Татар теленнән "Әдәби сөйләм һәм аның стильләре" исемле презентация
презентация к уроку (9 класс) по теме

Слайд 1

Тукай муниципаль районы сәмәкәй төп гомуми белем бирү мәктәбе Әдәби сөйләм һәм аның стил ь ләре I квалифика цион категорияле татар теле һәм әдәбият укытучысы Хәнипова Гөлүзә Гариф кызы 2013 нче ел

Слайд 2

Әдәби сөйләм – билгеле бер телдә сөйләшүче кешеләрнең , гасырлар буена урнашып килгән таләпләрне бозмыйча , фикерне аңлаешлы һәм төгәл итеп җиткерүләре ул.

Слайд 3

Сөйләм стиле – язганда яки сөйләгәндә, алга куелган максатка яраклы рәвештә тел- сурәтләү чараларыннан файдалану үзенчәлекләре ул.

Слайд 4

Сөйләм стиленең төрләре 1 – әдәби стил ь 2 – публицистик стиль 3 – ф әнни стиль 4 – рәсми стиль 5 – сөйләмә стил ь ( хатлар стиле)

Слайд 5

Стиль – 1. С әнгат ьт ә билгеле бер чорның, юнәлешнең яки аерым авторның иҗат эшчәнлегенә хас булган үзенчәлекләр 2. Берәүнең эш алымнарына, берәр төрле эшчәнлек өлкәсенә хас билгеләр 3. Тел, сөйләм чараларыннан, мөмкинлекләреннән файдалану алымнары

Слайд 6

Әдәби стильнең үзенчәлекләре - әдәби телнең нигезен тәшкил итә, -башка стил ьл әргә караганда күбрәк кулланыла, -әдәби тел нормалары бу стил ьд ә эшкәртелә , -бу стил ь бел ән барлык әдәби әсәрләр языла, -әдәби стил ь дәге әсәрләрдә кулланылучы сүз, сүзтезмә һәм җөмләләр эстетик хис тәрбиялиләр (матурлык тойгысы уяталар), - һәртөрле сурәтләү чаралары (эпитет, метафора, чагыштыру, гипербола һ.б .) күбрәк кулланыла, -персона ж ларның кара-каршы сөйләшүләре (диалог) кулланыла, -халык авыз иҗаты әсәр тукымасына кертелә , -аерым персона жларны ң тел үзенчәлекләренә урын бирелә ( диалектал ь, һөнәрчелек һ.б.ш . с үзләр кулланыла).

Слайд 7

Публи цистик стиль - бу стильд ә газета- журнал м әкаләләре , тәнкыйть материаллары, өндәмәләр, юл ъязмалар , очерк, фельетон, репортаж, памфлет, рецензия, ачык хат и җат ителә -төп максаты – яңалыкны хәбәр итү, авторның уй-фикерләрен халыкка җиткерү -аларда иҗтимагый вакыйгалар, ик ътисади тал әпләр чагылдырыла , аларга бәя бирелә фикереңнең хаклыгына ышандырырлык сурәтләү чаралары, сүзләр кулланыла -сәясәткә караган терминнар һәм төрле кичерешләрне (ирония, нәфрәт, ү з итү) белдерүче сүзләр куллану Һәркемгә аңлаешлы, гади, үткен тел белән язылуы шарт публицистик текстларның төп компонентлары - факт, фикер, аргумент, проблема. к онцепция, нәтиҗә.

Слайд 8

Рәсми стил ь Юридик эш кәгазьл әре , карар, беркетмә, гариза, аңлатма, ышаныч язуы, акт, резюме, белдерүләр языла Һәркайсында үзенә бер хас калып белән сүзләр кулланыла Озак еллар дәвамында үзенең тотрыклылыгын саклап килә

Слайд 9

Фәнни стил ь Гыйльми мәкалә, китаплар, белешмә, дәреслекләр , диссертацияләр языла Махсус фәнни терминнар күбрәк кулланыла, сүзләр туры мәг ънәсендә бирелә Кереш сүзләр күп урын ала, аныклагычлар еш кулланыла Хәбәре төшем юнәлешендәге , III зат күплек сандагы фигыл ь белән белдерелгән гади җөмләләр кулланыла Мөнәсәбәтле сүз, теркәгеч аша бәйләнешкә кергән иярченле кушма җөмләләр дә билгеле бер үзенчәлек бирә

Слайд 10

Сөйләмә стил ь Көндәлек аралашу вакытында кулланыла Башлыча диалог (кара-каршы сөйләшү) формасында төзелә Гади, ким җөмләләр, һәр кешегә аңлаешлы сүзләр күбрәк урын ала Алдан уйланып язылмый, аралашу барышында ясала, телдән сөйләү формасында яши Персона ж ларның үзара сөйләшүе формасында матур әдәбиятта һәм хатлар язганда кулланыла.

Слайд 11

Белемегезне тикшерегез 1.Нәрсә ул әдәби сөйләм? 2. Стил ь с үзен нинди очракларда кулланалар? 3. Хәзерге татар сөйләме нинди стил ьләрне үз эченә ала? 4. Стилистика фәне нәрсә өйрәнә? 5. Һәр стил ьгә хас булган төп үзенчәлекләрне санап чыгыгыз .

Слайд 12

Файдаланылган әдәбият 1. М.З.Зәкиев , С.М. Ибраһимов.Татар теле. 9нчы сыйныф өчен дәреслек . 2008 нче ел. 2. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. II том. 1979 нчы ел.