Календарно-тематическое планирование по якутскому языку
календарно-тематическое планирование на тему
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 ktp_6_kl_yal.doc | 180 КБ |
| ktp_7_kl_yal.doc | 172.5 КБ |
| ktp_10_kl_yal.doc | 100 КБ |
Предварительный просмотр:
МБОУ "Кобяйская средняя общеобразовательная школа имени Е.Е.Эверстова"
РАССМОТРЕНО СОГЛАСОВАНО УТВЕРЖДАЮ
Протокол заседания Заместитель директора по УВР Директор МБОУ "Кобяйская СОШ"
методической кафедры ________________ /Капитонова А.Н./ _______________ /Егоров Г.К./
якутской и зарубежной филологии ______________ 2014 г. ____________ 2014 г.
№ 1 от _________2014 г.
___________ /Терехова А.П./
РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
по якутской литературе
Уровень образования (класс): основное общее образование 6 класс
Количество часов: 68 (2 часа в неделю)
Учитель: Павлова М.Е.
2014 г.
Быһаарыы сурук
Саха оскуолатыгар литература уруогун сµрµн анала - µ³рэнээччи т³р³³бµт тыл, фольклор уонна литература норуот духовнай баайа, ки´и ³й³-санаата тобуллар, туругурар, майгыта-сигилитэ ситэр, арыллар, исти², и´ирэх иэйиитэ у´уктар эйгэтэ буолар диэн ³йдµµрµн сити´ии.
5-7 кылааска уус-уран айымньыны аа±ыы та´ынан, айымньы айыллар кистэлэ²ин били´иннэрэр сорук турар. Ол и´ин программа ирдэбилинэн айымньы уус-уран к³рµ²µнэн наарданна. Литература теориятын сµрµн ³йд³бµллэрэ киэ²ник, кэлим б³л³±µнэн киирдэ. Онуоха жанр уратыта, туттар ньымалара кылаас ахсын улам байан, атын-атын ³рµтэ хабыллар. Саха литературатын ойуулуур-дьµ´µннµµр, уобарастыыр ти´игэ сµрµннээн норуот айымньытын µгэстэригэр оло±уран, онтон силис тардара ³рµµ бол±омто киинигэр турар.
6 кылааска µ³рэнээччи билиитэ уонна сатабыла:
- Айымньы – уус тыл уран айыыта диэн билэр. Уус-уран айымньыга тыл суолтатын, ойуулаан-дьµ´µннээн, уобарастаан этэр, аа±ааччыга дьайар ураты кµµ´µн ³йдµµр.
- Уус-уран айымньы геройунмайгытын-сигилитин, дьайыытын, характера хайдах сайдарын кэтээн к³р³р, ырытар.
- Уус-уран айымньыны таба, ³йд³³н кудуччу аа±ар: таска 90-110 тылы, искэ 100-120 тылы.
- Уус-уран айымньыны хо´оонноохтук аа±ар, онно бэйэтэ сатаан бэлэмнэнэр.
- Уруокка аахпыт айымньыларын сµрµн ис хо´ооннорун билэр.
- Айымньы уус-уран тылын туттан си´илии, талан, кылгатаг, сирэйин уларытан, ки´и кэрэхсиир гына кэпсиир.
- Уус-уран айымньы ту´унан ыйытыыга тылынан уонна суругунан толору хоруйдуур
- Литературнай айымньы уонна герой ту´унан бэйэтин санаатын саа´ылаан этэр.
- Талбыт тематыгар остуоруйа, таабырын, хо´оон, кэпсээн айан холонор.
¥³рэтии чаа´а биирдиилээн айымньыга буолбакка, тµ´µмэх, б³л³х аайы бэриллэр. Ханнык айымньыны хас чаас µ³рэтиэххэ с³бµн учуутал бэйэтэ к³р³н бы´аарар.
Үѳрэх предметин үѳрэтии түмүктэрэ
Ытык ѳйдѳбүллэри үѳрэнээччигэ иҥэрии түмүгэ:
- киһи сайдыылаах уонна ситиһиилээх буоларыгар тѳрѳѳбүт тылынан ааҕыы суолтатын ѳйдүүр; уус-уран литератураны тылынан искусство ураты кѳрүҥүн быһыытынан сыаналыыр;
- норуот айымньыта уонна уус-уран литературата саха тѳрүт олоҕун-дьаһаҕын, историятын, тылын-ѳһүн, култууратын кѳстүүтэ буоларын ѳйдүүр, сыаналыыр;
- Саха сирин, атын норуот култууратын, литературатын ытыктыыр;
- үтүѳнү-мѳкүнү арааран, сиэри тутуһуу, амарах, аһыныгас, дьоҥҥо кыһамньылаах майгы үчүгэйгэ тиэрдэрин ѳйдүүр.
Үѳрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:
- ааҕыы үлэтин араас кѳрүҥэр сыал-сорук туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр; үлэтин хонтуруолланар, сыаналана үѳрэнэр;
- уруокка, уруок таһынан үлэҕэ бэриллибит сорудаҕынан араас информационнай эйгэ кыаҕын талар, туһанар;
- уус-уран айымньыга мѳккүѳр тѳрүѳтүн, сайдыытын быһаарар, үѳскээбит кѳстүүлэри, дьон сыһыанын ырытан дакаастыыр;
- уус-уран айымньы сүрүн ис хоһоонун, дьоруойдар араас сыһыаннарын, сүрүн сюжет сайдыытын ырытан, анал бэлиэ, графика кѳмѳтүнэн быһаара, ситимнии, тиһиктии үѳрэнэр;
- аахпытыгар уонна тус уопутугар олоҕуран, тэҥниир уонна ойуулуур, учебнигынан үлэлиир;
- уус-уран айымньыны ырытыы кэмигэр бодоруһуу сиэрин тутуһан, бииргэ үлэлиир кыахтанар;
- доҕотторун, тѳрѳппүттэрин, кылаас иннигэр кылгас иһитиннэриини оҥорор;
- бэриллибит тиэмэҕэ санаатын сааһылаан айан кэпсиир, суруйар.
Тустаах үѳрэх предметин үѳрэтии түмүгэ:
- айымньы араас кѳрүҥүн болҕойон истэр;
- норуот айымньыта уонна уус-уран литература, тѳрѳѳбүт уонна атын омук литературата диэн араарар;
- аахпыт уус-уран айымньытын суруйааччытын (саха уонна омук) аатын уонна кѳрүҥүн (жанрын) болҕойор үѳрүйэхтээх;
- араас кѳрүҥнээх (уус-уран, үѳрэх, научнай-популярнай) тиэкиһи үчүгэйдик ѳйдүүр, ырытар, туһанар;
- кэпсээһин араас кѳрүҥүн (сиһилии, кылгатан, талан, быһа тардан) билэр; сорудах быһыытынан туһааннаах кѳрүҥҥэ сѳп түбэһиннэрэн кэпсиир;
- айымньы тылын араас дэгэт суолтатын ѳйдүүр, тоҕоостоох миэстэҕэ кубулуйбат уус-уран быһаарыыны (эпитет), ѳс хоһоонун, уус-уран ньыма арааһын кэпсииригэр туһанар;
- айымньыттан сѳбүлээбит кэрчигин талан үѳрэтэр, ѳйтѳн хоһоонноохтук ааҕар;
- чопчу тиэмэҕэ араас кѳрүҥнээх суругунан айар үлэни толорор.
Үөрэх техническэй матырыйаала:
- Мультимедийнай проектор.
- Персональнай компьютер.
- Экспозиционнай экран.
- Видеофрагменнар о.д.а информационнай.
Туһаныллар литература:
- Закон РФ «Об образовании»: статьи 7, 9, 32
- Письмо Минобразования России от 20.02.2004 г.. № 03-51-10/14-03 «О введении федерального компонента государственных образовательных стандартов начального общего, основного общего и среднего (полного) общего образования».
- Приказ Минобразования России от 05.03.2004 г. № 1089 «Об утверждении федерального компонента государственных образовательных стандартов начального общего, основного общего, и среднего (полного) общего образования»
- Приказ Минобразования России от 09.03.2004 г. № 1312 «Об утверждении федерального базисного учебного плана и примерных учебных планов для общеобразовательных учреждений РФ, реализующих программы общего образования».
- Письмо Министерства Образования и Науки РФ от 07.07.2005 г. «О примерных программах по учебным предметам федерального базисного учебного плана».
- Федеральный компонент государственного стандарта общего образования.
- Примерные программы на основе Федерального компонента государственного стандарта начального общего образования / Министерство образования и науки Российской Федерации. – Москва
- Норуот айымньыта уонна литература.5-11 кылаас. Саха оскуолатын программата.Дь., 1996.
- П.И.Оконешникова, Е.М. Поликарпова, С.Г.Олесова. Төрөөбүт литература. 6 кылаас, Дь, 2002.
Саха литературата. 6 кылаас.
№ | Уруок темата | Ч. | Уруок уорэтэр сыала | Уорэнээччи улэтэ | Туьаныллар литература | Былаанынан күнэ-дьыла | Толоруллубут күнэ-дьыла |
Норуот тылынан уус-уран айымньыта ( 22 ч.) | |||||||
1 | Норуот тылынан уус-уран айымньыта | 1 | Норуот тылынан уус-уран айымньытын ойдобулун, коруннэрин, сурун ис хоьоонун уорэтии. | Аа5ыы, бэлиэтэнии, тирэх бэлиэнэн улэ | |||
2 | Олонхо. Олонхо5о олох уонна фантастика алтыьыыта. | 1 | Олонхо ойдобулун, сурун ис хоьоонун быьаарыы, ураты жанр буоларын ойдотуу.Норуот утуо5э ба5атын ылыныы. | Бэлиэтэнии | Слайд «Олонхо-киьиэхэ гимн» | ||
3 | Олонхо ойуулуур-дьуьуннуур ньымата. | 1 | Олонхо5о ойуулуур-дьуьуннуур ньыма арааьын уорэтии дэгэтин быьаарыы. | Аа5ыы, бэлиэтэнии, чинчийэр үлэ | Биьиги Сэргэйбит:Ыстатыйалар, ахтыылар/Хомуйан онордо С.С.Васильева –Донская.-Дь. 1997с. Илларионов В. Аар саарга аатырбыт олонхоьут:Д.М.Говоров ) //Чолбон.-1998.-№ 12. | ||
4 | Олонхо дьикти эйгэтигэр. Эрчимэн Бэргэн сирэ-дойдута. | 1 | Айымньы ис хоьоонун инэринии. | Аа5ыы,истии,тылдьытынан улэ.Речитатив быьыытынан аа5ыы. | |||
5 | Оксоку кыыл киксэриитэ. | 1 | Олонхо ис хоьоонун кэпсээьин, уус-уран тылыгар интэриэьи кобутуу. | Истэр, хоьоонноохтук аа5ыы, тылдьыкка бэлиэ тэнии. | |||
6 | Эрчимэн Бэргэн Уот Урбалдьынныын охсуьуута. | 1 | Сырдык,харана куустэр охсуьууларын торуотун быьаарыы, айыы уонна абааьы бухатыырдарын уратыларын ойдотуу. | Ыйытыыга эппиэт, бэйэ толкуйун торумнаан быьаарар. | |||
7 | Эрчимэн Бэргэн кыайыыта-хотуута | 1 | Омук олбот-суппэт анала- сир урдугэр иллээхтик олоруу буоларын дакаастааьын. | Литературнай викторина, тургутук улэ. | |||
Норуот сэьэнэ ( 15 ч) | |||||||
8 | Кус бо5о, ат быьый туьунан сэьэн. «Майа5атта Бэрт Хара » | 1 | Норуот сэьэнин ойдобулун, арааьын, уратытын ойдотуу.Айымньыны кытта билсиьии.Тирэх бэлиэ онорорго эрчиллии. | Истии, аа5ыы, бэлиэтэнии, санаа атастаьыыта, ырытыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | |||
9 | Дыгын тойон илдьитэ. | 1 | Салгыы аа5ан айымньы быьылааннарын сурун торуотун ойдуургэ уорэтии, уус-уран тылыгар кэрэхсэбили уоскэтии. | Тылдьыкка улэ, сэьэн тылын-оьун туттан кэпсээьин. | |||
10 | Куон корсуьуу. | 1 | Инэриммит билиини сааьылаан кэпсииргэ , бэйэ санаатын аьа5астык этэргэ уорэтии. | Уус-ураннык кэпсиир, ойтон суруйууга бэлэмнэнэр, сана атастаьар. | |||
11 | Олох кырдьыга . | 1 | Аахпыт айымньыга оло5уран ойтон суруйууга ко5улээьин. | О5о тус санаатын айымньыга оло5уран суруйар. | |||
12 | Манчаары норуот номо5ор. С.П.Данилов «Манчаары Баьылай». | 1 | Саха легендарнай геройун быьыытынан билиьиннэрии,ураты дьыл5атын сырдатыы. | Иьитиннэрии оноруу, истии, бэлиэтэнии. | Окороков Г.Г. Геройдары олох, улэ, охсуьуу уоскэтэр //Сурэх муудараьа.-Дь. 1992с. | ||
13 | Эрэйдээх-буруйдаах о5о саас. | 1 | Утуо сиэргэ-майгыга иитии, уус-ураннык аа5арга эрчийии. | Аа5ыы, ыйытыыларга эппиэт, ырытыы. | |||
14 | Манчаары конул салгына. | 1 | Норуот уонна суруйааччы айымньыларын уратытын быьаарыы, айымньы сурун ис хоьоонун ойдотуу. | ||||
15 | Ыра санаа туолуута. | 1 | Конул олох, дьон дьолун иьин охсуспут утуо дьонно сугуруйуу, утуо ааттарын уйэтитии. | Ойтон суруйуу. | |||
16 | КТА. Саха норуотун сэьэннэрэ. | 1 | Бэйэ аахпытын дьонно кэрэхсэбиллээхтик кэпсиири ирдээьин. | Кэпсиир, ырытыьар. | |||
17 | ТСУ. Ой-санаа ситиитэ-тас корун мэктиэтэ. | 1 | Айымньы тылыттан-оьуттэн мэтириэт онорорго холонуу. | Уус-уран сэьэргээьин, мэтириэт айыы, хардарыта атастаьыы, тумук оноруу. | |||
18 | КТА. Наара Суох туьунан сэьэннэр. | 1 | Айымньыны тылын-оьун батыьыннара кэпсииргэ эрчиллии. | Истии, айымньы сунньунэн ойго уруьуй. | |||
19 | ТСУ. Наара Суох. | 1 | Диафильм сценарийын онорорго холонуу, эрчиллии. | Айар улэ (тылын-оьун туттан) | |||
20 | КТА. Кудай Бо5о. | 1 | Сэьэн тылын-оьун быьаарарга, сурун санаатын этэргэ салгыы эрчиллии. | Уус-ураннык кэпсиир, сэьэргиир. | |||
21 | КТА. Мас Мэхээлэ туьунан сэьэн. | 1 | Сурун санааны инэрии, тылын-оьун ырытыы, кэпсиир дьо5уру салгыы сайыннарыы. | Уус-ураннык кэпсиир дьо5урун сайыннарар, сэьэргиир. | |||
22 | КТА. ТСУ. Мас Мэхээлэ удьуордара. | 1 | Айыл5аттан суду куустээх дьон майгыларын- сигилилэрин уорэтии, утумнарыгар дьайыытын чинчийии. | Герой быьыытын-майгытын тэннээьин, тумук оноруу. | |||
Киьи утуо сиэрэ-олох сунньэ. ( 18 ч.) | |||||||
23 | Уус-уран литература коруннэрэ. | 1 | Уус-уран литература коруннэрин, жанрдарын араара уорэнии. | Истии, бэлиэтэнии. | |||
24 | Кэпсээн сюжета, тутула. | 1 | Айымньы ис хоьоонун, сурун санаатын суьуйуу. Сатира ойдобулун быьаарыы. | Кэпсээн сюжетынан инсценировка суруйуу. | |||
25 | Н.Д.Неустроев «Тиэтэйбит» комедията. | 1 | Айымньы ис хоьоонун, сурун санаатын ойдотуу, жанр оттунэн уратытын уорэтии. | Аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритии, оруолларынан аа5ыы. | Билюкина А.А. Человек и власть в комедиях Н.Д.Неустроева // Национальное и общечеловеческое в якутской драме 20-х годов.- Якутск, 1997г. | ||
26 | Уобараьы ырытыы. | 1 | Айымньы тылын-оьун ырытыы, герой майгытын-сигилитин сыаналаьааьын, тэннээьин. | Оруолларынан оонньооьун. | |||
27 | (Угэ ойдобулэ, уратыта.) С.А.Саввин-Кун Дьирибинэ «Тураахтаах Куудээх» | 1 | Угэ ойдобулун, уратытын быьаарыы,ханалытан этии туттуллуутун ойдотуу. | Дор5оонноохтук, уус-ураннык аа5ыы, сурун санаатын булуу. | Тумат С. Сатира олох олорор // Хотугу сулус.- 1983.-№ 12. | ||
28 | КТА. »Сахсыр5алаах таракаан» | 1 | Угэлэр ис хоьооннорун уратытын, майгыннаьар оруттэрин быьаарыы. | Тэннээн коруу, сыанабыл биэрии. | |||
29 | Угэ тутула, бэргэн тыла. | 1 | Угэ тылын-оьун ырытыы, угэ айарга холонуу. | Айар улэ. | |||
30 | Эрилик Эристиин оло5о, айар улэтэ. | 1 | Эрилик Эристиин оло5ун, айар улэтин кытта билсиьии. | Иьитиннэрии оноруу. | Слайд. Планшет. Тобуроков Н. Писатель корчагинской закалки: О жизни и творчестве.- Якутск: Кн.изд-во, 1979г. | ||
31 | Кыбыттар алааска. | 1 | «Хачыгыр» кэпсээннэ суруллубут оччотоо5у о5о аймах оло5ун сырдатыы. | Аа5ыы, тылдьыкка бэлиэтэнии. | |||
32 | Хачыгыр кыьал5ата. | 1 | Айымньы сурун санаатын быьаарарга холонуу. | Искэ иьийэн олорон аа5ыы санаа уллэстиитэ. | |||
33 | Кутур Костокууннээххэ. | 1 | Геройдар быьыыларын-майгыларын бол5ойон быьааран, кэпсииргэ уорэтии. | Ис хоьоонун илдьиритии,ырытыы, быьаарсыы. | |||
34 | Литературнай герой мэтириэтэ. | 1 | Айымньы тылын-оьун ырытыы, герой мэтириэтин сыаналааьын. | Кэпсиир, ойуулуур. | |||
35 | Хачыгыр-дьиикэй олох сиэртибэтэ. | 1 | Айымньы геройугар бэйэ сыьыанын быьааран суруйарга, сыаналыырга холонуу. | Ойтон суруйуу. | |||
36 | П.А.Ойуунускай «О5о куйуурдуу турара» | 1 | Айымньыны кэрэхсэбиллээхтик аа5арга интэриэьи кобутуу, кэпсииргэ эрчиллии. | Хоьоонноохтук аа5ыы, былаан оноруу. | |||
37 | Куйуурдьут уолчаан. | 1 | Тылын-оьун ырытыы, сурун геройга тустаах сыьыаны уоскэтии. | Суруйааччы о5о сааьын тэннээьин. | Андросов П.Х. Ойуунускай туьунан ахтыылар.-Дь. 1993с. | ||
38 | Уорэх, билии- норуот иннигэр охсуьар модун куус . ТСУ. | 1 | О5о айар дьо5урун, бэйэ санаатын сааьылаан суруйар уоруйэ5ин сайыннарыы. | Ойтон суруйуу. | |||
39 | Толугур алааска ( Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон «Чуочээски» кэпсээнэ). | 1 | Геройдарга автор сыьыанын быьаарарга холонуу. | Былаан оноруу, ырытыы. | Максимов Н. Кэм балысхан сууругэр // Хотугу сулус.- 1986.- № 9. | ||
40 | Чуочээски булугас ойо, хорсун быьыыта. | 1 | Ситимнээх сананы сайыннарыы. | Уус-ураннык кэпсээьин, сыаналааьын, тумуктээьин. | |||
Торообут сир, киьи, ийэ тыл - олох ситимэ. ( 16 ч). | |||||||
41 | Сахалыы хоьоонно уус-уран уобарас араас костуутэ. | 1 | Хоьоон тылын-оьун уратытын , форматын быьааран уорэтии. | Истэр, суруйар. | |||
42 | В.М.Новиков- Куннук Уурастыырап «Олох», «Саха тыла» | 1 | Хоьоон иэйиитин быьаарарга эрчиллии, ойго тутар дьо5уру сайыннарыы. | Дор5оонноохтук аа5ыы, ырытыы, суруйуу. | |||
43 | С.Р.Кулачиков- Эллэй «Таптыа5ын ийэни». | 1 | Хоьоон тылын-оьун бол5ойуу, ис хоьоонугар дьуорэлэьии. | Айымньылаахтык аа5ыы. | |||
44 | А.Г.Кудрин-Аба5ыыныскай «Куох». | 1 | Хоьоон сурун санаатын, тематын булуу, атын хоьооннору кытта тэннээьин. | Тылын-оьун ырытыы. | |||
45 | А.А.Иванов-Кундэ «Торообут тыл» | 1 | Ойго тутар дьо5уру сайыннарыы, тематын булуу, атын хоьооннору кытта тэннээьин. | Уус-ураннык аа5ыы, тылыгар-оьугэр бол5омто. | |||
46 | С.П.Данилов «Саха саната». | 1 | Хоьоон сурун санаатын булуу, тылын-оьун ырытыы. | Хоьоонноохтук аа5ыы, ырытыы, суруйуу. | |||
47 | А.Григорьева «Ийэм баарына» | 1 | Хоьоон уус-уран хоьуйар тылын бол5ойуу. Айар дьо5уру сайыннарыы. | Хоьоонноохтук аа5ыы. «Ийэ тылым-бар5а баайым» Ойтон суруйуу. Хоьоон айыы. | |||
48 | Т.Е.Сметанин «Егор Чээрин» | 1 | Сэьэн ойдобулун тиэрдии, уратытын быьаарыы.Айымньыга герой дьайыытын торуотун быьаара, сыаналыы уорэнии. | Аа5ар, толкуйдуур, быьаарар. | Николаев Н. Кини хайдах саллаат этэй? // Хотугу сулус.- 1989.- № 10. | ||
49 | Старшина Шагуров. | 1 | Айымньы чаастарын сиьилии кылгатан кэпсииргэ эрчиллии. | Аа5ыы, ырытыы, кэпсээьин. | |||
50 | Орус унуор. | 1 | Толкуйдуур, сиьилиир дьо5уру салгыы сайыннарыы. | Аа5ыы, ырытыы, кэпсээьин. | |||
51 | Снайпер саата. | 1 | Айымньы тылын-оьун ырытыы, уобарастары ырытыы. | Салгыы аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. «До5ордоьуу-модун куус» Сэьэн ис хоьоонунан эпифильм оноруу. | |||
52 | Н.А.Лугинов «Нуоралдьыма чаранар» сэьэнэ. | 1 | Айыл5аны уус-ураннык хоьуйууну бол5ойон аа5арга эрчиллии. | Уус-ураннык аа5ыы, ырытыы. | Мыреева А. Все вокруг живое: Человек и природа в повестях Н.Лугинова // Полярн. звезда.- 1999.- № 1. | ||
53 | Аар хатын уонна ытык сэргэ. | 1 | Айымньы сурун ис хоьоонун быьаарыы. | Аа5ыы, кэпсээьин, ырытыы. | |||
54 | Куутуулээх кун. | 1 | Чаастары ааттааьын, геройдар быьыыларын-майгыларын ырытыы. | Аа5ыы, сиьилээьин, ырытыы, сыаналааьын. | |||
55 | Ньургун ыра санаалара. | 1 | Айыл5а уонна киьи сыьыаннарын быьааран ойдуургэ холонуу. | Толкуйдуур, сыаналыыр, тэнниир. | |||
56 | Нуоралдьыма чаранар ким олоруой? | 1 | Толкуйдуур, ырытар, дакаастыыр, айар дьо5уру сайыннарыы, бэйэ санаатын аьа5астык сиьилээьин. | Моккуьэр, дакаастыыр (холобурдаан). «Отох тонургэстээх, сурт кэриэстээх» Ойтон суруйуу эбэтэр толкуй сурук суруйуу. | |||
57 | |||||||
58 | П.Н.Тобуруокап «Токолук уонна Тэкэлик». | 1 | Айымньы чаастарыгар аат булуу, сурун санаатын быьаарыы. | Аа5ар, илдьиритэн ырытар, ылынар. | Климова Е. Кырачааннары абылыыр айымньылардаах // Хотугу сулус.- 1984. - № 6. | ||
59 | Торообут дойду тардыыта. | 1 | Бол5ойон аа5ыы, айыл5а костуутун кэтээн кору. | Ырытыы. | |||
60 | Ыраах айан. | 1 | Айымньы ис хоьоонунан тургутуктары онорууга холонуу. | Ырытар, толкуйдуур, тумуктуур. | |||
61 | Эндирдээх олох. | 1 | Айыл5а, олох быстыспат сибээстэрин ойдотуу. | Аа5ар, ырытар, тэнниир. | |||
62 | ТСУ. Киьи уонна айыл5а. | 1 | Айыл5а уонна киьи сыьыаннарын быьааран ойдооьун.Бэйэ кэтээн корбутун уус-ураннык хоьуйуу. | Котордор олохторун эйгэтэ.( ырытар, сиьилиир, тэнниир, сыаналыыр) Айар улэ. | |||
Драма ( 8ч.) | |||||||
63 | КТА. Суорун Омоллооон «Сайсары» драма. | 1 | Драма ойдобулун, сюжетын, тутулун уорэтии, уратыта. | Истии, аа5ыы, бэлиэтэнии. | Окороков Г. Суорун Омоллоон драмалара // Сурэх муудараьа.- Дь. 1982 с. | ||
64 | Сайсары диэн кимий? | 1 | Драма5а сурун уонна ойо5ос герой суолтатын быьаарарга эрчиллии. | Ырытыы, ис хоьоонун илдьиритии. | |||
65 | Сайсары ырыата-тойуга. | 1 | Драма5а герой тылын-оьун ырытыы. | Ырытыы, быьаарыы. | |||
66 | ТСУ. Сана олох туоната. | 1 | Инэриммити, аахпыты кэпсээьин. | Уус-ураннык кэпсиир, ырытар. | |||
68 | С.П.Ефремов «Ини-бии» драмата. | 1 | Айымньы сурун ис хоьоонун суьуйуу. | Оруолларынан аа5ыы, диринэтэн ырытыы. | Билюкина А.А. Героико- революционная драма « Братья» С.П. Ефремова // Якутская советская драматургия.- М., 1988 | ||
69 | Хатылааьын. | 1 | Сыл устата барбыты хатылааьын | Сыл устата барбыт теманы тургутар, ылбыт билиитин сыаналанан көрөр |
Предварительный просмотр:
МБОУ "Кобяйская средняя общеобразовательная школа имени Е.Е.Эверстова"
РАССМОТРЕНО СОГЛАСОВАНО УТВЕРЖДАЮ
Протокол заседания Заместитель директора по УВР Директор МБОУ "Кобяйская СОШ"
методической кафедры ________________ /Капитонова А.Н./ _______________ /Егоров Г.К./
якутской и зарубежной филологии ______________ 2014 г. ____________ 2014 г.
№ 1 от _________2014 г.
___________ /Терехова А.П./
РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
по якутской литертуре
Уровень образования (класс): основное общее образование 7 класс
Количество часов: 68 (2 часа в неделю)
Учитель: Павлова М.Е.
2014 г.
Быһаарыы сурук
Саха оскуолатыгар литература уруогун сµрµн анала - µ³рэнээччи т³р³³бµт тыл, фольклор уонна литература норуот духовнай баайа, ки´и ³й³-санаата тобуллар, туругурар, майгыта-сигилитэ ситэр, арыллар, исти², и´ирэх иэйиитэ у´уктар эйгэтэ буолар диэн ³йдµµрµн сити´ии.
5-7 кылааска уус-уран айымньыны аа±ыы та´ынан, айымньы айыллар кистэлэ²ин били´иннэрэр сорук турар. Ол и´ин программа ирдэбилинэн айымньы уус-уран к³рµ²µнэн наарданна. Литература теориятын сµрµн ³йд³бµллэрэ киэ²ник, кэлим б³л³±µнэн киирдэ. Онуоха жанр уратыта, туттар ньымалара кылаас ахсын улам байан, атын-атын ³рµтэ хабыллар. Саха литературатын ойуулуур-дьµ´µннµµр, уобарастыыр ти´игэ сµрµннээн норуот айымньытын µгэстэригэр оло±уран, онтон силис тардара ³рµµ бол±омто киинигэр турар.
7 кылааска уус-уран айымньыны аа±ары тэ²э, литература ки´и оло±ун уустаан-ураннаанхо´уйар искусство ураты к³рµ²э, уустук эйгэтэ буоларынбили´иннэрэ соруктаах. Ол и´ин бу сµ´µ³ххэ программанан айымньы оло±у арыйан к³рд³р³р проблематынан наарданна. Оскуола о±отугар чугас проблемалар диэн талыныллылар. Бу маннык наардаа´ы²²а, литература о±ону сайыннарар, иитэр-µ³рэтэр соруга ордук арыллар кыахтанар.
¥³рэнээччи билиитэ уонна сатабыла:
- Уус-уран, наука, публицистика айымньыларын таба, ³йд³³н, кудуччу аа±ар (мµнµµтэ±э ортотунан таска 100-130- тылы, искэ 150-180 тылы)
- Уус-уран айымньы оло±у хо´уйар искусство к³рµ²э, ааспыт. били²²и, кэлэр кэминээ±и олох уус-уран кэрэ´итэ, туо´ута буоларын ³йдµµр.
- Уус-уран айымньы тематын. сµрµн санаатын, тутулун, геройдара туох уратылаа±ын, майгынна´арын к³м³т³ суох арааран билэр, сыаналыыр.
- Айымньы литература хайа салаатыгар киирэрин (эпос. лирика, драма) ханнык к³рµ²э буоларын арааран билэр.
- Эпическай айымньы сюжета олох ханнык чахчытыгар оло±уран суруллубутун бы´аарар; айымньы ис номо±ун кэм-кэрдии ситимин, хо´уйар кэм бэлиэтин кытта ситимнээн ³йдµµр.
- Айымньыга ки´и ис дуу¤атын, уйул±атын. Майгытын-сигилитин ойуулуур ньымалары кэтээн к³р³р, бы´аарар, бэйэтэ айан холоноругар ту´анар.
- Уус-уран айымньы турорар сµрµн уонна ойо±ос проблематын ³йдµµр, автор ону бы´аарар, сыаналыыр суолун сылыктаан бол±ойор.
¥³рэтии чаа´а биирдиилээн айымньыга буолбакка, тµ´µмэх, б³л³х аайы бэриллэр. Ханнык айымньыны хас чаас µ³рэтиэххэ с³бµн учуутал бэйэтэ к³р³н бы´аарар.
Үѳрэх предметин үѳрэтии түмүктэрэ
Ытык ѳйдѳбүллэри үѳрэнээччигэ иҥэрии түмүгэ:
- киһи сайдыылаах уонна ситиһиилээх буоларыгар тѳрѳѳбүт тылынан ааҕыы суолтатын ѳйдүүр; уус-уран литератураны тылынан искусство ураты кѳрүҥүн быһыытынан сыаналыыр;
- норуот айымньыта уонна уус-уран литературата саха тѳрүт олоҕун-дьаһаҕын, историятын, тылын-ѳһүн, култууратын кѳстүүтэ буоларын ѳйдүүр, сыаналыыр;
- Саха сирин, атын норуот култууратын, литературатын ытыктыыр;
- үтүѳнү-мѳкүнү арааран, сиэри тутуһуу, амарах, аһыныгас, дьоҥҥо кыһамньылаах майгы үчүгэйгэ тиэрдэрин ѳйдүүр.
Үѳрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:
- ааҕыы үлэтин араас кѳрүҥэр сыал-сорук туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр; үлэтин хонтуруолланар, сыаналана үѳрэнэр;
- уруокка, уруок таһынан үлэҕэ бэриллибит сорудаҕынан араас информационнай эйгэ кыаҕын талар, туһанар;
- уус-уран айымньыга мѳккүѳр тѳрүѳтүн, сайдыытын быһаарар, үѳскээбит кѳстүүлэри, дьон сыһыанын ырытан дакаастыыр;
- уус-уран айымньы сүрүн ис хоһоонун, дьоруойдар араас сыһыаннарын, сүрүн сюжет сайдыытын ырытан, анал бэлиэ, графика кѳмѳтүнэн быһаара, ситимнии, тиһиктии үѳрэнэр;
- аахпытыгар уонна тус уопутугар олоҕуран, тэҥниир уонна ойуулуур, учебнигынан үлэлиир;
- уус-уран айымньыны ырытыы кэмигэр бодоруһуу сиэрин тутуһан, бииргэ үлэлиир кыахтанар;
- доҕотторун, тѳрѳппүттэрин, кылаас иннигэр кылгас иһитиннэриини оҥорор;
- бэриллибит тиэмэҕэ санаатын сааһылаан айан кэпсиир, суруйар.
Тустаах үѳрэх предметин үѳрэтии түмүгэ:
- айымньы араас кѳрүҥүн болҕойон истэр;
- норуот айымньыта уонна уус-уран литература, тѳрѳѳбүт уонна атын омук литературата диэн араарар;
- аахпыт уус-уран айымньытын суруйааччытын (саха уонна омук) аатын уонна кѳрүҥүн (жанрын) болҕойор үѳрүйэхтээх;
- араас кѳрүҥнээх (уус-уран, үѳрэх, научнай-популярнай) тиэкиһи үчүгэйдик ѳйдүүр, ырытар, туһанар;
- кэпсээһин араас кѳрүҥүн (сиһилии, кылгатан, талан, быһа тардан) билэр; сорудах быһыытынан туһааннаах кѳрүҥҥэ сѳп түбэһиннэрэн кэпсиир;
- айымньы тылын араас дэгэт суолтатын ѳйдүүр, тоҕоостоох миэстэҕэ кубулуйбат уус-уран быһаарыыны (эпитет), ѳс хоһоонун, уус-уран ньыма арааһын кэпсииригэр туһанар;
- айымньыттан сѳбүлээбит кэрчигин талан үѳрэтэр, ѳйтѳн хоһоонноохтук ааҕар;
- чопчу тиэмэҕэ араас кѳрүҥнээх суругунан айар үлэни толорор.
Үөрэх техническэй матырыйаала:
- Мультимедийнай проектор.
- Персональнай компьютер.
- Экспозиционнай экран.
- Видеофрагменнар о.д.а информационнай.
Туһаныллар литература:
- Закон РФ «Об образовании»: статьи 7, 9, 32
- Письмо Минобразования России от 20.02.2004 г.. № 03-51-10/14-03 «О введении федерального компонента государственных образовательных стандартов начального общего, основного общего и среднего (полного) общего образования».
- Приказ Минобразования России от 05.03.2004 г. № 1089 «Об утверждении федерального компонента государственных образовательных стандартов начального общего, основного общего, и среднего (полного) общего образования»
- Приказ Минобразования России от 09.03.2004 г. № 1312 «Об утверждении федерального базисного учебного плана и примерных учебных планов для общеобразовательных учреждений РФ, реализующих программы общего образования».
- Письмо Министерства Образования и Науки РФ от 07.07.2005 г. «О примерных программах по учебным предметам федерального базисного учебного плана».
- Федеральный компонент государственного стандарта общего образования.
- Примерные программы на основе Федерального компонента государственного стандарта начального общего образования / Министерство образования и науки Российской Федерации. – Москва
- Норуот айымньыта уонна литература.5-11 кылаас. Саха оскуолатын программата.Дь., 1996.
- Учебник: «Торообут литературабыт» 7 кылаас. С.К.Колодезников, Л.Д.Колодезникова, Е.К.Васильев – Дь.: Бичик, 2008. – 384с.
Саха литературата. 7 кылаас
№ | Уруок темата | Ч | Былаанынан күнэ-дьыла | Толоруллубут күнэ-дьыла | Уруок уорэтэр сыала | Уорэнээччи улэтэ |
1 | Уус-уран литература-тыл искусствота. | 1 | Уус-уран литература искусство киэнник тар5аммыт бодон салаата буоларын кордоруу. | |||
Норуот тылынан уус-уран айымньыта (10ч) | ||||||
2 | Сиэр-туом тойуктара. | 2 | Сиэр-туом тойуга биьиги обугэлэрбит куннээ5и олохторун кытта биир айылгылаах, норуот тылынан уус-уран айымньытын корунэ буоларын ойдотуу. | Сиэр-туом тойуктарын биирдии корунун аа5ан, уорэтэн иьитиннэрии оноруу. | ||
3 | «Булчут алгыьа» | 2 | Булка тахсыы сиэрин-туомун, алгыьын билиьиннэрии. | Аа5ыы, истии, бэлиэтэнии, хоьоонноохтук аа5ыы. | ||
4 | «Ыьыах алгыьа» | 1 | Ыьыах алгыьын уратытын быьаартарыы. | Суруйар, ырытыьар, ылынар. | ||
5 | Норуот ырыалара. | 1 | Саха норуотун ырыатын-тойугун уратытын быьаарарга комолоьуу. | Ыйытыыга эппиэттиир, быьаарар. | ||
6 | «Кыталык» | 1 | Айыл5а маанылаах которун кыталыгы хоьуйууну сыныйан аа5алларын ситиьии. | Аа5ыы, ырытыы, сана атастаьыы. | ||
7 | «Ат ырыата» | 1 | Саха оло5ун аргыьа, сугуруйэр дьоьогойун о5отун хоьуйууга интэриэьи уоскэтии. | Тылдьыкка бэлиэтэнии, аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
8 | «Чабычах» ырыата | 1 | Ырыа5а норуот угэьэ, оло5ун сиэрэ этиллибитин быьаарыы. Туос иьит туьунан билиини кэнэтии. | Былаан онорорго эрчиллии, тылдьыкка улэ, ырыа ис хоьоонун сиьилээьин. | ||
9 | «Ситтиэ» | 1 | Хабар5а ырыатын уратытын, ырыаьыт тугу билбитин-корбутун хоьуйарын ырытыы. | Истии, бэлиэтэнии, ырытарга холонуу. | ||
Саха суруйааччыларын айымньылара (57ч) | ||||||
10 | А.И.Софронов-Алампа-саха бастакы суруйааччыларыттан биирдэстэрэ. «Куоратчыт» кэпсээн. | 1 | Эпическэй айымньылар. Олох-дьаьах туьунан кэпсээн революция иннинээ5и саха киьитин оло5ун, кыьал5атын кордорорун итэ5этии. | Аа5ыы, боппуруостарга эппиэт, ис хоьоонун ырытыы. | ||
11 | Уьун Ыстапаан оло5о-дьаьа5а, кыьал5ата. | 1 | Айымньы ис хоьоонун сиьилээьин. | Суруйааччы Ыстапаан оло5ун-дьаьа5ын, ойун-санаатын, ис дууьатын ойуулаабытын булан ырытыы. | ||
12 | Куоратчыт. | 1 | Суруйааччы уобараьы арыйар ньыматын быьаарыы.Кэпсээн ис хоьоонун ойдотуу. | Айыл5а, дьиэ иьэ-таьа, куорат костуулэрэ ойууланыыларын быьаарар, бэйэ санаатын этэр. | ||
13 | Хаарты дьайа. | 1 | Кэпсээни ырытыыга суолталаах тугэннэргэ бол5омто тардыы. Тус бэйэтэ толкуйдууругар кыах биэрии. | Куьа5ан дьаллык киьи оло5ор дьайыытын айымньыга тирэ5ирэн быьаарар. | ||
14 | П.А.Ойуунускай-саха советскай литературатын торуттээччи. «Сурэх» | 1 | Айымньы ис хоьоонун сиьилээьин. | Аа5ыы, ис хоьоонун ырытыы. | ||
15 | Мэхээчэ муччургэннээх сырыыта. | 1 | Автор оло5ун чахчыларын туьанан, жанр оттунэн уратылаах кэпсээни суруйбутун ырытыы. | Герой быьыытын-майгытын тэннээьин, тумук оноруу. | ||
16 | «Сурэх» кэпсээн уратылара. | 1 | Уорэнээччи аахпытын, билбитин тумэн бэйэ санаатын этиитин бол5омто5о ылыы. | Сурун санаатын булуу. | ||
17 | Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон- саха народнай суруйааччыта «Ачаа» кэпсээнэ. | 1 | Айымньы ис хоьоонун ойдууллэрин ситиьии.Албын-туокэй быьыы, ымсыы, инсэ омсолоох быьыы буоларын саралаан кордорбутун итэ5этии. | Аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
18 | Ачаа курдук майгылаах дьон биьиги кэммитигэр. | 1 | Уорэнээччи бэйэ толкуйунан санаатын аьа5астык этэрин ситиьии. | Тэннээьин, сыаналааьын. | ||
19 | «Бэйэтэ эмтиэкэ» | 2 | Суорун Омоллоон сатира бодон маастара буоларын итэ5этии.Айымньы ис хоьоонун ойдотуу. | Аа5ыы, ырытыы, быьаарсыы. | ||
Фантастика | ||||||
20 | Г.С.Угаров-Угаалаах «Баьыр5ас» кэпсээнэ. | 1 | Айымньы ис хоьоонун сиьилээьин. | Былаанныыр, ырытар. | ||
21 | Томмот Иванович сэмэй киьи дуо? | 1 | Уорэнээччи бэйэ толкуйунан санаатын этэригэр кыах биэрии. | Сыаналааьын, тумук оноруу. | ||
22 | Фантастическай айымньы уратыта. | 1 | Фантастическай айымньы уратытын ырытарга бэйэ толкуйун сайыннарыы. | Аа5ар, толкуйдуур, быьаарар. | ||
23 | Н.А.Габышев-саха биллиилээх прозаига, драматура, тылбаасчыта. «Кундэлэй туьунан кэпсээннэр» | 1 | Суруйааччы кордоох-кулуулээх тугэннэри ойуулуур сатабылын ырытыы. | Аа5ыы, ырытыы. | ||
24 | «Ытыс са5а кэпсээннэр» | 1 | Кэпсээннэр тутулларын уратытын быьаарыы, ис хоьоонун сиьилээьин. | Аа5ар, толкуйдуур, быьаарар. | ||
25 | «Дээбикий хоьуун» | 2 | Кэпсээн ханнык уьуйээннэ, историческ. матырыйаалга оло5уран суруллубутун быьаарыы, ис хоьоонун ойдотуу. | Аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
26 | Туундара уонна олох. | 1 | Билбити, аахпыты тэннээн корон дакаастаан ырытар дьо5уру сайыннарыы. | |||
27 | В.Н.Гаврильева-саха литературатуратын биир ураты суоллаах-иистээх суруйааччы. | 1 | Суруйааччы ураты стилин, ньыматын быьаарыы. Айымньы образтарын ырытыы. | |||
28 | Уус Баьылайка кэрэ дойдута. | 1 | Айымньы тексин сирийэн аа5ыы, бэйэ толкуйун торумнааьын. | |||
Лирическэй айымньылар. | ||||||
29 | А.Е.Кулаковскай-Оксокулээх Олоксой «Кэччэгэй баай» хоьооно. | 2 | Хоьоон тылын-оьун уратытын быьаарыы, ис хоьоонун ойдууллэрин ситиьии. | Хоьоонноохтук аа5ыы, тылын-оьун ырытыы. | ||
30 | «Куорат кыргыттара» | 2 | Автор татым ойдоох-санаалаах куорат кыыьын э5элээхтик кулуутун ойдотуу, хоьоон уус-уран тылын-оьун ырытыы. | Аа5ыы, ырытыы, кэпсээьин. | ||
31 | А.И.Софронов-Алампа «Туохтан?» | 1 | Алампа хоьоонун уратытын тиэрдии. | Аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
32 | «Ыччат сахаларга» | 1 | Поэт саха норуотун тылын, ырыатын-тойугун кэнэ5эски дьыл5атыгар эрэлин быьаарыы,ойдотуу. | Ырытар, толкуйдуур, тумуктуур. | ||
33 | «Олоксой олбутугэр» | 1 | Хоьоон ис хоьоонун ойдотуу, уус-уран форматын уратытын быьаарыы. | Аа5ар,илдьиритэр, ылынар. | ||
34 | Аныгы ыччат уонна Алампа | |||||
35 | П.А.Ойуунускай «Оруол кэриэьэ» | 1 | Поэт ураты стилин быьаарарга уорэтии. | Бол5ойон аа5ыы, ырытыы | ||
36 | П.Ойуунускай поэзиятын уратыта. | |||||
37 | В.М.Новиков-Куннук Уурастыырап «Кыайыы кунэ» | 1 | Лирик-поэт хоьоонун сиьилээьин. | Уус-ураннык аа5ыы, ырытыы, тэннээьин. | ||
38 | «Олох» | 1 | Хоьоон уус-уран форматын ырытыы. | |||
39 | С.С.Васильев-Борогонскай «Улуу Ильмень» балладата. | 2 | Баллада ис хоьоонун сиьилээьин, тылын-оьун бол5омто5о ылыы. | Аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
40 | Айымньы тыла-оьо. | тылын-оьун бол5омто5о ылыы. | ||||
41 | П.Н.Тобуруокап-саха народнай поэта. «Ондоруускэ тиэтэйбэт» | 1 | Ырыанньык-поэт хоьуйар сатабылын кордоруу. | Аа5ар, илдьиритэр, быьаарар. | ||
42 | «Хаппытыан». Юмор уонна ырыа. | 1 | Юмор олоххо суолтатын ойдотуу, оло5у ымпыктаан толкуйдуурга суол аьыы. | Ырытар. | ||
43 | Сахалыы хоьоон теорията. | 1 | Сахалыы хоьоон уратытын быьаарыы. | Аа5ыы, бэлиэтэнии. | ||
Поэма | ||||||
44 | А.И.Софронов-Алампа «Сылбах тиит» поэматын кистэлэн санаата. | 1 |
Поэма5а ханарытан кордоруу образ хайдах туттуллубутун быьаарыы, ис хоьоонун ойдотуу. | Аа5ар, ылынар. | ||
Драматическай айымньылар | ||||||
45 | Т.Е.Сметанин-саха талааннаах суруйааччыта. «Лоокуут уонна Ньургуьун» драмата. | 1 | Драма ис хоьоонун ойдотуу сыныйан аа5арга, проблематын ырытыыга комолоьуу. | Оруолларынан аа5ыы, ырытыы,. | ||
46 | Куьэнэй оло5о. | 1 | Герой олох, таптал туьунан ойдобуллэрин тиэрдии. | Ырытар, сиьилиир, тэнниир. | ||
47 | Уобарастары оноруу. | 1 | Драма уобарастарын ырытыы.Уорэнээччи аахпытын, билбитин тумэн бэйэ санаатын этиитин бол5омто5о ылыы. | Герой ис туругун сыаналыыр, ырытар. | ||
48 | Олору кыайбыт таптал. | 1 | Билбити, аахпыты тэннээн корон дакаастаан ырытар дьо5уру сайыннарыы. | Ырытыы, тэннээн коруу сыаналааьын, бэйэ санаатын суруйуу. | ||
49 | Н.Г.Золотарев-Николай Якутскай-саха народнай суруйааччыта «Комустээх уруйэ» сэьэнэ. | 1 | Айымньыга автор туруорбут проблематын ырытыыга комолоьуу. Сэьэн ис хоьоонун ойдотуу. | Аа5ыы, ырытыы. | ||
50 | Кураанах Уруйэ5э. | 1 | Суруйааччы уобараьы арыйар ньыматын быьаарыы. | Уус-ураннык кэпсиир, ырытар, быьаарар. | ||
51 | Кыьыл комус эбэнки баайа буолбатах… | 1 | Сэьэннэ олох кырдьыгын уонна автор уус-уран оноьуутун бол5омто5о ылыы. | Ырытыы, быьаарыы. | ||
52 | «Сиртэн хостонор баай уонна торут омуктар дьыл5алара» Ойтон суруйуу | 1 | Билбити, аахпыты тэннээн корон дакаастаан ырытар дьо5уру сайыннарыы. | Дакаастыыр, моккуьэр. | ||
53 54 | В.М.Новиков-Куннук Уурастыырап «Муустаах муора» | 2 | Поэт ураты стилин быьаарарга уорэтии. | Аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
Роман | ||||||
55 | Н.Е.Мординов-Амма Аччыгыйа «Аптаах тыл» | 1 |
Быьа тардыы ис хоьоонун сиьилээьин. | Аа5ыы, ырытыы, кэпсээьин. | ||
56 | Даарыйа-саха тылын бар5а баайын мунньуммут киьи. | 1 | Даарыйа аптаах тыл маастара буоларын бигэргэтэн о5о бэйэ ойунэн, уйул5атын кууьунэн салайсан улэлиирин эрчийии. | Салгыы аа5ыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
57 | Тымтык уота. | 1 | Айымньыны ырытыыга бол5омтону тардыы. | Аа5ыы, ырытыы, ис хоьоонун илдьиритиьии. | ||
58 59 | Куох лабаалар. | 2 | Уорэнээччи тус бэйэтэ толкуйдууругар кыах биэрии. | Аа5ар, санаа атастаьар. | ||
Публицистика | ||||||
60 61 | Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон «Дорообо, торообут тыам!» | 2 | Суруйааччы публицистикатыгар интэриэьи уоскэтии, ырытыыга бол5омтону тардыы. | Истэр, суруйар, санаа атастаьар. | ||
62 63 | Хатылааьын. | 2 | Уорэнээччи аахпытыгар оло5уран бэйэ санаатын этиитин бол5омто5о ылыы. | Кэпсэтиьии, айар улэ, тургутук улэ (талан). | ||
64 | Кылаас таһынан ааҕыы. Олохтоох суруйааччылар | 1 | Кэбээйи улууһун, нэһилиэгин суруйааччыларын олохторун, айар үлэлэрин билсии | |||
65 | Кылаас таһынан ааҕыы. Олохтоох суруйааччылар айымньылара | 1 | Олохтоох суруйааччылар айымньыларын талан үөрэтии, билсии | Олохтоох суруйааччылар айымньыларын талан үөрэтэр, билсэр. | ||
66 | Кылаас таһынан ааҕыы. Олохтоох суруйааччылар айымньылара | 1 | Олохтоох суруйааччылар айымньыларын талан ааҕыы, ырытыы. | Олохтоох суруйааччылар айымньыларын талан ааҕар, ырытар. | ||
67 | Сыллаа5ы хатылааьын | 1 | Сыл устата барыбат темалары хатылааьына тургутук ыытыы | Сыл устата ылбыт билиитин тургутан көрөр | ||
68 | Сыллаа5ы хатылааьын | 1 | Сыл устата ылбыт билиитин тургутан көрөр |
Предварительный просмотр:
МБОУ "Кобяйская средняя общеобразовательная школа имени Е.Е.Эверстова"
РАССМОТРЕНО СОГЛАСОВАНО УТВЕРЖДАЮ
Протокол заседания Заместитель директора по УВР Директор МБОУ "Кобяйская СОШ"
методической кафедры ________________ /Капитонова А.Н./ _______________ /Егоров Г.К./
якутской и зарубежной филологии ______________ 2014 г. ____________ 2014 г.
№ 1 от _________2014 г.
___________ /Терехова А.П./
РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
по якутской литературе
Уровень образования (класс): среднее (полное) общее образование 10 класс
Количество часов: 68 (2 часа в неделю)
Учитель: Павлова М.Е.
2014 г.
Быһаарыы сурук
Саха оскуолатыгар литература уруогун сµрµн анала - µ³рэнээччи т³р³³бµт тыл, фольклор уонна литература норуот духовнай баайа, ки´и ³й³-санаата тобуллар, туругурар, майгыта-сигилитэ ситэр, арыллар, исти², и´ирэх иэйиитэ у´уктар эйгэтэ буолар диэн ³йдµµрµн сити´ии.
10-11 кылааска уус-уран айымньыны аа±ары та´ынан, саха литературата µ³скээбит уонна сайдан кэлбит суолун били´иннэрэ соругу толорор. Ол и´ин уус-уран айымньы историзм принцибин туту´ан,литература сайдыытын (литературный процесс) сµрµн тµ´µмэхтэринэн саа´ыланна. Бу сµ´µ³ххэ суруйааччы оло±у к³рµµтэ, философията, эстетиката, айар маастарыстыбата, ураты стилэ анаан-минээн µ³рэтиллэр.
¥³рэнээччи сыл түмүгэр ылар билиитэ уонна сатабыла:
- Айымньыны билэр, ³йдµµр ту´угар кудуччу, сµµрдэн, сыныйан аа±ар;
- ¥³рэппит айымньытын ту´унан сµрµµ эбэтэр утарыта сыанабылы билси´эр, айымньыны ³йдµµргэ, ырытарга ту´анар;
- Саха уус-уран литературата сайдыбыт сµрµн тµ´µмэхтэрин билэр; тµ´µмэх сµрµн уратытын, бэлиэ айымньыларын, олох хаамыытын, уларыйыытын кытта ситимин ³йдµµр;
- Суруйааччы сатабылын, айар стилэ, тыла-³´³ туох уратылаа±ын бол±ойор, ³йдµµр;
- Литература µ³рэ±ин сµрµн ³йд³бµллэрин, терминнэрин билэр, уус-урна айымньыны ³йдµµргэ, ырытарга ту´анар;
- Автор оло±у анааран к³р³р ³й³-санаата (мировоззренията) айымньытыгар к³ст³рµн, ол арыллаор сµрµн ньыматын ³йдµµр.
- Литература олох уус0уран кэрэ´итэ, туо´ута буоларын учуоттаан, литература матырыйаалынан араас дьµµллэ´иигэ, диспукка, конференция±а кыттар, бэйэ санаатын олохтоохтук дакаастаан этэргэ эрчиллэр.
¥³рэтии чаа´а биирдиилээн айымньыга буолбакка, тµ´µмэх, б³л³х аайы бэриллэр. Ханнык айымньыны хас чаас µ³рэтиэххэ с³бµн учуутал бэйэтэ к³р³н бы´аарар.
Үѳрэх предметин үѳрэтии түмүктэрэ
Ытык ѳйдѳбүллэри үѳрэнээччигэ иҥэрии түмүгэ:
киһи сайдыылаах уонна ситиһиилээх буоларыгар тѳрѳѳбүт тылынан ааҕыы суолтатын ѳйдүүр; уус-уран литератураны тылынан искусство ураты кѳрүҥүн быһыытынан сыаналыыр;
- норуот айымньыта уонна уус-уран литературата саха тѳрүт олоҕун-дьаһаҕын, историятын, тылын-ѳһүн, култууратын кѳстүүтэ буоларын ѳйдүүр, сыаналыыр;
- Саха сирин, атын норуот култууратын, литературатын ытыктыыр;
- үтүѳнү-мѳкүнү арааран, сиэри тутуһуу, амарах, аһыныгас, дьоҥҥо кыһамньылаах майгы үчүгэйгэ тиэрдэрин ѳйдүүр.
Үѳрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:
- ааҕыы үлэтин араас кѳрүҥэр сыал-сорук туруорунар, былаанныыр, түмүгүн сабаҕалыыр; үлэтин хонтуруолланар, сыаналана үѳрэнэр;
- уруокка, уруок таһынан үлэҕэ бэриллибит сорудаҕынан араас информационнай эйгэ кыаҕын талар, туһанар;
- уус-уран айымньыга мѳккүѳр тѳрүѳтүн, сайдыытын быһаарар, үѳскээбит кѳстүүлэри, дьон сыһыанын ырытан дакаастыыр;
- уус-уран айымньы сүрүн ис хоһоонун, дьоруойдар араас сыһыаннарын, сүрүн сюжет сайдыытын ырытан, анал бэлиэ, графика кѳмѳтүнэн быһаара, ситимнии, тиһиктии үѳрэнэр;
- аахпытыгар уонна тус уопутугар олоҕуран, тэҥниир уонна ойуулуур, учебнигынан үлэлиир;
- уус-уран айымньыны ырытыы кэмигэр бодоруһуу сиэрин тутуһан, бииргэ үлэлиир кыахтанар;
- доҕотторун, тѳрѳппүттэрин, кылаас иннигэр кылгас иһитиннэриини оҥорор;
- бэриллибит тиэмэҕэ санаатын сааһылаан айан кэпсиир, суруйар.
Тустаах үѳрэх предметин үѳрэтии түмүгэ:
- айымньы араас кѳрүҥүн болҕойон истэр;
- норуот айымньыта уонна уус-уран литература, тѳрѳѳбүт уонна атын омук литературата диэн араарар;
- аахпыт уус-уран айымньытын суруйааччытын (саха уонна омук) аатын уонна кѳрүҥүн (жанрын) болҕойор үѳрүйэхтээх;
- араас кѳрүҥнээх (уус-уран, үѳрэх, научнай-популярнай) тиэкиһи үчүгэйдик ѳйдүүр, ырытар, туһанар;
- кэпсээһин араас кѳрүҥүн (сиһилии, кылгатан, талан, быһа тардан) билэр; сорудах быһыытынан туһааннаах кѳрүҥҥэ сѳп түбэһиннэрэн кэпсиир;
- айымньы тылын араас дэгэт суолтатын ѳйдүүр, тоҕоостоох миэстэҕэ кубулуйбат уус-уран быһаарыыны (эпитет), ѳс хоһоонун, уус-уран ньыма арааһын кэпсииригэр туһанар;
- айымньыттан сѳбүлээбит кэрчигин талан үѳрэтэр, ѳйтѳн хоһоонноохтук ааҕар;
- чопчу тиэмэҕэ араас кѳрүҥнээх суругунан айар үлэни толорор.
Үөрэх техническэй матырыйаала:
- Мультимедийнай проектор.
- Персональнай компьютер.
- Экспозиционнай экран.
- Видеофрагменнар о.д.а информационнай.
Сыл устата 10-с кылаас үөрэнээччитэ маннык эбии литератураны ааҕыахтаах:
- А.И.Софронов «Барда…», «Суллукуун кэпсээнэ»
- Н.Д.Неустроев «Ыйдана», «Сэмэнчик»
- П.А.Ойуунускай «Дьэбэрэттэн тахсыы»
- А,А.Иванов-Кундэ «Доромоонноох», «Хаартыьыттар»
- Эрилик Эристиин «Маарыкчаан ыччаттара»
- Суорун Омоллоон «Айаал»
- Амма Аччыгыйа «Куйуур», «Мотуо»
Туһаныллар литература:
- Закон РФ «Об образовании»: статьи 7, 9, 32
- Письмо Минобразования России от 20.02.2004 г.. № 03-51-10/14-03 «О введении федерального компонента государственных образовательных стандартов начального общего, основного общего и среднего (полного) общего образования».
- Приказ Минобразования России от 05.03.2004 г. № 1089 «Об утверждении федерального компонента государственных образовательных стандартов начального общего, основного общего, и среднего (полного) общего образования»
- Приказ Минобразования России от 09.03.2004 г. № 1312 «Об утверждении федерального базисного учебного плана и примерных учебных планов для общеобразовательных учреждений РФ, реализующих программы общего образования».
- Письмо Министерства Образования и Науки РФ от 07.07.2005 г. «О примерных программах по учебным предметам федерального базисного учебного плана».
- Федеральный компонент государственного стандарта общего образования.
- Примерные программы на основе Федерального компонента государственного стандарта начального общего образования / Министерство образования и науки Российской Федерации. – Москва
- Норуот айымньыта уонна литература.5-11 кылаас. Саха оскуолатын программата.Дь., 1996.
- Учебник: Поликарпова Е.М. Саха литературата: 10 кылааска уорэнэр хрестоматия. – Дь.: Бичик, 2009. – 376с.
Саха литературата. 10 кылаас
№ | Уруок темата | Ч | Былаанынан күнэ-дьыла | Толоруллубут күнэ-дьыла | Сыала-соруга | Уорэнээччи улэтэ | Туттуллар ньыма | Туттуллар тэрил |
1 туьумэх. Саха литературата суол тордугэр (26) | ||||||||
1 2 | А.Я.Уваровскай «Ахтыылар» | 2 | Суруйаачы оло5ун, айар улэтин билиьиннэрии.Айымньы ис хоьоонун ойдотуу, ырытыы. Саха литературатыгар интэриэьи кобутуу, убаастабылы инэрии | Айымньы стилин, тылын-оьун уратытын быьаарар, ырытар | Бэсиэдэ, ырытыы | Эрчимэн. Алгыс тылынан са5аламмыт литература. Арай мин умайбат буолуум. – Я.:Саха сиринээ5и кинигэ изд-та, 1973с. | ||
А.Е.Кулаковскай-Оксокулээх Олоксой «Ойуун туулэ» «Ой, сурэх икки моккуорэ» | 6 | Оксокулээх Олоксой - саха уус-уран литературатын торуттээччи, болуьуок-поэт, сырдатааччы буоларын сырдатыы. Ойуун уобараьын суолтатын ырытыы. Айымньылар жанрдарын уратыларын уорэтии | Поэма сурун санаатын быьаарар. Билинни кэми кытта тэннээн корор. «Ой, сурэх икки моккуорэ» айымньы норуот тылынан уус-уран айымньыттан туох силистээ5ин, ситимнээ5ин быьаарар, саба5алыыр | Продуктивнай | Г.П.Башарин.Кулаковский-основоположник и классик якутской поэзии/Три якутских реалиста-просветителя.- Я.:1994г. Г.П.Башарин Эрчимэн. Ойуун туулун проблематиката/Оксокулээх оруу тыннаах.-Дь.:Бичик, 1995. | |||
В.В.Никифоров-Кулумнуур «Манчаары» | 6 | Кулумнуур – саха уорэхтээ5э, божон общественнай деятель буоларын билиьиннэрии. Манчаары уобараьын уратытын арыйыы | Манчаары уобараьын арыйар. Манчаары монологун суолтатын быьаарар. Айымньы романтическай тыынын ырытар. | Репродуктивнай | Чолбон 1991 №5 | |||
А.И.Софронов-Алампа «Ба5ар», «Олох оонньуура», «Дьол икки Сор икки» | 6 | Алампа оло5ун, айар улэтин билиьиннэрии. Айымньылар сурун санааларын быьаарыы | «Олох оонньуура» драма философскай санааларын ырытар. «ьол икки сор икки» поэма тылын-оьун уратытын ырытар. «Баай дьол дуо?», «Дьол диэн тугуй?», «киьи олоххо анала тугуй?» ойтон суруйар | Г.П.Башарин «А.И.Софронов. Жизнь и творчество». Билюкина «А.И.Софронов-драматург», Я.: 1986г. | ||||
Н.Д.Неустроев «Куьа5ан тыын» | 6 | Н.Д.Неустроев – бастакы комедиограф, прозаик, драматург буоларын сырдатыы. Олох суолтатын, сыалын-соругун туьунан санааны ойдотуу | «Муммут » киьи уобараьын ырытар. Айымньы тылын-оьун ырытар | Боескоров «Творчество Н.Д.Неустроева». Г.П.Башарин «Три реалиста-просветителя» | ||||
2 туьумэх. Уус-уран литература олох тосту уларыйар куонугэр (15 чаас) | ||||||||
П.А.Слепцов-Ойуунускай «Конул ырыата», «Син-биир буолбат», «Кыьыл Ойуун» | 6 | П.А.Ойуунускай – уьулуччу талааннаах суруйааччы буоларын дакаастааьын. Айымньы жанрын, тутулун ырытыы. | «Кыьыл Ойуун» айымньыга утуо-моку сыьыанын булар, быьаарар. Олох, дьыл5а туьунан толкуйдуур | Эрчимэн. Оруол кэриэьэ/Оруол кэриэьэ.-Я.:Саха сиринээ5и кинигэ изд-та, 1977с. Н.Заболоцкай. Сана кэм бастакы поэта/Уйэ анарыгар.-Я.:Саха сиринээ5и кинигэ изд-та, 1984с. | ||||
С.Р.Кулачиков-Эллэй «Кытыйа», «Партизан унуо5ар», «Саа уоьугар» | 2 | Эллэй оло5ун, айар улэтин билиьиннэрии. Эллэй лирикатын сурун бэлиэлэрин уорэтии | Хоьооннору ырытыы, рифмалары быьаарыы. «Сана олох ырыаьыта» реферат суруйар | Н.Тобуруокап «Дьону дьолоох онороору».Чолбон 1991 №10 Софрон Данилов. Эдэр Эллэй/Суруйааччылар уонна кинигэлэр.Я.:Саха сиринээ5и кинигэ изд-та, 1980с. | ||||
А.А.Иванов-Кундэ «Иэдээннээх ба5а», «Кэнэ5эски кэскил», «Куустээххийэ санаабыт», «Ыллыыр ырыам» | 4 | Кундэ оло5ун, айар улэтин уорэтии. Психологическай ойуулааьын уратытын ойдотуу. Конул кээмэйи, дьуорэ тылы булла уорэнии | Инникини ото корорго холонуу | Амма Аччыгыйа «А.Иванов-Кундэ». В.Н.Протодьяконов «киьи уонна айымньы» Саха суруйааччылара. Г.Г.Филиппов «Иэдээннээх ба5а» тыла-оьо.Кундэ кунду баайа-Дь.:Бичик, 2002с. | ||||
Г.В.Баишев-Алтан Сарын «Кыьыл орт», «Этиннээх ардах» | 3 | Алтан оло5о, айар улэтин билиьиннэрии. | Ханалытан этиини, уус-уран дьуьуйууну булуу, ырытыы | Протодьяконов «Алтан Сарын туьунан». Кыым. И.Заболоцкай «Уйэ анарыгар» | ||||
3 туьумэх. Саха литературатын уустара (16 чаас) | ||||||||
С.С.Яковлев-Эрилик Эристиин «Кэриэс туолуута» | 5 | Эрилик Эристиин оло5ун. Айар улэтин уорэтии. Сана уйэ кимэн киириитин, олоххо «сана киьи» иитиллэн тахсыытын уус-ураннык арыйыы | Уус-уран сиьилээьини, мэтириэти, уустук тэннэбили, хоьуйууну булар, сыаналыыр «Эрилик Эристиин-саха островскайа» реферат бэлэмниир | Эрчимэн. Кини оло5о хорсунтан хорсун быьыыны оноруу этэ/Арай мин умайбат буолуум.-Якутскай Саха сиринээ5и кинигэ изд-та, 1973с. Тобуроков «Пистатель корчагинской закалки» | ||||
Д.К.Сивцев- Суорун Омоллоон «Кукур Уус» | 5 | Суорун Омоллоон оло5ун, айар улэтин уорэтии. Драма проблематын билинни кэмнэ ойдотуу. | «Билинни кэм» ойтон суруйар | Эрчимэн.Суорун Омоллоон «Кукур Уус»/Аьа5ас санаалар-Дь.:Бичик, 1999с. Д.Максимов. Суорун Омоллоон драматургиятын сурун уратылара. Хотугу сулус.-1986.№9 | ||||
В.М.Новиков-Куннук Уурастыырап «Сааскы куох сарысарда», «Сурук», «Туул» | 3 | Куннук Уурастыырап оло5ун, айар улэтин уорэтии. Киьи кэрэ иэйиитин, истин иэйиитин быьаарыы | Хоьооннору ырытар | И.Г.Спиридонов «Саха поэзиятын ытык кырдьа5аьа» | ||||
Н.Е.Мординов-Амма Аччыгыйа «Ата5астабыл» | 3 | Амма Аччыгыйа оло5ун, айар улэтин уорэтии. Олоххо киьи миэстэтин, аналын туьунан ойдотуу. | Личность диэн тугун быьаарар. «Олоххо киьи миэстэтэ» ойтон суруйар | Н.Тобуруокап. Амма Аччыгыйа/Дьону дьоллоох онороору.-Я.:Саха сиринээ5и кинигэ изд-та, 1975с. Боескоров «Мастерство Н.Е.Егорова» | ||||
4 туьумэх. Саха суруйааччыларын оло5о суох буруйдааьын (10 чаас) | ||||||||
И.Е.Слепцов-Арбита «Субэлэр-соргулар», «Моьуоктан, эрэйтэн», «Ардах иннинэ» | 3 | Арбита оло5ун, айар улэтин уорэтии. Лирикатын ураты тыынын быьаарыы | Хоьооннору ырытар | И.Г.Спиридонов.Долгуннар/Иван Арбита поэзията-Дь:Бичик, 1998. Кондратьев «Кэннигэр кэриэьин кээспитэ» Чолбон 1991 №2. И.Арбита «Мунурданыы» | ||||
К.О.Гаврилов-Тыа О5ото «О5олоох ыалтан онноо5ор уот иччитэ уорэр», «Тыымпы», «Былыргы саха» | 2 | Гаврилов-Тыа о5ото айар улэтин уорэтии. Былыргы саха оло5ун хартыынатын билиьиннэрии | Уорэнээччи бэйэтэ толкуйдуур, анааран корор. | К.О.Гаврилов «Айымньылар»:Дь., 1994с. | ||||
Ф.Г.Винокуров-Даадар «Уруйэ», «Кэрэтиэн хоту сирим» | 2 | Даадар оло5ун, айар улэтин билиьиннэрии. О5о бэйэтэ толкуйдуурун, ырытарын ситиьии | Хоьооннору ырытар | Суодэр Даадар (ахтыы).Чолбон.1996.№2, «Поэт Ф.Даадар» ХС 1971 №2, «Ыар дьылларга»ХС 1989 №3 | ||||
В.С.Яковлев-Далан «Дьыл5ам миэнэ» | 3 | Далан оло5ун, айар улэтин билиьиннэрии. Айымньы аатын быьаарсыы, айымньы идеятын тургутуу | ||||||
68 | Сыллаа5ы хатылааьын | 1 | Сыл устатан ылбыт билиини тургутуу | Сыл устата ылбыт билиитин, үөпүйэхтэрин тургутан көрөр, сыаналанар. |
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Календарно-тематическое поурочное планирование к УМК «New Millennium English» 7 класс
Календарно-тематическое поурочное планирование подготовлено к УМК «New Millennium English» для 7 класса, авторы: Н.Н.Деревянко, С.В.Жаворонкова, Л.В.Козятинская, Т.Р.Колоскова, Н.И.Куз...
Календарно-тематическое планирование по якутскому языку
Календарно-тематическое планирование по якутскому языку...
Развернутое тематическое планирование по якутскому языку в 5 классе МБОУ "Налимская средняя общеобразовательная школаСреднеколымского улуса (района) на 2017-2018 Среднеколымского улуса (района)
5-9 кылаастарга саха тылыгар үөрэтиигэ үлэлиир программаны Сахалыы оскуола программата, Саха тыла, 5-11 кылаас, Саха Республикатынааҕы Үөрэх министерствота 2000 сыллаахха бигэр...
Развернутое тематическое планирование по якутскому языку в 6 классе МБОУ "Налимская средняя общеобразовательная школа" Среднеколымского улуса (района) на 2016-2017 учебный год учитель: Винокурова Е.Р
5-9 кылаастарга саха тылыгар үөрэтиигэ үлэлиир программаны Сахалыы оскуола программата, Саха тыла, 5-11 кылаас, Саха Республикатынааҕы Үөрэх министерствота 2000 сыллаахха бигэр...
Развернутое тематическое планирование по якутскому языку в 7 классе МБОУ "Налимская средняя общеобразовательная школа" Среднеколымского улуса (района) на 2016-2017 учебный год учитель: Винокурова Е.Р
7-9 кылаастарга саха тылын үөрэтиигэ үлэлиир программа5-9 кылаастарга саха тылыгар үөрэтиигэ үлэлиир программаны Сахалыы оскуола программата, Саха тыла, 5-11 кылаас, Саха Респу...
Развернутое тематическое планирование по якутскому языку в 8 классе МБОУ "Налимская средняя общеобразовательная школа" Среднеколымского улуса (района) на 2016-2017 учебный год учитель: Винокурова Е.Р
5-9 кылаастарга саха тылын үөрэтиигэ үлэлиир программа5-9 кылаастарга саха тылыгар үөрэтиигэ үлэлиир программаны Сахалыы оскуола программата, Саха тыла, 5-11 кылаас, Саха Респу...
Календарно-тематическое поурочное планирование уроков английского языка в 10 классе
Данное КТП расчитано на весь учебный год, содержит в себе такие понятия как тип урока, формы контроля и виды деятельности согласно ФГОС. В КТП предусмотрены 12 контрольных работ по всем видам де...