Итоговое фронтальное занятие в татарской логопедической группе "Актанышым-ак илем!
план-конспект по теме

                                                                                                        Нуртдинова Ф.Г.

              Тема:  “ Мой родной край-Актаныш “

                    (итоговое занятие в подготовительной к школе группе для детей с ФФН)

Максат: 

   балаларнын  ел  буе  узлэштергэн  белем  хәм  кунекмэлэрен   ачыклау; авазларны  дорес  эйтулэренэ, сузгэ  ижек – аваз  анализы  ясауларына грамматик  яктан  дорес, тулы  жомлэ  тозулэренэ ирешу;

    уку, язу кунекмэлэрен  ныгыту, дорес  һәм  матур  сойләмгэ  омтылыш,  белем  алуга  телэк  тудыру;

     Актаныш  турында  белемнэрен  ныгыту, туган  якка  мэхэббэт  тэрбиялэу.    

Жиһазлау:

     курсэту материалы:”Актаныш буйлап сэяхэт”,”Кошларны агачка кундыр” презентациялэре; хикэя сойлэу очен терэк схема; дидактик уен : ”Кубэлэкне чэчэккэ кундыр”,

     тарату материалы: хэреф  кассасы,  табышмаклар, саннар, хэрефлэр, аваз схемасы тозу очен тугэрэклэр.  

Тэрбияченен эзерлеге: курсэтмэлелеклэр, тарату материаллары булдыру, презентация эшлэу.

Балалар белэн эзерлек: Актаныш турында, куренекле кешелэре турында энгэмэлэр уткэру, район музеена, Актанышнын истәлекле урыннарына  сэяхәт ясау.                                                                                                                             Шогыль  барышы:

 (шогыльгэ эти-энилэр дэ чакырыла)

  Логопед:  Кадерле  балалар, хормэтле  эти – энилэр, килгэн  кунаклар!

Буген  безнен  торкемебездэ зур  бэйрэм. Логопед  торкеме  уз  эшенэ  йомгак  ясый . Балалар  шатлыкларын  сезнен  белэн   дэ   уртаклашалар.

    Шогылебезне  башлыйбыз.

                  Сихри  матур  минем  туган   ягым,

             Агыйделе  узе  ни  тора?

             Тау  башында  гузэл  Актанышым

              Голбакчадай  балкып  утыра.

    Бергэ:     Актанышым – ак  илем,

              Аккошлы  туган  жирем!                                                                            

Логопед: Актаныш  тобэге  турында  берсеннэн  берсе  мавыктыргыч  риваятьлэр  йори. Актаныш  кайчандыр  аккошлар  иле  булган.Ә  аккошлар  - табигатьнен  йозек  кашы. 300  еллык  тарихы  булган  Актанышыбыз  белэн  без  чиксез  горурланабыз. Актанышны  буген  ботен  Татарстан  таный.

“Актаныш  буйлап  сэяхэт”  слайдлары  курсэтелэ.

                 1 бала : Актанышым – газиз  жирем,

                              Изге  хислэр  йорэгемдэ.

                              Ак  илкэем, Актанышым

                              Бэхетле  мин  синдэ  генэ.

          2 бала: Ак  болыттай  акчарлаклар

                      Кинли  Агыйдел   куген.

                      Актанышым – ак  илем,

                      Аккошлы  туган  жирем.

          3 бала: Мэхабэт   яна  йортлары

                      Кузлэрнен  явын  ала,

                      Гузэллегенэ  жирлекнен,

                      Килгэннэр  танга   кала.

         4 бала:  Колач  жэя, яшеллэнэ,

                      Авылым  урамнары.

                      Районнын  данын  кутэрэ

                      Актаныш  унганнары.

          5 бала: Туган  жирем  чып – чын  татар  иле,

                       Исеменэ  аклык  кушылган.

                       Актаныштай  иркен  кунелемэ,

                       Ак  чишмэлэр  койган  шушыннан.

           6 бала: Актанышка  кайта  буген  юллар,

                       Ак  каеннар, аккош  иленэ.

                        Шатлык – куанычлар  шашып  бии,

                        Сагыну – сагыш  тулган  кунелгэ.

           7 бала:  Ак  илемэ  пакълек  телим,

                        Сафлык  телим  Агыйделгэ.

                        Иман  нуры, шохрэт  инсен

                         Кызларына,  улларына.

            8 бала: Эрэмэсе – жилэк - жимеш,

                        Ундырышлы  кырлары,

                        Актанышнын  уз  моны  бар,

                         Жырланмаган  жырлары.

            9 бала: Актанышта  ин  беренче  булып

                        Танда  кояш  сибэ  нурларын,

                         Китсэм  дэ  мин  кайсы  якка  гына,

                         Актанышка  кайта  юлларым.

           10 бала: Актанышым – ак  таш  кала,

                         Акчарлаклар  Иделдэ.

                          Жыр  чишмэсе,  икмэк  илем,

                          Горурлыгы  инемдэ.

             11 бала:Актанышым, Актанышым,

                          Аерылмасын  юлларым,

                          Синэн  белэн  бергэ – бергэ,

                          Утсен  гомер  юлларым.

              12 бала: Л.Дэулэтова шигыре: ” Без  бит – Актанышлылар”.

   Логопед: Шогылебезнен  икенче  олеше “Актаныш – грамматикада”,   дип  атала. Уеннарга  энилэрне  дэ  чакырабыз.

1. “ Аваз  кайда?” – уены. Актаныш  белэн  чиктәш  район  исемнэрендэ  

к    авазы  сузлэрдэ  кайда  икэн?  

Актаныш,  Мослим,  Бакалы,  Минзэлэ,  Краснокама,  Каракул.

2.  “Тиешле  хэрефне  кутэр”  - уены.  Туган  ягыбыз  жэй  житсэ,  чэчэклэргэ  кумелэ. Актаныш  нинди  инде? (чэчэкле)

Чэчэклэрдэ     с, з, ш    авазларының  кайсылары  бар  икэн? Тиешле хэрефне кутэрегез:

• тузганак, кашкарый, роза, миләушэ, ясмин, гладиолус, умырзая,ромашка, энже, флокса.

3.  “Сузнен  аваз  схемасын  тозе” – уены.    

Актаныш   сузенен  авазлар  схемасын  тозергэ  хэм   кисмэ  хэрефлэр  белэн  язарга.

4.  Энилэргэ  уен:  “Кубэлэкне  чэчэккэ  кундыр”.

Кубэлэклэргэ  язылган  сорауларга  жавап  бирергэ:

• Актанышта  нинди  миллэт  халыклары  яши?(татар,мари,рус)
• Актанышка  ничэ  яшь?(300яшь)
• Актаныш  чишмэлэре  нинди  исемнэр  йортэ?(“Хэмит”, “Мэликэ”, “Жидегэн”, ”Изгелэр”)
• Актаныш  урамнарының  исемнэрен  эйт(Г.Тукай, М.Жэлил, Бакча,х.б.)
• Районыбызда  нинди  елгалар  бар?(Сон, Ык, Агыйдел)
• Актаныштан  чыккан  беренче  президент  кем  ул?(М.Шэймиев)
• Районыбыздан чыккан  шэхеслэрдэн  кемнэрне  белэсен?(А.Авзалова, Нур Баян, Г.Авзал, И.Закиров, .Басыйров, х.б)

5.   “Кошларны  агачларга  кундыр” – уены.  Актаныш  урманнарында,  кырларында  бик  куп  кошлар  яши.   Менэ  алар: (слайдлар  кулланыла)

-карга,  аккош,  сандугач, тургай, тукран, торна, сыерчык, сандугач, куке, карлыгач.

 - ижек  саны  буенча  кошларны  агачларның  тиешле  ботакларына  кундырырга.

     6.  “Кошлар  исемнэрен  язып  бетер” – уены.

       - к_ _ _ _,  а_ _ _ _ , санд_ _ _ _, ту_ _ _ _ , ту_ _ _ _ , т_ _ _ _ ,

        сые_ _ _ _, санд_ _ _ _ ,  карл_ _ _ _ , чы_ _ _ _

      7. ”Табышмакларнын  жавабын  тап!” – уены.  Табышмакларны  укып   жавапларын тапсагыз  Актаныш урманнарында яшэуче  жэнлеклэрне белерсез:

        -    Сорыдыр  тосе,

   Уткендер  теше,

   Урманда  йори,

   Бозаулар  эзли (буре)  

•    Жэен  соры, кышын  ак,

Ана  шулай  яхшырак (куян)

•    Урманда  яшэуче  дунгыз (кабан  дунгызы)
•    Зур  гэудэле – ат  тугел,

 Могезле – сыер  тугел,

             Урманда  йори,

Улэннэр  ашый (поши)

•    Урманнан  чыгар,

     Корсак  асты  чуар,

     Койрыгы  сырлы,

    Хэйлэсе  куп  торле (толке)

8.  Терэк  схема  ярдэмендэ  Актаныш  турында  хикэя  сойлэу.

   - Актанышны  ни  очен  яратасыз?(балаларнын жаваплары тынлана)

9.  Актаныш – туган  жирем. – жомлэсен  эйтеп  яздыру.

10. Йомгаклау.

  Кумэк  жыр: “Актанышым”, М.Андерьянова  сузлэре  хэм  музыкасы.