Ачык дәрес "Г.Тукай “Шүрәле” поэмасы"
план-конспект урока (5 класс) на тему

Тема

Г.Тукай “Шүрәле” поэмасы.

Дәреснең максатлары

1 Әсәрнең үзенчәлеген аңлату: шигырь б/н язылуы; тел-сурәтләү чаралары һәм образларның күп булуы, образларныңҗентекләп тасвирлануы; “мин” дип сөйләүче лирик герой образының әсәрдәге роле.

2. Укучыларның фикерләү сәләтен үстерү.

Дәреснең бурычлары

1. Белем бирү максаты: Г.Тукайның тормыш юлын ныгыту.  Авыл егетенең тапкырлыгын күрсәтүче вакыйгалар, сурәтләү чараларын табу.  Табигать күренешләренең тасвирланыш үзенчәлекләрен күрү. Поэманы гүзәл иткән элемент-чараларны таба белү.

2. Фикерләү сәләтен үстерү максаты: анализлау, чагыштыру, гомумиләштереп, нәтиҗә ясау күнекмәләрен үстерүне дәвам итү.

3. Тәрбия бирү максаты: әхлакый  сыйфатлар тәрбияләү һәм экологик тәрбия бирү.

Планлаштырылган нәтиҗәләр

Белергә тиеш: әсәрнең бүлекләренә игътибар итеп, эчтәлеген сөйли белү; геройлар һәм табигать образларын, сурәтләү чараларын табып күрсәтә алу; кайсы авыл һәм урман образлары тасвирланганын аңлата белү” Г.Тукай иҗат иткән башка әкиятләрне истә тоту. уку күнекмәләрен камилләштерү.

Башкара алырга тиеш:  - әсәрнең аермасын таба белү.

Шәхси гамәлләр: - әсәрне  өйрәнүгә омтылыш булдыру.

Регулятив гамәлләр: эшчәнлегеңне контрольгә алу, максатка ышану, планлаштыру, алдан фаразлау, контроль, коррекцияләү, бәяләү, үз-үзеңне  ихтыяр буенча көйләү

Танып-белү гамәлләре: анализлау, чагыштыру, классификацияләү, гомумиләштерү. гомуми уку, логик, проблема кую һәм чишү.

Коммуникатив гамәлләр: тормыш тәҗрибәсен куллану; бергәләп уку эшчәнлеген планлаштыру, сораулар куелышы, конфликтларны чишү,   иптәшенең үз-үзен тотышы белән идарә итүе, иптәшеңнең эшчәнлеген бәяләү, үз фикереңне тулы әйтә белү.

Предметара бәйләнешләр

Тарих.  

Ресурслар:   - төп   - өстәмә 

Төп: Татар әдәбияты (татар телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек), 2014 ел.

Компьютер презентациясе. Аудиоязма.

Эшне оештыру

Төркемнәрдә һәм индивидуаль эшләү.

Төп төшенчәләр

Әсәрнең проблемасы, анализлау, чагыштыру, гомуми нәтиҗә

Педагогик технологияләр

Әңгәмә, уку, язу.

Дәрес тибы

Әдәби текст белән танышу дәресе

Үткәрү технологиясе

Һәр этапның өйрәтү һәм үстерү биремнәре. Укытучы эшчәнлеге.

Укучылар эшчәнлеге

Универсаль уку гамәлләре (УУГ)

I этап.  Оештыру.

Максат: белем алуны мотивлаштыру.

I этап.  Оештыру.

- Һәр әдәби уку  дәресендә куллана торган кагыйдәләрне искә төшерегез әле.

1.Тулы җөмләләр бн дөрес итеп җавап бир! 2.Игътибар бн тыңла! 3. Кеше фикерен кабатлама, үз фикереңне әйт!

Әдәп-әхлак кагыйдәләрен искә төшерү

II этап.  Актуальләштерү

Максат: алдагы дәрестә алган

белемнәрне искә төшерү.

II этап.  Актуальләштерү. Г.Тукайның тормыш юлын  искә төшерү. Мәмдүдә - әнисе     Мөхәммәтгариф - әтисе Зиннәтулла – бабасы, Мәмдүдәнең әтисе Галиәсгар Госманов – Газизә апасының ире, җизнәсе.      Шәрифә - Габ-дулла вакытлыча калдырылган карчык     Мөхәм-мәтвәли – үги әтисе  Газизә - үги әнисе      Сәгъди – үги әтисе   Зөһрә - үги әнисе Сабира – С-нең кызы Саҗидә - С-нең кызы    Садри – С-нең улы    Газизә - Мөхәммәтгарифның апасы

Маһруйбикә абыстай- Габдулла.1 укытучысы

II этап.  Актуальләштерү

Катнашалар. 1886 – Г.Тукай туа, әтисе вафат була 1890 - әнисе вафат була 1891 – Г-ны бабасы Зиннәтулла Казанга озатат1892 – Г-ны Мө-хәммәтвәли абзый бн Газизә апа Өчилегә кай-таралар, аннары бабасы Кырлайга озата

1894 – Г- ны Җаек шәһәренә алып китәләр

1895 – “Мотыйгия” мәдрәсәсендә укый башлый 1896 – рус классында укый башлый

1907 – Г. Казан шәһәренә килә

1913 – Г. үпкә авыруыннан вафат була

Һәр төркемнең бәясен тыңлап, нәтиҗә чыгару:

III этап. Поэма  белән таныштыру. 

III этап. Әсәрне аңлауларын тикшерү.

Максат: аңлату күнекмәләрен үстерү өстендә эшләүне формалаштыру. Аудиоязма тыңлау. 1. “Шүрәле” поэмасы бн танышу.

Садаи кошлары – аваз, тавыш.

Биниһая – чиксез, очсыз-кырыйсыз, бик күп.

Бихисаптыр – күп. Нам – 1) исем, ат; 2) дан, шөһрәт. Хакның бәндәсе – Алла, Хак-тәгалә.

II- III.  1. Бүлекләргә исем кую, анализлау.

-  Ә хәзер , укучылар, шигырьне өлешләргә бүләбез һәм һәрбер өлешкә исем куярбыз.

Әсәрне тыңлыйлар. Фикерләрен әйтәләр. Эчтә-

леген сөйләтү. 1 нче өлеш. Авылның матурлыгы. 2 нче өлеш. Урманның матурлыгы. 3 нче өлеш. Шүрәле, Былтыр турында.( бу өлешне әкият дип алып була, чөнки алар шул әкиятнең өлешләре генә). Зур бу урман: читләре күренмидер, диңгез кеби; Аһ, дисең, без ничек болай соң? Без дә Хакның  бәндәсе (өзек борынгы бабаларыбызның аерым дәүләт булып яшәгәндәге батырлыклары турын-да. Өзеккә “Безнең халыкның батырлыгы” дип исем куярга була. Тарих фәнендә монгол яу-лап алулары, урта гасырда гарәп яулары, һәм рус патшаларының Себерне, Ерак Кч-ны буйсынды-рулары мәгълүм. Кч-тан килгән Чыңгыз (монгол) күп санлы гаскәре бн байтак илләрне, шулай ук безнең бабаларыбыз дәүләте булган Бөек Болгар-ны буйсындыра. Г.Т. шуны искә төшерә.)

Иҗади фикер йөртеп, алдагы эшчәнлекне күрә белү күнекмәләрен үстерү.

Физминутка

Физминутка

Физминутка

IV этап Йомгаклау

V этап.. Өй эше бирү

Шүрәленең рәсемен ясарга, I бүлекне ятларга.

Мин нәрсә белдем? Ничек белдем?

Тема

Сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау.

Дәреснең максатлары

1. Сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау.

2 Сүз төркемнәрен  җөмләдә тиз һәм дөрес таба белү күнекмәләрен үстерү.

3. Китап укуга кызыксыну тәрбияләү.

Дәреснең бурычлары

 1. Белем бирү максаты: танып белү активлыгын камилләштерү

2. Фикерләү сәләтен үстерү максаты: анализлау, чагыштыру, гомумиләштереп, нәтиҗә ясау күнекмәләрен үстерүне дәвам итү.

3. Тәрбия бирү максаты: Китап укуга кызыксыну тәрбияләү

Планлаштырылган нәтиҗәләр

1. Предмет нәтиҗәләре: тема кысасындагы материалны гомумиләштерү.

2. Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр:  антоним рәвешләр сайлау.

Метапредмет нәтиҗәләр:

- регулятив: Сүз төркемнәрен аера белүнең төп проблемасын табу.

- танып-белү: булган белемнәргә таянып, гомуми нәтиҗә чыгару.

- коммуникатив: Сүз төркемнәрен  турында  төп фикергә килгәнче, төрле җавапларны тыңлау; төркемнәрдә эшләгәндә, төрле мисаллар белән үз фикереңне дәлилләү, әсәрнең төп фикерен табу һәм формалаштыру.

Предметара бәйләнешләр

 татар теле рус теле

Ресурслар:

- төп

- өстәмә 

Төп: Татар теле (татар телендә гомуми белем бирү оешмаларыөчен дәреслек), 2015 ел.

Өстәмә: тест

Презентация

Эшне оештыру

Төркемнәрдә һәм индивидуаль эшләү.

Төп төшенчәләр

Сүз төркемнәрен өйрәнүнең әһәмияте, гомуми нәтиҗә

Педагогик технологияләр

Өлешчә тикшеренүгә корылган әңгәмә

Дәрес тибы

Белемнәрне тигезләү.

Үткәрү технологиясе

Һәр этапның өйрәтү һәм үстерү биремнәре.

Укытучы эшчәнлеге.

Укучылар эшчәнлеге

Универсаль уку гамәлләре (УУГ)

I этап.

1. Мотивлаштыру-ориентлашу.

Максат а) Психологик уңай халәт тудыру:

ә) белемнәрне

актуальләштерү.

2. 2. УМ кую ситуациясе.

Узган дәрестә бирелгән өй эшен искә төшерү.

а) я 178 нче күнегү;

ә) и 179 нчы күнегү. 

КОНЕРС (углы).

Димәк, сүз төркемнәрен кабатлауны дәвам итәрбез. Үзбәя.

Тактага һәм дәфтәрләргә тема языла.

а) я 178 нче күнегү;

ә) и 179 нче күнегү.  Үзбәя.

3.УМ кую ситуациясе. 27 нче бирем. Мәгънәләре, грамматик билгеләре һәм җөмләдә кулланылышлары буенча бер төркемгә берләшкән сүзләр сүз төркемнәре  дип атала

II. УМ адымлап (өлешләп) чишү.

Максат: алдагы класста алган белемнәрне искә төшерү.

Физминутка

1. 180 нче күнегүҮзбәя.

2. 181 нче күнегү. Үзбәя.

3. 182 нче күнегү.  Үзбәя.

4. 183 нче күнегү. Үзбәя. 

ТЭЙК ОФ –ТАЧ ДАУН   (ТЭЙК ОФ – бас, ТАЧ ДАУН – утыр) Укытучы әйткән фикерләр б/н килешүчеләр  урыннан баса, килешмәүчеләр  утырган килеш  кала.

1. 180 нче күнегү. 1. Кисәкчәләр: 2.Теркәгечләр 3.Бәйлекләр.Үзбәя.

2. 181 нче күнегү. Үзбәя.

3. 182 нче күнегү. 1. Мин үземне әкияттәге кебек хис иттем. 2. Ике авыл арасы дүрт чакрым гына иде. 3. Кәеф күтәрелеп китте, чөнки яңгыр туктады. 4. Әтием һәм әнием бүген кайтачаклар. 5. Иртә белән соң яктыра. 6. Эш тәмамланды, ләкин бик арытты. 7. Кунаклар бүген киләләрме?     Үзбәя.

4. 183 нче күнегү. 1. Белән. 2. Һәм, белән. 3. Һәм 4. –ме. Үзбәя. 

Һәр төркемнең җавабын тыңлап, нәтиҗә чыгару:

Төркемнәр сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен

китереп чыгару.

Аны мисалларга нигезләнеп исбатлау.

III.Рефлексия, бәяләү.

1. “Дәрескә нинди УМ куйган идек? Ниләр башкардык?” сораула-рына җавап бирү.

2. Дәрескә гомуми бәя.

1. “Дәрескә нинди УМ куйган идек? Ниләр башкардык?”

2. Дәрескә гомуми бәя.

 Уку мәсьәләсе куйдык, адымлап чиштек, нәтиҗә ясадык.

Фикернең дөреслеген дәлилләргә таянып раслау күнекмәсен үстерү.

3. Өй эше:

184 – 186 нчы күнегүләр.

Язалар