Класс шагы "Тыва эки турачыларга монге алдар"
классный час (5 класс) на тему
Предварительный просмотр:
1941 чылдын июнь 22-де фашистиг Германия оор ёзу-биле Совет Эвилелинче халдаанын кижи бурузу билир бис. Фашистернин дарлалынын адаанга турббас дээш база Торээн чуртун камгалаары-биле бугу совет болгаш хой оске нация чоннар дайынче кузелдии-биле барып, боттарынын амы-тынын харам чокка бберип турганнар болгай.Ол коргунчуг медээ ынчангы Тыва Арат Республиканы база оюп эртпээн.
Дайыннын баштайгы хуннеринден эгелээш, оок-боону холга туткаш, немец-фашистиг эжелекчилер-биле демисежир кузелин илереткен тывалар оолдар, кыстар хой болган. Оларнын чус-чус билдириишкиннерин ооренип коргеш, Тыва Арат Республиканын Чазаа 1943 чылда Ада-Чурттун Улуг дайынынче ниитизи-биле 220 тыва эки турачы ээп келбээн. Олар Украинанын 80 ажыг чурттакчылыг улуг-биче суурларын болгаш хоорайларын немец-фашистиг эжелекчилерден хосташкан. (Тыва эки турачылар дугайында чуруктар).
Б. 11 тыва эки турачылар кымнарыл?
1943 чылдын май 20-де Тыва бодунун эки турачыларынын эн баштайгы болу – танкистерни фронтуже удээн. (Аттарлыг табличкалар туткан оореникчилер самбыра мурнунче унгулеп кээр).
1.Тулуш Нурсат Самбуу – биче лейтенант.
2.Тулуш Конгар Халырбай – анаа дайынчы.
3. Кызыл-Тас Мырты – старшина
4.Тулуш Шойдун Сажыкай – анаа дайынчы.
5.Оюн Бортый-оол Конгар – улуг сержант.
6.Хомушку Чургуй-оол Намгай – биче лейтенант.
7.Кыргыс идам Самдан – анаа дайынчы.
8.Ондар Дыртык Чусумаа – анаа дайынчы.
9.Ховалыг Сайын-оол Олен – анаа дайынчы.
10.Байкара Биче-оол Маспык-оол – улуг сержант.
11.Донгак Уйнук-оол – старшина.
Тыва танкистер 1944 чылдын март айдан 1945 чылдын майга чедир эн-не берге дайынчы даалгаларны эрес-дидими-биле куусеткеш, хой-хой орден-медальдар-биле шаннатканнар.
В.Тыва эки турачы танкист, механик чолаачы Хомушку Чургуй-оолдун эрес-маадырлыг чоруу. Ол Украин фронтузунун 52-ги шериинин 25-ки танк полугунун 3 дугаар Т-34 танкынын экипаж кежигуну турган. Бистин чангыс чер чуртуувус Хомушку Намгаевичинин башкарганы Т-34 танкынын экипажы узун болгаш алдарлыг орукту эрткен. 1944 чылдын март 5-те Украинанын Рыжановка болгаш Кобеляки суурларынын чоогунда дайзыннын камгалалын буза шаварынга экипаж онза шылгараан. Х.Н.Чургуй-оолдун танкызы дайзыннын туружунче шургуп кирип, оду-биле болгаш илчирбелиг дугуйлары-биле гитлержилернин дириг кужун болгаш техниказын чылча бастырган. Умань хоорайны хостаары дээш тулчуушкунче Хомушку Чургуй-оолдун экипажы маадырлыг чоруун коргузуп, немец-фашистернин 24 самоледун, 80 машиназын хунаап алгаш, 800 солдатты дужуп бээринче албадаан.
Ол эрес-маадырлыг чоруу дээш Хомушку Чургуй-оолга Совет Эвилелинин Маадыры деп бедик атты тывыскан
МБОУ Ак-Чыраанская средняя общеобразовательная школа Овюрского кожууна
Утверждаю:
Зам директора по УВР_____/Маалай Д.А/
от__августа 201__г
«1 сентября - День памяти
о Тувинских добровольцах»
Подготовила: классный руководитель
10 класса Тырык А.А.
Ак-Чыраа 2017
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Разработка классного часа "Огненная вахта Алдара"
Светлой памяти героя России Алдара Цыденжапова посвящается....
"Алдар Косе в гостях у Бая" сценарий праздника, посвящённого дню Независимости Казахстана.
Сценарий предназначен для детей младших классов....
![](/sites/default/files/pictures/2014/04/23/picture-440731-1398246400.jpg)
Алдар- Герой
Алдару Цыденжапову присвоено звание Героя России посмертно. Девятнадцатилетний матрос Тихоокеанского флота Алдар Цыденжапов погиб от ожогов, выводя из работы энергоустановку на эсминце «Быстрый», кото...
![](/sites/default/files/pictures/2015/10/12/picture-683610-1444659717.jpg)
Вводный урок "Монге ыр"
Целью данного материала урока является воспитание у учащихся бережное отношение и любовь к животным....
Бай-Тайганын алдар- аттыг кижилери
алдар аттыг кижилернин данзызы...