Описание природы в сказках З. Тарземанова
классный час (6 класс) на тему

                    Җәвад Тәрҗеманов әкиятләрендә табигать темасының бирелеше..

Җәвад Тәрҗеманов – танылган татар балалар язучысы. Җ.Тәрҗемановның балалар өчен унбишләп китабы дөнья күрә.

Җ.Тәрҗемановның балалар өчен иҗат иткән әсәрләренең тематикасы күптөрле: туган ил, табигать һәм аның байлыклары, балалар, мәктәп, лагерь тормышы, балаларның үзара мөнәсәбәтләре һ.б.

Җ.Тәрҗеманов балалар өчен шигырьләр, хикәяләр язса да, аның иҗатында аерым бер урынны әкиятләр алып тора. “Шуктуган”, “Күбәләк-җилбәзәк”, “Шаян һәм наян”, “Көмешкойрык маҗаралары”, “Күңелле сабантуй”, “Ябалак һәм тавык” исемле әкиятләрендә гаҗәеп кызыклы, бай мәгълүматлы, мавыктыргыч дөнья ачыла.

Шуны да әйтергә кирәк, Җ.Тәрҗеманов әкиятләре бик тә тормышчан, аларда буш хыялга урын юк. Аның һәрбер әсәренең үзәгендә табигать, анда яшәүче тереклек ияләре тора. Мәсәлән, “Шуктуган” исемле фәнни-популяр әкиятендә урман тормышы сурәтләнә. Бу сихри дөньяда барысы да гармониядә яши, җәнлекләр һәм кошлар үзара дус, тату гомер кичерәләр, авырлык, бәла килгән очракта бер-берсенә ярдәмгә килергә әзер булып торалар. Аерым игътибар тукраннар яшәешенә бирелә, без бу кошларның ничек тормыш итүләрен, ни белән яшәвен, табигать дөньясында нинди функция башкаруларын беләбез.

Җ.Тәрҗемановның тагын бер кызыклы “Көмешкойрык маҗаралары” әкиятендә балыкларның аквариумнан кечкенә инешкә эләгеп, аннан зур елгага чыгулары, диңгезгә барып җитүләре турында сөйләнелә. Танып белү информациясен алу белән беррәттән язучы шулай ук туган илне яратырга, аның белән горурланырга да өйрәтә.

“Бал корты һәм ишәк” исемле шигъри әкиятендә Җ.Тәрҗеманов балаларны бал кортлары белән таныштыра. Бал корты үзенең ничек көн күрүен ишәкне бал белән сыйлый-сыйлый сөйли.

Җ.Тәрҗемановның “Бәйләнчек чебен” дигән әкиятендә койрыкның хайваннарга ни өчен кирәк булуы турында сөйләнелә.

Шулай итеп, Җ.Тәрҗеманов үз иҗатының әһәмиятле бер өлеше булган әкиятләрендә укучыны табигать, аның төзелеше, яшәеше, функцияләре, тереклек ияләренең үзара мөнәсәбәтләре аша төрле ситуациядә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре, әхлак нормалары белән таныштыра.