзэгырүүлхэ

Дайн хүнэй ба арад зоной ажабайдалда.

Хүн онсо байдалда.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

4

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгалта, мэдэсэеэ хэрэглэлгэ

Һуралсалай түсэб табижа һураха, тэрэнээ хэрэглэхэ

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

5

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

уран гоёор уншалга үнгэргэхэ, үгтэһэн асуудалнуудаарнь шүүмжэлэл хэхэ.

Шүлэгүүдэй гол удха- Эхэ орондоо дурлал- ямар аргаар гаранаб гэжэ элирүүлхэ хэрэгтэй.

Шүлэгүүдые уран уншалга, сээжэ уншалга.

Аман хэлэлгэ хүгжѳѳл

гэ.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

6

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Арадай абари зан, хүсэл эрмэлзэл, ажалдаа хандаса

Һурагшадай ѳѳһэдынь hанамжа элирүүлхэ.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

Сээжэ, уран уншалга үнгэргэхэ.

7

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Зохёолой  удха, гол бодол элирүүлжэ һураха

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

8

Б.Шойдоков. «Дайсанай ара талада»

1 саг

Индивидуальна-  бүлэг  уншаха, текстээр   хүдэлмэри.

Фронтальна-  тус зохёолой удха тайлбарилха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгалта, мэдэсэеэ хэрэглэлгэ

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо

Һуралсалай түсэб табижа һураха, тэрэнээ хэрэглэхэ

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

10.

Творческо практикум. бэшэмэл хүдэлмэри.

1 саг

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.   «Дайн хүнэй ба арад зоной ажабайдалда» гэһэн сэдэбээр бэшэмэл хүдэлмэри.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгалта, мэдэсэеэ хэрэглэлгэ

Зохёолгын түсэб табиха, юун тухай, хайшан гэжэ сэдэбээ задалжа харуулхаб гэжэ ойлгуулха.

Һурагшад үзэһэн зохёолоороо дунда зэргын хэмжээнэй зохёолго бэшэхэ.

Зохёолго

11

Б.Эрдынеевэй уран hайханай юртэмсэ «Хазаар хара hахал»

1 саг

Индивидуальна- текст дээрэ ажал

Бүлэгөөр- бэе бэеэ шалгалга

Фронтальна-асуудалнуудта харюу

Уран гоёор уншаха.

Уянгын гол нюур элирүүлхэ.

Асуудалнуудта харюусаха.

Өөрын уран уншалгын дадалаа дээшэлүүлхэ

Бэшэ хүнүүдэй ба өөрын уншаһанаа шагнаха, хөөрэжэ шадаха, сэгнэхэ.

Б. Эрдынее-вэй  зохёохы замаар Интернет сооhоо материал оложо, элидхэл бэлдэхэ.

12

Б.Эрдынеевэй уран hайханай юртэмсэ «Хазаар хара hахал»

1 саг

Индивидуальна- текст дээрэ ажал

Бүлэгөөр- бэе бэеэ шалгалга

Фронтальна-асуудалнуудта харюу

Уран гоёор уншаха.

Зохёолой нэрэ тухай хөөрэлдэхэ.

Уянгын гол нюур элирүүлхэ.

Шүлэг соохи гүн ухаанай бодолнууд тухай шүүмжэлэн хэлсэхэ.

Өөрын уран уншалгын дадалаа дээшэлүүлхэ

Арад зоной сэсэн мэргэн ухаан. Аман зохёолой поэтикэ хэрэглэлгэ.

Дэлгэрэн-

гы сээжэ харюу.

13

Б.Эрдынеевэй уран hайханай юртэмсэ «Хазаар хара hахал»

1 саг

Индивидуальна- текст дээрэ ажал

Бүлэгөөр- бэе бэеэ шалгалга

Фронтальна-асуудалнуудта харюу

Зүжэг соо харуулагдаhан үе саг тухай хөөрэлдэхэ.

Зүжэгэй нэрын удха дээрэ хүдэлхэ.

Шэнэ юумэ мэдэхэ дадал үргэдхэхэ. Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо

Үзэһэнөө, мэдэсэеэ холбон хөөрэхэ, зэргэсүүлхэ.

Словарна хүдэлмэри

14

Творческо практикум. бэшэмэл хүдэлмэри.

1 саг

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.   

Энэ хүдэлмэри үнгэргэхэ хэдэн сэдхэбүүд дурадхагдана

Зохёолгын түсэб табиха

Һурагшад үзэһэн зохёолоороо дунда зэргын хэмжээнэй зохёолго бэшэхэ.

Зохёолго

4. Һуралсалай методическа хангалга

  1.  «Буряад литература» С. А. Ошорова, Д. Б. Цыденов., Улаан- Yдэ,  «Бэлиг» 2018 он;  Хоёр хубитай, нэгэдэхи хуби. 9-дэхи классай һуралсалай ном- хрестомати.
  2. «Буряад литература» С. А. Ошорова, Д. Б. Цыденов., Улаан- Yдэ,  «Бэлиг» 2018 он; Хоёр хубитай, хоёрдохи хуби. . 9-дэхи классай һуралсалай ном- хрестомати.
  3. «Буряад литература» С. А. Ошорова, Д. Б. Цыденов., Улаан- Yдэ,  «Бэлиг» 2018 он;  Методическа дурадхалнууд
  4. Буряад hургуулиин программанууд. «Буряад литература»  5-11 классууд. Улаан- Yдэ, 2008 он;
  5. Буряад хэлэн болон литератураар дунда hургуулиин hуралсалай заршам. Улаан- Yдэ, 2004 он;
  6. Цыренова Ц.Б. «Булагай эхин»: Үхибүүдэй хрестомати. 2-дохи хэблэл. Улаан- Yдэ, 2008 он;
  7. Буряад хэлээр, уншалгаар, буряад литератураар hурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал сэгнэхэ эрилтэ. Улаан-Yдэ, 2007 он.
  8. Э. Дугаров «Шэлэгдэмэл зохёолнууд». . Улаан-Yдэ, «Бэлиг»,  2011 он.

Шэнэ онол арга:

  1. Компьютер
  2. Проектор
  3. Интерактивна самбар
  4.  «Буряад хэлээр сахим һураха ном»
  5. Буряад уран зохёолой соносохо номой һан (аудиобиблиотека)

Шалгаха хэрэгсэл :

  • Шалгалтын асуудалнууд ба даабаринууд;
  • М-тест
  • Электрон номой тестнүүд

Интернет онол арга:



Предварительный просмотр:

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ БУРЯТИЯ

ГБОУ «РЕСПУБЛИКАНСКИЙ БУРЯТСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ

ЛИЦЕЙ-ИНТЕРНАТ № 1»

УТВЕРЖДАЮ:

Директор школы

Шойнжонов Б.Б.

_______________

СОГЛАСОВАНО: Зам.директора по УВР Цыбикова Д.Д.

________________

РАССМОТРЕНО:

на заседании МО

Мункуева М.Б.

_______________

«30» АВГУСТА 2022 Г.

[a]

«30» АВГУСТА 2022 Г.

«30» АВГУСТА 2022 Г.

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Предмет: Түрэл буряад уран зохёол

Класс: 11

Рассмотрено на заседании

педагогического совета № 1

от «30» августа 2022 г.

2022-2023 учебный год


1.Тайлбари бэшэг

Тус хүтэлбэри Уласай болбосоролой Федеральна стандарт, Буряад Уласай һуралсалай болон эрдэм ухаанай яаманай туршалгын хүтэлбэри, 2020 ондо хэблэгдэһэн һуралсалай согсолбори (һуралсалай ном болон хрестомати) дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэл буряад уран зохёол hуралсалай предмет боложо үзэгдэнэ.

Хүтэлбэри иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, hуралсалай-тематическа түсэб, хүтэлбэриин байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд, hуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

11-дэхи классай хрестомати дотор XX зуун жэлэй буряад үндэһэн уран зохёолой алтан жасада ороһон зохёолнууд оруулагдажа, һурагшадай һонирхол татаха, бодомжолжо һуралгада түлхисэ, зэмсэг арга болохо. Уншагдаха зохёолнууд түрэл буряад уран зохёолой хүгжэлтыень харуулха, hyparшадай наһанайнь хэмжүүрэй асуудалнуудта болон эрилтэнүүдтэ болбосорһон харюу үгэхэ, уран зохёолой болон уран зохёолшын уран һайханай юртэмсэ дүүрэнээр харуулха, тэрэнэй түлөө зохёол шэнжэлжэ, бусад зохёолнуудтай сасуулжа шадаха зорилготойгоор шэлэгдэжэ абтанхай юм. Зохёолнуудые шудалалга түүхын ёһо баримталан табигдаа.

1) XX зуун жэлэй 1-дэхи хахадһаа мүнөө үе хүрэтэр бэшэгдэһэн зохёолнууд һуралсалай ном ба хрестомати дотор һубарин оруулагданхай.

2) Зохёолнуудай бэшэгдэһэн шата мүн баримталагданги (периодизаци).

3) Хэшээл үнгэргэхэдөө хэрэглэхэ онол арганууд: интегрированна хэшээлнүүд, шүүмжэлэн бодожо үзэлгын, үрэ дүнтэйгөөр уншалгын, шэнжэлэлгын технологи, бодол хүгжѳѳлгын эрдэмэй, проблемнэ ситуаци байгуулха арганууд, педагогическа мастерской үнгэргэхэ технологи г.м.

4) Творческо практикумууд мүн хараалагданхай.

Ахамад классуудта түрэл буряад уран зохёол заахадаа, бүхы хүн түрэлтэнэй түүхын бодото ушарнуудай хоорондохи холбоондо, проблемэнүүдтэ, илангаяа моральна удхатай асуудалнуудые тобойлгон илгажа, hурагшадай анхарал хандуулха шухала. Х-ХI классуудай литературын курс монографическа ба обзорно темэнүүдые үзэхѳѳр хараална. Һурагшад буряадайнгаа элитэ уран зохёолнуудтай танилсаха аргатай, тэдэнэй литературын хүгжэлтэдэ ямар hуури эзэлдэг, ямар онсо удха, шанар оруулhые ойлгожо абана.        

Литературын теориин ойлгосонуудые hурагшад V-VII классуудта шудалжа эхилээд, VIII-IХ классуудта үргэлжэлүүлнэ, хүгжѳѳнэ. Х-ХI классуудта бүри орёо ойлгосонуудтай танилсана. Эндэ литературна тип, литературна шэглэл, арадша ёhо реализм, психологизм гэhэн литературын гол уран методтэй танилсажа шудална. Литературна ойлгосонуудые удаа дараалан, шата шатаарнь, хоорондонь холбоотойгоор hурагшадай ухаанда бүрилдүүлхэ юм.

Һуралсалай бусад предмедүүдтэй холбоон

        Буряад, ород, англи хэлэнүүд. Эдэ хэшээлнүүдтэ һурагшадай хэлэжэ, хөөрэжэ, уншажа, найруулга ба зохёолго бэшэжэ шадаха дүршэлынь үргэдхэлгэ. Зохёолго бэшэлгэ. Хэрэгтэй материал суглуулалгаар, шэлэн абалгаар гуримтай болголго, орёо түсэб табюулга; эпическэ зохёолой тусхай хэһэгэй текстын удхаар тобшо, түүбэри удхатай найруулга бэшэлгэ үргэлжэлүүлэлгэ, хүнэй хэһэн хэрэг, ажал, үйлэ тушаа зохёолго бэшэлгэ, байгаалиин үзэгдэл тухай, гэр байра соохи оршон тойрониие зураглан зохёолго бэшүүлэлгэ.


2. Һуралсалай-тематическа түсэб[1]

Уншаха зохёолнууд

Саг

1.

Буряад уран зохёолой хүгжэлтын шатанууд.

1

XX ЗУУН ЖЭЛЭЙ 1-дэхи ХАХАДАЙ ТҮРЭЛ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ

2.

Б. Барадинай уран һайханай юртэмсэ. «Ехэ удаган абжаа» гэһэн түүхэтэ трагеди.

2

3.

Б. Базароной ба Ц. Цымпилоной уран һайханай юртэмсэ. «Улаалзай» болон «Буряад басаганда» шүлэгүүд.

1

XX ЗУУН ЖЭЛЭЙ 2-дохи ХАХАДАЙ ТҮРЭЛ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ. ҮРГЭЛЖЭЛҺЭН ЗОХЁОЛНУУД.

4.

Ч. Цыдендамбаевай уран һайханай юртэмсэ. «Буряад басаган» гэһэн туужа.

4+1

5.

Д. Батожабайн уран һайханай юртэмсэ. «Төөригдэһэн хуби заяан» гэһэн трилоги.

8+2

6.

Д. Батожабайн «Дойбод сохилго» гэһэн комеди.

2

7.

Ц-Ж. Жимбиевэй уран һайханай юртэмсэ. «Гал могой жэл» роман.

4+1

8.

С.Цырендоржиевай уран һайханай юртэмсэ. «Үүрэй солбоной гоё гээшэнь» гэһэн туужа.

3+1

9.

А. Ангархаевай уран һайханай юртэмсэ. «Мүнхэ ногоон хасуури» гэһэн трилоги.

4+1

10.

Б. Ябжановай уран һайханай юртэмсэ. «Нулимса» хөөрөөн.

2+2

XX ЗУУН ЖЭЛЭЙ 2-дохи ХАХАДАЙ ТҮРЭЛ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ. УРАН ШҮЛЭГ.

11.

Ц. Дондогойн уран һайханай юртэмсэ. «Эхэ тухай хоёрдохи поэмэ» гэһэн шүлэглэл.

2

12.

Л. Тапхаевай уран һайханай юртэмсэ. «Дүрбэн саг» гэһэн шүлэг.

1+1

МҮНӨӨ ҮЕЫН ТҮРЭЛ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ

13.

Мүнөө үеын түрэл буряад уран зохёолой онсо шэнжэ.

1

14.

Д. Эрдынеевэй уран һайханай юртэмсэ. «Үйлын үри» роман.

4+1

15.

А. Лыгденовэй уран һайханай юртэмсэ. «Морин хуур» ба «Үншэн»гэһэн хөөрөөнүүд.

2

16.

Ч. Гуруевай уран һайханай юртэмсэ. «Туһалха хэрэгтэй» хөөрөөн.

1

17.

Д. Дылгыровэй «Сэдьхэлэй гуниг» хөөрөөн.

1

БУРЯАД ЗҮЖЭГЛЭМЭЛ ЗОХЁОЛ, ТЭРЭНЭЙ ХҮГЖЭЛТЭ.

МҮНӨӨ ҮЕЫН ПЬЕСЭНҮҮДЭЙ ПОЭТИКЭ.

18.

Буряад комедиографиин хүгжэлтэ.

1

19.

М. Батоинай уран һайханай юртэмсэ. «Таршаа Намжалай түүхэ» гэһэн зүжэг.

2+1

20.

М. Батоинай «Юртэмсын гурбан сэсэшүүл» гэһэн зүжэг.

1

21.

Б-М. Пурбуевай уран һайханай юртэмсэ. «Эрьехэ наран» зүжэг.

4

МҮНӨӨ ҮЕЫН БУРЯАД УРАН ШҮЛЭГЭЙ ХҮГЖЭЛТЭ

22.

Г. Раднаевагай уран һайханай юртэмсэ. «Түрэлгын зоболон» шүлэглэл.

2

23.

А. Ангархаевай «Би шулуунби» шүлэг.

1+1

24.

Б. Дугаровай «Түрэлхидэйм хэлэн, хүлисөөрэй», Г. Базаржапова-Дашеева «Үеһөө үедэ уг залган», М. Чойбоновой «Минии нүхэд – амида бурхад», «Наһанайм табисуур» шүлэгүүд.

1+1

Хэлэлгэ хүгжөөлгэ – 8 саг, классһаа гадуур уншалга – 5 саг.

 

3. Календарна-тематическа түсэб

Түрэл буряад уран зохёол, 11-дэхи анги, 1-дэхи четверть (18 саг)

Хэшээлэй сэдэб

Саг

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

түсэбɵɵр

бодото байдалаар

1.

Оролто хэшээл. Буряад уран зохёолой хүгжэлтын шатанууд.

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри –  хүгжэлтын шатануудай хүсэнэгтэ хэхэ, литературна томьёо үгэнүүдэй толи бүридхэхэ. Бүлэгөөр – шата бүхэнһөөнь зохёолнуудые тааруулан бэшэхэ.

Буряад уран зохёолой хүгжэлтын шатануудые хадуун абаха, реализм тухай тодорхой мэдэсэтэй болохо.

Шэнэ юумэ мэдэхэ дадал үргэдхэхэ.

Багшын хөөрэһэниие тобшохоноор бэшэхэ.

Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

5.09

XX ЗУУН ЖЭЛЭЙ 1-дэхи ХАХАДАЙ ТҮРЭЛ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ

2-3.

Б. Барадинай уран һайханай юртэмсэ. «Ехэ удаган абжаа» гэһэн түүхэтэ трагеди.

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри – XVIII-дахи зуун жэлэй эхиндэ буряад арадай байдал тухай түүхэтэ баримтануудые оложо уншаха, бүхэли мэдэсэтэй болохо. Индивидуальна – багшын дурадхаһан текстээр, С.Ринчиновэй зурагаар ажал дүүргэхэ.

Зохёол соохи түүхэтэ баримтанууд, дүрэнүүд тухай бүхэли мэдэсэтэй болохо, түүхэтэ трагеди гэһэн жанрын онсо шэнжыень тайлбарилха.

Түүхэтэ бэшэгүүдээр һонирхохо. Сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ, бэе бэеэ хүндэлэн шагнаха, һанал бодолоо андалдаха, харюунуудые сэгнэжэ һураха.

Уншаһанаа хөөрэжэ шадаха, харюугаа жэшээнүүдээр баталха, нэмэри литературатай хүдэлжэ шадаха, боро ухаагаа хүдэлгэхэ.

Али нэгэн сэдэбээр шэнжэлэлгын хүдэлмэри хэхэ:

Зохёол соо зураглагдаһан түүхэтэ нюурнууд; Ород гүрэнэй бүридэлдэ ороод, буряад арад...; Бөө мүргэл тухай.

Эреэхэн удаган Бадан Тураахин хоёрые зэргэсүүлхэ.

5.09

12.09

4.

Б. Базароной ба Ц.Цымпилоной уран һайханай юртэмсэ.

«Улаалзай» болон «Буряад басаганда» шүлэгүүд.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – шүлэгүүдые уншалга, шүүлбэри хэлгэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – шүлэгэй уран аргануудые, шэмэг үгэнүүдые оложо тодорхойлхо.

Шүлэгүүдые шүүлбэрилжэ, 30-аад оной поэзиин түхэл шарайн онсодхолго хэжэ шадаха, уран аргануудыень элирүүлхэ.

Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ. Өөрын зохёохы шадабари дээшэлүүлхэ.

Холбоо хэлэлгэеэ хурсадхаха.

Аман хэлэлгэ дээрэ ажаллаха.

Улаалзай сэсэг тухай шүлэг зохёожо туршаха.

12.09

XX ЗУУН ЖЭЛЭЙ 2-дохи ХАХАДАЙ ТҮРЭЛ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ. ҮРГЭЛЖЭЛҺЭН ЗОХЁОЛНУУД.

5-8.

Ч.Цыдендамбаевай уран һайханай юртэмсэ. «Буряад басаган» гэһэн туужа.

4 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Туужын гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – портретнэ характеристикэнүүдые үгэхэ. Бүлэгүүдтэ нэрэ һанаха.

Туужын онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, буряад арад зонойнгоо ёһо заншалнуудыень, ажалша абари зангыень сэгнэн омогорхохо, хамтын ажал тухай мэдэхэ. Буряад эхэнэр хүнэй ажабайдал тухай зэргэсүүлэн бодомжолхо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)

Викторина. Сээжэ асуулга.

Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зохёолшын намтараар презентаци бэлдэхэ. Видеозураглал хараха г.м. (Багшын үзэмжөөр).

19.09

19.09

26.09

26.09

9.

Хэлэлгэ хүгжөөлгэ.

Буряад арадай түүхэдэ болон Ч.Цыдендамбаевай «Буряад басаган» гэһэн туужа соо эхэнэрэй хуби заяан.

1 саг

Багшын дурадхаһан хүсэнэгтэ хэрэглэжэ, зэргэсүүлгэ хэхэ.

Буряад эхэнэрэй дүрэ гаргаха, юрэнхыдөө буряад арадай абари зангай онсо талыень элирүүлхэ, зэргэсүүлхэ, характеристикэ үгэжэ шадаха г.м.  

Буряад уран зохёолоо омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Һуралсалай зорилго шиидхэбэринүүдые дүүргэхэдээ, хэр зэргэ зүбөөр хэжэ байһанаа сэгнэжэ шадаха, өөрөө өөрыгөө сэгнэлгын, хиналгын, шалгалгын шадабаринуудаа хэрэглэжэ шадаха, мүн хүгжөөхэшье. Хэшээлдээ харюусалгатайгаар хандаха. Эрдэм мэдэсэ намда хэрэгтэй гээшые ойлгохо.

Хүсэнэгтэ “Буряад эхэнэрэй байдал урдань ба мүнөө”.

3.10

10-17.

Д.Батожабайн «Төөригдэһэн хуби заяан» трилоги.

8 саг

Индивидуальна -  Д.Батожабайн уран hайханай юртэмсэ  уншаха, “Батожабай” гэжэ видеозураглалһаа хэһэг хаража, һуралсалай ном хэрэглэжэ, хуряангы конспект бэшэхэ. Трилоги уншажа байхадаа, уншагшын дэбтэртээ тэмдэглэлнүүдые хэхэ.

Фронтальна -  «Төөригдэһэн хуби заяан». Трилогиһоо хэhэгүүдые уншаха, геройнуудта характеристикэ болон тэдэнэй хэһэн хэрэг, ябадалда зүб сэгнэлтэ үгэжэ шадаха.

Бүлэгөөр – романай удхаар асуудалнуудые бэлдэхэ, үгэнүүдэй удха тайлбарилха.

Трилогиин бүлэгүүдэй гол удха элирүүлхэ, гурбалжан роман гү, али трилогиин онсо шэнжэнүүдые мэдэхэ,  байгуулгыень шэнжэлхэ, юрэнхыдөө текстнүүд дээрэ үндэһэлжэ, анализ хэжэ шадаха. Зохёол соо харуулагдаһан түүхэдэ хабаатай зүйлнүүд дээрэ үндэһэлжэ, буряад арадайнгаа түүхэ, урданай ажабайдал тухай мэдэсэтэй болохо.  Геройнуудай сэдьхэлэй байдал задалжа шадаха, психологизм тухай ойлгосоёо үргэдхэхэ г.м.

Буряад романаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ  дадалаа үргэдхэхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ   өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо,  нэмэри литературатай хүдэлжэ шадаха г.м.  

Синквейн

Сээжэ асуулга

Элидхэл

Хүсэнэгтэ “Гурбан үеын геройнууд”

Тест

Багшын үзэмжөөр (Уншагшын дэбтэр, Зохёолго, Асуудалнууд, Түсэб,  Ментальна карта

Зураг зуралга, Презентаци г.м.)

3.10

10.10

10.10

17.10

17.10

24.10

24,10

31,10

18.

Творческо мастерской “Жаргал гээшэ юун гээшэб?”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – Номойнгоо 55-56 нюурнуудта үгтэһэн найруулга болон статья хоёрһоо хэһэгүүдые уншаха.

Бүлэгөөр – ном соо үгтэһэн асуудалнуудта харюусаха (54 н.)  Индивидуальна -  

Али нэгэн сэдэб шэлэжэ, творческо хүдэлмэри дүүргэхэ:

1. Зохёолго-бодомжолго “Жаргал гээшэ юун гээшэб?”

2. Шүүмжэлһэн һанамжа – найруулга статья хоёрые зэргэсүүлгэ.

3. Романай поэтикэ – багахан схемэ зохёохо.

4. Зохёолго “Хуби заяан гэжэ бии юм гү?”

5. Геройн характеристикэ “Минии сэдьхэл зүрхэндэ дүтөөр һанагдаһан герой”.

Романай гол сэдэб элирүүлхэ. Аламжын дүрэ тайлбарилха, хрестоматиин бүлэгүүд соohoo тэрэнине уранаар зураглан харуулһан үгэнүүдые жэшээ болгон харуулха, уйдхар зоболонгоор дүүрэн ажабайдал гэһэн сэдэбээр гол геройн нюyphaa хөөрөө зохёохо.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Зэргэсүүлгэ хэжэ шадаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

31,10

2-дохи четверть (14 саг)

1

Творческо практикум (багшын үзэмжөөр)

Д. Батожабайн «Төөригдэ

һэн хуби заяан»  

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри

И.В. Фролавагай «Проза и драматургия Д. Батожабая: поиски художественного синтеза» гэжэ диссертациин «Поэтика повествования в трилогии «Похищенное счастье» и драме «Катастрофа» гэһэн 2-дохи бүлэгэй 2-дохи параграф үзэхэ.

Тус зохёолой поэтика бүхыдөө онсодхон ойлгожо туршаха.

Багахан схемэ зохёохо.

------

7,11

2

Д. Батожабайн «Дойбод сохилго» гэһэн комеди.

2 саг

Зохёол шэнжэлжэ үзэлгэ. Комеди соохи үзэгдэлнүүд мүнөө сагта дайралдадаг гү гэжэ ажаглаха.

«Дойбод сохилго» гэжэ холбуулалай ойлгосо дээрэ хүдэлхэ.

Зохёол ролёор уншаха. Геройнуудай нэрэ дээрэ тогтохо.

Литературна  теори: Сатирическэ комеди тухай ойлгосо.

Бүлэгөөр хубааржа, зохёлһоо хэһэгүүдые шэлэжэ, инсценировка бэлдэхэ.

«Эрдэм бэлиг-эрхим баян» гэһэн сэдэбээр зохёолго бэшэхэ.

Зохёолой удхаар тобшо хөөрөө бэлдэхэ.

7,11

14,11

 3

Ц-Ж. Жимбиевэй уран һайханай юртэмсэ. «Гал могой жэл» роман (5)

1 саг

Уран зохёолшын творчествын онсо шэнжэ, шэглэл олохо, ойлгуулха зорилготойгоор зохёохы хүдэлмэриин тобшолол гаргаха.

Романай нэрэ дээрэ хүдэлхэ. Һанамжануудаа баталха.

Зохёолой гол герой болохо Батажабай байра байдал, һанал бодол тухай хөөрэлдөө үнгэргэжэ, тэрэнэй дүрэ задалха.

Зохёол уншаха

Словарна хүдэлмэри

«Гал могой жэл» гэһэн роман уншаха, Түрүүшын маналгын һүни тухай уншаха.

14,11

4

Ц-Ж. Жимбиевэй «Гал могой жэл» гэһэн романай удха, онсо байгуулга

1

Романай удха элирүүлхэ, зохёолой удха һурагшадай хэр зэргэ ойлгоһые шалгаха.

Үхибүүдэй хубсаһа хунар, шэг шарай, Батажабай ажабайдал хараад, мүнөө үеын үхибүүдэй байдалтай зэргэсүүлхэ.

Зохёол уншаха.

Удхаарнь хөөрэлдөө үнгэргэхэ.

Зохёолой удхада таараха оньһон үгэнүүдые олохо.

Батажаб тухай һанамжа

нуудаа хэлэжэ, тобшолол хэхэ.

«Гал могой жэл» гэһэн роман саашань уншаха, удхыень мэдэхэ.

21,11

5

Ц-Ж. Жимбиевэй «Гал могой жэл» гэһэн романай гол бодол, композици.

Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда моридой үүргэ.

1

Ц-Ж. Жимбиевэй «Гал могой жэл» гэһэн романай гол бодол тухай хөөрэлдэжэ, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда моридой үүргэ элирүүлхэ.

Зохёолой байгуулга, композици

Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн тухай ямар уран зохёолнууд соо литературна геройнуудые- моридые мэдэхэбта? Нэрлэхэ.

Ямар зохёолнууд соо эрхим эрын дүрэ, һайн мориной эрхим шанар шэнжэ хэрэглэгдээб?

Тобшолол хэхэ.

«Гал могой жэл» гэжэ романаар би богони кинофильм гү, али спектакль табиха байгаа һаа, ямар үзэгдэлнүүдые абаха байгаабиб?» гэһэн сэдэбтэ сээжээр бодомжол

хо.

21,11

6

Батажаб-дайнай үеын эдиршүүлэй эрхим нэгэн. Дайнай үедэхи ара талын ажабайдал зураглалга.

1 саг

Батажабые хэдэн ондоо талаһаань харуулан, гол геройн дүрэ гаргаха.

Бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ  зүбөөр хэрэглэхэ,

бүридхэхэ.

Эхын дүрэ.

Эхэ хүбүүн хоерой хоорондохи харилсаан.  Эхын заабари тухай. Эжытэеэ хахасалга.

Батажабайн дүрэдэ удхаараа таараһан оньһон үгэнүүдые оложо бэшэхэ.

Юундэ иимэ оньһон үгэнүү

дые шэлээбта гэжэ харюугаа баталха.

Романаар бэшэмэл хүдэлмэридэ бэлдэхэ.

28,11

7

Ц-Ж. Жимбиевэй «Гал могой жэл» гэһэн романаар бэшэмэл хүдэлмэри

1 саг

-Манай нютагһаа дайнда хабаадаһан хүнүүд, дайнай үеын эдиршүүл (элидхэл-презентаци)

-Дайн хүнэй ба арад зоной ажабайдалда (зохеолго-бодомжолго)

- Батажаб Гомбоев-дайнай үеын эдиршүүлэй эрхим нэгэн (зохеолго-характеристикэ)

Эдэ сэдэбүүдэй али нэгые шэлээд, түсэб табиха, зохеолго бэшэхэ.

Бэшэмэл хэлэлгэеэ  зүбөөр хэрэглэхэ,

бүридхэхэ.

Һурагшад зохёолгоо бэшэхэдээ, буряад хэлэнэйнгээ баялиг хэрэглэн,  зохёолойнгоо удха, сэдэб дэлгэрэнгыгээр задалха зэргэтэй.

Хэлэлгэ хүгжѳѳлгэ.  

28,11

8

С.Цырендоржиевай уран һайханай юртэмсэ. «Үүрэй солбоной гоё гээшэнь» гэһэн туужа (4)

1 саг

Сергей Цырендоржиевай зохеохы замтайнь, ажаябуулгатай гүнзэгыгөөр танилсуулха.

Холбоо хэлэлгэеэ хурсадхаха.

Суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман хэлэлгэ дээрэ ажаллаха.

Зохёолой нэрэ дээрэ хүдэлмэри.

С.Цырендоржиевай «Үүрэй солбоной гоё гээшэнь» туужа уншаха, удхыень мэдэхэ.

5,12

9

С.Цырендоржиевай «Үүрэй солбоной гоё гээшэнь» гэһэн туужын онсо шэнжэнүүд, проблематика

1 саг

Туужын хэһэгүүдэй удхатай саашаа танилсаха.

Зохёолой онсо шэнжэнүүдые, проблематикыень элирүүлхэ.

Гол геройнуудай дүрэ гаргаха.

Зохеолой уран аргануудые элирүүлхэ.

Байгаалиин үзэгдэлнүүдэй удха шанар тодорхойлхо.

туужа саашань уншаха, удхыень мэдэхэ.

5,12

10.

Агваан хүбүүхэнэй дүрэ. Дайн ба үхэл үхибүүнэй харасаар. «Үүрэй солбоной гоё гээшэнь» гэһэн зохеолой лиризм тухай

1 саг

Агваан хүбүүхэнэй дүрэ гаргаха.

Үргэлжэлһэн зохёолой лиризм тухай ойлгосо

Дайе үхибүүдэй нюдөөр харуулһан бага хүүгэдэй зураһан зурагуудые слайд дээрэ хараха.

Һанамжануудаараа хубаалдаха

Проектын сэдэб:

-Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда ара талын хүдэлмэридэ ябаһан түрэлхид тухайгаа шэнжэлэлгын хүдэлмэри хэхэ, «Дурасхаалта дэбтэр» бэлдэхэ.

«Үүрэй солбоной гоё гээшэнь» гэһэн зохеолоор зохёохы хүдэлмэри бэлдэхэ.

12,12

11.

Хэлэлгэ хүгжөөлгэ. Жамсо Раднаевай «Бэшэг» гэһэн зурагаар зохёолго бэшэлгэ

1 саг

Хэдэн эшэ үндэһэнүүдые (источник) хэрэглэн, зохёолго бэшэжэ һураха

Жамсо Раднаевай намтар.

Зурагта нэрэ үгэлгэ.

Зураү анхаралтайгаар шэнжэлхэ.

Һурагшадай ѳѳһэдынь hанамжа элирүүлхэ

Бэшэһэ

нээ уншалга, зүбшэн хэлсэлгэ.

12,12

12

Ардан Ангархаевай уран һайханай юртэмсэ «Мүнхэ ногоон хасуури» гэһэн роман

1 саг

А.Ангархаевай намтартай танилсаха.

Аман хэлэлгын, уран гоёор шүлэглэмэл зохёолнуудые уншалгын дадалнуудые хүгжөөхэ.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо

Шүлэг зохёоходоо, буряад хэлэнэйнгээ баялиг хэрэглэн,  сэдэбээ дэлгэрэнгыгээр задалха зэргэтэй.

Ямар нэгэн сэдэбтэ шүлэг зохеожо туршаха.

Ардан Ангархае

вай шүлэгүүд сооһоо һайшаагда

һан шүлэг сээжэлдэхэ.

19,12

13

 «Мүнхэ ногоон хасуури» гэһэн романай уран һайханай юртэмсэ

1 саг

Романай уран һайханай эртэмсэтэй танилсаха

Зохёолой удха элирүүлхэ

Шаралдай үбгэнэй дүрэ задалан гаргаха.

Үгын баялиг, аман хэлэлгэеэ хүгжөөхэ.

Бэеэ даагаад уншалга.

Тайлбарилан уншалга.

19,12

 


4. Һуралсалай методическа хангалга.

  1. Ажалай программа заһабарилгын хуудаһан

Четверть

Һалбариин нэрэ, сэдэб

Түсэбөөр үнгэргэхэ үдэр

Заһабарилгын шалтагаан

Заһабарилгын хэмжээ ябуулганууд

Үнэн дээрэ үнгэргэһэн үдэр


[1] Хэлэлгэ хүгжөөлгын хүдэлмэри, творческо практикум, классһаа гадуур уншаха зохёолнуудта хараалагдаһан сагууд + тэмдэгтэй.



Предварительный просмотр:

ГБОУ «Республиканский Бурятский Национальный лицей-интернат № 1»

УТВЕРЖДАЮ:                        СОГЛАСОВАНО:                               РАССМОТРЕНО:

Директор школы:                   Зам.директора по УВР                          на заседании МО

Шойнжонов Б.Б.                        Цыбикова Д.Д.                                    МункуеваМ.Б.                    

«__»______ _____г             «_»___________________г.                  «__»____________г.

Рабочая программа

Бадмацыреновой Цырендолгор Бадмаевны

 Высшая категория

Предмет:Буряад литература

Класс:  10

Рассмотрено на заседании

                                                                                                           педагогического совета

протокол № от

«   » ___________  2022   г.

  1. учебный год

  1. Тайлбари бэшэг

Тус программа гүрэнэй Федеральна стандарт, Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерствын туршалгын программа дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет болгогдожо, үзэгдэжэ байдаг гээшэ.

Программа иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, hуралсалай - тематическа түсэб, программын байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд, hуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

Буряад литература үзэлгэ болбол имагтал образоор харуулдаг дээрэhээ hурагшадые арад зондоо үнэн сэхээр хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ тон ехэ удха шанартай.

Түрэлхи литературын программа тематическа принципэй үндэhэн дээрэ байгуулагдаба. Эндэ арадай аман зохёолнууд, буряад литература сооhоо удхын ба байгуулалтын талаар hурагшадай ойлгосо, мэдэсэдэ таарамжатай уран hайханай зохёолнууд шэлэгдэн абтажа, тайлбарилан уншахаар, шудалан үзэхөөр хараалагдаба. Эдэ зохёолнууд хадаа түүхын үе сагтай, арад зоной үйлэ хэрэгтэй, түүхэтэй, түрүү  хүнүүдэй дүрэтэй сэхэ холбоотой юм.

Х классай программа буряад литературын хүгжэлтын түүхэ үзэхөөр табигдаба.

Х класста ниитэ зоной түрүүүзэл бодолтой литературын нягта холбоотой байдагые, арадай ажабайдалда литературын ямар үүргэтэй байhые hурагшадта ойлгуулжа үгэхэ юм.

Литература ахамад классуудта заахадаа, бүхы хүн түрэлтэнэй түүхын бодото ушарнуудай хоорондохи холбоондо, проблемэнүүдтэ, илангаяа моральна удхатай асуудалнуудые тобойлгон илгажа, hурагшадай анхарал хандуулха байна.

Х классай литературын курс монографическа ба обзорно темэнүүдые үзэхөөр хараална. Тиимэhээ hурагшад буряадайнгаа элитэ уран зохёолнуудтай танилсаха аргатай, тэдэнэй литературын хүгжэлтэдэ ямар hуури эзэлдэг, ямар онсо удха, шанар оруулhые ойлгожо абана.

Литературын теориин ойлгосонуудые hурагшад V-VII классуудта шудалжа эхилээд, VIII-IХ классуудта үргэлжэлүүлнэ, хүгжөөнэ. Х-ХI классуудта бүри орёо ойлгосонуудтай танилсана. Эндэ литературна тип, литературна шэглэл, арадша ёhо реализм гэhэн литературын гол уран методтэй танилсажа шудална.

Литературна ойлгосонуудые удаа дараалан, шата шатаарнь, хоорондонь холбоотойгоор hурагшадай ухаанда бүрилдүүлхэ юм.

  1. Һуралсалай- тематическа түсэб

Жэлэй 1-дэхи хахад

Сэдэб

Саг

1

Оршол

1

2

Оюун ухаанай зохёолнууд. Yльгэрэй далай. Бисачи хүбүүн тухай зүйл. Данжила гэжэ нэрэтэй гэрэй эзэн тухай зүйл

1

3

Буряадай тyyхэ бэшэгүүд. В. Юмсунов. Хориин 11 эсэгын уг изагуурай туужа. Д-Ж. Ломбо-Цэрэнов. Сэлэнгын монголбуряадуудай түүхэ. Ц. Сахаров. Баргажанай буряадуудай түүхэ бэшэг

1

4

ХХ зуун жэлэй эхин үеын түрэл буряад уран зохёол.  

Б.Б. Барадин «Доржо Банзаров тухай шүлэг», «Ерэнсэй  ехэ үбгэн», «Сагай дүрбэн уларил»

1

5

ХХ зуун жэлэй 1-дэхи хахадай түрэл буряад уран зохёол. Солбонэ Туяа. «Сэсэгтэ тала», «Город», «Сэсэг», «Ангар»

1

6

Классhаа гадуур уншалга

1

7–9

Б.Б. Барадинай зохёохы болон эрдэм шэнжэлхэ ажал «Сэнгэ баабай»

3

10

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ. «Сэнгэ баабай» зохёолго бэшэхэ

1

11

Ж.Т. Тумунов «Сэсэгмаа»

1

12–13

Н.Г. Балдано «Энхэ-Булад баатар»

2

14

Классhаа гадуур уншалга

1

15

Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай үеын түрэл буряад уран зохёол. Дайнай үеын шүлэглэмэл уран зохёол.  

Ц. Зарбуев «Нарhан». Д. Мадасон «Хабар». «Алта мүнгэнhөө үнэтэй адха хара шорой»

1

16

Классhаа гадуур уншалга

1

17–18

Дайнай үеын үргэлжэлhэн зохёол Ж. Тумунов

«Наранай орохо зүг тээшэ». Ц.Н. Номтоев «Сталинград шадарай агууехэ тулалдаан» (дайнай yеын дэбтэрнүүдhээ хэhэгүүд). Д.Д. Хилтухин «Солдадай ном»

2

19

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ. Эсэгэ Ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн тухай зохёолго бэшэхэ

1

20–22

Дайнай yеын зүжэглэмэл уран зохёол. Х.Н. Намсараев «Тайшаагай ташуур»

3

23–27

Ж. Тумуновай уран hайханай юртэмсэ «Нойрhоо hэриhэн тала»

5

28–32

Х.Н. Намсараевай уран hайханай юртэмсэ «Yүрэй толон»

5

33–34

Холбоо хэлэлгэ хүгжөөлгэ. Ж. Тумунов Х. Намсараев хоёрой романуудые зэргэсүүлэн, зохёолго бэшэхэ

2

Уран зохёол yзэлгэдэ

27 саг

Холбоо хэлэлгэ хyгжooлгэдэ

4

Классhаа гадуур уншалгада

3

Жэлэй 2-дохи хахад

35–39

Ч.Ц. Цыдендамбаевай уран hайханай юртэмсэ «Тyрэл нютагhаа холо»

5

40

Холбоо хэлэлгэ хyгжooлгэ

1

41–44

«Холо ойрын тyрэлнyyд»

4

45–50

А.А. Бальбуровай уран hайханай юртэмсэ «Зэдэлээтэ зэбэнyyд»

6

51

Холбоо хэлэлгэ хyгжooлгэ

1

52–55

Ж.Б. Балданжабоной уран hайханай юртэмсэ «Сэнхир хаданууд»

4

56–57

Д.З. Жалсараевай уран hайханай юртэмсэ «Газар дэлхэйн дуунууд»

2

58

Классhаа гадуур уншалга

1

59–60

Н.Г. Дамдиновай уран hайханай юртэмсэ «Эсэгын нэрэ»

2

61

Холбоо хэлэлгэ хyгжooлгэ. «Эсэгын нэрэ» гэhэн поэмээр зохёолго бэшэхэ

1

62

«Шэлдэй зангиин дуун»

1

63

Классhаа гадуур уншалга

1

64–65

Д.А. Улзытуевай уран hайханай юртэмсэ

«Ая ганга», «Баруунай баруун эрьедэ», «Захяа»,  

Эхэ дэлхэйгээ тyхэреэлyyлэн дуулааб»

2

66

Классhаа гадуур уншалга

1

67

Н.Ш. Нимбуевай уран hайханай юртэмсэ  «Шyдэрлэгдэhэн сахилгаан»

1

68

Холбоо хэлэлгэ хyгжooлгэ. Уншаад, yзooд байхадаа...

1

Уран зохёол yзэлгэдэ

27 саг

Холбоо хэлэлгэ хyгжooлгэдэ

4

Классhаа гадуур уншалгада

3

Бyхыдoo

68 саг


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Буряад хэлээр “Синонимууд” гэhэн сэдэбээр 5-дахи ангида Υнгэргэгдэхэ хэшээлэй тΥсэб

46-дахи хэшээлСэдэб: СинонимуудХэшээлэй маяг: Шэнэ ойлгосо Υзэлгын хэшээл...

Буряад хэлээр тестнүүд

Буряад хэлээр тестнүүд...

Буряад хэлээр диагностическа хүдэлмэри

Буряад хэлээр бэшэхэ тус хүдэлмэридэ 40 минута үгтэнэ. Дурадхагдаһан даабаринуудые бодожо үзөөд дүүргэгты. Харюунуудые эли тодоор, сэбэрээр, хэлэлгын нормонуудые сахин бэшэгты....

5 –дахи классай дүн гаргалгын буряад хэлээр шалгалтын ажал

Ажалай үүргэ – 5-дахи класс дүүргэхэдээ, жэл соо үзэһэн сэдэбүүдээр шабинарай  мэдэсэл, шадабаринь хэр зэргэ байнаб гэжэ сэглэхэ.Даабари бүхэндэ зүбөөр харюусабал, 1 балл абаха. Һ...

6-8 классай дүн гаргалгын буряад хэлээр шалгалтын ажал.

Ажалай үүргэ – 6-дахи класс дүүргэхэдээ, жэл соо үзэһэн сэдэбүүдээр шабинарай  мэдэсэл, шадабаринь хэр зэргэ байнаб гэжэ сэглэхэ.Даабари бүхэндэ зүбөөр харюусабал, 1 балл абаха. Һ...